ARABULUCULUK DERS*

ARABULUCULUK
DERSİ
PROF. DR. YASEMIN IŞIKTAÇ
İÇERİK
1.
Genel Olarak Etik
2.
Avukatlık Meslek Kuralları
3.
Arabuluculuğun İşleyişimdeki Temel İlkeler
4.
Arabuluculuğun Yükümlülükleri
1. Genel Olarak Etik
a) Etik Kuramı
b) Meslek Etiği
c) Toplumsal Yaşamı Düzenleyen Kurallar ve Hukuksal Etik
2. Avukatlık Meslek Kuralları
a) Uluslar arası Hukuk Açısından
i.
Havana Kuralları
ii.
BM Bangolar Yargı Etiği İlkeleri
iii.
Budapeşte İlkeleri
b) Türkiye Barolar Birliği Meslek Kuralları
c) İç Hukuk Açısından Meslek Kuralları
3. Arabuluculuğun İşleyişimdeki Temel
İlkeler
a) Gönüllülük İlkesi
b) Eşitlik İlkesi
c) Gizlilik İlkesi
4. Arabuluculuğun Yükümlülükleri
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
Görevi İcra Ederken Özen Gösterme Yükümlülüğü
Tarafsızlık
Bağımsızlık
Görevi Bizzat Yerine Getirme Yükümlülüğü
Aydınlatma Yükümlülüğü
Sır Saklama Yükümlülüğü
Reklam Sayılabilecek Davranışlardan Kaçınma Yükümlülüğü
ARABULUCULUK ETİĞİ
ARABULUCULUĞUN TEMEL İLKELERİ
ARABULUCUNUN GÖREVİ VE İYİ BİR
ARABULUCUDA OLMASI GEREKEN
KİŞİSEL ÖZELLİKLER
ARABULUCULUĞUN TEMEL İLKELERİ
ARABULUCULUĞUN TEMEL İLKELERİ
Devlet Yargısına Alternatif Olması
Yargılama faaliyeti, aslen mahkemeler ve bazen de hakemler
tarafından yerine getirilmektedir. Ancak yargı her zaman mutlak yok
değildir.
Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak arabuluculuk, mahkeme
veya tahkimin yargılama yapan, tarafların rolü ve etkinliğini azaltan
ve uyuşmazlık çözümünde söz hakkını yargılama makamına veren
yapısı yerine ve buna alternatif olarak, kontrolün taraflarda olduğu,
söz hakkının taraflarda bittiği, yargılama yapmadan uyuşmazlıkların
çözümünü hedefleyen bir süreçtir.
ARABULUCULUĞUN TEMEL İLKELERİ
Tarafsız Bir Üçüncü Kişinin Mevcudiyeti
Gerek arabuluculuk gerekse yargısal yollar, uyuşmazlığın üçüncü
kişi katılımı ile çözümü çabalarıdır.
Yargılama
faaliyetinden
farklı
olarak
arabuluculukta,
uyuşmazlığın çözüm sürecinde bağımsız bir veya birden fazla
üçüncü kişi taraflara yardımcı olmaktadır.
ARABULUCULUĞUN TEMEL İLKELERİ
Arabulucunun Bağlayıcı Karar Verememesi
Arabulucunun görevi, yargısal yollara başvurmaya gerek
kalmadan, uyuşmazlığı çözme konusunda taraflara yardım
etmek olduğundan uyuşmazlığın çözümünde son sözü söyleyen
ve uyuşmazlığı mutlak olarak çözüme kavuşturan bir role sahip
değildir.
ARABULUCULUĞUN TEMEL İLKELERİ
Gönüllülük
Arabulucunun başarılı olabilmesi için hem arabuluculuğa
katılma hem de anlaşmanın yapılması konusunda gönüllü
olunmasıdır. Bununla birlikte tarafların da uyuşmazlığın
çözümünde rızalarının alınması gereklidir.
Gönüllülük ilkesinin doğal sonucu olarak, arabuluculuğa
başvurmak ve arabuluculuk sonucunda bir anlaşmaya varmak
gönüllü olduğundan, bu durum mahkemeye başvurulmasına
engel olmaz.
ARABULUCULUĞUN TEMEL İLKELERİ
Arabulucunun Yetkisini Taraflardan Alması
Arabulucunun
faaliyette
bulunabilmesi,
kural
olarak
uyuşmazlığın taraflarının kendisine tanımış olduğu yetkiye
bağlıdır. Tarafların ortak sızasının mevcudiyeti aranır.
ARABULUCULUĞUN TEMEL İLKELERİ
Gizlilik
Devlet yargılamasında genel kural, yargılamanın kamuya açık bir
şekilde gerçekleşmesi olsa da kamu düzeni gibi durumlarda
gizlilik kararı verilebilmektedir. Arabuluculukta ise gizlilik ilkesi,
tarafların zarar görmemesi, taraflar arasındaki iletişin dışarıya
duyurulmaması, taraflar arasındaki iletişimde güven sağlanması
gibi durumlarda önem kazanmaktadır.
Gizlilik ilkesi tarafların daha rahat açıklamalarda bulunmalarını
ve böylece yeni bilgiler ve ipuçları elde edilebilmesini sağlasa da
bu ilke taraflara zarar verici biçimde kullanılmamalıdır.
ARABULUCUNUN GÖREVİ VE İYİ BİR ARABULUCUDA
OLMASI GEREKEN KİŞİSEL ÖZELLİKLER
ARABULUCUNUN GÖREVİ
Tarafların bir araya gelecekleri görüşmeleri yapısal açıdan
düzenlemek
Uyuşmazlığa dair eksiklikleri gidermek
Taraflar arasında karşılıklı anlayış temelinde bir iletişimin
oluşmasına yardım etmek
Tarafları yöntem ve uygulaması hakkında bilgilendirmek
Uyuşmazlığın çözümü için kullanabilecek seçenekleri artırmak
ARABULUCUNUN GÖREVİ VE İYİ BİR ARABULUCUDA
OLMASI GEREKEN KİŞİSEL ÖZELLİKLER
Müzakereler esnasında, katılımcıların menfaatleri ve kaynakları
doğrultusunda, her bir taraf için neyin mümkün olduğunu
belirlemek
Tarafların pek istekli görünmek istemedikleri ama aslında kabul
etmek istedikleri kararlar hakkında sorumluluğu ve kusurları
üstlenerek, bunların hayata geçirilmesine yardımcı olmak
Yöntemi ve yöntemin dürüstlüğünü korumak
ARABULUCUNUN GÖREVİ VE İYİ BİR ARABULUCUDA
OLMASI GEREKEN KİŞİSEL ÖZELLİKLER
İYİ BİR ARABULUCUDA
ÖZELLİKLER
OLMASI
GEREKEN
KİŞİSEL
Uyuşmazlık konusu ve taraflara karşı tarafsız olmalıdır.
Tarafların yapacakları etkili konuşmalardan ve duygusal
durumlardan etkilenmeyecek derecede objektif olmalıdır.
Sorunları anlayacak kapasitede, zeki olmalıdır.
Uyuşmazlığın çözüm zamanı ve problemlerin çözümünde
yapılacak değişiklikler konusunda esnek olmalıdır.
ARABULUCUNUN GÖREVİ VE İYİ BİR ARABULUCUDA
OLMASI GEREKEN KİŞİSEL ÖZELLİKLER
Kullandığı ifadeler kolay anlaşılır, dili açık ve akıcı olmalıdır.
Uyuşmazlığın çözümünde etkili ve ikna edici olmalıdır.
Tarafların düşüncelerine, korkularına ve diğer duygularına
anlayışla yaklaşmalıdır.
Etkili bir dinleyici olmalıdır.
Probleme yeni ve değişik bakış açıları sağlamaya yatkın, yaratıcı
olmalıdır.
Toplumda saygın bir yere sahip olmalıdır.
ARABULUCUNUN GÖREVİ VE İYİ BİR ARABULUCUDA
OLMASI GEREKEN KİŞİSEL ÖZELLİKLER
Şüpheci olmalıdır.
İhtiyacı halinde gerekli kaynaklara ulaşma imkanı olmalıdır.
Dürüst ve güvenilir olmalıdır.
Gerek yöntem gerekse kendi için yapılacak eleştirilere açık
olmalı, bu konudaki tepkilerini her zaman kontrol altında
tutmalıdır.
Doğru kullanabildiği ve böylelikle işbirliğini teşvik edici bir
mizah anlayışına sahip olmalıdır.
ARABULUCUNUN GÖREVİ VE İYİ BİR ARABULUCUDA
OLMASI GEREKEN KİŞİSEL ÖZELLİKLER
Sabırlı olmalıdır.
Hiçbir gelişme belirtisi olmayan konular dışında tüm noktaları
çözmek konusunda azimli olmalıdır.
Taraflara karşı iyimser olmalı ve onları çözüm bulabilecekleri
yönünde cesaretlendirmelidir.
Bir arabulucu için olmazsa olmaz bir şart olarak, insanları
sevmeli ve onları mutlu edecek bir anlaşma yapmayı istemelidir.