Document 1109590

TRAVMA SONRASI STRES
BOZUKLUĞU (TSSB)
Kirazlı orhan Seyfi Orhon İlkokulu Rehberlik Servisi
Travma nedir?
Travma nedir?
Ruhsal Travma Nedir?
 Kişiyi aşırı korkutan, dehşet içinde bırakan,
çaresizlik yaratan, çoğu kez olağandışı ve
beklenmedik olayların yolaçtığı etkilere ruhsal
travma diyoruz. İnsan hayatında sıkıntı ve üzüntü
yaratan pek çok olay olur, ancak bunların tümü
ruhsal travma yaratmaz.

Travma sonrası stres bozukluğu şiddetli bir
travmatik olayı takiben gelişen bir
psikiyatrik hastalıktır. Herhangi bir yaşta
gelişebilir.
Teşhis nasıl konulur?

Travma sonrası stres bozukluğu teşhisi ruh hekimi
tarafından konulmalıdır. Teşhis sürecinde amaç
belirtilerin bedensel ve diğer ruhsal
rahatsızlıklardan ayırt edilmesidir. Bu amaçla
ayrıntılı fizik muayene, çeşitli kan tetkikleri,
görüntülemeler ve gerekirse diğer branş
hekimlerinden konsültasyon istenir.
Ruhsal sorunlara yol açtığı bilinen
travma türleri şöyle sıralanabilir
* Doğal afetler (deprem, sel, yangın)
* İnsan eliyle yapılan travmalar (savaş, işkence,
tecavüz)
* Kazalar (iş, trafik)
* Beklenmedik ölümler
* Ciddi-ölümcül hastalıklara yakalanma


Travma sonrası stres hastalığı uzun yıllar
sürebilen ve ciddi işgücü kaybına yol açabilen bir
hastalıktır.
Kadınlar, geçmişte ruhsal travma yaşayanlar,
başka ruhsal veya bedensel hastalığı olanlar ve
travmayı daha şiddetli yaşayanlar daha fazla
risk altındadır.
Travma Sonrası Stres Hastalığı Belirtileri:
Yeniden yaşama (hatırlama): Travma yaşayan kişide
olaydan sonra olayla ilgili anıların zihnine gelmesi
sık görülür. Olayla ilgili görüntüler (örneğin ceset
görüntüleri), sesler (yardım isteyenlerin haykırışları)
onları düşünmek istemediğinde veya aklına
getirecek bir durum olmadığı halde bile kişinin
zihnine gelebilir.
Kaçınma: Kişi olayı hatırlatan yer, durum, konuşma,
hatta duygu ve düşüncelerden mümkün olduğunca
uzak durmaya çalışır. Olayı hatırlamak büyük bir
sıkıntı, acı ve korku hissine yol açtığı için kişi olayı
hatırlatan yerlere gitmez, bu konulardan bahsetmez
veya konuşulan yerlerden uzak durur.
Travma sonrası
“Benim yaşadıklarımı kimse anlayamaz”
tarzında düşünme sık görülür.
Aşırı uyarılma: Ruhsal travmadan etkilenmiş kişiler
kendilerini diken üstünde, sürekli tetikte
hissedebilirler. Her an o olay tekrar olacakmış gibi
gelebilir. Davranışlarını bu ihtimali düşünerek
şekillendirirler, bu konuda aşırı tedbirli davranırlar.
Örneğin istemeden de olsa girdikleri binanın çatlağı
var mı, kapısından kolay kaçılabilir mi diye kontrol
ederler
Travmanın Kalıcı Etkileri






- Madde kötüye kullanımı ve bağımlılığı
- Kişilik bozuklukları (özellikle Sınır Kişilik Bozukluğu
- Depresyon
- Kaygı bozuklukları (bu gruba Travma Sonrası
Stres Bozukluğu [TSSB] da dahildir)
- Disosyatif bozukluklar
- Yeme bozuklukları
Ruhsal travmalardan sonra sık görülen
rahatsızlıklardan biri depresyondur.
Depresyonun en sık görülen belirtileri isteksizlik,
halsizlik, moral bozukluğu, uyku ve iştah bozukluğu
ve hayattan zevk alamamadır. Depresyon ruhsal
travmadan sonra ilk kez ortaya çıkabileceği gibi,
daha önce depresyon geçirmiş kişilerde
depresyonun tekrarlaması şeklinde de görülebilir.
Travma Sonrası Stres Hastalığı, kişiye ve ailesine
büyük sıkıntı veren, ancak tedavi edilebilen bir
rahatsızlıktır. Travmalardan etkilenmiş birçok kişi:
1. yaşadıklarının bir ruhsal rahatsızlık olduğunu
bilmediği veya belirtileri kendi güçsüzlüğüneeksikliğine bağladığı için,
2. sorunların tedavi edilebileceğini bilmediği için,
3. tedavi imkanlarına nasıl ulaşacağını bilmediği için,
4. maddi imkanları olmadığı için
5. sorunlarını konuşmaya utanıp sıkıldığı için veya
rahatsız olduğu için tedaviye başvurmuyor olabilir
İyileşme önündeki en temel engeller olan:
 yardım aramaya çekinme,
 umutsuzluk,
 olayı hatırlamaktan kaçınma
 insanlara güvenini kaybetme ...
aynı zamanda hastalığın da temel belirtileridir.
Bu sorunların farkına varıp, yardım aramak
sorunların çözümünü kolaylaştıracaktır.
Stres Etkilerini Azaltmak ve Uyumu
Arttırmak


Korunma: Güvende olabileceğiniz, gıda ve içecek
bulunan, sessizce oturup rahatlayabileceğiniz temiz
bir yer bulup kısa bir süre uyuyun.
Yönlendirme: Kişisel ve aile üyeleriyle ilgili
önceliklerinizi belirleyip bunlar üzerinde çalışmaya
başlayın. Böyle durumlarda ortaya çıkması
muhtemel olan ümit, amaç ve özgüven yitimi
engellenebilsin
Stres Etkilerini Azaltmak ve Uyumu
Arttırmak

Bağlantı Kurma: Kendi deneyiminizi anlatabilmek
ve onların deneyimlerini dinleyebilmek için aile
üyeleri, arkadaşlar ve psikolojik danışmanlarla
bağlantı kurun. Böylece yaşanan felaketin yarattığı
stresin yavaş yavaş yatışması mümkün olabilir.

Arama ve Seçme: İhtiyaçlarınızı karşılayabilecek
kurumları biran önce araştırmaya başlayın ve
içlerinden ihtiyaçlarınızı en uygun koşullarda
karşılayabilecek olanları seçin.
Tedavi yöntemleri

Uygulanan yöntemler arasında ilaç
tedavileri ve psikoterapiler
bulunmaktadır. Sıklıkla her iki tedavi türü
birlikte uygulandığında tedavide başarı
şansı artmaktadır.
KAYNAKÇA

http://www.emdr-tr.org/trtr/content/Travma/Travma_Sonrasi_Stres_Bozuklugu.aspx, 25/10/2016 tarihinde
indirilmiştir.

Prof. Dr. Kemal ARIKAN’ın internet sitesinden 25/10/2016 tarihinde indirilmiştir.

Dr. Çağlayan ÜÇPINAR’ın TSSB sunumundan alınmıştır.

Resimler google görsellerden 25/10/2016 tarihinde saat 13:30 da indirilmiştir.