1 - Fen Okulu

Hazırlayan: Nalan
ŞAHBAZOĞULLARI
TEKEL İ.Ö.O
Çiğli/İZMİR
Fen ve Teknoloji 7.
www.fenokulu.net
7.2 GÜNEŞ SİSTEMİ
Anahtar Kavramlar:
 Güneş sistemi
 Uydu
 Gök ada
 Astronomi birimi
 Uzay
2-GÜNEŞ SİSTEMİ
2. Güneş sistemi ve uzayla ilgili olarak
öğrenciler;
2.1. Güneş sistemindeki gezegenleri
Güneş’e yakınlıklarına göre sıralar (BSB4).
2.2. Güneş sistemindeki gezegenlerin
Güneş’e olan uzaklıklarının “astronomi
birimi” (AB) adı verilen bir uzaklık ölçüsü
Kazanım:
2.1 Güneş sistemindeki gezegenleri
Güneş’e yakınlıklarına göre sıralar
(BSB-4).
birimiyle ifade edildiğini belirtir.
2.3. Güneş sistemindeki gezegenlerin
belirli yörüngelerde hareket ettiklerini
kavrar.
2.4. Güneş sistemindeki gezegenleri,
Güneş ve onun çevresinde belirli
yörüngelerde hareket eden gezegenler,
uydular ve kuyruklu yıldızların oluşturduğu
topluluğa Güneş sistemi adı verilir.
belirgin özelliklerine (birbirlerine göre
büyüklükleri, doğal uydu sayıları,
etraflarında halka olup olmaması) göre
karşılaştırır (BSB-4, 5
Güneş sisteminde sekiz gezegen vardır.
Bunlar Güneş’ yakınlıklarına göre; Merkür,
Venüs, Dünya,Mars,Jüpter,Satürn,Uranüs
ve Neptün’dür.
2.5. Güneş sistemini temsil eden bir model
oluşturur ve sunar (BSB-28, 30, 32; FTTÇ4, 8).
2.6. Ay’ın, Dünya’nın uydusu olduğunu
gösteren bir model oluşturur ve sunar
(BSB-28, 30, 32; FTTÇ-4, 8).
2.7. Gök adalara örnekler vererek
özelliklerini kavrar (BSB-5).
2.8. Dünya dışındaki evren parçasını
“uzay” olarak tanımlar ve Dünya’mızın
uzaydaki yerini belirtir.
1
4, 8).
Hazırlayan: Nalan
ŞAHBAZOĞULLARI
TEKEL İ.Ö.O
Çiğli/İZMİR
Fen ve Teknoloji 7.
www.fenokulu.net
Kazanım:
2.2. Güneş sistemindeki
gezegenlerin Güneş’e olan
uzaklıklarının “astronomi birimi”
(AB) adı verilen bir uzaklık ölçüsü
birimiyle ifade edildiğini belirtir.
Kazanım:
2.4. Güneş sistemindeki
gezegenleri, belirgin özelliklerine
(birbirlerine göre büyüklükleri,
doğal uydu sayıları, etraflarında
halka olup olmaması) göre
karşılaştırır (BSB-4, 5)
Gezegenlerin Güneş’e uzaklıkları astronomi
birimi(AB) adı verilen uzaklık ölçü birimi ile
ifade edilir.Bir AB Dünya’nın Güneş’e olan
uzaklığıdır.Bu uzaklık yaklaşık149 600 000
km’dir.
Merkür:Güneş’e en yakın ve en küçük
gezegendir.Uydusu ve halkası yoktur.Kendi
etrafında çok yavaş döner.
Venüs:Dünya’mıza en yakın
gezegendir.Dünya ile aynı
büyüklüktedir.Uydusu ve halkası
yoktur.Halk arasında çoban yıldızı,sabah
yıldızı,akşam yıldızı adıyla da anılır.Altıncı
büyük gezegendir.
Kazanım:
2.3. Güneş sistemindeki
gezegenlerin belirli yörüngelerde
hareket ettiklerini kavrar.
Dünya:Yaşam olduğu bilinen tek
gezegendir.Uydusu Ay’dır, halkası
yoktur.Yüzeyinin üçte ikisi sularla
kaplıdır.Kendi çevresinde 24 saatte,
Güneş’in çevresinde 365 gün 6 saatte
döner. Beşinci büyük gezegendir.
Güneş sisteminde yer alan bu sekiz
gezegen belirli bir düzen içinde kendi
yörüngeleri üzerinde Güneş etrafında
dolanılar.Güneş sistemimizde yer alan
gezegenleri kısaca tanıyalım ister misiniz?
Mars:Kızıl gezgen yada halk arasında Merih
yıldızı adıyla da bilinir.İki uydusu
vardır,halkası yoktur. Atmosferinde bol
karbondioksit,az miktarda oksijen ve su
buharı vardır. Yedinci büyük gezegendir.
Jüpiter: Gezegenlerin en büyüğüdür.
Etrafında taş parçaları ve tozdan oluşan
ince karanlık bir halka vardır.63 tane
uydusu vardır.Gözle görülebilir.
2
Hazırlayan: Nalan
ŞAHBAZOĞULLARI
TEKEL İ.Ö.O
Çiğli/İZMİR
Fen ve Teknoloji 7.
www.fenokulu.net
Satürn: En büyük ikinci gezegendir.Gaz,
buz ve kaya parçalarından oluşan halkası
vardır.56 tane uydusu vardır.En büyük
uydusunun adı Titan’dır.
Uranüs:Yörüngesinde yan yatmış bir varil
gibi döner.10 halkası, 5 büyük 22 küçük
uydusu vardır.Üçüncü büyük gezegendir.
Kazanım:
2.6. Ay’ın, Dünya’nın uydusu
olduğunu gösteren bir model
oluşturur ve sunar (BSB-28, 30,
32; FTTÇ-4, 8).
Neptün:Güneş’e en uzak gezegendir.Açık
yeşi renkte görünür.13 uydusu vardır,
halkası yoktur.Dördüncü büyük gezegendir.
NOT: 24 Ağustos 2006 tarihinde
Uluslararası Astronomi Birliği 9. Gezegen
Pluton’u gezegen sınıfından
çıkartmışlardır.Pluton artık cüce gezegen
olarak nitelendirilmektedir.
Dünyamıza en yakın gök cismi, uydusu
Ay’dır.Ay hem kendi etrafında hem de
Dünya’nın çevresinde saat yönünün
tersinde döner.Her iki dönüşünü de 27.3
günde tamamlar.Bu nedenle biz Ay’ın
daima aynı yüzünü görürüz. Ay’ın kütlesi
Dünya’nın kütlesinin yaklaşık seksende biri
kadardır.Ay ile Dünya arasındaki çekim
kuvveti,Güneş ile Dünya arasındaki çekim
kuvvetinden daha büyüktür.Dünya
üzerindeki sularda meydana gelen gelgit
olayı bu nedenle oluşur.
Kazanım:
2.5. Güneş sistemini temsil eden
bir model oluşturur ve sunar. (BSB28, 30, 32; FTTÇ-4, 8)
3
Hazırlayan: Nalan
ŞAHBAZOĞULLARI
TEKEL İ.Ö.O
Çiğli/İZMİR
Fen ve Teknoloji 7.
www.fenokulu.net
Gök adaların da içinde bulunduğu gök
cisimlerinin tümü aralarındaki boşluklarla
beraber evren olarak adlandırılır. Dünya
dışındaki evren parçası ise uzay olarak
adlandırılmıştır.
Kazanım:
2.7. Gök adalara örnekler vererek
özelliklerini kavrar (BSB-5).
Dünya’mız evrende Samanyolu gök
adasında, Güneş sisteminde, Güneş’e en
yakın üçüncü gezegendir.
ÖRNEK SORULAR
1.Dünya’mızla ilgili aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?
Dünya nasıl Güneş sisteminin bir elemanı
ise Güneş de bulunduğu yıldız kümesinin
bir elemanıdır.Sayılamayacak kadar çok
yıldızın oluşturduğu bu kümelere Gök ada
denir. Gök adalar üç grupta incelenir.
I. Andromeda gök adasında yer alır.
II.Güneş’e en yakın 3. gezegendir.
III.Tek uydusu vardır.
1.Sarmal gök ada:Ortasında parlak
yıldızlar topluluğu bulunur.Bu merkezden
çıkan kollar sarmal bir şekilde etrafında
dönerler.Bizim içinde bulunduğumuz
Samanyolu ve Andromeda sarmal
gökadalardandır.Andromeda teleskop
kullanmadan gözlenebilir.
A)Yalnız I
B)Yalnız II
C)II ve III
D)I ve III
CEVAP:A
2.Özellikler:a-Diğer adı çoban yıldızıdır.
2.Eliptik gök ada:Bir top gibi küresel yada
bir yumurta gibi şişkin ve ovaldir.Sombrero
eliptik gök adalardandır.
b-Gezegenlerin en büyüğüdür.
c-Çevresinde halkalar vardır.
Gezegenler:1-Jüpiter
3.Düzensiz gök ada: Belirli bir şekli
olmayan gök adalardır.
2-Venüs
3-Mars
Kazanım:
2.8. Dünya dışındaki evren
parçasını “uzay” olarak
tanımlar ve Dünya’mızın
uzaydaki yerini belirtir.
4-Satürn
Yukarıda yer alan gezegenlerle özellikler
eşleştirildiğinde hangi gezegen açıkta kalır?
A)Venüs
4
B)Jüpiter
C)Satürn
D)Mars
Hazırlayan: Nalan
ŞAHBAZOĞULLARI
TEKEL İ.Ö.O
Çiğli/İZMİR
Fen ve Teknoloji 7.
www.fenokulu.net
CEVAP:D
5