PARDUS 2011 PARDUS SÜRÜMLERİ: Pardus ürünleri, her yıl bir araya getirilen özgür yazılımlar ve özgün araçların yeni, güncel teknolojiler ve özellikler içeren kopyalarından oluşturulan sürümler halinde yayınlanarak kullanıcıların yıllar önce yayınlanmış bir işletim sistemi kurup, uzun uzadıya güncellemekle uğraşmamaları hedefleniyor. Sürümler Mavi : Ana sürümler Turkuaz : Gelecek sürümler Kırmızı: Resmi desteği sona ermiş Yeşil : Resmi desteği devam ediyor Turuncu : Gönüllü takım desteği devam ediyor 2003 yılı sonlarında başlayan Pardus Projesi'nin ilk kararlı sürümü 26 Aralık 2005'te yayımlanmıştır. Pardus'un, hitap ettiği kullanıcı kitlesi bakımından iki sürümü bulunmaktadır: Bireysel kullanıcılara yönelik Pardus 2000 serisi sürümleri ile kurumsal kullanıcılara yönelik Pardus Kurumsal sürümleri. Pardus 2000 serisi sürümler, Pardus Kurumsal sürümlerinin geliştirme temelini oluşturmak ve bilişim okuryazarı son kullanıcının temel masaüstü ihtiyaçlarını karşılamak üzere geliştirilmektedir. Pardus 2000 serisi sürümlerde kullanışlılık ve görsel çekicilik özelliklerine daha fazla önem verilmekte olup desteklenme süresi kurumsal sürümlere göre daha kısadır. Pardus 2009.2 ve Pardus Kurumsal 1'e kadar olan bireysel ve kurumsal sürümler, CD olarak yayımlanırken Pardus 2011 ve Pardus Kurumsal 2 sürümleri ile beraber sürümler standart CD'lere sığamayacak kadar büyük hale geldiği için artık optik sürücü olarak DVD kullanılmaktadır. Pardus, yayımlanan son bireysel sürümü olan Pardus 2011.2 itibarıyla Türkçe dâhil, 10 dilde kullanılabilmektedir. Ocak 2012'de Pardus 2011 bireysel sürümününe güncelleme desteğinin sona ermesiyle birlikte Pardus'un desteklenen bireysel sürümü bulunmamaktadır. Kendilerini "Pardus-Anka Gönüllü Geliştirici Topluluğu" olarak adlandıran takım özgün Pardus sürümlerini geliştirmeye devam ederek Pardus 2013 sürümünü çıkarmaya ve Pardus teknolojilerini ilerletmeye devam etmektedir. Bireysel sürüm gönüllü takım tarafından desteklenmekte ve geliştirilmektedir. Pardus 2000 serisi sürümler Sürüm Pardus 1.0 Kod adı Çıkış tarihi Destek Sürüm notları --- 26 Aralık 2005 Yok Sürüm Notları Önemli gelişmeler İlk sürüm Pardus açılış sisteminden sorumlu Müdür yeniden yazılarak açılış ve kapanış süresi önemli ölçüde kısaltıldı. Pardus Güvenlik Duvarı Yöneticisi sisteme eklendi. NTFS disklere yazma desteği eklendi. Açılışta başlatılan sunucu ve servislerin kolayca yönetilebilmesi için bir Servis Yöneticisi programı yazılarak sisteme eklendi. LZMA sıkıştırma algoritması ile Pisi paketlerinde ortalama %30'a varan bir yer kazancı oldu. Bu sayede son kullanıcının indireceği yazılımların boyutu küçültüldü. Pardus'a özgü Tulliana simge seti geliştirilerek masaüstü ve diğer uygulamalarda Tulliana2 adlı simge seti kullanıldı. Pardus 2007 --- 31 Aralık 2006 Yok Sürüm Notları Pardus 2007.1 Felis chaus 16 Mart (Sazlık 2007 kedisi) Yok Sürüm Notları Pardus 2007.2 Caracal 11 caracal Temmuz (Karakulak) 2007 Yok Sürüm Notları Pardus 2007.3 Lynx lynx (Vaşak) 19 Kasım 2007 Yok Sürüm Notları Pardus 2008 --- 27 Haziran 2008 Yok Sürüm Notları Paket Yöneticisi'ne büyük/küçük harf duyarlılığı olmaksızın arama yapabilme özelliği eklendi, ayrıca paketler hakkında özet açıklama bilgisi eklendi. Depo güuncellemeleri ve arama işlevlerinde %40’a varan hız artışı sağlandı. Ağ yöneticisine WPA desteği eklendi. Yeni Açılış Yöneticisi aracı ile, önceleri komut satırı üzerinden yapılabilen açılış menüsü düzenleme işlemleri artık arayüz üzerinden yapılabiliyor. Ağ yöneticisine PEAP-MSCHAPv2 desteği eklendi. YALI, artık kurulumdan önce tüm gerekli bilgileri soruyor sonra kuruluma başlıyor. Ayrıca YALI, Pardus'un hangi sabit diske kurulacağını ve bu sabit diskin açılabilir olup olmadığını belirleyebiliyor. Ağ yöneticisine, mevcut profilde bulunan ağları otomatik olarak algılayabilme ve otomatik olarak o profile geçiş yapabilme özelliği eklendi, ayrıca artık bağlantı bilgileri sistem çekmecesi üzerinden güncel olarak takip edilebiliyor. Kullanıcı Yöneticisi'nde yetki denetim sistemi geliştirildi artık tüm kullanıcıların yetkilerini detaylı bir şekilde düzenlenlenebiliyor, Pardus'un parola sorma ve yetkilendirme davranışını kolayca özelleştirilebiliyor. Pisi'ye geçmiş yönetimi desteği eklendi. Yeni Geçmiş Yöneticisi aracı ile sisteme kurulan eski Pardus 2008.1 Hyaena hyaena (Çizgili sırtlan) 15 Eylül 2008 Yok Sürüm Notları Pardus 2008.2 Canis aureus 30 Ocak (Altın çakal) 2009 Yok Sürüm Notları Pardus 2009 --- 17 Temmuz 2009 Yok Sürüm Notları paketlere dönmek, sistemin o anki anlık görüntüsünü kaydetmek ve bu görüntüler arasında geçiş yapabilmek mümkün. Kullanıcıların monitör ve ekran kartı ayarlarını yapabilmelerini sağlayan Görüntü Yöneticisi yazılımı sisteme eklendi. Otomatik yazıcı tanıtma özelliği eklendi. ÇOMAR, Müdür, dbus altyapısı kullanılarak tamamen yeniden yazıldı. Kablosuz ağlar için Ad-Hoc ve 802.1x desteği getirildi. KDE3 ve KDE4 tabanlı iki ayrı Çalışan CD yayımlandı. Paket Yöneticisi'ne delta paket ve ters bağımlılık güncelleme desteği getirildi. Paket Yöneticisi'ne hatalı indirilen paketlerin tekrar indirilebilmesi desteği eklendi. Masaüstünde KDE 3 yerine yeni nesil KDE 4 masaüstü ortamına geçildi. Geliştirilen önbellek sistemi ile Paket Yöneticisi ve PiSi artık çok daha hızlı çalışıyor. PiSi'nin paketleme sisteminde yapılan iyileştirmelerle artık paketler ortalama %20 daha küçük. Delta paket desteği artık öntanımlı olarak açık geliyor. Delta paket desteği sayesinde artık güncellemelerde bir paketin tümü değil sadece değişen kısmı güncellenecek, böylece güncellemelerin boyutu küçülecek ve güncelleme süresi kısalacak. Yalı ve PiSi'de yapılan iyileştirmeler ile Pardus kurulumu yaklaşık olarak 2 kat hızlandı. Yalı'ya sistem kurtarma özelliği eklendi. Pardus yüklü bir sistemde yapılan son güncellemeleri geri almak, silinen önyükleyiciyi tekrar yüklemek vb. kurtarma ve sorun giderme işlemleri artık yeni Yalı ile yapılabiliyor. Ağların ve servislerin masaüstünden kontrol edilebilmesini sağlayan Ağ Plasma Programcığı ve Servis Plasma Programcığı öntanımlı olarak kurulu geliyor. Yeni Pardus aracı Sistem Yöneticisi ile artık sistem genelinde klavye haritası, sistem dili, zaman dilimi gibi temel ayarları daha rahat yapılabiliyor. Önceki sürümlerde denetim merkezi olarak kullanılan TASMA, yerini KDE 4’ün System Settings yazılımına Pardus'a özgü yönetim araçlarının eklenmesiyle oluşturulan Sistem Ayarları aracına devretti. Ekran kartı ve monitör ayarları için kullanılan Görüntü Yöneticisi yazılımı, yerini Sistem Ayarları içinde bulunan Ekran ayarları modülüne bıraktı. Ext3 dosya sistemi yerine yeni nesil Ext dosya sistemi olan Ext4, Pardus 2009 ile birlikte öntanımlı olarak geliyor. Ayrıca Yalı kurulum Pardus 2009.1 Pardus 2009.2 Anthropoides 15 Ocak virgo (Telli 2010 turna) Geronticus 3 eremita Haziran (Kelaynak) 2010 Yok Yok Pardus ISO kalıplarına melez (hibrid) kalıp özelliği eklendi. Böylece Pardus ISO kalıplarını CD’ye basma zorunluluğu ortadan kalktı. Artık Pardus ISO dosyası, CD'nin yanı sıra DVD, USB bellek gibi ortamlara da yazılabiliyor. KDE'nin KRunner yazılımı ile bütünleşik çalışan plasma-runner-pisi sayesinde artık KRunner aracı açılıp sistemde kurulu olmayan fakat Pardus depolarındaki bir paket tarafından sağlanan bir program adı yazıldığında, söz konusu yazılımın hangi paket içinde yer aldığını belirten bir girdi görünüyor. Bu girdi seçilerek ilgili paket otomatik olarak yüklenebiliyor. Pardus'un hem kurulan hem de çalışan sürümleri, standart CD'lere sığamayacak kadar büyük olduğu için optik sürücü olarak artık DVD kullanılıyor. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi'nin yürüttüğü proje kapsamında Pardus'a 64 bit mimari desteği eklendi. Kurulan DVD ve Çalışan DVD'nin 32 bit ve 64 bit mimarili işlemcilere yönelik, ayrı ayrı sürümleri yayımlandı. YALI artık LVM/RAID ve UUID desteği sunuyor. Kaptan ile artık, simge seti belirlenebiliyor. Ayrıca istenirse Kaptan, web kamerası aracılığıyla kullanıcının fotoğrafını çekip KDE içinde avatar olarak ayarlayabiliyor. OpenOffice.org yerine, The Document Foundation tarafından OpenOffice.org temel alınarak geliştirilen açık kaynak kodlu LibreOffice öntanımlı ofis seti olarak yüklü geliyor. Kullanıcılar Paket Yöneticisi'ndeki paketleri oylayabiliyor ve ekran görüntülerine bakarak tercih yapabiliyor. Ayrıca Paket Yöneticisi'nin sistem çekmecesi entegrasyonu iyileştirildi. Sistem Ayarları'na eklenen Panda isimli yeni Pardus aracı sayesinde, kullanıcılar NVIDIA ve ATI ekran kartları için açık kaynak kodlu ya da sahipli sürücülerden birini seçebiliyor. Öntanımlı ağ yöneticisi olarak GNOME NetworkManager'a geçildi. Artık HSPA/CDMA/VPN ağları da destekleniyor. Amarok yerine, onun 1.4 sürümü temel alınarak hazırlanan platform bağımsız müzik çalar Clementine kurulu geliyor. Pardus 2009 ile gelen "Sistem Yöneticisi" aracı kaldırıldı. Sürüm Notları Sürüm Notları Pardus 2011 --- 20 Ocak 2011 Yok Sürüm Notları ekranında kullanmak isteyen kullanıcılar için XFS, ReiserFS ve deneysel Btrfs gibi dosya sistemleri de ana sistem bölümü olarak seçilebiliyor. Masaüstü ve diğer uygulamalarda yaklaşık bin simgeden oluşan Pardus'a özgü yeni Milky simge seti kullanılıyor. Pardus 2011.1 12 Dama dama Temmuz (Alageyik) 2011 Yok Sürüm Notları Pardus 2011.2 Cervus 19 Eylül elaphus 2011 (Kızıl geyik) Yok Sürüm Notları Pardus 2013 Anka (Phoenix) (Anka Kuşu) YALI'ya Sistem Kurtarma menüsü yeniden eklendi. Çıkarılabilir USB bellekleri daha kolay biçimlendirmek için hazırlanan QuickFormat görüntülere eklendi. NetworkManager, ModemManager altyapıları güncellenerek çeşitli bağlantı problemleri giderildi. PARDUS 2013; Anka Gönüllü Geliştirici Topluluğu tarafından özgün Pardus araçları korunarak (pisi,yalı,çomar,müdür,kaptan)ve tüm masaüstü yöneticileri desteklenerek birkaç ay içinde çıkarılmaya hazırlanılıyor. Çalışmaların tamamına BURADAN bakılabilir. Pardus 2013 test sürümü masaüstüne ise BURADAN göz atabilirsiniz. 2012 Anka sonu Gönüllü Sürüm 2013 Geliştirici Notları başları Topluluğu Kurumsal sürümler Sürüm Çıkış tarihi Destek Sürüm notları Pardus Kurumsal 1 2007 ? (MSB özel sürümü) Önemli gelişmeler İlk sürüm Pardus'un bireysel sürümlerinden Pardus 2011'deki gelişme ve iyileştirmelerin tamamına yakını Kurumsal 2 sürümünde de yer alıyor. Bunlara ek olarak; Pardus Kurumsal 2 16 Şubat 2011 Var Sürüm Notları Lider - Ahenk gibi ölçeklenebilir merkezi yönetim araçları bulunuyor, sunucu-istemci mimarisi(PTSP) destekleniyor. Masaüstü ortamı olarak KDE‘nin kararlılık ve güvenilirlik açısından kendini ispatlamış olan önceki nesil KDE 3.5.10 sürümü kullanıldı. Üç yıl için planlanan uzun dönem destek (LTS) garantisi sunuldu. PARDUS TEKNOLOJİLERİ ÇOMAR Yapılandırma Yöneticisi ÇOMAR, programlar, donanım ve işletim sistemi arasında çalışarak gerekli ayarları yapar. Bir görevin yerine getirilmesi için kullanıcının değil, bilgisayarın iş yapmasını sağlamak üzere tasarlanmıştır. Normal şartlar altında böyle bir aracın varlığı dahi fark edilmez. PİSİ Pardus kendine özgü bir paket program sistemiyle çalışır. Bu sistemle hazırlanan uygulamalar sisteme tam anlamıyla entegre olabildiği için her zaman verimli, yüksek performanslı ve güvenli hizmet sunarlar. Pardus’un resmi paket depolarında binlerce uygulama ve kitaplık yer alır. Bilimsel uygulamalardan fotoğraf düzenleme araçlarına, 3B modelleme yazılımlarından programlama dillerine her alanda ihtiyaç duyulan çözümler özgür yazılımlar arasından seçilerek, gerekli olduğunda Tübitak tarafından geliştirilerek hazırlanır. PAKET YÖNETİCİSİ PiSi’nin kullanıcılar tarafından grafik arabirim üzerinden kullanılması için geliştirilmiş olan Paket Yöneticisi, benzer uygulamalara göre performans ve işlevsellik bakımından oldukça zengindir. Son dönemde, özellikle akıllı cep telefonlarıyla birlikte uygulama dükkanları daha çok kullanıcının hayatında yer alıyor. Pardus’un Paket Yöneticisi 2005 yılından beri bu kolaylığı, en hızlı ve kolay kullanılır arayüzlerle kullanıcılarına sunuyor. Paket Yöneticisi’ni kullanarak yeni uygulamaları grafik arabirim üzerinden sisteminize kurabilir, güncelleyebilir ya da kaldırabilirsiniz. Paket Yöneticisi yeni güncellemeler olduğundan sizi uyaracak ve sisteminiz güvenli bir şekilde çalışmasını sağlayacaktır. Paket Yöneticisi’ne ulaşmak için KDE Menüsü > Uygulamalar > Sistem > Yazılım Ekle veya Kaldır yolunu kullanabilirsiniz. YALI Pardus’un bilgisayara kurulmasını sağlayan, bunu yaparken var olan diğer işletim sistemlerinin yanında diskleri yapılandırarak birden çok işletim sistemi kullanmaya olanak tanıyan özgün çözümünün ismi YALI’dır. Yalı, sistemi kullanması düşünülen kullanıcı hesaplarının açılması, sistem tarih/saati, hangi dilde kurulum yapılacağı gibi temel tercihleri belirlemeye ve kurulumun gerçekleşmesine yardımcı olur. Kullanımı son derece kolaydır, tüm işlemleri yapması da önerilen sistemlerde yarım saatten biraz fazla süre alır. AÇILIŞ YÖNETİCİSİ Pardus, diğer işletim sistemleriyle aynı bilgisayarda çalışabilir. Böyle durumlarda hangi sistemin kullanılacağını seçmek, tek başına çalıştığında da tercih edilen ayarlarla açılmasını sağlamak için bilgisayar açıldığında önyükleyici isimli bir yazılım devreye girer. Açılış Yöneticisi, basit bir arayüzle, önyükleyicinin hangi işletim sistemlerini sunacağını ve bunları hangi öntanımlı ayarlarla yükleyeceğini ayarlamayı sağlar. Açılış Yöneticisi’ni kullanarak sisteminizde bulunan diğer işletim sistemlerinin ve Pardus’un açılış ile ilgili ayarlarını gerçekleştirebilirsiniz. Pardus 2011 üzerinde Açılış Yöneticisi’ne ulaşmak için KDE Menüsü > Bilgisayar > Sistem Ayarları > Donanım yolunu izleyebilirsiniz. DİSK YÖNETİCİSİ Pardus, çalıştığı bilgisayardaki diskleri ve disk bölümlerini kullanırken hiyerarşik sistem içinde birer adres olarak eşler. Sistemin kurulu olduğu disk bölümü bölme işaretiyle ( / ), diğerleri de kullanıcı tarafından belirlenen adresler altında, örneğin resim dosyalarıyla dolu bir disk bölümü /home/pardus/resimler adresinde çalışabilir. İnternet sayfalarının adreslerinden tanıdık gelebilecek bu işleyiş için kurulum sırasında temel adresler belirlenir. Günlük kullanımda bu konuda değişiklik yapmak, yeni diskleri ya da oluşturulan disk bölümlerini sisteme tanıtmak ve adres vermek Pardus’ta Disk Yöneticisi tarafından gerçekleştirilir. EKRAN YÖNETİCİSİ Özgür yazılımların dünyasında ekran kartları için sürücü ailesi bulunur. Popüler tüm ekran kartları için, camia tarafından geliştirilen, açık kaynak kodlu ve özgür sürücüleri ve kart üretici firmanın sunduğu, genellikle daha fazla özellik içeren kapalı kaynak kodlu ve mülkiyeti üreticisine ait sahipli sürücüler. Kendilerine özgü avantajları nedeniyle ayrı ayrı zamanlarda bu sürücüler arasında geçiş yapma ihtiyacı ortaya çıkabilir. Ancak böylesi işlemler sistem genelinde köklü değişikliklerle mümkün olabiliyor. Pardus, ekran yöneticisi sayesinde bunu kolaylaştıran bir çözüm sunar. Ekran yöneticisinden hangi sürücüyü kullanmak istediğinizi seçip kaydet düğmesine basmak yeterli olur. Akıllı ekran yöneticisi, gerisini sizin için halleder. Eğer kullanmak istediğiniz sürücü kurulu değil ama İnternet bağlantısı varsa, sürücü otomatikman indirilip kurulur. GÜNCELLEME YÖNETİCİSİ Pardus’un bireysel kullanımına yönelik ürünleri belirli aralıklarla altyapılarında büyük değişikliklerle gelir. Bu durumda sadece güncelleme yapmak yeterli olmayabilir. Özellikle ana sürüm değişikliklerinde, örneğin Pardus 2009 kullanırken Pardus 2011 kullanmaya başlanacağı zaman tek başına güncelleme yapmak yeterli olmaz. Bu durumda Güncelleme Yöneticisi aracı devreye girer ve sistemi, o anki tercihler ve ayarlarla Pardus 2011′e taşır. GÜVENLİK DUVARI YÖNETİCİSİ Ağ bağlantılarında güvenlik için kapıları (port) açıp kapamak ya da ağ paylaşımı yapmak genellikle deneyimli ve bilgili kullanıcıların yapabildiği karmaşık işlemler olarak bilinir. Pardus’ta ise bu konularda aldığınız kararı sisteme yansıtmak iki tık kadar kolay olur. Güvenlik Yöneticisiyle yapılabilen işlemler: Güvenlik Duvarını (Firewall) çalıştır Güvenlik Duvarını devre dışı bırak Dışardan bilgisayara gelen ağ bağlantılarını düzenleme o Yeni bağlantı kuralı ekleme o Bağlantı kurallarını silebilme KAPTAN Pardus ilk çalıştırıldığında Kaptan kullanıcıyı karşılayarak masaüstü ortamını kişiselleştirmek için seçenekler sunan bir sihirbazdır. Kaptan’la sistemin ne sıklıkta güncelleneceği, masaüstü düzeni, simge setleri ya da arka plan resmi ayarlanabilir. Hatta Kaptan, takılı video/web kameranızı tanır ve sohbet/sosyal medyada kullanmak üzere şık bir fotoğraf çekmek için yönlendirir. Tüm bu kolaylıkların yanında, donanımla ilgili bilgileri toplayarak, izin veren kullanıcıların bilgilerini Tübitak’la paylaşır. Böylece sonraki Pardus’lar çok daha iyi donanım desteği sahiphale gelebilir. KULLANICI YÖNETİCİSİ Pardus çok kullanıcılı mimariye sahip bir işletim sistemidir. Kullanıcıların birbirlerinin dosyalarına, bilgilerine erişmesine izin verilmeyen mimari, aynı zamanda çok ayrıntılı politikalar belirlenmesine olanak tanır. Kullanıcı Yöneticisi aracı, sisteme giriş yapabilecek kullanıcıların eklenip çıkarılması, yetki seviyeleri gibi konulardaki düzenlemeleri kolaylaştırmak için tasarlanmış, basit arayüzlerle geniş bir işlev aralığı sunan bir araçtır. SERVİS YÖNETİCİSİ Pardus, kullanıcıların işlemlerini yapmalarına olanak tanıyan birçok altyapıyı her zaman çalışan birer servis olarak çalıştırır. Böylece hem aynı bilgisayarda hem de ağ üzerinden farklı bilgisayarlardan bu servis alınarak yararlanmak mümkün olur. Bu yapı, yerel ağ üzerinden gelişmiş paylaşım olanaklarının yanı sıra, web geliştiricileri için kurulu gelen web/e-posta sunucuları gibi avantajlar içerir. Tüm bu servisler, Servis Yöneticisi adlı bir araç sayesinde kolayca çalıştırılıp, durdurulabilir, bilgisayarın her açılışında çalışmak üzere programlanabilir. PARDUS 2011 SİSTEM GEREKSİNİMLERİ İşlemci (CPU): Eğer sisteminiz aşağıda listelenen işlemcilerden birine sahipse, Pardus 2011 64-bit sürümünü kurmak isteyebilirsiniz. Pentium 4, Celeron D, Xeon ve Pentium Dual-Core işlemcilerinin yeni sürümleri Atom D5xx, N4xx ve N5xx Pentium D, Pentium Extreme Edition, Core 2, Core i7, Core i5 ve Core i3 ailelerinin hepsi. 64-bit mimarisini destekleyen AMD işlemciler: AMD Athlon 64, 64 X2, 64 FX AMD Athlon II AMD Opteron AMD Turion 64 AMD Turion 64 X2 AMD Sempron AMD Phenom AMD Phenom II Sistem Belleği(RAM): Pardus 2011 sistem belleği (RAM) gereksinimi günlük kullanıma bağlı olarak değişebileceği için asgari ya da yeterli miktarı belirlemek zor. Yine de rahat bir masaüstü deneyimi için 1GB değerinin altına inilmemesini öneriyoruz. Sabit Disk: Minimum gereksinimler:Pardus, 2011 kurulmak için en az 4GB boş disk alanına ihtiyaç duyar. Kurulum sırasında paket seçimi sunulmadığı için bu değer her kurulum için aynıdır. Önerilen gereksinimler:Pardus 2011 sürümünde günlük kullanım ihtiyaçlarının rahatça karşılanması için en az 10GB boş disk alanı bulunmasını öneririz. Takas Alanı hakkında:Takas alanı, fiziksel belleğin yetersiz kaldığı durumlarda kullanılır. Eğer fiziksel belleğinizin gündelik kullanımınız için yeterli olduğundan eminseniz kurulum sırasında takas alanı oluşturmamayı tercih edebilirsiniz. Lütfen Pardus'un kış uykusuna (disk kullanarak askıya alma) yatmasını istiyorsanız takas alanı kullanmanız gerektiğini unutmayın.Takas alanı olmadığında bu özellik devre dışı kalacaktır. Kaynakça www.pardus.org.tr