romatizmal kalp hastalıkları meclis dergisi

MECLİS ÖZEL
Sağlık
SIK TEKRARLAYAN BOĞAZ
ENFEKSİYONLARI
ROMATİZMAL KALP
HASTALIKLARINA NEDEN
OLABİLİR
Medical Park Ankara Hastanesi
Kardiyoloji Uzmanı
Doç. Dr. Bünyamin YAVUZ
Romatizmaya bağlı olarak gelişen kalp hastalıkları
genellikle kalp kapaklarını tutuyor. Romatizmal kalp
hastalıkları boğaz enfeksiyonları sonrası gelişiyor diyen
Medical Park Ankara Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Doç.
Dr. Bünyamin Yavuz, “Hastalığa karşı herkesin dikkatli
olması gerekir. Özellikle okul çağı çocuklarda, anne ve
babaların belirtileri daha sık takip etmesi gerekiyor”.
Medical Park Ankara Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr.
Bünyamin Yavuz; romatizmal kalp hastalıkları ile ilgili şu
bilgileri verdi:
• Romatizmal ateş, beta
mikroplarının sebep olduğu
bir boğaz enfeksiyonu sonrası
ortaya çıkar. Özellikle kalpte,
eklemlerde, beyinde ve deride
çeşitli hastalıklara neden olur.
Bu organların biri veya birkaçı
bazen de tümü etkilenebilir.
Kalpte kapakların, kalp kasının
ve kalp zarının etkilenmesi
olabilir. En sık oluşan ve en çok
kalıcı hasara neden olan kalp
kapaklarının tutulumudur.
44
Meclis özel .
sayı 25
OKUL ÇAĞI
ÇOCUKLARINDA
ENFEKSiYONLARI
HAFiFE ALMAYIN
TEDAVİDE
ASIL AMAÇ
ENFEKSİYONU
ÖNLEMEK
• Toplu halde yaşamın olduğu
• Romatizmal olarak gelişen kalp
yerlerde beta mikrobu bulaşma
hastalıkları kalbin sol tarafındaki
ihtimali çok artar ve bu enfeksiyon
kapakları daha fazla etkiler.
çok ağır seyreder. Kötü yaşam
En sık olarak da mitral kapak
koşulları altında gelişen beta
etkilenir. İkinci sırada aort kapağı
mikrobu enfeksiyonunun yetersiz
tutulur. Daha az oranlarda kalbin
tedavisi romatizmal ateş gelişim
sağ tarafında bulunan triküspid
riskini artırmaktadır.
ve pulmoner kapaklar etkilenir.
Bazen de bir kaç kapak bir arada
• Beta mikrobu enfeksiyonu herkeste
hastalanabilir.
romatizmal ateşe neden olmaz.
Romatizmal ateşin oluşmasında
• Hastalanan kapaklarda
beta mikrobu kadar kişinin kalıtsal
romatizmaya bağlı hasar
özellikleri de önemlidir. Beta
gelişir. Bu hasarın iyileşme
mikrobunun bazı proteinleri ile
aşamasında kapakta daralma,
kişinin bazı proteinlerinin benzer
büzüşme, kireçlenme gibi
olması hastalık gelişiminde önemli
birtakım değişiklikler oluşur.
bir rol oynar.
Bu değişiklikler kapaklarda
darlık ve yetmezliğe (geriye
• Romatizmal ateş sıklıkla çocukluk
doğru kan kaçağı) neden olabilir.
çağında görülür. Beta mikrobuna
bağlı gelişen enfeksiyon boğaz
ağrısı, bademciklerde şişme,
ateş, kulak ağrısı, halsizlik gibi
belirtilerle seyreder. Bu enfeksiyon
iyi tedavi edilmezse genellikle
2-4 hafta sonra romatizmal ateş
olarak bilinen ve kalp tutulumuna
da neden olabilen kötü klinik
sonuç ortaya çıkabilir. Okul
çağı çocuklarda en sık görülen
kalp hastalığı, romatizmal kalp
hastalığıdır.
Romatizmal olarak gelişen
bu değişiklikler tekrarlayan
enfeksiyonlar nedeniyle
daha da artabilir ve darlık ve
yetmezliğin ilerlemesi oluşabilir.
Bu yüzden romatizmal gelişen
kalp hastalıklarında temel
tedavi yöntemi beta mikrobu ile
yeniden enfeksiyon oluşumunun
engellenmesidir. Bu amaçla
romatizmal kapak hastalığı
gelişen hastalarda 20 günde bir
defa koruma amaçlı antibiyotik
enjeksiyonu yapılması önerilir.
NEFES
DARLIĞININ
SEBEBİ OLABİLİR
• Kalbin sol kulakçığı ile karıncığı
arasında yer alan, 2 yaprakçığı
olan kapağa mitrak kapak denir.
Mitral Kapak alanı normalde
4-6 cm2’dir. Romatizmaya bağlı
olarak mitral kapakta darlık veya
yetmezlik gelişebilir.
• Mitral darlığında mitral kapak
alanı 2,5 cm2 altına iner ve
şikayetler başlar. En belirgin
şikayet egzersizle ortaya çıkan
nefes darlığıdır. Nefes darlığının
artması ve kapak alanının 1,5 cm2
altına inmesi ve kapak yapısının
uygun olması durumunda balonla
kapağın genişletilmesi yapılabilir.
Meclis özel 45
• Kapak alanının daha fazla
daralması, akciğer atardamar
basıncının yükselmesi ve
kapak yapısının balona uygun
olmaması durumlarında kapağın
cerrahi olarak genişletilmesi ya
da değiştirilmesi gerekebilir.
Mitral darlığında tıp dilinde
atriyal fibrilayson dediğimiz
ritim bozukluğu gelişebilir.
Bu gelişen ritim bozukluğu
sonucunda sol kulakçıkta kan
akımı yavaşlar ve pıhtı oluşma
ihtimali artar. Oluşan bu pıhtı
dolaşım yoluyla vücutta başta
beyin olmak üzere çok sayıda
organa gidip o bölgelerdeki
damarlarda tıkanmalara neden
olabilir. Tıkanmalar nedeniyle
felç, barsak damarlarının
tıkanması ve barsaklarının bir
kısmının alınması, kalp krizi
gibi kötü sonuçlar oluşabilir.
• Romatizmaya bağlı gelişen
diğer bir durum mitral
yetmezliğidir. Kapak hareketini
sağlayan iplikçiklerde ve
kapağın çevresini saran halka
ŞiKAYETLER
kısımda romatizmaya bağlı
ARTARSA
gelişebilecek hasarlar mitral
ÇÖZÜM
AMELiYAT
kapakta yetmezliğe neden
olabilir. Bu hastalarda kalbi
dinlemekle üfürüm duyulabilir.
• Sol karıncık ile vücudunuzdaki
Mitral yetmezliğinde sol kalp
en büyük damar olan aort
boşluğunda kan miktarı artar.
damarı arasında aort kapağı
Bu artış sol kalpte büyümeye
bulunur. Aort kapağının üç tane
neden olur. İleri aşamada kalp
yaprakçığı vardır. Bazen doğuştan
kasılma gücü bozulur ve geriye
2 yaprakçıklı olabilir. Normalde
doğru akciğer içi basıncı artar ve
aort kapak alanı 3-4 cm2’dir.
kalp yetersizliği gelişir. Mitral
• Romatizmal hasara bağlı aort
yetmezliği hastalarında da en
kapağında kalınlaşma, büzüşme,
belirgin şikayet eforla ortaya
kireçlenme ve bunların sonucunda
çıkan nefes darlığıdır. Zaman
darlık oluşabilir. Aort darlığı uzun
içinde çarpıntı, yorgunluk gibi
süre belirti vermeden seyredebilir.
belirtiler ortaya çıkmaya başlar.
Kapak alanı azalıp 1,5 cm2’nin
Mitral yetmezliği hastalarında
altına inince belirti vermeye
ekokardiyografi yapılarak
başlar.
yetmezlik derecesi tespit edilir.
Ciddi kapak yetmezliği olması,
• Genellikle ilk şikayet egzersizle
kalpte büyüme ve yetmezlik
ortaya çıkan çabuk yorulma
gelişmesi durumunda mitral
ve nefes darlığıdır. Ciddi
kapak tamiri veya değişmesi için
aort kapak darlığında göğüs
ameliyat gerekebilir.
ağrısı, baş dönmesi, bayılma
gibi şikayetler görülür. Bu
şikayetlerin görülmesinden sonra
en kısa sürede ameliyatla kapak
değiştirilmelidir. Bu aşamadan
sonra hemen ameliyat yapılmazsa
2-5 yıl içinde hasta kaybedilebilir.
• Romatizmal aort kapak
yetmezliği, aort kapağının
yeterince kapanamaması ve
geriye doğru kanın kaçması
durumudur. Sol karıncığın
kasılarak aorta attığı kanın
bir kısmı kalp gevşediğinde
yeniden sol karıncığa döner.
Sürekli geri kaçan ilave kan
ile birlikte devamlı kanı ileri
pompalayan sol karıncıkta iş
yükü artar. Sol kalpte büyüme
oluşur. Bu sürecin sonunda da
kalp yetmezliği gelişir. Genellikle
ilk ortaya çıkan şikayet nefes
darlığıdır. Kanın geri kaçmasıyla
düşen küçük tansiyon, kalbi
besleyen damarlara kan gidiş
basıncını olumsuz etkiler ve
kalpte beslenme bozukluğu
46
Meclis özel .
sayı 25
sonucu göğüs ağrısı oluşabilir.
Ekokardiyografi ile ciddi aort
yetmezliği tespit edilen hastalarda
kalp büyümesi ve yetmezliği
•
mevcutsa ameliyat gerekir.
KARIN VE BACAKTAKi
ŞiŞLiKLER BiRER
UYARICIDIR
darlığı, karında ve bacaklarda
şişme ve boyun damarlarında
dolgunluktur.
Triküspid kapak hastalıklarında
genel tedavi yöntemi idrar
söktürücü ilaçların kullanımı ve
ileri dönemde cerrahi girişimdir.
Sıklıkla beraberinde bulunan sol
taraftaki kapak hastalıklarının •
ameliyatı sırasında, trikuspid
kapak tamiri ya da değiştirmesi
yapılabilir.
• Triküspid kapak sağ kulakçık
ile karıncık arasında yer alır. Üç
yaprakçığı bulunur. Romatizmal
kalp hastalıklarında triküspid
• Pulmoner kapak, sağ karıncık
kapak genellikle tek başına
ve akciğer atardamarı arasında
tutulmaz. Daha çok sol kalp
bulunur. Pulmoner kapakta aort
kapaklarından birinin tutulumuna
kapağı gibi üç yaprakçıklıdır
eşlik eder.
ve sağ karıncıktan akciğere
gönderilen kanın geri dönüşünü
• Triküspid kapakta romatizmaya
engeller.
bağlı hem darlık hem de
yetmezlik gelişebilir. Romatizmal • Pulmoner kapak darlığı
triküspid kapak hastalıklarında
romatizmal nedenli nadir görülür
görülen sık şikayetler, nefes
ve genellikle doğuştan olur. Hafif
darlık genellikle şikayete neden
olmaz. Orta ve ileri derecede darlık
varsa yorgunluk ve nefes darlığı
gibi şikayetler gelişir. Daralmış
pulmoner kapaklar balon tedavisi ile
başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.
Ameliyatla tedaviye çok nadiren
ihtiyaç duyulur.
Romatizmal pulmoner yetmezlik
çok nadir görülür. Kan akciğer
damarından sağ karıncığa geri
kaçar. Nefes darlığı ve aşırı yorulma
sık görülen şikayettir. Çok ileri
derecelerde sağ kalp yetersizliği
bulguları oluşabilir. Ayaklarda
şişme, karaciğerde büyüme, boyun
damarlarında belirginleşme bu
şikayet ve bulgular arasındadır.
Tedavide idrar söktürücü ilaçlar
ön plandadır ve ameliyatla tedavi
genellikle gerekmez.
Meclis özel 47