kurtuluş savaşı muharebeler dönemi

Tarih Soru
Dağılımı
(CephelerAntlaşmalar)
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
TOPLAM
KMS
KPSS
KPSS
KPSS
KPSS
KPSS
KPSS
KPSS
KPSS
KPSS
KPSS
KPSS
4
3
6
3
5
2
3
2
3
4
4
3
42
Cepheler
KURTULUŞ SAVAŞI MUHAREBELER DÖNEMİ
 Kurtuluş Savaşının Stratejisi:
 Kongreler yolu ile halkı örgütleyip birleştirmek,
(TBMM’nin açılması büyük oranda tamamlandı.)
 Güneydeki Kuvay-ı Milliye aktif hale getirilerek
Ermeni ve Fransızlar yıpratılacak,
 Ordu taarruz gücüne ulaşıncaya kadar savunmada
kalınacak,.
 Yunanlılar atılıncaya kadar Trakya’nın kendi
imkânlarıyla mücadele etmesini sağlamak.
 Kurtuluş savaşı hukuki dayanağını Wilson Prensiplerinden
almaktadır.
 Milli egemenlik ve milli bağımsızlık mücadelesi bir arada
yürütülmüştür.
 Türk milletinin I. Dünya Savaşının sonuçlarına bir tepkisidir.
 İtilaf devletleri Sevr Antlaşmasını TBMM’ye kabul ettirmek,
TBMM ise Misak-ı Milli kararlarını gerçekleştirmek için
mücadele etmiştir.
 Kurtuluş savaşının ilk adımları Milli Cemiyetler atmış,
TBMM tamamlamıştır.
 Kurtuluş Savaşında işe doğu cephesinden başlanmıştır.
 İtalyanlar ve İngilizler ile savaş yapılmamıştır.
 En fazla siyasi mücadelemiz İngilizlerle olmuştur.
 Mecliste ilk bunalım ordu, ikinci bunalım ise, hükümet
meselesinden dolayı çıkmıştır.
 I.TBMM milli mücadeleyi hızlandırmak amacıyla,
 Kuvayı-ı milliyeyi kaldırmış yerine düzenli ordu
kurmuştur.
 Asker kaçaklarını cezalandırmak için “Firariler Kanunu
”nu çıkarmış ve İstiklal Mahkemeleri’ni kurmuştur
 Kurtuluş savaşında,
Doğu
Güney
Batı
A) Doğu Cephesi
 Ermeni saldırılarını arttırması üzerine TBMM hükümeti 24
Ermeniler
XV. Kolordu
Gümrü Ant.
Fransa
Ermeniler
Halk savaştı
Ankara Ant
ile kapandı
 Yunanlılar
 Milis kuvvetler /
Düzenli ordu
Mudanya ve
Lozan ile
kapandı
Eylül 1920’de Ermenilere karşı K. Karabekir komutasındaki
ordunun saldırıya geçmesi emrini verdi.
 Ordunun Gümrü’ye girmesi ile Ermeniler ateşkes teklifinde
bulunmuşlardır. Görüşmeler sonucunda “Gümrü
Antlaşması” imzalanmıştır.
 TBMM döneminde ilk askeri cephe Kazım Karabekir
Paşa’nın komutasında düzenli bir askeri birliğin olması
nedeniyle doğuda kurulmuştur.
GÜMRÜ ANTLAŞMASI (3 Aralık 1920)
 Doğu sınırı Aras Nehri-Çıldır gölü hattına kadar uzanacak.
 Kars, Sarıkamış, Kağızman ve Iğdır Türk devletine
verilecektir.
 Ermenistan hükümeti, TBMM tarafından tanınmayan Sevr’i
tanımayacaktır.
 Ermenistan Türkiye’ye düşmanca bir hareketle
bulunmayacaktır.
 Tehcir edilen ve Türklere karşı silah kullanmamış Ermeniler
6 (altı) ay içinde Türkiye’ye dönebilecektir.
Önemi:
 TBMM’nin ilk askeri ve siyasi başarısıdır.
 Ermenistan, TBMM’yi tanıyan ilk doğu devletidir
 Mondros’la çizilen sınırlar ilk defa aşıldı.
 Sovyetlerden alınacak yardımların Anadolu’ya gelmesini
sağlayacak yolun açılması
 Ermeni yönetimi 5 Aralık 1920’de Sovyetlerin eline geçti.
Rus işgalinden dolayı Gümrü Antlaşması yürürlüğe girmedi.
1
Aşağıdakilerden hangisi Gümrü Antlaşması’yla sağlanan
kazanımlardan biri değildir?
A) Gürcistan’la olan anlaşmazlıkların ortadan kaldırılmasına
zemin hazırlaması
B) Doğu Cephesi’ndeki silah ve teçhizatın bir kısmının batıya
taşınmasına ortam hazırlaması
C) Halk arasında orduya ve Meclise duyulan güvenin artması
D) Sovyetlerden alınacak yardımların Anadolu’ya gelmesini
sağlayacak yolun açılması
E) Afganistan’la dostluk anlaşması yapılması
(2011 – KPSS) Cevap: E
C) Batı Cephesi
 Yunanistan ve Rumlarla mücadele edilen cephe
Yunanlıların İzmir’i işgali açılmıştır.
 İlk dönemlerde Kuvay-ı milliye mücadele ederken daha
sonra düzenli ordu mücadele etmiştir.
 Bu cephedeki askeri başarılar diğer cephelerde siyasi
başarılara etki etmiştir.
 Milli mücadelenin en şiddetli savaşları bu cephede
meydana gelmiştir.
 I. İnönü muharebesi ile başlayan askeri süreç Mudanya
Mütarekesinin imzalanması ile sona ermiştir.
Aşağıdakilerden hangisi, Gümrü Antlaşması’nın
özelliklerinden biri değildir?
A) Batıda Yunanlılara karşı, cephede rahatlık sağlaması
B) Birinci İnönü Zaferi’nden sonra imzalanması
C) Ermenilerin Sevr’i tanımadıklarını belirtmesi
D) TBMM’nin uluslararası varlığını ilk kez kanıtlaması
E) Bir Türk devletinin Türklüğünü vurgulayan ilk antlaşma
olması (1999 – DMS) Cevap: B
I.İnönü Muharebesi (6-10 Ocak 1921)
 I. TBMM’nin kurduğu düzenli ordunun yaptığı ve kazandığı
ilk savaştır.
 TBMM’ye olan güven artmış ve askere alma işlemleri
kolaylaşmıştır.
 İsmet Paşa genelliğe terfi etti.
 Savaşın sonuçlarını kodlarsak “I.İnönü düzenli ordu için
MİLAD oldu” denilebilir.
 Moskova Antlaşması (16 Mart 10921)
 İstiklal Marşı (12 Mart 1921)
 Londra Konferansı (23Şubat – 12 Mart 1921)
 Anayasanın ilanı (20 Ocak 1921)
 Dostluk Antlaşması (1 Mart 1921)
I. Kars, Sarıkamış, Kağızman, Kulp ve Iğdır’ın yeniden Türk
topraklarına katılması
II. Batum’un Gürcistan’a bırakılması
III. Kafkas petrollerinin işletilmesi
yukarıdakilerden hangileri, Gümrü Antlaşması’nın
kapsamındadır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III (2001 – KMS) Cevap: A
Teşkilat-ı Esasiye (1921 Anayasası) (20 Ocak 1921)
 I. İnönü Savaşının kazanılması, TBMM’ye olan güveni
attırmış, bu da anayasanın ilanında kolaylaştırıcı etki
meydana getirmiştir.
 Savaş/ihtilal anayasası olduğundan maddeleri kısadır.
Gürcistan ile Antlaşma:
 23 Şubat 1921’de Gürcistan ile “Batum Ant.” imzalandı ve
Artvin, Ardahan, Batum Türk Devletine bırakıldı.
 Ermenistan ve Gürcistan’la yapılan antlaşmaların
kesinleşmesi Moskova Antlaşmasıyla sağlandı.
Maddeleri:
 Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.
 Türk tarihinde ilk kez Ulusal egemenlik anlayışını
benimsemiştir.
 Yasama, yürütme gücü TBMM’ye aittir.
 Çabuk kararlar alabilmek için “Güçler Birliği” ilkesi kabul
edilmiştir.
 Türkiye Devleti “TBMM’ce yönetilmektedir” ve hükümeti
“TBMM Hükümeti” adını alır. TBMM’nin başkanı,
hükümetinde başkanıdır.
 Yeni Türk Devletinin kuruluşunun hukuki ve siyasal bir
belgesi olmuştur.
 Meclis hükümeti modeli anayasal bir zorunluluk
olmuştur.
 Ulusal birliği zedelememek için devletin rejimi
belirtilmemiştir.
 Şer’i Hükümlerin yerine getirilmesi TBMM’ye aittir
 Laik bir anayasa değildir.
 Kanun-i Esasi’nin Teşkilat-ı Esasiye ile çelişmeyen
hükümleri geçerlidir.
 Temel hak ve hürriyetler Kanuni Esasi ile karşılanmıştır.
 Saltanat yanlılarının tepkisinin çekilmemesi
amaçlanmıştır.
 Milletvekilleri seçimi iki yılda bir yapılır. Eski meclisin görevi
yenisi toplanıncaya kadar sürer.
B) Güney Cephesi
 Fransa ve Ermenilere karşı halk kendi imkanları ile
mücadele etmiştir.
 İtalyanlar, Ege bölgesinin Yunanlılara verilmesinden dolayı
Kuvay-ı Milliye destek vermiştir.
 İtalyanlara karşı herhangi bir direniş olmamış ve cephe
açılmamıştır.
 Urfa ve Maraş TBMM açılmadan önce kurtulmuştur.
 Batı Cephesinde kazanılan Sakarya Savaşı sonucunda
Fransa ile imzalanan Ankara antlaşması ile kapanmıştır.
(20 Ekim 1921)
 Hatay misak-ı millinin dışında kaldığından güney
sınırının kesin olarak çizilmesi 1939’da Hatay’ın
anavatana katılması ile olmuştur.
2
 Misak-ı Milliyi dış dünyaya duyurmak ve TBMM’yi
meşru hale getirmek
 Türkler “barışa yanaşmayan” şeklindeki propagandaları
önlemek
 Türk milletinin hakiki temsilcisi olduğunu göstermek
 İşgallerin haksız olduğunu duyurmak ve zaman
kazanmak
 İtilaf Devletleri, TBMM’nin varlığını resmen tanımışlardır.
(İlk kez)
 Anadolu’da Yunan saldırısı yeniden başladı. Bu durum II.
İnönü Savaşına neden oldu.
Önemi:
 TBMM’nin varlığını hukuki açıdan belgelemiştir.
 TBMM anayasa ile padişah ve halifenin yetkilerini
üstlenmiştir.
 1921 Anayasasında en önemli değişiklikler 29 Ekim 1923
tarihinde gerçekleşmiştir. Bu tarihte cumhuriyet ilan
edilerek devletin yönetim şekli belirlenmiş, “Meclis
Hükümeti” sistemi yerine de “kabine” sistemine
geçilmiştir.
1921 tarihli Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nda ilk değişiklikle
aşağıdakilerden hangisi gerçekleştirilmiştir?
A) Saltanatın kaldırılması
B) Cumhuriyetin ilanı
C) İstiklal Marşı’nın kabulü
D) Halifeliğin kaldırılması
E) Lozan Antlaşması’nın onaylanması
(2012/KPSS Lisans) Cevap: B
I. TBMM’nin hukuki varlığının Anlaşma Devletlerince tanınması
II. Ermeni sorununun çözülmesi
III. Misak-ı Millî kararlarının başta Avrupa ülkeleri olmak üzere
dünya kamuoyuna anlatılması
1921 yılında TBMM, yukarıdakilerden hangileri için Londra
Konferansı’na katılmayı yararlı görmüştür?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
(2008/KPSS Önlisans) Cevap: C
Londra Konferansı (23 Şubat-12 Mart 1921)
 İtilaf devletleri, Yunan kuvvetlerinin yeniden toparlanması
için zaman kazanmak ve Sevr Barışının koşullarını biraz
hafifleterek Türk halkına kabul ettirmek amacıyla
konferansı düzenlemişlerdir.
 İtilaf devletleri, konferansta ikilik çıkarmak amacıyla
İstanbul Hükümetini ve TBMM’yi birlikte konferansa davet
ettiler
Anlaşma Devletleri’nin Sevr Antlaşması’nın bazı
maddelerinde değişiklik yapmak amacıyla Londra
Konferansı’nı tertip etmelerinde,
I. Birinci İnönü Savaşı
II. Çerkez Ethem Ayaklanması’nın bastırılması
III. Fransa ile yapılan Ankara Antlaşması
gelişmelerinden hangileri etkili olmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III (2000 – DMS) Cevap: A
Anlaşma Devletleri Londra’da toplanacak konferansa İstanbul
Hükümetini doğrudan, TBMM Hükümetini ise İstanbul
Hükümeti aracılığıyla davet etmiş; Sadrazam Tevfik Paşa da
durumu Ankara’ya bildirip delegelerin saptanmasını istemiştir.
Yalnız bu bilgiye dayanarak Anlaşma Devletlerinin,
I. TBMM Hükümetinin dolaylı olarak konferansa davet
edilmesi,
II. Osmanlı Devleti’nin hukuki varlığının korunması,
III. Türk tarafının yalnız TBMM Hükümeti tarafından temsil
edilmesi
konularından hangilerine karşı oldukları söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III
(2007 - KPSS) Cevap: C
Kurtuluş Savaşı kapsamında yer alan aşağıdaki savaşların
hangisinden sonra, Anlaşma Devletleri Sevr Antlaşması’nda
yapılan değişiklikleri Londra’da görüşme gereğini duymuştur?
A) Sakarya Savaşı B) Ermenilerle savaş
C) I. İnönü Savaşı D) II. İnönü Savaşı
E) Eskişehir - Kütahya Savaşları
(2002 - KPSS) Cevap: C
TÜRK-AFGAN Dostluk Antlaşması (1 Mart 1921)
 Afganistan ve TBMM arasında imzalan bu antlaşma ile
taraflar karşılıklı meşruluk tanımayı ve yardımlaşmayı kabul
ettiler.
 Afganistan, Ankara’ya bir elçi göndermiş. Böylece
Ankara’ya ilk elçi gönderen devlet Afganistan olmuştur.
 TBMM’yi ve Misak-ı Milliyi tanıyan ilk Müslüman devlet
Afganistan’dır.
Londra Konferansı aşağıdakilerin hangisinden sonra
toplanmıştır? (2004 KPSS)
A)
B)
C)
D)
E)
Büyük Taarruz
2.İnönü Savaşı
Sakarya Savaşı
1.İnönü Savaşı
Başkomutanlık Savaşı
İstiklal Marşı’nın Kabulü (12 Mart 1921)
 Ulusal bağımsızlık duygusunun güçlendirilmesi amacıyla
kabul edilen şiirdir.
CEVAP:D
Kurtuluş Savaşı’nın anlamını ve bağımsızlık isteğini dile
getirecek bir marşın yazılması için yarışmayı aşağıdakilerden
hangisi açmıştır?
A) Millî Savunma Bakanlığı
 TBMM konferanstan bir sonuç alınamayacağını bildiği
halde konferansa katılmıştır. Nedenleri:
3
B)
C)
D)
E)
Genelkurmay Başkanlığı
Millî Eğitim Bakanlığı
İçişleri Bakanlığı
Dışişleri Bakanlığı (2011 – KPSS) Cevap: C
D) Düşmanları aynı olan iki ülke arasında siyasi ve askerî güç
birliği sağlamak
E) Mecliste birlikte hareket edilmesini sağlayarak
gruplaşmaları önlemek
(2009 – KPSS) Cevap: D
Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)
 TBMM ile siyasi ilişki kuran ilk devlet 3 Haziran 1920’de
Sovyet Rusya olmuştur. Ancak Sovyet Rusya’nın TBMM’nin
geleceği konusunda bazı endişeleri vardı. TBMM’nin;
 Doğu’da Ermenileri yenilgiye uğratması,
 I. İnönü Savaşı’nı kazanması,
 Batılı devletler tarafından Londra Konferansı’na
çağırılması gibi başarıları Sovyet Rusya’daki endişeyi
ortadan kaldırmıştır;
Aşağıdakilerden hangisi, Kurtuluş Savaşı’nda Sovyet
Rusya’nın TBMM’yi desteklemesinin nedenlerinden
biridir? (KPSS 2003)
A) Anlaşma Devletleri arasında,Türkiye’nin
tanınması konusunda görüş ayrılıklarının olması
B) Mustafa Kemal’in Çanakkale Savaşlarının
kazanılmasında etkili olması
C) Türkiye’de Sovyet rejimini destekleyenlerin
olması
D) İtalya’nın Anadolu’da işgal ettiği yerlerden
çekilmesi
E) Sovyet Rusya’nın yeni rejimini güçlendirmek ve
korumak istemesi
Aşağıdakilerin hangisinde, Birinci İnönü Savaşı’nın
kazanılmasının etkisi vardır?
A) Gümrü Antlaşması
B) Moskova Antlaşması
C) Bükreş Antlaşması
D) Atina Antlaşması
E) İstanbul Antlaşması
(2008/KPSS Önlisans) Cevap: B
CEVAP:E
Aşağıdakilerden hangisinin, TBMM Hükûmeti ile
Sovyet Rusya arasında Moskova Antlaşması’nın
imzalanmasında etkili olduğu savunulabilir?
A) İkinci İnönü Savaşı
B) Kütahya-Eskişehir Savaşı
C) Birinci İnönü Savaşı
D) Sakarya Meydan Savaşı
E) Büyük Taarruz
(2012-KPSS Orta öğretim) Cevap: C
Anlaşma Maddeleri:
 İki taraftan birinin tanımadığı devletlerarası bir senedi
diğer taraf da tanımayacaktır.
 İtilaf devletlerine karşı TBMM ve Rusya güç birliği
yapmıştır.
 Sovyet Rusya, Misak-ı Milliyi tanıyan ilk Batı/Avrupa
devletidir.
 Sovyet Rusya, Sevr’i geçersiz saydı.
 İmzalanma Nedenleri:
 TBMM’nin doğu cephesini tam anlamıyla kapatıp
buradaki kuvvetlerini batıya kaydırma çalışması
 Sovyet Rusya’nın Anadolu’daki milli hareketi kendi
düzenine dönüştürme çabaları
 Rusya’nın sınırlarını güvence altına almak için
Anadolu’da dost ve bağımsız bir devletin varlığını
desteklemesi
 İtilaf devletlerinin Sovyet Rusya’daki yeni rejimi yıkmak
istemeleri
Moskova Antlaşması’nda yer alan “İki taraftan birinin
tanımadığı uluslararası hiçbir antlaşmayı, diğeri de
tanımayacaktır.” maddesiyle aşağıdaki antlaşmalardan
hangisinin kastedildiği savunulabilir?
A) Ankara B) Sevr C) Kars
D) Gümrü E) Brest-Litowsk
(2010 KPSS – Lisans) Cevap: B
 Taraflar birbirlerinin ç işlerine karışmayacaktır.
 Bağımsız devlet anlayışının güçlendirilmesi
amaçlanmıştır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi, 11 Mayıs 1920 tarihinde Bekir
Sami Bey’in başkanlığında bir heyeti, Moskova’ ya Sovyetler
Birliği’yle bağlantı kurmak ve dostluk antlaşması ortamı
hazırlamak amacıyla göndermiştir.
TBMM’nin, Sovyetler Birliği’yle antlaşma yapma gereği
duymasındaki amacın aşağıdakilerden hangisi olduğu
savunulabilir?
A) Londra Konferansı’nın yapılmasını geciktirmek
B) Sovyetler Birliği’ndeki yeni rejimin ülkede yayılmasını
önlemek
C) Kafkasya Cumhuriyetlerinin kurulmasını engellemek
Moskova Antlaşması’nın 8. maddesiyle TBMM Hükümeti ve
Sovyet Rusya birbirlerine karşı ülkelerinde örgütler kurulmasını
önlemeye karar vermiştir.
Bu kararla,
I. birbirlerinin iç işlerine karışmama,
II. rejimlerini karşılıklı güvence altına alma,
III. aynı uluslararası ittifaklarda yer alma,
durumlarından hangilerinin amaçlandığı savunulabilir?
4
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
(2008/KPSS Ortaöğretim) Cevap: C
C) Türk ordusunun Sakarya’nın doğusuna çekilmesi
D) Saltanatın kaldırılması
E) Osmanlı hanedanının yurt dışına çıkarılması
(2007 - KPSS)Cevap: A
 Sovyet Rusya kapitülasyonların kaldırıldığı kabul edecektir.
 Rusya kapitülasyonları kaldıran ilk devlet oldu.
Eskişehir-Kütahya Savaşları (10-24 Temmuz 1921)
 TBMM ve düzenli ordunun ilk ve tek yenilgisidir.
 Yunan ileri harekâtı sonucunda Afyon, Kütahya ve Eskişehir
Yunanlıların eline geçti.
 Mustafa Kemal Türk ordusunun fazla kayıp vermesini
önlemek amacıyla Türk ordusunu Sakarya Irmağının
doğusuna çekmiştir. (5 Temmuz 1921)
Kurtuluş Savaşı’nın devam ettiği dönemde TBMM siyasi
antlaşmalar yaparak Türk halkının ekonomik ve siyasal
çıkarlarını diğer devletlere kabul ettirmeye çalışmıştır.
Bu dönemde TBMM aşağıdaki devletlerden hangisine ilk
olarak “Kapitülasyonların” kaldırılmasını kabul ettirmiştir?
A) Sovyet Rusya’ya B) Fransa’ya
C) İtalya’ya D) Almanya’ya
E) İngiltere’ye (2003 – KPSS) Cevap: A
Türk Ordusu’nun, Sakarya Nehri’nin doğusuna çekilmesi,
aşağıdakilerin hangisinde olmuştur?
A) I. İnönü Savaşı
B) II. İnönü Savaşı
C) Sakarya Savaşı
D) Çerkez Ethem Ayaklanması
E) Kütahya - Eskişehir Savaşları
(2001 – KMS) Cevap: E
 Sovyetler, TBMM, Gürcistan ve Ermenistan arasında
imzalanmış anlaşmalara göre saptanmış sınırı Batum’un
Gürcistan’a iade edilmek koşuluyla tanıyacaktır.
 Batum’un Rusya’ya, Kars ve çevresinin Türk Devletine
ait olduğu kabul edildi.
 Olağanüstü şartlardan dolayı Gürcistan’a bırakılan
“Batum” Misak-ı Millinin ilk tavizidir.
 TBMM ile barış imzalamak isteyen Fransa, bu yenilgiden
sonra çekimser davranmaya başlamıştır.
 İtalya Anadolu’yu boşaltmada yavaş davranmaya
başlamıştır.
 Yunan ordularının Ankara’ya yaklaşması yurtta
karamsarlığa, TBMM’de tartışmalara yol açmıştır.
 Başkentin Kayseri’ye taşınmasıgündeme gelmiştir.
 Ordunun başına Mustafa Kemal’in geçmesi gündeme
geldi
 Mustafa Kemal’e üç ay süreyle hızlı kararlar almasını
sağlamak amacıyla “Başkomutanlık Yetkisi” verilmiştir. (5
Ağustos 1921) Böylece;
 8-9 Temmuz gecesi askerlik görevinden istifa eden
Mustafa Kemal Paşa, tekrar askerlik görevine
dönmüştür.
 TBMM’ye ait yasama ve yürütme yetkileri Mustafa
Kemal Paşa’ya geçmiştir.(Güçler birliği).
 İstiklal Mahkemelerinin Mustafa Kemal’e bağlanmasıyla
yargı yetkisine de sahip oldu.
Önemi:
 İlk defa büyük bir devlet TBMM’yi tanımıştır.
 TBMM ile Sovyet Rusya arasında imzalanan ilk anlaşmadır.
Sovyet Rusya, Türkiye’ye 1920 yılında her türlü silah ve
malzeme yardımında bulunmuş, bu yardım 1921 yılında
büyük oranda artarak devam etmiştir.
Sovyet Rusya’nın yardımının artmasında aşağıdakilerden
hangisinin etkili olduğu savunulabilir?
A) TBMM’nin açılmasının
B) Kuvayımilliye birliklerinin oluşturulmasının
C) TBMM ordusunun askerî başarılarının
D) Ulusal cemiyetlerin birleştirilmesinin
E) Misakımillî’nin kabul edilmesinin
(2012 KPSS-Lisans) Cevap:C
8-9 Temmuz 1919 gecesi askerlik görevinden istifa
eden Mustafa Kemal Paşa, aşağıdaki savaşlardan
hangisinden sonra millî iradenin isteğiyle yeniden
askerî görev üstlenmiştir?
A) Birinci İnönü B) İkinci İnönü
C) Kütahya – Eskişehir D) Sakarya
E) Büyük Taarruz
(2012-KPSS Lisans) Cevap: C
II. İnönü Savaşı (23-31 Mart 1921)
 İtalyanlar, Anadolu’da işgal ettikleri yerleri boşaltmaya
başladılar. (5 Temmuz 1921) (Sakarya Savaşı’ndan sonra
tamamen boşaltmışlardır)
 Fransa, Ankara’ya barış elçisi gönderdi.
İnönü Savaşlarının Kurtuluş Savaşındaki başlıca rolü,
düşmanı oyalamak ve böylece zaman kazanmak olmuştur.
Kurtuluş Savaşı’nda İtalya’nın, Anadolu’da işgal ettiği
yerlerden çekilmeye başlamasında aşağıdakilerden
hangisinin etkili olduğu savunulabilir?
A) TBMM Hükümetinin askerî ve siyasi alanda başarılı
sonuçlar alması
B) Mudanya Anlaşması’nın imzalanması
Kurtuluş Savaşı’nda Mustafa Kemal’e başkomutanlık yetkisini
aşağıdakilerden hangisi vermiştir?
A) Bakanlar Kurulu
B) TBMM
C) Milli Güvenlik Kurulu
D) Felah-ı Vatan Grubu
5
 Ülkedeki her türlü makinalı araç ve gerecin %40’ına el
konulacaktır.
E) Halk Meclisi (2004 - KPSS) Cevap: B
Kurtuluş Savaşı’nda Mustafa Kemal’in başkomutanlık
görevini üstlenmesinin nedeni aşağıdakilerden
hangisidir?(2003)
Tekâlif-i Milliye Emirleri’nde her aileden birer kat
çamaşır ile herkesin elindeki gıda maddeleri ile binek
ve yük hayvanlarının belli bir kısmının hükûmete
verilmesinin öngörülmesi ile,
I. ordunun Sakarya Savaşı öncesinde gerekli acilihtiyaçlarını
temin etmek,
II. Millî Mücadele’ye karşı olanları tespit etmek,
III. bu mal ve malzemenin düşman eline geçmesiniönlemek
düşüncelerinden hangileri amaçlanmıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
(2012 KPSS- Ortaöğretim) Cevap: A
A)
B)
C)
D)
TBMM’ye karşı ayaklanmalar çıkması
Ordunun Sakarya’nın doğusuna çekilmesi
İsmet İnönü’nün Batı Cephesi Komutanı olması
Sovyet Rusya’nın,Bağlaşık devletlerle
BrestLitowsk Antlaşması’nı imzalayarak 1.Dünya
Savaşı’ndan çekilmesi
E) Mustafa Kemal’in Bakanlar Kurulu’nun doğal
başkanı olması
Sakarya Savaşı (23 Ağustos-12 Eylül 1921)
Sonuçları:
CEVAP:B
 İtalya Anadolu’yu tamamen boşaltmıştır.
 TBMM ve düzenli ordunun son savunma savaşıdır.
 Türk ordusunun 1683 yılından itibaren devam eden geri
çekilişi sona erdi.
 Mustafa Kemal’in “Hatt-ı müdafaa yoktur, Sath-ı müdafaa
(alan, yüzey savunması) vardır. O satıh bütün vatandır.
Vatanın her karış toprağı, vatandaşın kanı ile ıslanmadıkça
terk olunamaz.” Sözü savaşın planı hakkında bilgi
vermektedir.
Aşağıdakilerden hangisi, Kurtuluş Savaşı’nda Türk ordusunun
Sakarya’nın doğusuna çekilmesinin sonuçlarından biri
değildir?
A) Mustafa Kemal’in başkomutanlık görevini üstlenmesi
B) TBMM yetkiyi geçici bir süre için Mustafa Kemal’e vermesi
C) Tekalif-i Milliye Buyrukları’nın çıkarılması
D) Batı cephesinin güney ve batı olarak ikiye ayrılması
E) TBMM’de Mustafa Kemal’e karşı tepkilerin artması
(2002 - KPSS) Cevap: D
Mustafa Kemal’in başkomutan olarak kazandığı ilk savaştır.
Mustafa Kemal’e Gazilik ve Mareşallik unvanlarım
verilmiştir.(19 Eylül 1921)
Mustafa Kemal’e mareşallik unvanının verilmesi,
Fransa’yla Ankara Antlaşması’nın yapılması
Yukarıdaki gelişmeler aşağıdaki savaşlardan hangisinin
sonuçları arasındadır?
A) Başkomutanlık Savaşı
B) Sakarya Savaşı
C) Birinci İnönü Savaşı
D) İkinci İnönü Savaşı
E) Eskişehir ve Kütahya Savaşları
(2008/KPSS Ortaöğretim) Cevap: B
 Mustafa KemalBaşkomutan yetkisi ile ilk olarak ordunun
gereksinimlerini karşılayabilmek amacıyla “Tekalif-i Milliye”
emirlerini yayımlamıştır. (7-8 Ağustos 1921)
Tekâlif-i Millîye Emirleri’nin çıkarılmasına aşağıdaki
savaşların hangisinin sonucunda gerek görülmüştür?
A) Başkomutanlık Savaşı
B) Sakarya Savaşı
C) Birinci İnönü Savaşı
D) İkinci İnönü Savaşı
E) Eskişehir ve Kütahya Savaşları
(2008/KPSS Önlisans) Cevap: E






Aşağıdakilerden hangisi,TBMM Hükümeti’nin Fransa’yla
yaptığı Ankara Antlaşması’nın bir özelliğidir?(2004 KPSS)
Tekalif-i Milliye (Milli Yükümlülükler)(7-8 Ağustos 1921)
Ordunun ihtiyaçlarının halk tarafından karşılanmasıyla
ilan edilen yükümlülüklerdir.
Silahlı mücadeleye halkında çekilmesiyle “seferberliktir.”
Büyük Taarruz Savaşı’na lojistik destek sağlamıştır.
Maddeleri:
Ülkedeki her evden bir takım çamaşır, bir çift çorap ve
çarık milli vergi komisyonuna verilecektir.
Her türlü yiyecek maddesinin %40’ına sonradan
ödenmesi şartıyla el konulacaktır.
Tüccarın ve halkın elinde bulunan her türlü giyim
eşyasının %40’ına sonradan verilmek şartıyla el
konulacaktır.
A) Anlaşma Devletleri arasındaki görüş ayrılığını
ortaya koyması
B) Türkiye adının geçtiği ilk antlaşma olması
C) Geçerliliğini günümüze kadar koruması
D) TBMM’nin yaptığı ilk antlaşma olması
E) Hatay’ın Türk topraklarına katılmasını sağlaması
CEVAP:A
6
13 Ekim 1921 tarihinde yapılan Kars Antlaşması’nda
hangisinin etkisi yoktur?
A) Gümrü Antlaşması
B) Yunanlılara karşı kazanılan Sakarya Savaşı
C) Başkomutanlık Meydan Savaşı
D) Moskova Antlaşması
E) Kafkas Cumhuriyetlerinin Rusya’ya bağlı olması
(2006 – KPSS) Cevap: C
 Fransa ile Ankara Antlaşması imzalandı.( 20 Ekim 1921)
 Güney cephesi kapandı.
 Hatay ve İskenderun’da özerk yönetim kurulması kabul
edildi.
 Fransa Suriye’den çekilirse Hatay halkı kendi geleceğini
belirlemek üzere halk oylamasına gidebilecek
 Caber Kalesi Türk toprağı sayılacak ve Türk askeri
tarafından korunacaktır
 Hatay, Batum’dan sonra misak-ı millinin ikinci tavizidir.
 Fransa, TBMM’yi tanıyan ilk itilaf devletidir.
 1939’da Hatay’ın anavatana katılması ile güney sınırı
kesin olarak çizilmiştir.
Sakarya Savaşı’ndan sonra Fransa’nın TBMM ile Ankara
Antlaşmasını yapması,aşağıdakilerden hangisini gösterir?
(2004 KPSS)
A) Fransa’nın TBMM ile ilişkiler kurmak istediğini
B) TBMM’nin uluslararasında ilk kez tanındığını
C) Fransa ile TBMM arasındaki dostluğun uzun
süreceğini
D) İngiltere’nin Yunanistan’ı desteklediğini
E) İtalya’nın işgal ettiği Anadolu topraklarından
çekildiğini
CEVAP:A
Mustafa Kemal, “Hattı müdafaa yoktur; sathı müdafaa
vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı,
vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk olunmaz.” emriyle
aşağıdaki savaşlardan hangisinin kaderini belirlemiştir?
A) I. İnönü B) Sakarya
C) II. İnönü D) Eskişehir ve Kütahya
E) Başkomutanlık
(2010 KPSS – Lisans) Cevap: B
Kurtuluş Savaşı’nda,
I. Güney Cephesi’nin kapanması
II. Anlaşma Devletleri arasında görüş ayrılığı çıkması
III. Londra Konferansı’nın toplanması
gelişmelerinden hangileri Ankara Antlaşması’nın sonuçları
arasındadır?
A)Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I, II E) I, II, III
(2006 - KPSS) Cevap: D
 Sovyet Rusya ile Kafkas Cumhuriyetleri (Azerbaycan,
Ermenistan, Gürcistan) adına Kars Antlaşması imzalandı.(13
Ekim 1921)
 Doğu cephesi tamamen kapandı
 Doğu sınırları çizildi.
 Nahcivan, Azerbaycan’a bağlı özerk bir bölge kabul
edilmiştir.
Kurtuluş Savaşı’nda Gürcistan, Ermenistan Hükümetleriyle
Kars Antlaşması yapılmıştır.
Bu antlaşmanın yapılmasında aşağıdakilerin hangisinin etkili
olduğu savunulabilir?
A) Anlaşma Devletlerinin 22 Mart 1922’de barış için yeni
koşullar önermesi
B) Rodos ve On İki Ada’nın İtalya’ya bırakılması
C) Mudanya Anlaşması’nın imzalanması
D) Musul’un Irak’a bırakılması
E) Sakarya Savaşı’nın kazanılması
(2008/KPSS Lisans) Cevap: E
Kurtuluş Savaşı’nda,
- Birinci İnönü Zaferi’nden sonra Anlaşma Devletlerinin
Londra’da konferans düzenlemesi ve TBMM’yi davet etmesi,
- Sakarya Zaferi’nden sonra Fransa’nın TBMM’yle Ankara
Antlaşması’nı yapması,
gelişmeleriyle aşağıdakilerden hangisine ulaşıldığı
savunulabilir?
A) Anlaşma Devletlerinin TBMM’yi Sakarya Savaşı’ndan sonra
tanıdığına
B) İngiltere’nin savaşın sonuna kadar Yunanlıları
desteklediğine
C) Halkların dış politikada etkili olduğuna
D) Uluslararası antlaşmaları uygulamak zorunluluğu olduğuna
E) Askerî başarıların Anlaşma Devletlerini TBMM’yle antlaşma
yapmaya zorladığına (2009 – KPSS) Cevap: E
 2 Ocak 1922’de Ukrayna Cumhuriyeti (Sovyet Rusya’ya
bağımlı) ile TBMM Hükümeti arasında bir Dostluk
Antlaşması imzalanarak, Sovyet Rusya’nın, TBMM’ye
yapacağı destek ve yardımlara kesinlik kazandırılmıştır.
 İtilaf devletleri Yunan ordularının güçlenmesi amacıyla
TBMM’ye barış teklifinde bulunmuşsa da TBMM
bağımsızlığı hedeflediği için kabul etmemiştir.
Kurtuluş Savaşı’nda Gürcistan ve Ermenistan hükümetleriyle
yapılan Kars Antlaşması aşağıdakilerin hangisinde etkili
olmuştur?
A) Sakarya Savaşı’nın kazanılması
B) Kafkas sınırının kesinleşmesi
C) Tekâlif-i Milliye Emirleri’nin (Ulusal Yükümlülükler)
çıkarılması
D) TBMM’nin üç ay için yetkilerini Mustafa Kemal’e
devretmesi
E) Ermenistan’la Gümrü Antlaşması’nın yapılması
(2007/KPSS) Cevap: B
Batı Cephesinde Yunanistan’la yapılan aşağıdaki savaşlardan
hangilerinin sonunda, Anlaşma Devletleri Yunan ordusunu
güçlendirmek amacıyla TBMM’yle ilişki kurarak Sevr
Antlaşması’nın koşullarını değiştirmek istemiştir?
A) Birinci İnönü – İkinci İnönü
7
 İstanbul, boğazlar ve çevresinin yönetimi TBMM
hükümetine bırakılacaktır
 İstanbul, Boğazlar ve çevresinin TBMM Hükümetine
bırakılması ile Osmanlı Devleti hukuken sona erdi.
B) Birinci İnönü – Sakarya
C) Sakarya – Büyük Taarruz
D) İkinci İnönü – Kütahya-Eskişehir
E) Kütahya-Eskişehir – Büyük Taarruz
(2008/KPSS Lisans) Cevap: B
ÖNEMİ
 Türk kurtuluş savaşı sona erdi.
 Yeniden silahlı çatışmaya girilmeden diplomatik başarılarla
Doğu Trakya, İstanbul ve boğazlar kurtarıldı.
 İngilizler Türk başarısını kabul ettiler.
 Kurtuluş savaşının diplomatik safhası başladı.
 Türk tarafına Lozan Barış Konferansı için teklifte bulunuldu.
 Yeni Türk Devleti I. Dünya Savaşında yenilmiş devlet yerine
eşit devlet durumuna geldi.
Aşağıdaki gelişmelerden hangisinin, TBMM Hükümeti’nin
tanınması konusunda Anlaşma Devletleri arasında görüş
ayrılığı olduğunu gösterdiği savunulamaz?
A) Gürcistan ile antlaşma yapılması
B) Fransa ile Ankara Antlaşması’nın yapılması
C) İnönü Savaşı’ndan sonra İtalya’nın Anadolu’daki askerî
gücünü çekmesi
D) TBMM Hükümetinin İtalya’nın aracılığı ile Londra
Konferansı’na katılması
E) İngiltere’nin, Yunanistan’ı Kurtuluş Savaşı süresince
desteklemesi
(2008/KPSS Ortaöğretim) Cevap: A
 Mondros Ateşkes Anlaşması’nın geçersiz kılınması,
 Doğu Trakya topraklarının savaşsız alınması,
 Kurtuluş Savaşı’nın askerî bölümünün sona ermesi
gelişmeleri aşağıdakilerden hangisinin kazanımları
arasındadır?
A) Gümrü Antlaşması
B) Kars Antlaşması
C) Mudanya Anlaşması
D) Moskova Antlaşması
E) Ankara Antlaşması
(2010 KPSS – Lisans) Cevap: C
Aşağıdakilerden hangisi, Millî Mücadele’de Türk ordusunun
kazandığı askerî başarılardan sonra yapılan antlaşmalardan
biri değildir?
A) Ankara B) Moskova
C) Brest-Litowsk D) Gümrü
E) Kars
(2012-KPSS Ön lisans) Cevap: C
Mudanya görüşmelerinde, Fransa temsilcisi Trakya’nın
TBMM Hükümeti’ne teslim edilmesini kabul ettiği
halde,İngiliz temsilcisi buna şiddetle karşı çıkmış;İtalya
temsilcisiyse bu konuda hükümetinden emir alması
gerektiğini bildirmiştir.Aşağıdakilerden hangisi, bu
durumdan çıkarılabilecek bir sonuç değildir? (2004 KPSS)
Büyük Taarruz (26 Ağustos-18 Eylül 1922)
 Başkomutanlık süresi uzatıldı. (20 Temmuz 1922) Ancak
meclis yetkileri verilmedi.
 Rusya’dan yardım sağlandı, Fransa ve İtalya’nın bıraktığı
silahlar toplandı.
 Mustafa Kemal’in “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!”
ordunun hedefini ortaya koymuştur.
 Milli mücadele nin silahlı safhası sona erdi.
 Anadolu’da İtalyan ve Fransız işgalinden sonra Yunan işgali
de sona erdi.
 Türk ordusu Çanakkale ve İzmir civarında İngiliz kuvvetleri
ile karşı karşıya geldi.
A) Fransa ile İngiltere arasında görüş ayrılığı vardır
B) Mudanya görüşmelerinde Trakya’nın geleceği
üzerinde önemle durulmuştur
C) İngiltere,Yunanistan’ı desteklemiştir
D) İtalya temsilcisinin yetkisi sınırlıdır
E) İtalyan hükümeti Mudanya görüşmelerini
yönlendirmektedir
Mudanya Mütarekesi (11 Ekim 1922)
 TBMM’nin Yunanlıları Büyük Taarruzla yenilgiye uğratması
ve savaşı resmen sona erdirmek istemesi
 Fransa ve İtalya’nın savaşı sona erdirmesi için İngiltere’ye
baskı yapması.
 3 Ekimde İngiltere, İtalya, Fransa ve TBMM temsilcileri
Mudanya Ateşkes görüşmelerine başladılar. Yunanlılar
görüşmeyi bir gemiden takip ettiler.
 Görüşmelere TBMM adına İsmet Bey temsil etti.
CEVAP:E
I. Doğu Trakya,
II. İstanbul,
III. Boğazlar,
IV. Batı Trakya,
Mudanya Görüşmelerinde yukarıdakilerden hangileriyle ilgili
olarak bir karar alınmamıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) Yalnız IV
D) I ve II E) I, II ve III
(2001/KMS) Cevap: C
Ateşkese Göre,
 Türk-Yunan kuvvetleri arasındaki savaş sona erecektir.
 Yunan kuvvetleri Meriç nehrine kadar olan Doğu Trakya’yı
15 gün içinde boşaltacaklardır.
 Doğu Trakya TBMM’nin jandarma kuvvetlerine
bırakılacaktır. Ancak bu kuvvetler 8000’i geçmeyecektir.
8
 Son Osmanlı padişahı VI. Mehmet (Vahdettin) 17 Kasım
1922’de İngiltere’ye sığınarak ülkeyi terk etti.
 İlk defa halife tayin ile belirlendi “Abdülmecid Efendi” (18
Kasım 1922)
 TBMM’nin açılışından sonra ikinci büyük inkılâp gerçekleşti.
 Cumhuriyetyönetimine geçiş süreci hızlanmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi, Mudanya Mütarekesi’nin
koşullarından biri değildir?
A) Doğu Trakya’nın boşaltılması
B) Türk - Yunan çarpışmasının durması
C) Anlaşma Devletleri’nin barışa kadar bulundukları yerde
kalması
D) Batı Trakya’nın Yunanistan’a bırakılması
E) İstanbul ve çevresinin yönetiminin TBMM Hükümeti’ne
bırakılması (2000 – DMS) Cevap: D
Aşağıdakilerden hangisi Saltanatın kaldırılmasının
nedenlerinden biri olamaz?
A) Saltanat sisteminin ulusal egemenlik anlayışına ters olması
B) İstanbul Hükümeti’nin de Lozan Görüşmeleri ’ne davet
edilmesi
C) Cumhuriyet ilan edilerek, yeni rejimin belirlenmiş olması
D) Padişahın, Kurtuluş Savaşı sırasında ulusal direnişe karşı
olması
E) Bir ülkede iki idarenin bulunmasının ulusal çıkarlara ters
olması (2007/KPSS) Cevap: C
Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
 İstanbul hükümeti Lozan’a gitmek için hazırlık yapmaya
başlaması ve İtilaf devletlerinin TBMM’nin Lozan’da
çıkarmak istedikleri ikiliği önlemek.
ÖNEMİ
 Milli egemenlik ilkesi gerçekleşti.
Anlaşma Devletleri’nin Türkiye Büyük Millet Meclisi
Hükümetiyle birlikte İstanbul Hükümeti’ni de Lozan
Konferansı’na davet etmesi aşağıdakilerden hangisini
çabuklaştırmıştır?(2006)
Aşağıdakilerden hangisinin, Yeni Türk Devleti’nde
millî egemenliğin güçlendirildiğine bir kanıt
olduğusavunulabilir?
A) Şer’iye ve Evkaf Vekâletinin kaldırılması
B) Medeni Kanun’un kabul edilmesi
C) Saltanatın kaldırılması
D) Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması
E) Takrir-i Sükûn Kanunu’nun çıkarılması
(2012-KPSS Ortaöğretim) Cevap: C
A)
B)
C)
D)
E)
 Lozan’da çıkarılmak istenen ikilik sona erdi
 Osmanlı Devletinin/İstanbul hükümetinin siyasi ve hukuki
varlığı kesin olarak sona erdi.
 Devlet başkanı ve rejim şekli sorunu ortaya çıktı.
Halifeliğin kaldırılmasını
Saltanatın kaldırılmasını
Ankara’nın başkent yapılmasını
Milletvekillerinin görev süresinin uzatılmasını
1876 Anayasası’nın yürürlükten kaldırılmasını
CEVAP:B
Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)
Katılan Devletler ve Amaçları:
 Konferansa, TBMM’nin karşısında İtilaf devletleri, sadece
boğazlar rejimini ilgilendiren konularda ise Sovyet Rusya ve
Bulgaristan TBMM’ye destek amacıyla katılmışlardır.
 Konferansta
 İtilaf devletleri Sevr’i değişik şekilde kabul ettirmeyi
amaçlamıştır.
 TBMM, Misak-ı Milli içerisinde bağımsız bir Türk
devletinin kurulacağını göstermek ve ulusal
egemenliğimizi sınırlayıcı koşulları ortadan kaldırmak
amacıyla katılmıştır.
 Lozan’a Mudanya’yı imzalayan İsmet Bey başkanlığındaki
heyet katılmıştır.
TBMM’nin Saltanatı kaldırması, aşağıdakilerden
hangisine kanıt olarak gösterilemez?
A) Millî egemenliğin güçlendirildiğine
B) Demokrasiye geçiş için adım atıldığına
C) Kişisel egemenliğin sona erdiğine
D) Tüm yetkilerin TBMM’de toplandığına
E) Devlet rejiminin adının konulduğuna
(2012-KPSS Lisans) Cevap: E
 Laikliğin ilk aşaması gerçekleşti.
İslamiyet’te ortaya çıkan siyasi ve dinî güçlerin bir elde
toplanması geleneğine aşağıdakilerden hangisiyle son
verilmiştir?
A) 1876 Anayasası’nın yürürlükten kaldırılması
B) Tekke ve türbelerin kapatılması
C) Saltanatın kaldırılması
D) Hukuk birliğinin sağlanması
E) Medreselerin kapatılması
(2008/KPSS Ortaöğretim) Cevap: C
I. Mudanya Ateşkes Anlaşması’yla ilgili görüşmelerdeki başarısı
II. Eskişehir-Kütahya Savaşları
III. Genelkurmay Başkanı olduğu sırada yaptığı başarılı
hizmetleri
İsmet İnönü’nün Lozan Konferansı’na gönderilen heyete
başkan olarak seçilmesinde yukarıdakilerden hangilerinin
etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) II ve III
9
(2011 – KPSS) Cevap: D
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
(2010 – KPSS Ortaöğretim) Cevap: B
 Mustafa Kemal Paşa Lozan’a gönderilen heyetten (İsmet
İnönü, Rıza Nur (Sinop), Hasan Saka (Trb.)
 Kapitülasyonlar
 Doğu Anadolu’da Ermeni yurdu
 Ordu ve Musul konularında taviz verilmemesini
istemiştir.
 20 Kasım 1922’de başlayan görüşmelerde Türkiye’nin
isteklerine direnmeleri nedeniyle 4 Şubat 1923’te
kesilmiştir.
 Görüşmelere ara verildiği dönemde, iç politikada bağımsız,
milli bir ekonomi sisteminin benimsendiği “İzmir İktisat
Kongresi” düzenlenmiş ve Misak-ı iktisadi kararları
alınmıştır. (18 Şubat 1923).
 Lozan Görüşmeleri ikinci kez 23 Nisan 1923’te tekrar
başlamış ve 24 Temmuz 1923’e kadar sürmüştür.
Irak Sınırı:
 Musul-Kerkük meselesinden dolayı çizilemedi. Ancak bu
sınır sorunun çözümü için İngiltere ile TBMM arasında
yapılacak görüşmeler sonucunda belirlenecektir.
 Şeyh Said isyanından dolayı 1926 Ankara antlaşması
ile İngiltere ‘ye bırakıldı
Türkiye, Musul’un Misak-ı Millî sınırları içinde olduğuna
aşağıdakilerden hangisini gerekçe olarak göstermiştir?
A) Türklerden başka ulusların da yaşamasını
B) Sykes-Picot Anlaşması’na göre Fransızlara verilmiş olmasını
C) Mondros Mütarekesi’nin imzalandığı tarihte Osmanlı
sınırları içinde olmasını
D) Petrol bakımından zengin olmasını
E) İngiltere’nin mandası olmasını
(2009 – KPSS) Cevap: C
Lozan’da Görüşülen Konular ve Alınan Kararlar
 SINIRLAR
Sovyet Sınırı:
 Lozan’da gündeme gelmemiştir. Zira daha önce
imzalanan Gümrü, Moskova ve Kars antlaşmalarıyla
belirlenmiştir.
Suriye Sınırı:
 Ankara antlaşması ile belirlenen sınır kabul edildi.
(Caber Kalesi Türklerde kaldı.)
Aşağıdakilerden hangisinin geleceği, Lozan Antlaşması’yla
belirlenmemiştir?
A) İmroz B) Musul C) Oniki Ada
D) Karaağaç E) Bozcaada
(2006/KPSS Ön lisans) Cevap: B
 ADALAR
 Türkiye,Bozcaada ve İmroz (Gökçeada)’u
alacak.(Çanakkale Boğazının güvenliği için)
Aşağıdakilerden hangisi, daha önceden üzerinde uzlaşma
sağlandığından dolayı, Lozan Konferansı’nda tartışmalara
konu olmamıştır?
A) Boğazların yönetimine ilişkin düzenleme
B) Suriye sınırı
C) Osmanlı devlet borçları
D) Kapitülasyonlar
E) Musul (2010 – KPSS Önlisans) Cevap: B
- İmroz ve Bozcaada’nın Türkiye’de kalması
- Karaağaç’ın tazminat karşılığı Türkiye’ye bırakılması
Yukarıdaki gelişmeler aşağıdaki antlaşmalardan hangisinin
kapsamındadır?
A) Lozan Antlaşması B) Atina Antlaşması
C) Ouchy Antlaşması D) Montrö Anlaşması
E) Ankara Antlaşması
(2008/KPSS Ortaöğretim) Cevap: A
Batı (Yunan) Sınırı:
 Meriç ırmağına kadar Doğu Trakya Türkiye’de Batı
Trakya Yunanistan’a bırakıldı
 Lozan’da sadece Batı sınırımız bugünkü şekliyle
çizilmiştir.
 Yunanistan, Ege Adalarınıalacak. Ancak Yunanistan
Türkiye’ye yakın adaları silahlandırmayacaktır.
 İtalya’yaRodos ve On iki Ada’ya bırakıldı.
Aşağıdakilerden hangisi Lozan Antlaşması’nın
kapsamındadır?
A) Batı sınırının çizilmesi
B) Musul’un Irak’a bırakılması
C) Hatay Cumhuriyeti’nin kurulması
D) Türkiye - Ermenistan sınırının belirlenmesi
E) Batı Trakya’nın Yunanistan’a bırakılması
(2006/KPSS Ortaöğretim) Cevap: A
 BOĞAZLAR
 Boğazların idaresi, milletler cemiyeti tarafından denetlenen
başkanlığını bir Türk’ün yaptığı komisyona bırakıldı.
 Boğazlardaki egemenlik hakları zedelenmiştir.
 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile komisyon
kaldırılarak boğazların egemenlik hakları Türkiye’ye
bırakıldı.
 KAPİTÜLASYONLAR
 Hiç taviz verilmeden tamamen kaldırılmıştır.
Türkiye’nin,
I. Irak,
II. Yunanistan,
III. Suriye
devletlerinden hangileriyle sınırı, Lozan Antlaşması’nda
belirlenmiştir?
 ERMENİSTAN SORUNU
10
 Sevr’le kurulmasına karar verilen Ermeni Devletinden
vazgeçilmiş ve bölgenin Türk toprağı olduğu kabul
edildi.
Türkiye’deki Rumlar ve Yunanistan’daki Türklerin mübadele
(değiş tokuş) edilmesi; ancak Batı Trakya Türkleri ile İstanbul
Rumlarının bu mübadele dışında tutulması, aşağıdakilerden
hangisinin kararları arasındadır?
A) Lozan Antlaşması
B) Atina Antlaşması
C) Bükreş Antlaşması
D) İstanbul Antlaşması
E) Belgrat Antlaşması
(2000 – DMS) Cevap: A
 DIŞ BORÇLAR
 Fransa ile aramızda problem olmuştur.
 Duyun-u Umumiye kaldırıldı.
 Osmanlı Devletinden ayrılan devletlere Osmanlı borçları
paylaştırılacaktır.
 AZINLIKLAR
 Bütün azınlıklar Türk vatandaşı olarak kabul edildi ve hiçbir
ayrıcalıkların bulunmadığı benimsenmiştir.
Lozan Antlaşması’nın 40. maddesine göre, Türkiye’deki
Müslüman olmayan azınlıkların hukuken ve fiilen Türk tebaası
gibi işlem görmeleri kabul edilmiştir.
Bu maddenin aşağıdakilerden hangisini engellemek amacını
taşıdığı savunabilir? A) Azınlıkların kendi dillerini öğrenmesini
B) Azınlıkların başka ülke tabiiyetine geçmesini
C) Toplumda ayrılıkçı gruplar oluşmasını
D) İbadet yerlerinin sayıca arttırılmasını
E) Yaşamın geleneklere göre düzenlenmesini
(2003/KPSS) Cevap: C
 PATRİKHANE
 Yabancı kiliselerle ilişki kurmamak şartı ile Türkiye’de
kalması kabul edildi.
 Türkiye kaldırmak istemekle, içişlerine karışılması
önlemek istemiştir.
I. Azınlıkların Türk vatandaşı sayılması,
II. Rodos ve Oniki Ada’nın İtalya’ya bırakılması,
III. Boğazlar Komisyonunun kaldırılması,
Yukarıdakilerden hangileri Lozan Antlaşması’nın sonuçları
arasındadır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
(2008/KPSS Ön lisans) Cevap: D
 NÜFUS MÜBADELESİ
 İstanbul hariç Anadolu’daki Rumların Yunanistan’a
dönmesi, Batı Trakya‘da (Selanik ve Gümülcine) yaşayanlar
Türkler hariç Türklerin Anadolu’ya dönmesine karar
verilmiştir.
Lozan’ın Bıraktığı Pürüzler
 İngiltere ile Musul sorunu (TBMM’nin aleyhine)
 Denetim ve savunma hakkımız tanınmayan boğazlar
sorunu (TBMM’nin lehine)
 Hatay sorunu (TBMM’nin lehine)
I. Batı Anadolu’da yaşayan Rumlar,
II. Gümülcine ve Selanik’te yaşayan Türkler,
III. İmroz, Bozcaada ve İstanbul’da yaşayan Rumlar,
IV. Teselya ve Makedonya’da yaşayan Türkler,
Yukarıdakilerden hangisi Lozan Antlaşması’nda nüfus
değişimi dışında tutulmuştur?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I, II ve III E) II, III ve IV
(2004/KPSS) Cevap: B
I. Savaş tazminatları
II. Suriye sınırı
III. Boğazlar
konularından hangileriyle ilgili sorunlar, Lozan
Antlaşması’ndan sonra yeniden gündeme gelmiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
(2002 - KPSS) Cevap: E
 YABANCI OKULLAR
 Türk kanunlarına, tüzük ve yönetmeliğe bağlı olacaktır.
 Türk hükümeti bu okulların öğrenimini düzenleyecektir.
 SAVAŞ TAZMİNATI
 Yunanistan tazminat olarak Karaağaç’ı Türkiye’ye
bıraktı. I. Dünya Savaşı için talep edilen tazminat kabul
edilmemiştir.
 Fransa’ya ödenen borçlardan doğan anlaşmazlık
 Azınlıkların takasından çıkan sorun
 Batı Trakya ve Ege adalarının geri alınmaması
 Kıbrıs gündeme gelmedi. İngiltere’nin egemenliğinde
devam etti.
I. Yunanistan’ın savaş tazminatı yerine Karaağaç’ı Türkiye’ye
vermesi,
II. Kars ve dolaylarının yeniden Türk topraklarına katılması,
III. Boğazlar Komisyonu’nun kaldırılması,
Yukarıdakilerden hangileri Lozan Antlaşması’nın sonuçları
arasındadır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
(2003/KPSS) Cevap: A
LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASININ ÖNEMİ
 İtilaf devletleri Misak-ı Milliyi ve Türk milletinin
bağımsızlığını kabul ettiler.
 Günümüze kadar devam eden tek uluslararası antlaşmadır.
 I. Dünya savaşından sonra imzalanan en son antlaşmadır.
Türkiye için I. Dünya savaşı sona erdi.
11
 Sömürge ülkelerine bağımsızlık mücadelelerinde yol
gösterici bir rol oynamıştır.
 TBMM, düşündüğü düzenleme ve devrimler için gerekli
barış ortamına kavuşmuştur.
 Lozan 24 Temmuz 1923’te, I. TBMM tarafından
imzanmış23 Ağustos 1923’te II.TBMM tarafından
onaylandı.
 İtilaf devletlerine karşı TBMM tek başına mücadele etmiş
ve başarmıştır.
Atatürk, “Bu anlaşma, Türk ulusuna karşı yüzyıllardan beri
hazırlanmış ve Sevr Antlaşması ile tamamlandığı sanılmış,
büyük bir suikastın yıkılışını bildirir bir belgedir. Osmanlı
tarihinde benzeri görülmemiş bir siyasal zafer yapıtıdır.”
sözünü aşağıdakilerden hangisi için kullanmıştır?
A) Mudanya Ateşkes Anlaşması
B) Moskova Antlaşması
C) Ankara Antlaşması
D) Lozan Antlaşması
E) Montrö Boğazlar Sözleşmesi
(2011 – KPSS) Cevap: D
I.
II.
III.
A)
B)
C)
D)
E)
Tüm azınlıkların Türk vatandaşı olarak kabul
edilmesi
Devlet borçlarının,Osmanlı Devleti’nden ayrılan
devletlerle Türkiye arasında paylaşılması
Batı Trakya’nın Yunanistan’a verilmesi
Yukarıdakilerden hangileri,Lozan Antlaşması’nın
hükümleri arasında yer alır?(2004)
Yalnız 1
Yalnız 2
1 ve 2
2 ve 3
1,2 ve 3
CEVAP:D
12