2011 YGS SOSYAL BİLİMLER TESTİ ÇÖZÜMLERİ 1. 8. Kültepe, Anadoluda yazının kullanıldığı ilk bölgedir. Kazılarda Asurlu tüccarlara ait yazılı belgeler bulunmuştur. Arkoloji kazı bilimi, Paleoğrafi yazı bilimi olduğuna göre yanıt (D) dir. Yanıt D İngiltere ve Fransa sözde Ermeni iddaları için bağımsız ve tarafsız bir komisyonunun oluşturulmasını çıkarlarına aykırı bulmuşlardır. Bu nedenle İngiltere ve Fransanın amacı Osmanlı hukuk sitemini düzenlemekten çok çıkarlarını korumaktır. Yanıt A 2. Göçebe tüklerde hayvancılık toplumsal hayatta önemli bir yer tutar. Dokumacılık, takasta hayvanların kullanılması, ulaşım ve orduda ise atların kullanılması hayvancılığa dayalı bir toplumsal yaşama işaret eder. 9. Yanıt E İtilaf devletlerinin kullandıkları bölge adlarında alan sınırlaması yapmamaları ve muğlak (belirsiz) ifadeler kullanmaları işgal alanlarını genişletmeyi ve doğabilecek muhemel tepkileri önlemeyi amaçlar. Yanıt B 3. 10. Her milletin kendi kaderini kendisinin kararlaştır- Kuranı Kerim Hz. Ebubekir döneminde kitap haline getirilmiş, Hz. Osman döneminde ise çoğaltılmıştır. Bu nedenle Yanıt C’dir. ması bağımsızlığı ifade ve sömürgeciliğe ters bir dünya görüşüdür. Yanıt C Yanıt C 4. 5. Osmanlı Devletininin kısa sürede büyümesinde coğrafi konumu bizansın içinde bulunduğu ekonomik siyasi ve askeri sıkıntılar etkili olmuştur. Bizans’da sanatçıların din ve imparatorluk içinde çalışması Osmanlı devletinin genişlemesine etki etmiş olamaz. 11. Ermeniler ağırlıklı olarak doğuda, Rumlar ise ka- Yanıt A Yanıt A radenizde bölücü ve yıkıcı faaliyetlerde bulunmuşlardır. Bu nedenle Yanıt E 12. Saltanat 1922 yılında kaldırılmıştır. 13. Sakarya savaşıyla büyük taaruz arasında bir yıllık bir süre vardır Bu bekleme süresi askeri bir taktiğin gereği olarak Mustafa Kemal tarafından planlanmıştır. Amaç bu bekleme süresinde ordunun ihtiyaçlarınının sağlanması ve eksikliklerininin giderilmesidir. İltizam sistemiyle, Eyalet topraklarında elde edilen vergi gelirlerinin ihale edilerek peşin toplanması amaçlanır. Vergi toplama işinin 3 yıllık sürelerle değil, sürekli olarak ihale edilmeye başlanması ilerleyen yıllarda alınacak vergi gelirlerinin peşinen alınması anlamına gelir. Bu uygulmayla güdülen amaç hazinenin nakit ihtiyacını karşılamakdır. Yanıt D 14. Divanıhümayundan bakanlıklar sistemine geçilmesi II. Mahmut dönemi yeniliklerindendir. Bu nedenle Yanıt (B)’dir. Yanıt C 6. Yanıt B Tanzimat fermanı Milliyetçiliğin bölücü etkisine karşı imparatorluğun bütünlüğünü sağlamayı amaçlar. Bu fermanla gayri müslimlere haklar tanınmış böylece azınlıkların devlete bağlılıkları artırılmaya çalışılmıştır. Fakat azınlıklara tanınan bu haklar, Müslümanlar tarafından tepkiyle karşılanmıştır. Ayrıca Azınlıklar milliyetçiliğin etkisinda kalarak ayrılıkçı hareketlerine devam ederek ayaklanmalarını sürdürmüşlerdir. Bu da tanzimat fermanını yetersiz kalmasına yol açmıştır. 15. Merkezi Türkiye olan halifelik kurumunun kaldırılmasına Hintli tarikat liderinin tepki göstermesi Halifelik kurumunun tüm Müslümanlar üzerinde siyasal gücünün olduğunu gösterir. Yanıt E 16. Türkiye Cumhuriyetinin kuruluş aşamasında Özel sekterün elinde yeterli sermaye olmadığı için yatırımları devlet üstlenmiştir. Yanıt C Yanıt E 7. 17. Paragrafta Milli Egemenlik yani kararları Milletin Tarım Osmanlı tüccarlarının faaliyet gösterdiği öncelikli olan değildir. Bu nedenle vermesi ve türk ordusununun güçlü tutulması vurgulanmamıştır. Yanıt B Yanıt D 563 2011 YGS SOSYAL BİLİMLER TESTİ ÇÖZÜMLERİ 18. Haritaların ölçeklerine bakılarak uzunluk ve alan 22. Yükselti arttıkça sıcaklık değerleri düşmektedir. hesaplamaları yapılmaktadır. Coğrafi koordinatların belirlenmesi için paralel ve meridyen derecelerine göre hesaplama yapılırken, dağların yükseltileri ölçekle hesaplanamaz. Aynı zamanda sıcaklıkla ters orantılı olan nem değerleri de bahsedilen tatil köyünün konumu hakkında bizim için ipucu oluşturmaktadır. Bu durumda gidilen tatil köyü körfez, yarımada ya da delta ovası değil seçeneklere göre ancak bir dağda yer almaktadır. Yanıt A 19. 45° Doğu meridyeninin yerel saatinin ulusal saat Yanıt C olarak kullanıldığı dönem Türkiye’nin de içinde bulunduğu Kuzey Yarım Küre’de yaz dönemidir. En sıcak ay, en uzun gündüz, güneş ışınlarının dike en yakın açıyla geldiği gün ve gündüz – gece süresinin eşit olduğu gün bu dönem içinde yaşanmaktadır. Gölge boyunun uzun olması için güneş ışınlarının dik değil eğik açılarla gelmesi gerekir. 23. Orografik yağışlar Türkiye’de en fazla Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinde görülmektedir. Yamaç yağışı olarak da bilinen orografik yağışlar şekildeki gibi oluşmaktadır. Yanıt D 20. Basınç merkezlerinin hava hareketleri ve yarım kürelere göre yönleri aşağıdaki şekillerde görüldüğü gibidir (YB: Yüksek Basınç, AB: Alçak Basınç). YB YB Kuzey Yarým Küre Güney Yarým Küre Seçenekler incelendiğinde bakılması gereken ilk nokta Karadeniz Bölgesindeki dağların kuzey yamaçları ya da Akdeniz Bölgesindeki dağların güney yamaçlarıdır. Bu duruma uyan yalnızca Karadeniz Bölgesinde yer alan Küre Dağları’nın kuzey yamaçları seçeneğidir. Yanıt D 24. Yapılan jeolojik araştırmaların Güney Amerika ve AB Afrika kıtalarında I. Jeolojik Zamanın Karbon ve Perm dönemlerine ait bitki ve hayvan fosillerinin birbirine benzer olduğunu ortaya koyması bu kıtaların, Karbon ve Perm dönemlerinde birleşik tek bir kıta halinde olduğunu kanıtlar niteliktedir. AB Yanıt C Kuzey Yarým Küre Güney Yarým Küre Basınç yönlerini karıştırmamak için kodlama yapılabilir; Kuzey Yarım Küre “S” harfi yönündeyken Güney Yarım Küre “Z” harfi yönünde gösterilir. 25. Yanardağ konilerinin patlamasıyla oluşan geniş çukurlara kaldera adı verilmektedir. Bu kalderaların içi zamanla su ile dolarsa kaldera gölü meydana gelir. Minoan Püskürmesi sonucunda oluşan da kalderadır. Soru kökünde verilen şekil incelendiğinde hatanın okların yönünde olduğu görülmektedir. Yanıt D Yanıt B 21. İklim çeşitliliği yatay doğrultuda değil dikey doğrultuda ilerleme olduğu zaman daha fazladır. Bunun temel nedeni Ekvatordan Kutuplara doğru gidildikçe ortaya çıkan iklim kuşakları ve iklim çeşitliliğidir. IV numaralı doğrultuda enlemler arasındaki iklim çeşitliği II ve V numaralara göre daha azdır. V numara ile II numara arasındaki en büyük fark ise yarım küreleri ile II numaralı doğrultuda iklimi etkileyen faktörlerin çeşitliliğidir. 26. Sıcak su kaynaklarının dağılışı ile fay hatlarının ve volkanik alanların dağılışı paralellik göstermektedir. Anadolu aktif deprem kuşakları üzerinde yer alıyorsa ve Anadolu’da volkanik alanlarla fay hatlarının çakıştığı bölgeler varsa araştırmacı, “Türkiye, sıcak su kaynakları bakımından zengindir.” yargısına ulaşabilir. Yanıt A Yanıt B 564 2011 YGS SOSYAL BİLİMLER TESTİ ÇÖZÜMLERİ 27. Türkiye’de dağların oluşum süreçlerinde buzul- 35. Çevremizdeki nesnelerin bir çoğunu duyu organ- ların etkisiyle oluşmuş buzul şekillere rastlanmaktadır ama günümüzde buzullar söz konusu değildir. Bu nedenle II numaralı yerdeki dağın doruklarında buzullar vardır seçeneği kesinlikle yanlıştır. larımız yardımıyla farkeder, ona beynimizde bir anlam vererek algılamış oluruz. Fakat, bu bazı nesneler için olanaklı değildir. Farketmediğimiz birçok nesne vardır. Biz algılamasak da onlar bizden bağımsız olarak varlığını sürdürürler. Yanıt B Yanıt E 28. Soruda verilen nüfus grafiği incelendiğinde Afri- 36. Varlık felsefesinin sorguladığı en önemli konular- ka’daki nüfus artış hızının en yüksek olduğu dönemin 1950 -2000 olduğu görülmektedir. dan biri de varlığın özü mü, yoksa özle ilgili olmayan (ilinti) yanı mı önemlidir? Sorusudur. Parçada, Aristoteles bir fili fil yapan şeyin tanımını yapmayı sorguluyor. Yanıt E Yanıt B 29. Üniversite, ticaret bölgesi, fabrika ve turizm faaliyetleri nüfusun artmasına ve sosyo-kültürel yapının değişmesine neden olurken, orman işletmeleri açılması bu sınıflandırmanın dışında kalmaktadır. 37. İbn-i Haldun’a göre; insanların istekleri ve amaçları birbirinden farklıdır. Bir arada çatışmasız, uyum içinde yaşamaları olanaksızdır. Bu nedenle bir otarite insan yaşamını düzenlemelidir. Bu üstün otorite de devlettir. Yanıt A Yanıt B 30. Siyasi bölgeleri oluşturan ülkeler kendi dil, din ve ırklarından vazgeçmezler. Aynı zamanda ortak para kullanım zorunluluğu da söz konusu değildir. Bu yargılar dışında kalan I, III ve IV numaralı yargılar doğrudur. 38. Parçada Nasrettin Hoca’nın davranışlarına toplumun farklı değerler vererek nasıl karşıladığı anlatılmaktadır. Zaten; ahlak felsefesinin yanıtını aradığı en temel soru herkes için ortak iyi (etik değer) varmı? Sorusudur. Başka bir deyişle etik değerler ya görecelidir ya da herkes için aynıdır. (mutlaktır) Yanıt E 31. Tropikal siklonların oluşumu doğal süreçlerdir ve Yanıt D insan etkisi söz konusu değildir. Bu nedenle her yıl farklı sayıda tropikal siklonun meydanı gelmesi insanın doğaya olan etkisine örnek gösterilemez. 39. Sanat eseride, diğer nesneler gibidir. Sanat eserini diğer nesnelerden ayıran özellik: bize haz vermesi, duygularımızı okşaması, çıkarsız bir şekilde (estetik tavırla) ona ayrı bir anlam vermemizdir. Burada kişinin öznel yargıları öne çıkar. Bizim değerlendirme biçimimiz sanat eserini diğer nesnelerden ayırır. Yanıt C 32. İnsanlar; genellikle, alışılmış, pratik, faydaya yönelik bir bakış açına sahiptir. Oysa filozof’un bu konularla ilgilenmesinin yanında, geleceğe yönelik güçlü öngürüleri de vardır. Bu nedenle filozofun öncelikleri ve yaklaşımı daha farklıdır. Yanıt C Yanıt C 40. Yeni çağla birlikte modern bilimlerdeki hızlı gelişmeler, bilim yapma anlayışında köklü değişimlere yolaçtı. Gerçeğe ulaşmayı zorlaştıran geleneksel anlayışlar terkedildi. Her türlü otoriteler sorgulandı sadece; kanıtlar, ispatlar esas alınmaya başlandı. Bu da doğmatik anlayışın yıkılmasına yolaçtı. 33. Felsefe, Antik çağdan beri bütün varlığı konu edinmiş ve her türlü bilgiyi bütüncül olaraka ele almıştır. Oysa yeniçağ’da ortaya çıkan bu durum felsefenin alanını daraltıyor. Bu da felsefenin bilgi evrenini bütün olarak ele alma özelliğiyle çelişmektedir. Yanıt E Yanıt D 34. Eğer ortada bir nesne yoksa; nesnenin bilgisine ulaşamamayız. Bu ontolojik bir yakmaşımdır. Ontoloji varlık felsefesi demektir. Yanıt A 565