yazılıya hazırlık çalışması(üniversite sınavı çıkmış sorular)
advertisement
DÜNYANIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ (ÇIKMIŞ ÖSS SORULARI) 1. İki meridyen arasındaki uzaklığın Ekvator’dan kutuplara gidildikçe azalmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Dünya’nın şeklinin geoid olması B) Meridyen boylarının eşit olması C) Paraleller arasında kalan meridyen yaylarının eşit olması D) Eksenin Ekvator düzlemini dik kesmesi E) Ekvator düzlemi ile ekliptiğin çakışmaması (1993) 2. Okyanus akıntıları incelenirse Kuzey ve Güney yarımkürede halkalar oluşturdukları görülür. Bu oluşumun ana nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Dünyanın, ekseni çevresinde dönmesi B) Akıntıların kıta kenarlarına çarpması C) Alize rüzgarlarının etkisi D) Deniz suyundaki sıcaklık farklılıkları E) Batı rüzgarlarının etkisi (1981) 3. Aşağıdakilerden hangisi, yerkürenin günlük ve yıllık hareketlerine bağlı olarak değişmez? A) Yer ekseninin Ekvator düzlemiyle yaptığı açı B) Dünyanın Güneşe göre konumu C) Gece ve gündüzün uzunluğu D) Güneşin doğuş ve batış saatleri E) Güneş ışınlarının yere değme açısı (1983) 4. Sürekli rüzgarların Kuzey Yarımkürede sağa, Güney Yarımkürede sola sapmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Dünya’nın ekseni etrafında dönmesi B) Güneş ışınlarının geliş açılarının farklı olması C) Dünya’nın Güneş çevresinde dönmesi D) Ekliptik ile eksen arasında 23° 27” lık bir açı olması E) Dünya’nın yörüngesinin elips şeklinde olması (1995) 5. Aşağıdakilerden hangisi Dünyanın Güneş çevresindeki hareketinin bir sonucudur? A) Gündüz ve gecenin birbirini takip etmesi B) Kıyılarda meltem rüzgarlarının oluşması C) Çöllerde ufalanmanın hızlı olması D) Havanın gün içinde ısınıp soğuması E) Gündüz süresinin uzayıp kısalması (1988) 6. Aşağıdakilerden hangisi ekvator düzlemi ile ekliptik arasında 23°27’ lık açı olmasının bir sonucu değildir? A) Güneş ışınlarının yalnızca dönenceler arasındaki noktalara dik gelebilmesi B) Orta enlemlerde mevsimlerin daha belirgin olması C) Gece ve gündüz sürelerinin uzayıp kısalması D) Gün uzunluğunun 24 saat olması E) Kuzey ve Güney yarımkürelerde aynı tarihte farklı mevsimler yaşanması (1994) 7. Aşağıdakilerden hangisi hem gecegündüz sürelerinin farklı olmasında hem de mevsimlerin meydana gelmesinde rol oynar A) Ekliptik ile eksen arasında bir açının olması B) Yörüngenin elips şeklinde olması C) Yerkürenin eksen çevresinde dönmesi D) Yerkürenin ekseni çevresinde dönüş hızının ekvatorda fazla olması E) Yerin kutuplarda basık olması (1993) 8. Yerin ekseni etrafında dönüşü sırasında, yandaki şekil üzerinde belirtilen yerlerin hangisinde hız en fazladır? A) 1 9. 10. 11. 12. E) 5 (1995) Güneş ışınlarının Dünya üzerindeki bir noktaya düşüş açısının yıl boyunca değişmesi aşağıdakilerden hangisinin bir sonucudur? A) Yerin Güneş çevresindeki dönüş süresinin B) Yerin ekseni çevresindeki dönüş süresinin C) Yerin Güneş’e olan uzaklığının D) Yer ekseni ile ekliptik arasındaki açının E) Yerin şeklinin (1993) Kuzey Yarımkürede yaz koşulları yaşanırken Güney Yarımkürede kış koşulları yaşanmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Yerin yuvarlak olması B) Kara ve denizlerin dağılış biçimi C) Yerin kendi ekseni çevresinde dönmesi D) Yerin Güneş çevresinde dönmesi E) Yer ekseninin yörünge düzlemine eğik olması (1987) Yılın hangi zamanında, aynı meridyen üzerinde bulunan yerlerde Güneş aynı anda doğar ve aynı anda batar? A) Kuzey Yarımkürenin yaz başlangıç gününde B) Her iki yarımkürenin bahar başlangıç günlerinde C) Güney Yarımkürenin yaz başlangıç gününde D) Güney Yarımkürenin kış mevsimi boyunca E) Bütün yıl boyunca (1992) Güneş ışınlarının atmosfer içindeki yolunun uzaması, ışınların tutulmasını artırır. Buna göre, yandaki haritada belirtilen noktaların hangisinde 21 Haziran’da tutulmanın en az olması beklenir? A) 1 B) 2 B)2 C) 3 C)3 D) 4 D) 4 E) 5 (1987) 13. Haritada belirtilen şehirlerin hangisinde gece-gündüz uzunluğu, yıl boyunca en az değişir? A) Washington B) Moskova C) Kolombo D) Mekke E) Kap (1984) 14. Gelgit olayını izleyen bir gözlemci, denizde görülen seviye değişmelerinin her gün bir önceki güne göre 50 dakikalık bir gecikmeyle ortaya çıktığını gözlüyor. Gözlemci bu durumu ne ile açıklayabilir? A) Ay’ın çekim gücünde değişmeler olmasıyla B) Güneşin çekim gücünün Ay’ınkine eklenmesiyle C) Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesiyle D) Ay günü ile Güneş günü arasındaki zaman farkıyla E) Ay’ın kendi ekseni etrafında dönmesiyle (1990) 15. Güneş ışınlarının Yengeç Dönencesine dik geldiği gün, yeryüzünde aşağıdakilerden hangisi gözlenir? A) Güney Yarımkürede en uzun gün yaşanması B) Aydınlanma dairesinin kutup noktalarından geçmesi C) Kuzey Kutup Dairesinde gece süresinin 24 saat olması D) Ekvatorda gündüz süresinin gece süresinden uzun olması E) Kuzey Yarımkürede yaz gündönümü yaşanması (1991) 16. Yeryüzünün herhangi bir kesiminde yıl boyunca aynı mevsimin hüküm sürmesi neye bağlıdır? A) Yeryüzünün sade bir yapıya sahip olmasına B) Yeryüzünün tümüyle kara ya da tümüyle deniz olmasına C) Yer yörüngesinin daire biçiminde olmasına D) Yerin sadece Güneş çevresinde hareket etmesine E) Yer ekseninin yörünge düzlemine dik olmasına (1985) 17. Ankara’da oturan bir kişi, 21 Aralık’ta başka ülkedeki bir kente gidiyor. Gittiği yerde gündüz süresinin Ankara’dakinden daha uzun olduğunu görüyor. Bu kişinin gittiği yer, Ankara’ya göre nerede olabilir? A)Kuzeydoğuda B)Kuzeyde C)Güneyde D) Doğuda E) Batıda (1990) 18. Aydınlanma dairesi, aşağıdakilerin hangisinde verilen tarihlerde kutup noktalarına teğet geçer? A) 21 Haziran, 23 Eylül DÜNYANIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ (ÇIKMIŞ ÖSS SORULARI) B) C) D) E) 23 Eylül, 21 Aralık 21 Aralık, 21 Mart 21 Mart, 23 Eylül 21 Haziran, 21 Aralık (1995) 19. Yukarıdaki harita üzerinde belirlenmiş noktaların hangisinde gece ve gündüz süresi yıl boyunca birbirine en yakındır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 (1987) 20. Yörüngesi elips biçiminde olduğundan Dünya, mart ayında Güneş’e yaklaşmakta, Haziran ayında Güneş’ten uzaklaşmaktadır. Oysa Türkiye’de sıcaklık ortalamalarının mart ayında Haziran ayından daha düşük olduğu gözlenmektedir. Yukarıdaki durumdan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir? A) Güneş’e yaklaştıkça Dünya üzerindeki sıcaklık düşmektedir. B) Haziran ayında Güneş ışınlarının yere değme açıları büyümektedir. C) Mart ayında atmosfer çok nemli olduğundan sıcaklığı düşürmektedir. D) Haziran ayında atmosfer incelip seyreldiği için ısıyı iyi iletmektedir. E) Haziran ayında Güneş daha çok ısı enerjisi yaymaktadır. (1979) 21. Türkiye’de ocak ve şubat aylarında görülen hava olayları Arjantin’de temmuz ve ağustos aylarında görülebilmektedir. Bu durum Arjantin’in hangi özeliği ile ilgilidir? A) Batı rüzgârlarına kapalı olmasıyla B) Sürekli yüksek basınç merkezlerinin etkisinde kalmasıyla C) Güneydoğu alizelerine açık olmasıyla D) Kuzey-güney doğrultusunda uzanmasıyla E) Güney yarımkürede yer almasıyla (1983) 22. Ekvator düzlemi ile yörünge düzlemi arasındaki 23° 27’ lık açı 33° olsaydı, Dünya ile ilgili bir takım olgular bugünkünden farklı olurdu. Aşağıdakilerden hangisi böyle bir açı değişiminin sonucu olabilir? A) Yerin, Güneşten aldığı enerjinin artması B) Kutup kuşağının ortadan kalkması C) Ekvator çevresinde yıllık ortalama sıcaklıkların yükselmesi D) Tropikal kuşağın genişlemesi E) Yerden uzaya yansımaların artması (1986) 23. Yerkürenin kendi ekseni çevresindeki hızı. Ekvatorda yaklaşık 1670 km/saattir. Yerküre çevresinde, dairesel bir yörüngede hareket eden uzay aracından, Ekvator üzerindeki sabit bir nokta sürekli olarak görülmekte ise bu uzay aracının hızı için ne söylenebilir? A) Hep aynı nokta görüldüğünden, Yerin dönme hızına eşittir. B) Yörüngesi yerküreninkinden kısa olduğu için, Yerin dönme hızından küçüktür. C) Yerden uzaklığı bilinmediğinden, bir şey söylenemez. D) Yerçekiminden etkilenip etkilenmediği bilinmediğinden, bir şey söylenemez. E) Yerkürenin dışında döndüğü için Yerin hızından büyüktür. (1982) 24. “Yerkürenin ekseni yörünge düzlemine dik olsaydı, gece ile gündüz süreleri birbirine eşit olacak, mevsimler olmayacaktı. Eksen eğikliğinin sözü edilen sonucu doğurması, aşağıdakilerin hangisinde meydana getirdiği değişiklikten kaynaklanmaktadır? A) Yerküreyle Güneş arasındaki uzaklıkta B) Yerkürenin yörünge üzerindeki dönüş hızında C) Yerkürenin kendi çevresindeki dönüş hızında D) Güneşin yaydığı ısı enerjisi miktarında E) Güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açısında (1981) 25. Aşağıdaki tarihlerin hangisinde, Güneş aynı meridyen üzerinde bulunan yerlerde aynı anda doğar ve aynı anda batar? A) 21 Ocak B) 21 Mart C) 21 Haziran D) 23 Ekim E) 21 Aralık (1996) 26. Aşağıdakilerden hangisi. Dünya şekilde gösterilen konumdayken gerçekleşen bir durum değildir? A) Güneş ışınlarının Yengeç Dönencesine dik gelmesi B) Ekvator’da gece gündüz sürelerinin eşit olması C) Kuzey Yarımkürede yaz mevsiminin yaşanması D) Güney kutup noktasında gündüz süresinin başlaması E) Aydınlanma dairesinin kutup dairelerine teğet geçmesi (1996) 27. Ay yüzeyinde neden meteorolojik olay görülmez? A) Dünyaya uzak olduğundan B) Hava ve su bulunmadığından C) Uydu olduğundan D) İç ısısını kaybetmiş olduğundan E) Bitki örtüsü bulunmadığından (1988) 28. Yukarıdaki şekilde gösterilen X ve Y noktalarıyla ilgili olarak, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Y noktası 21 Aralık’ta Güneş ışınlarını dik alır. B) X noktasında yıl boyunca gece gündüz süreleri eşittir. C) X ve Y noktalarının bulundukları enlemler arasındaki bir yer, yıl içinde iki kez Güneş ışınlarını dik alır. D) Y noktasının yıl içinde yaşadığı en uzun gece 21 Haziran’dadır. E) Y noktasındaki gölge boyunun yıl içinde en kısa olduğu tarih 23 Eylül’dür. (1997) 29. Şekilde matematik iklim kuşakları gösterilmiştir. Orta kuşaklarla kutup kuşakları arasındaki sınırın 66° 33’ dan geçmesinde temel alınan ölçüt aşağıdakilerden hangisidir? A) Kara ve denizlerin dağılışı B) Sürekli rüzgarlar C) Basınç kuşakları D) Aydınlanma daireleri E) Buzul alanlarının dağılışı (1997) 30. a uçağı Kutup Dairesi, b uçağı Yengeç Dönencesi, c uçağı ise Ekvator üzerinde, yerden aynı yükseklikte uçarak Dünya çevresindeki turlarını aynı sürede tamamlıyorlar. Aşağıdakilerin hangisinde, bu uçaklar, hızı en az olandan en fazla olana doğru sıralanmıştır? A)c<b<a B) b < c < a C)c<a<b D)a<b<c E) b < a < c (1997) 31. Yer ekseni ile Ekvator düzlemi arasında 23°27’ lık bir açı olması nedeniyle, aynı boylam üzerinde, Güneş 21 Haziran’da Türkiye’nin kuzeyindeki bir noktada güneyindeki bir noktaya göre daha geç batar. Aşağıdakilerden hangisi, yukarıdaki durumu doğuran nedene bağlı değildir ? A) Kuzey Yarımkürede kış mevsimi yaşanırken Güney Yarımkürede yaz mevsimi yaşanması B) Ekvator üzerinde yıl boyunca gece ve gündüz süresinin eşit olması C) Güneş ışınlarının dönencelere yılda birer kez dik gelmesi D) 21 Aralık ve 21 Haziran’da aydınlanma dairesinin kutup dairelerinden geçmesi E) Kutup noktalarında 6 ay boyunca Güneş’in batmaması (1998) DÜNYANIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ (ÇIKMIŞ ÖSS SORULARI) CEVAPLAR: 1)A 2) A 3) A 4) A 5) E 6) D 7)A 8)B 9) D 10) E 11)B 12) C 13) C 14) D 15) E 16) E 17) C 18) D 19) D 20) B 21) E 22) D 23) E 24) E 25) B 26) D 27) B 28) E 29) D 30) D 31) B
