ORGANİK REDOKS TEPKİMELERİ Organik Bileşiklerde Yükseltgenme Basamaklarının Bulunması C atomuna bağlanan atom C’dan daha elektronegatif ise (örn: O, N, Cl, Br, …) bu atom δ(-) yükle yüklenirken C atomu δ(+) yük kazanır. C atomuna bağlanan atom H ise, H atomu δ(+) yükle yüklenirken C atomu δ(-) yük kazanır. C – C bağında atomlar yük kazanmaz. CH4 +1 -4 +1 H -1 -1 C atomu 1 tane olduğundan yükü basitçe x+4(+1)=0 x = -4 işlemi ile de hesaplanabilir. +1 H -1C -1 H +1 H -3 C2H5OH H +1 +1 -1 -1 H -1 -1 -1 C+1 OH H -1C +1 -1 O-1 CH3 C OH -1 +3 HCHO CHCl3 +1 H +1 O-1 C +1 H 0 Cl -1 +2 -1 H C Cl -1 Cl CH3NH2 +1 H+1 -2 -1 H C NH2 +1 H Nihal İKİZOĞLU C atomları 1’den fazla olduğundan her biri ayrı ayrı hesaplanmalıdır. H -3 3.(+1) -1 -1 +1 H CH3COOH +1 C atomları 1’den fazla olduğundan her biri ayrı ayrı hesaplanmalıdır. C atomu 1 tane olduğundan yükü basitçe (+1)+x+(+1)+(-2)=0 x=0 işlemi ile de hesaplanabilir. C atomu 1 tane olduğundan yükü basitçe x+(+1)+3(-1) =0 x = +2 işlemi ile de hesaplanabilir. C atomu 1 tane olduğundan yükü basitçe x+3(+1)+(-1) =0 x = -2 işlemi ile de hesaplanabilir. www.kimyaakademi.com Organik Redox Tepkimeleri Yanma tepkimeleri: -4 CH4 + 2O20 +4 (Bütün yanma tepkimelerinde O2, 0’dan -2’ye indirgendiğinden yükseltgen madde olarak görev yapar.) CO2-2 + 2H2O-2 Wurtz sentezi: 2-2CH3-Cl + 2Na0 -3 Alkil halojenürlerden Wurtz sentezi ile alkan elde edilirken alkil grubundaki halojenin bağlı olduğu C atomu Na ile indirgenir Na indirgen madde olarak görev yapar. CH3-CH3 + 2Na+1Cl Alkol ve Aldehitlerin Yükseltgenme Tepkimeleri: -1 R CH2 OH 1 ο Alkol [O] [H] O +1 R C H Aldehit [O] [H] O +3 R C OH K. asit Aldehitleri yükseltgemek için Fehling (NH3’lü Cu(NO3)2) ve Tollens (NH3’lü AgNO3) çözeltileri kullanılabilir. Fehling çözeltisi kullanılırsa Cu+2, Cu+1’e indirgenirken kırmızı çökelti oluşur. Tollens çözeltisi kullanılırsa Ag+, Ag0’a indirgenirken gümüş aynası oluşur. OH 0 R CH R 2 ο Alkol [O] [H] O +2 R C R Keton Ketonlar yükseltgenemediklerinden Fehling ve Tollens’e etki etmezler. Nihal İKİZOĞLU www.kimyaakademi.com