Adolesanlar ve Riskli Davranışlar

Adolesanlar ve Riskli Davranışlar
Prof.Dr.Hilal Özcebe
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Halk Sağlığı Anabilim Dalı
hozcebe@hacettepe.edu.tr
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Sunum Planı
Adolesan dönem ve özellikleri
Sağlık sorunları
Riskli davranışlar
Türkiye’ye ait bazı değerlendirmeler
Sağlığın geliştirilmesi ve yaşam
becerilerinin geliştirilmesi
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Adolesan Dönem
10-19 yaşlar arası
– Erken adolesan dönem (10-13)
– Orta adolesan dönem (14-15)
– Geç adolesan dönem (16-19)
Yaşamın 1/7’si.....
Kaynak:
WHO, Adolescent Friendly Health Services, 2002.
WHO, The Health of Young People: A Challenge and a Promise, Geneva, 1993.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Adolesan Dönem
Çocukluktan erişkinliğe geçiş
Büyüme ve gelişme süreci
Hızlı büyümeye alışamama
Uyum sorunları
Farklı deneyimler
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Dünyada Adolesan Nüfus
Dünya nüfusu altı milyarın üzerindedir.
Dünya nüfusunun beşte birini 10-19
yaş grubu (1,2 milyar)
oluşturmaktadır.
Gençlerin 4/5’ü gelişmekte
olan ülkelerde
yaşamaktadır.
Kaynak: WHO, 2002.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Gençlerin Farklılıkları.......
Farklı Gereksinimleri........
Eğitim kurumlarına ulaşamayan gençler
Sosyal desteği yetersiz olan gençler
Örselenen ve şiddet uygulanan gençler
Çalışan gençler
Çatışma ortamlarındaki gençler
Mülteci gençler
Evli gençler
Etnik gruplar içindeki gençler
Kaynak: WHO, Programming
For Adolescent Health and
Özürlü gençler....
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
Development, 1999.
23-26 Ekim 2007 Denizli
Adolesan Dönem
Sağlık Sorunları
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Hastalık Örüntüsü
Gençlere özel hastalıklar (Gelişimsel..)
Çocukta başlayan ve gençleri etkileyen
hastalıklar (Çocuk felci, romatizmal kalp
hastalığı...)
Gençleri, çocuklara göre daha az,
erişkinlere göre daha fazla etkileyen
hastalıklar (ASYE, malnütrisyon..)
Kaynak: WHO, 1997. Adolescence, The Challenges and the Potential, Geneva.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Adolesan Döneme
Özel Sağlık Sorunları
Fiziksel büyümeye uyum sağlayamama
Ruhsal gelişime uyum sağlayamama
Beslenme davranışlarının oluşturduğu
sorunlar
Üreme ve cinsel sağlık sorunları
Madde kullanımı sorunları
Kaza ve şiddet sonrası yaralanmalar
Kaynak: WHO 1999. Programming For Adolescent Health and Development, Report of a
WHO/UNFPA/UNICEF Study Group on Programming For Adolescent Health, WHO Technical Report
Series, No:886, Geneva.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Sonuç Olarak Adolesanların
Sağlık Sorunları........
Gençlerin gelecek yaşamları üzerinde
etkileri olan
“alışkanlıklar ve hastalıklar”
olarak özetlenebilir.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Dünyada Adolesan Sağlığı
Dünyada her yıl 1,7 milyon adolesan
ölmektedir
(kazalar sonucu, şiddet sonrası, madde
kullanımı ile ilgili, üreme sağlığı ile ilgili
sorunlar ......)
Bu döneme özel sağlık sorunları erişkin
dönem sağlık sorunlarına neden olmaktadır
(infertilite, akciğer kanseri, karaciğer
hastalıkları.......).
Kaynak: WHO, Adolescent Friendly Health Services, 2002.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Riskli Davranışlar ve Etkileri
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Değer, tutum, motivasyon, kendi kavramları,
grup dinamikleri, medya, toplumun genel
yaşam tarzı, vb....
Sonuç olarak,
gençlik döneminde sağlığın belirleyicileri
kazanılır ve pekiştirilir.
Kaynak: Neinstein LS, Kenzie RG and Morris RE. High-Risk and Out-Of-Control Behaviour Disorders
in Adolescent Health Care A Practical Care (ed. LS Neinstein). Lippincott Williams&Wilkins, pp.
1402-1416, Philadelphia, 2002.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Adolesanların Riskli Davranışları
1. Sorunlu Davranışlar - Madde kullanımı, şiddet,
sigara kullanımı, alkolün Kötüye Kullanımı...
2. Sağlığı Tehdit Eden Davranışlar - Kötü
beslenme, yetersiz egzersiz, güvensiz
davranışlar...
3. Ruh Sağlığı Sorunları - Depresyon, anksiyete..
4. Düşük performans - Okul başarısızlığı, okula
devamsızlık, işte yetersiz performans...
Kaynak: Jessor R. Protection and Risk in Adolescent Behavior, Health, and Development. Theory
and Findings from the Peoples’ Republic of China and the U.S. 10th Eara Conference 2-6 May 2005,
Antalya, Turkey.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Risk Alma Davranışların
Sağlığı Etkileme Süreleri
Yaşam boyu sağlığın olumsuz olarak
etkilenmesi (Örneğin sigara içme, güvensiz
cinsellik, vb).
Davranışların sağlık üzerindeki etkileri
hemen (alkol ve otomobil sürme), gecikmiş
(madde kullanımı ve eğitime devam etme)
veya uzun vadede (sigara içme ve akciğer
kanseri) ortaya çıkabilir.
Kaynak: Neinstein LS, Kenzie RG and Morris RE. High-Risk and Out-Of-Control Behaviour Disorders
in Adolescent Health Care A Practical Care (ed. LS Neinstein). Lippincott Williams&Wilkins, pp.
1402-1416, Philadelphia, 2002.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Gençlerde Risk Alma
Davranışlarının Etkileri
Benzer şekilde (madde kullanımı, vb)
Özel durumlara bağlı (çevre,
toplumsal cinsiyet, durum vb.)
Davranışın yoğunluğuna bağlı
(anoreksiya nervoza, vb.)
Kaynak: Neinstein LS, Kenzie RG and Morris RE. High-Risk and Out-Of-Control Behaviour Disorders
in Adolescent Health Care A Practical Care (ed. LS Neinstein). Lippincott Williams&Wilkins, pp.
1402-1416, Philadelphia, 2002.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Gençler ve Riskli Davranışlar
Bazı Gerçekler, Bazı Sorular
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Riskli Davranışlar ve
Gençlerin Bilgi Yetersizliği
Sigara içme
• Erken adolesan dönem
• Geç adolesan dönem
Daha fazla bilgiye ulaşıldığı halde riskli
davranışlarda artma söz konusu !!!
Kaynak: Brynes JP. Changing Views on the Nature and Prevention of Adolescent Risk Taking
(Ed: D. Romer. Reducing Adolescent Risk Towards an Integrated Approach, USA, 2003, p 11-18.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Gençlerin; kendini risk grubunda
görmemeleri...
Bütün riskli davranışlar aynı oranda
riskli midir?
Kaynak: Brynes JP. Changing Views on the Nature and Prevention of Adolescent Risk Taking
(Ed: D. Romer. Reducing Adolescent Risk Towards an Integrated Approach, USA, 2003, p 11-18.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Erişkinlerde riskli davranışlar
Adolesanlarda aynı riskli davranışlar
Bakış açısı farklılığı ?
Kaynak: Brynes JP. Changing Views on the Nature and Prevention of Adolescent Risk Taking
(Ed: D. Romer. Reducing Adolescent Risk Towards an Integrated Approach, USA, 2003, p 11-18.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Genel olarak erkeklerde riskli
davranışlar daha fazla
Ancak, kızlarda ve erkeklerde farklı riskli
davranışlar
Kaynak: Brynes JP. Changing Views on the Nature and Prevention of
Adolescent Risk Taking (Ed: D. Romer. Reducing Adolescent Risk
Towards an Integrated Approach, USA, 1993, p 11-18.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Gençler aynı tipte riske
maruz kalmamaktadır.
Daha fazla yatkın olma,
Stres ve sıkıntıyı azaltma yolu,
Biyolojik olarak erken gelişme süreci
yaşama…
Kaynak: Neinstein LS, Kenzie RG and Morris RE. High-Risk and Out-Of-Control Behaviour Disorders
in Adolescent Health Care A Practical Care (ed. LS Neinstein). Lippincott Williams&Wilkins, pp.
1402-1416, Philadelphia, 2002.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Birden Fazla
Riskli Davranış
Sigara kullanma
Alkollü içki içme
Şiddet içeren
davranışlar
İntihar girişimi
Okuldan kaçma
Aileden ayrılma
Kumar oynama
Şans oyunu
oynama
Silah taşıma
Madde kullanımı
Güvensiz
cinsellik...
Kaynak: Neinstein LS, Kenzie RG and Morris RE. High-Risk and Out-Of-Control Behaviour Disorders
in Adolescent Health Care A Practical Care (ed. LS Neinstein). Lippincott Williams&Wilkins, pp.
1402-1416, Philadelphia, 2002.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Riskli Davranışların
Ortaya Çıkma Mekanizması
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Gençlerde Risk Alma Davranışları
ve Süreci
Gençlerin amaçlarına yöneliktir.
Gençler için sorun değil çözümdür.
Bu paradoks gençlerin risk alma
davranışlarını açıklanmaktadır.
Ancak, yüksek risk alma davranışı
gösteren gençlerin yönetimini de
zorlaştırmaktadır.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Türkiye ve Bazı Sayılar
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Türkiye Küresel Tütün
Araştırması (%)
Erkek
Kız
Toplam
Şimdiye Kadar
Halen
34,9 (± 2,8)
21,5 (± 2,3)
29,3 (± 2,1)
14,0 (± 1.5)
6,0 (± 1,0)
10,9 (± 1,1)
Türkiye KGTA’na 61 ilden 202 okulda eğitim gören toplam 15,957 öğrenci
katılmıştır. KGTA, İlköğretim 7., 8., Lise 1 ve Hazırlık sınıfı öğrencileri
üzerinde 2003 yılında uygulanan bir ankettir.
Kaynak: Ergüder T, Soydal T, Uğurlu M, Çakır B, Warren CW. Tobacco use
among youth and related characteristics, Turkey. Soz Praventiv Med. 51 (2006)
91–98
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Madde Kullanımı İle İlgili Riskli Davranışlar
Erkek
Kız
Toplam
Sigara kullanma;
En az bir kez
% 45,8
% 25,7
% 37,0
Halen
% 21,8
% 7,5
% 15,6
Alkollü içki içme;
En az bir defa
% 35,0
% 25,4
% 30,0
Son bir ayda en az bir kez
% 31,5
% 10,6
% 16,5
% 9,8
% 4,3
% 3,0
% 1,0
% 4,0
% 2,9
Uyuşturucu/uyarıcı madde kullanma;
En az bir defa
Son üç ayda en az bir kez
N=26.009
Kaynak: T.B.M.M. Çocuklarda ve Gençlerde Artan Şiddet Eğilimi ile Okullarda Meydana Gelen Olayların Araştırılarak
Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu (10/337,343,356,357).
“Türkiye’de Ortaöğretime Devam Eden Öğrencilerde
Şiddet
Bunu Etkileyen
Etmenlerin Saptanması (Şubat 2007)”
11.Ulusal
HalkveSağlığı
Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Silah Taşıma, Çete Üyesi Olma, Kumar ve
Şans Oyunu Oynama (%)
Delici-Kesici Alet
Ateşli Silah
Çete Üyesi Olma
Kumar Oynama
Şans Oyunu Oynama
Erkek
13,1
8,5
10,6
Kız
4,3
2,6
4,1
Toplam
9,2
5,9
7,7
8,9
31,9
2,6
10,1
6,2
22,4
N=26.009
Kaynak: T.B.M.M. Çocuklarda ve Gençlerde Artan Şiddet Eğilimi ile Okullarda Meydana Gelen Olayların Araştırılarak
Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu (10/337,343,356,357).
“Türkiye’de Ortaöğretime Devam Eden Öğrencilerde Şiddet ve Bunu Etkileyen Etmenlerin Saptanması (Şubat 2007)”
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Son Üç Ayda
Şiddetle Karşılaşma ve Uygulama (%)
Tanımlar verildikten sonra;
Karşılaşma
Uygulama
Fiziksel Şiddet
22,0 (21,5-22,5)
35,5 (34,9-36,1)
Sözel Şiddet
53,0 (52,3-53,7)
48,7 (47,9-49,5)
Duygusal Şiddet
36,3 (27,7-36,9)
27,6 (27,1-28,1)
Cinsel Şiddet
15,8 (15,3-16,3)
11,7 (11,3-12,1)
N=26.009
Kaynak: T.B.M.M. Çocuklarda ve Gençlerde Artan Şiddet Eğilimi ile Okullarda Meydana Gelen Olayların Araştırılarak
Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu (10/337,343,356,357).
“Türkiye’de Ortaöğretime Devam Eden Öğrencilerde Şiddet ve Bunu Etkileyen Etmenlerin Saptanması (Şubat 2007)”
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Adolesan Dönem Bilgi ve Yaşam Tarzları Araştırmasına
Katılan Birinci Sınıf Öğrencilerinin Cinsiyetlerine Göre
Otomobil İle Seyahat Sırasındaki Bazı Riskli Davranışlarının
Yüzde Dağılımı (Adnan Menderes, Harran, Kırıkkale, Kocaeli, Mersin, Ondokuz
Mayıs, Osmangazi, Yüzüncü Yıl Üniversiteleri, 2004)
Otomobil İle Seyahat Sırasındaki Riskli
Davranışlar
Erkek
Kadın
Toplam
Emniyet kemeri (yolcu olarak)
(1576)
(1519)
(3101)
20,6
18,1
12,2
13,6
16,4
16,0
(518)
(135)
(653)
16,0
15,1
5,2
7,4
13,8
13,5
(514)
(134)
(648)
8,6
61,4
1,5
38,8
7,1
56,8
1,8
0,7
1,5
Hiç bir zaman
Nadiren
Emniyet kemeri (sürücü olarak)
Hiç bir zaman
Nadiren
Araç kullanırken hız sınırını aşma
Her zaman
Bazen
Son 1 ay içinde içkili iken araç kullanma
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Sekiz Üniversite Birinci Sınıf
Öğrencilerinin Cinsel
Deneyimleri(Adnan Menderes, Harran, Kırıkkale, Kocaeli, Mersin,
Ondokuz Mayıs, Osmangazi, Yüzüncü Yıl Üniversiteleri, 2004)
Cinsel Deneyim
Yok
Var, cinsel birleşme ile
sonuçlanmamış
Var, cinsel birleşme ile sonuçlanmış
Yanıtsız
Toplam
Erkek
Kadın
Toplam
64,5
9,9
93,0
3,7
78,5
6,8
22,0
2,0
12,2
3,6
1,3
2,5
1576
1519
3101
Kaynak: Bertan M, Özcebe H, Doğan BG, Haznedaroğlu D, Kırcalıoğlu N ve Bülbül SH. Üniversite
Birinci Sınıf Öğrencilerinin Adolesan Dönem Konusundaki Bilgi Ve Yaşam Tarzlarının Belirlenmesi
Araştırması (Adnan Menderes, Harran, Kırıkkale, Kocaeli, Mersin, Ondokuz Mayıs, Osmangazi,
Yüzüncü Yıl Üniversiteleri, 2004) ICC ve HÜTF Halk Sağlığı AD, 2004
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
İstanbul’da Lise Gençlerinin Cinsel Deneyimleri
Araştırmada 43 okul ve 104 sınıfta toplam 3483 anket
uygulanmış. Araştırmaya 12 meslek lisesi, 25 genel
lise, 6 özel lise alınmış.
Kaynak: Ögel K, Eke C, Erdoğan N, Taner S, Erol B. İstanbul’da Gençler Arasında Cinsellik Araştırması Raporu.
Yeniden Yayın no:16, İstanbul 2005
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Bir Üniversitede Gençlerin
Riskli Cinsel Davranışları (%)
E (1-3)
– Korunmasız Cinsel İlişki
42,6 - 53,6
– Tanımadık Birisi İle Cinsel İlişki 50,4 – 57,9
– Kondom Kullanmadan Cinsel İlişki
46,7 – 59,4
– Para Karşılığı Cinsel İlişki
29,9 – 32,2
K (1-3)
27,8 – 34,1
12,1 – 14,9
32,2 – 45,7
1,9 – -
Erkekler n=334 ve n=317; Kızlar n=158 ve n=275
Kaynak: Hacettepe Üniversitesi Öğrencilerinin Ruhsal Sağlık Düzeyleri ve Madde
Kullanım Boyutlarının Saptanması. Hacettepe Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Birimi,
Proje No: 0302101004, Tezcan S, Özcebe H, Subaşı N, Üner S ve Telatar TG. Mart 2006.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Riskli Davranışlardan Korunma
ve Sağlığın Geliştirilmesi
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Risk Faktörleri – Koruyucu Etmenler
Risk Faktörleri
_
Olumsuz
Sonuçlar
Riskli
Davranışlar
_
_
Koruyucu
Etmenler
Kaynak: Jessor R. Protection and Risk in Adolescent Behavior, Health, and Development. Theory and
Findings from the Peoples’ Republic of China and the U.S. 10th Eara Conference 2-6 May 200, Antalya,
Turkey.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Koruyucu Etmenler
Olumlu davranışlar – Sağlığın geliştirilmesi
davranışları
Riskli davranışlara karşı kendini kontrol edebilme
Pozitif davranışlar için sosyal destek sağlanması
Kaynak: Jessor R. Protection and Risk in Adolescent Behavior, Health, and Development. Theory
and Findings from the Peoples’ Republic of China and the U.S. 10th Eara Conference 2-6 May 2006,
Antalya, Turkey.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Sağlığın Geliştirilmesi
Ottawa Şartı
“Sağlığı geliştirme, insanların sağlıkları
üzerinde kontrol gücüne sahip olma ve
sağlıklarını geliştirme kapasitesine sahip
olma süreci” olarak tanımlanmaktadır.
Kaynak: SABEM. Ottawa Şartı. http:/ /www. sabem. saglik.gov.tr// forum/ ezadmin/ htmlarea/ files/
documents/ 1248_14sagligi_ gelistirme_ottowa_ sarti.pdf, Erişim Tarihi: 12 Ekim 2005.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Sağlığın Geliştirilmesi
Tam olarak fiziksel, mental ve sosyal
anlamda iyi olma halini sağlayabilmek için;
birey veya grup, isteklerinin farkında
olabilmeli,
isteklerini tanımlayabilmeli,
çevreyi değiştirebilmeli ve uyum
sağlayabilmelidir.
Kaynak: SABEM. Ottawa Şartı. http:/ /www. sabem. saglik.gov.tr// forum/ ezadmin/ htmlarea/ files/
documents/ 1248_14sagligi_ gelistirme_ottowa_ sarti.pdf, Erişim Tarihi: 12 Ekim 2005.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Sağlığın Geliştirilmesi
Sağlık, fiziksel kapasiteyi olduğu kadar,
sosyal ve kişisel kaynakları da vurgulayan
pozitif bir kavramdır.
Sonuç olarak, sağlığı geliştirme, yalnızca
sağlık sektörüne ait bir sorumluluk değildir
aynı zamanda sağlıklı yaşam tarzlarından
kabulü ve uygulamasına ilişkin bir süreçtir.
Kaynak: SABEM. Ottawa Şartı. http:/ /www. sabem. saglik.gov.tr// forum/ ezadmin/ htmlarea/ files/
documents/ 1248_14sagligi_ gelistirme_ottowa_ sarti.pdf, Erişim Tarihi: 12 Ekim 2005.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
İstenilmeyen bir davranış
yaptırılmak istenildiğinde;
“hayır deme ve o
davranışı yapmama”
% 45,5
Birisi istemediği halde dokunarak
rahatsız ederse;
“uyarma ve dokunmamasını
sağlama”
%56,9
“kavga etme ve dokunmamasını
Çok
dersi varken arkadaşları
sağlama”
%
31,4
gezmeye%çağırırsa
karar verme;
“büyüklerle paylaşma”
6,0
“çaresiz hissetme” % 12,7
“gergin hissetme” % 10,1
“arkadaşlar ile kavga etme” % 1,0
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Gençler ve
Yaşam Becerilerinin Geliştirilmesi
Öfke kontrolü
“Hayır” diyebilme
Israrlara karşı koyabilme
Kendini ortaya koyma
İletişim becerileri
Sorun çözme
Stresle başa çıkma
Kendini tanıma
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Sonuç olarak;
Gençlerde riskli davranışlar sağlık
durumlarını ve yaşam kalitelerini
etkilemektedir.
Bütün gençlere ve özellikle risk altındaki
gençlere ulaşılması gerekmektedir.
Sağlığın korunması ve geliştirilmesine
yönelik pek çok şeyi hep beraber
yapmamız gerekiyor.
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli
Katkı ve Katılımlarınız İçin
Teşekkür Ederim
11.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
23-26 Ekim 2007 Denizli