Linux Ýþletim Sistemleri Ders Notu

AÇIK KAYNAK İŞLETİM SİSTEMLERİ DERS NOTU
Linux
1
ATAÇ
Sezgin
1Dokuz Eylül Üniversitesi Bergama Meslek Yüksekokulu
A. İşletim Sistemi Nedir?
B. Uygulama Yazılımları
İşletim sistemi (OS – Operating System), bilgisayar donanımı ile kullanıcılar
arasında arabulucu rolünde görev yapar. OS bilgisayar donanımını ve
kaynakları yönetmeyi sağlayan bir yazılımdır. OS’lerin temel amacı bir
kullanıcının herhangi bir programı etkin ve uygun bir şekilde çalıştırması için
gerekli ortamı sağlamaktır (1).
İşletim sistemi, üzerinde çalıştığı donanım biriminin doğrudan denetimi ve
yönetiminden, temel sistem işlemlerinden ve uygulama programlarını
çalıştırmaktan sorumlu sistem yazılımıdır (2).
Şekil 3. Uygulama Yazılımları
3. İşletim sistemi (OS): Donanımı kontrol ederek, donanım ve kullanıcı uygulamaları
arasındaki koordinasyonu sağlar (Nasıl?).
Şekil 1. Bilgisayar Sistemi.
Şekil 1’de de görüldüğü üzere bir bilgisayar sistemi 4 temel bileşenden
oluşmaktadır. Bu bileşenler aşağıdaki gibidir:
1. Bilgisayar donanımı (Hardware): CPU (Central Processing Unit, “işlemci”),
bellek (memory), I/O (Input/Output) cihazları ve disk gibi temel hesaplama
(computing) kaynaklarını içerir.
Şekil 4. İşletim Sistemi Özelikleri
Şekil 2. Bilgisayar Sistemi Mimarisi.
2. Uygulama programları: Sistem kaynakları dahilinde, kullanıcıların iş,
eğlence ve hesaplama gibi ihtiyaçlarını karşılayacak yazılım uygulamalarıdır.
Ofis uygulamaları (kelime işlemciler, excel hesap tablosu, e-posta
uygulamaları.), web tarayıcıları, ticari yazılımlar, oyunlar, multimedya
uygulamaları (video, müzik, resim oynatıcıları) vb.
Şekil 5. Bilgisayar Sisteminin Genel Görünümü (3).
4. Kullanıcılar: İnsanlar, akıllı cihazlar veya başka bilgisayarlar kullanıcı olabilirler.
Ek Kaynaklar
Referanslar
o
1. Kılınç D.,İşletim Sistemleri Ders Notu, Bölüm 1-Giriş.CBÜ, Yazılım Mühendisliği, 2015-2016
MEGEP Açık Kaynak İşletim Sistemi Kurulumu (482BK0129), Ankara, 2012
o MEGEP Açık Kaynak İşletim Sistemi Kullanımı, Ankara, 2013
2. A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / İşletim Sistemleri, Çizgi Tagem
3. Karadeniz, Ş. İşletim Sistemlerine Giriş
o MEGEP Açık Kaynak İşletim Sistemi Yönetimi, Ankara, 2013
o
MEGEP, Sunucu Servisleri-1, Ankara 2007
o
Kurt, B. İşletim Sistemleri Ders Notu,İTÜ, 2005-2006
o
Okumaliyiz.Com:Açık Kaynak İşletim Sistemi Dersi Modülleri Soruları ve Cevapları
A. Bilgisayar Sistemi & İşletim Sistemi
Şekil 2. İşletim Sistemi Türleri (3).
Şekil 1. İşletim Sistemi Özelikleri
Tablo 1. İşletim Sistemleri Karşılaştırma (Vikipedi).
Şekil 3. Bilgisayar Sistemi Yapısı (3).
Mini Sözlük
Dosya, birbiriyle ilişkili veriler topluluğunu (bir bilgisayar programının kaynak
kodu, programın derlenmiş olan çalıştırılabilir hali, metin-ses-görüntü
verileri, vs.) bir saklama ünitesinde saklamak amacıyla kullanılan
yapıdır.
Dizin (Klasör) ise birbiriyle ilişkili dosyaların saklama birimlerinde hiyerarşik bir
yapıda gruplanmasına olanak sağlayan yapıdır.
Şekil 4. Bilgisayar Mimarisi (3).
Referanslar
1.Kılınç D.,İşletim Sistemleri Ders Notu, Bölüm 1-Giriş.CBÜ, Yazılım Mühendisliği, 2015-2016
2.A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / İşletim Sistemleri, Çizgi Tagem
3.Karadeniz, Ş.İşletim Sistemlerine Giriş
AÇIK KAYNAK İŞLETİM SİSTEMLERİ DERS NOTU
Linux
1
ATAÇ
Sezgin
1Dokuz Eylül Üniversitesi Bergama Meslek Yüksekokulu
A. İşletim Sistemi Genel Yapısı
B. UNIX & LINUX
Donanım Sürücüleri
• İşletim sistemlerinin bağlı donanımları kullanabilmesi için uygun sürücü yazılımına
sahip olması gerekir.
• Her işletim sistemi, yaygın kullanıma sahip bir çok donanım için yerleşik sürücüler
bulundurur. Ancak işletim sisteminden sonra piyasaya çıkan donanımların veya
yenilenen sürücü yazılımlarının sisteme eklenmesi gerekir
• Yerleşik sürücüler, bir donanımı sisteme tanıtsa bile tüm fonksiyonları ile
çalıştırmayabilir. Üretici web sitesinden güncel sürücüleri indirmek ve işletim
sistemine eklemek en doğru yöntemdir
Programlama Dilleri ve Derleyiciler
• Bir işi bilgisayara yaptırmak için kabuk katmanına bir dizi komutun bir düzen içinde
verilmesi gerekir
• Bu komutları oluşturmak için kullanılan kod sistematiklerine programlama dili
denilir. C++, C#, VB, Pascal, Cobol, Java
• Derleyici (compiler) yazılımlar ile uygun biçime dönüştürülürler.
• Bu komutlar bir yorumlayıcı tarafından kabuk katmanına aktarılabileceği gibi,
makine diline çevrilerek de aktarılabilir.
Şekil 1. İşletim Sistemi Genel Yapısı (2).
Kernel (Çekirdek, Core)
• İşletim sisteminin kalbidir; yazılım ve donanımı birbirine bağlar.
• Donanıma kullanıcıların ve uygulama yazılımlarının doğrudan
erişimlerini sınırlandırır ve düzenler.
• Bir çok sistemde kabuk ve çekirdek ayrımı sadece kavramsaldır.
Shell: Kabuk Katmanı
• Kabuk katmanı çekirdeğe kullanıcı veya uygulama arabirimlerinden
gelen komutları iletmekten sorumludur.
• Aynı zamanda çekirdekten aldığı bildirimleri ve çekirdeğin geçerli
durumunu arayüze iletir.
• Uygulama yazılımları, API (Application Programming Interface) adı
verilen arabirimler ile kabuk katmanıyla konuşur. Bu anlamda API’ler de
kabuk katmanına dahil edilebilirler. API’ler yazılım geliştiriciler için SDK
olarak bilinen geliştirme kılavuzları sunarlar
GUI: Grafiksel Kullanıcı Arayüzü (Graphical User Interface; GUI)
• Monitörünüze yansıyan grafiksel görünümdür.
• Klavye ve fare aracılığı ile bilgisayarı birçok farklı iş için kullanabilmenizi
sağlar.
• Son kullanıcı açısından işletim sisteminin anlamı bu arayüzdür.
Metin Tabanlı Kullanıcı Arabirimi
• Günümüzde GUI kavramı grafiksel arayüzleri ifade eder. Ancak MS-DOS
gibi sadece komut girilebilen metin tabanlı arabirimlere sahip işletim
sistemleri de vardır.
• Linux veya sunucu işletim sistemlerinde ise komut satırı işlevlerini
kullanmak son derece kritik ve popülerdir
Depolama Birimleri Yönetimi ve Dosya Sistemi
• Her işletim sisteminin bir depolama yönetim sistemi vardır. FAT, NTFS,
Linux SWAP … vb.
• Çoğu işletim sistemi birden fazla yöntemi destekler.
• Uygun şekilde biçimlendirilmiş her depolama biriminin bir kök dizini;
yani depolama başlangıç noktası vardır root\ , c:\ …. vb.
• İşletim sistemi bu kök dizin içinde alt dizinlerin ve dosyaların
oluşturulmasını ve yönetilmesini sağlar
Komut İşletim Yetenekleri
• Mono Programming: Aynı anda tek işlevi yürütme (DOS)
• Multi Tasking: Aynı anda birden çok görevi yapma (Windows)
• Multi User: İki veya daha fazla kullanıcıya hizmet verebilme
• Multi Processing: İki veya daha fazla CPU bulunması
• Multi Threading: İşleri küçük parçalara ayırıp yürütebilme
UNIX İşletim Sistemi
• İlk olarak AT&T Bell firması tarafından C dilinden yazıldı.
• Ücretsiz ve her sisteme kolayca uyarlanabilir yetenekte idi.
• Güncel işletim sistemleri, UNIX üzerinden geliştirilmiştir.
• Açık kaynak kodludur; Linux’lar UNIX türevleridir.
• Günümüzde kullanılan ticari sürümleri oldukça pahalı ve azdır.
• Daha çok sunucu bilgisayarlarda kullanılan, kararlı sistemlerdir.
Linux Kernel
• İlk linux çekirdeğini, 1991 yılında Linus Torvalds hazırlamıştır
• UNIX’e benzer bir yapıda ve açık kaynak kodludur.
• UNIX gibi sunucu tarafında çok kuvvetli olmasının yanında masaüstü uygulamaları
için önemli geliştirmeler bulundurur
• Ücretsiz dağıtılan ve Linux çekirdeğini kullanan çok sayıda işletim sistemi
mevcuttur.
• Bir çok ülke, ulusal organizasyonlarla kendi dillerinde Linux dağıtımları
geliştirmektedir.
Linux İşletim Sistemleri
• Çok sayıda Linux sürümü bulunsa da, bazı sürümler dünya çapında yaygınlaşmış ve
genel kabul görmüştür.
• Red Hat, Free BSD, Fedora, Debian, Ubuntu, Mandriva, SuSE
• Dağıtımlar GPL (Genel Kamu Lisansı) kullanır.
• Kaynak kodları da ücretsiz olarak dağıtımlara eklenir.
• Son kullanıcı piyasasına Windows hakim olsa da, sunucu pazarında ciddi bir paya
sahiptirler.
Pardus: Yerli Malı Linux
• TÜBİTAK’ın geliştirdiği yerli Linux dağıtımı projesidir.
• İlk sürümü 2005 yılında çıkmıştır.
• Bazı özellikleri diğer Linux dağıtımlarının da ilgisini çekmektedir.
• Ubuntu'nun KDE arabirimini kullanan sürümü Kubuntu, ilerideki sürümlerinde
Pardus Ağ Yöneticisi'ni kullanacağını açıklamıştır.
• Çomar / COnfiguration MAnageR gibi ilginç benzetmelerle Türkçe isimlendirmeleri
ile de dikkat çekmektedir (2).
Ek Kaynaklar
Referanslar
o
1. Kılınç D.,İşletim Sistemleri Ders Notu, Bölüm 1-Giriş.CBÜ, Yazılım Mühendisliği, 2015-2016
MEGEP Açık Kaynak İşletim Sistemi Kurulumu (482BK0129), Ankara, 2012
o MEGEP Açık Kaynak İşletim Sistemi Kullanımı, Ankara, 2013
o MEGEP Açık Kaynak İşletim Sistemi Yönetimi, Ankara, 2013
o
MEGEP, Sunucu Servisleri-1, Ankara 2007
o
Kurt, B. İşletim Sistemleri Ders Notu,İTÜ, 2005-2006
o
Okumaliyiz.Com:Açık Kaynak İşletim Sistemi Dersi Modülleri Soruları ve Cevapları
2. A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / İşletim Sistemleri, Çizgi Tagem
3. Karadeniz, Ş.İşletim Sistemlerine Giriş
AÇIK KAYNAK İŞLETİM SİSTEMLERİ DERS NOTU
Linux
1
ATAÇ
Sezgin
1Dokuz Eylül Üniversitesi Bergama Meslek Yüksekokulu
A. Linux İşletim Sistemi
B. Linux Hakkında
Linux, Linus Torvalds adında Finlandiya’lı bir bilgisyar mühendisinin 1991
yılında Helsinki Üniversitesi’nde bir öğrenci iken kişisel bilgisayarında
kullanmak üzere geliştirmeye başladığı bir işletim sistemi çekirdeğidir (işletim
sisteminin çekirdeği, işletim sisteminin beyni diye tabir edebileceğimiz kısmıdır
(1).
Linux veya GNU/Linux (telaffuz: Lin-uks); Linux çekirdeği ve çeşitli GNU araçları
üzerine kurulmuş işletim sistemlerinin genel adıdır. Linux çekirdeği ve GNU
araçları açık kaynak kodlu, özgür ve ücretsizdir. Kaynak kodları GNU Genel
Kamu Lisansı çerçevesinde özgürce dağıtılabilir, değiştirilebilir ve kullanılabilir.
Linux ismi ilk olarak Linus Torvalds tarafından yazılan ve 5 Ekim 1991'de
duyurusu yapılan Linux çekirdeğinden gelmektedir.
Çok geniş bir donanım desteğine sahip olan Linux çekirdeği; sunucu
bilgisayarlar, masaüstü-dizüstü bilgisayarlar, iş istasyonları, akıllı telefonlar, yeni
nesil TV'ler, tabletler, araç içi sistemler ve süper bilgisayarlarda
kullanılmaktadır. Linux sunucu işletim sistemlerinde kullanım oranı bakımından
dünya çapında ilk sırada tercih edilmekte ve dünyanın en güçlü 10 süper
bilgisayarında kullanılmaktadır.
Video 1. Linux nedir?
Masaüstü ya da sunucu bilgisayarlara yönelik olarak hazırlanan Linux sistemler
özel olarak Linux dağıtımı ("GNU/Linux dağıtımı" ya da kısaca "dağıtım") olarak
isimlendirilmektedir. Popüler Linux dağıtımlarından bir kaçı; Debian, Ubuntu,
Fedora, Linux Mint, openSUSE, Red Hat Enterprise Linux şeklinde
örneklendirilebilir.
Son kullanıcıya hitap etmek amacıyla geliştirilmekte olan Linux dağıtımlarda;
kullanıcı arayüzünü teşkil eden KDE, GNOME, Xfce, LXDE gibi bir masaüstü
ortamı, Mozilla Firefox, Chromium gibi bir web tarayıcı, LibreOffice gibi bir ofis
yazılım seti video-müzik oynatıcı, CD/DVD yazıcı, grafik işleme yazılımı vb.
türden gözde özgür yazılımlar paketlenerek son kullanıcıya sunulmaktadır (1).
Açık kaynak kodlu özgür yazılımların avantajları:
• Güvenilirlik : açık kaynak kodlu bir yazılım, doğası gereği geliştirilmesi
sürecinden kullanımı zamanına değin onbinlerce göz tarafından
denetlenmektedir. Var olması muhtemel bir güvenlik problemi ya da
kötü niyetli bir programcı tarafından bilinçli olarak yerleştirilebilecek bir
kod parçası yazılım sizin elinize ulaşmadan tespit edilmekte ve hızla
düzeltilmekte ya da size ulaşması engellenmektedir.
Video 2. Yeni Başlayanlar İçin Linux 101: Hangi Linux?
• Sağlamlık : Yine açık kaynak kodlu yazılımların doğal geliştirme süreci
içerisinde çok sayıda insan tarafından denenmeleri ve kaynak
kodlarının gözden geçirilmesi sonucunca ortaya yüksek kalitede, stabil
ve kuvvetli yazılımlar çıkmaktadır.
• Esneklik : Kaynak kodu açık bir yazılım hızla ve kolaylıkla yeni bir sistem
üzerinde çalışacak şekilde yeniden yapılandırılabilmekte, bir kısmı
çıkarılarak kapsamı daraltılabilmekte ya da eklenen yeni fonksiyonlarla
kapsamı genişletilebilmektedir.
• Uygulama Desteği : Çok geniş bir yelpazede ve çeşitlilikteki bir çok açık
kaynak kodlu özgür yazılım her gün duyurulmaktadır. Herhangi bir
konudaki ihtiyaç açık kaynak kodlu yazılımlarla hızlı ve kaliteli bir
şekilde çözüme kavuşturulabilmektedir.
Belki de hepsinden önemlisi, bahsedilen yazılım sizin kendi malınız olmaktadır.
Yukarıda da bahsedilen GPL lisansı uyarınca üretilmiş bir yazılım üzerinde, onu
hazırlayan kişi kadar hakka sahip olmanız inanılması güç bir şeydir.
Video 3. Windows ve Linux İşletim Sistemlerinin Karşılaştırılması
Ek Kaynaklar
Referanslar
o
1. Linux Kullanıcıları Derneği, GNU Felsefesi ve Linux İşletim Sistemi.02.08.2016
http://www.lkd.org.tr Türkiye Linux Kullanıcıları Derneği.
o http://www.linux.org.tr Özgür yazılım kullanıcılarının buluşma noktası.
o http://www.uludag.org.tr Ulusal Dağıtım Projesi
o
http://www.belgeler.org Linux ve özgür yazılımlar hakkında derlenmiş bir çok Türkçe belge.
o
http://www.gnu.org GNU resmi web sitesi.
2. Vikipedi, Linux (https://tr.wikipedia.org/wiki/Linux) 02.08.2016
A. Komutlar
Tablo 1. Unix / Linux Komutları
Mini Sözlük
Proses temel olarak “çalıştırılmakta olan bir program” dır. Bir kaynak program
durgun bir komutlar dizisi şeklinde bulunurken, proses bu komutlar
dizisinin işletilmesi anındaki durumuna verilen isimdir.
İş Parçacıkları (Threads): İş parçacığı, işlemin bir parçasıdır. Örneğin bir işlemin
bir kelime işlemci programının çalışmasını yürüttüğünü düşünelim.
Burada kullanıcı örneğin bir satırdaki yazıları seçerek kalın yapmak
istediğinde bu faaliyete iş parçacığı denilmektedir.
Referanslar
1.Kılınç D.,İşletim Sistemleri Ders Notu, Bölüm 1-Giriş.CBÜ, Yazılım Mühendisliği, 2015-2016
2.A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / İşletim Sistemleri, Çizgi Tagem
3.Karadeniz, Ş.İşletim Sistemlerine Giriş
A. LINUX Komutlar
Tablo 1. Unix / Linux Komutları
Mini Sözlük
GPL (GNU Public Licence) nedir?
En yaygın kullanılan özgür yazılım lisansıdır. En çok kullanılan platformlardan
birisi Linux işletim sistemidir. GPL kullanımının getirdiği tek kısıtlama,
yazılım üzerinde değişiklik yapıp dağıtabilmek için yapılan
değişikliklerle birlikte kaynak kodun verilmesi zorunluluğudur.
Referanslar
1.Kılınç D.,İşletim Sistemleri Ders Notu, Bölüm 1-Giriş.CBÜ, Yazılım Mühendisliği, 2015-2016
2.A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / İşletim Sistemleri, Çizgi Tagem
3.Karadeniz, Ş.İşletim Sistemlerine Giriş
A. Linux İşletim Sistemi Mimarisi
Şekil 2. Linux İşletim Sistemi Mimarisi (2)
Şekil 1. Linux İşletim Sistemi Mimarisi (1)
Şekil 3. Linux İşletim Sistemi Temel Bileşenleri (3)
Tablo 1. İşletim Sistemi Görevleri
Şekil 4. Linux İşletim Sistemi Dosya-Dizin Yapısı (4)
Mini Sözlük
Referanslar
Bir bilgisayar sitemi dört kısımdan oluşur:
1.Donanım(Hardware)
1.flylib.com http://flylib.com/books/en/3.475.1.15/1/ 04.08.2016
2.İşletim Sistemi(Operating Systems)
3.Uygulama Yazılımları (Application Programs)
4.Kullanıcılar (Users)
2.tutorialspoint.com http://www.tutorialspoint.com/operating_system/os_linux.htm 04.08.2016
3.eko suhartono:slideshare.net http://www.slideshare.net/akubrow88/introduction-to-linux-28986383
04.08.2016
4.open mayhem.com http://www.openmayhem.com/the-linux-file-system.html 04.08.2016
Şekil 1. İşletim Sistemi Kurulumu
Şekil 2. Ayrıntılı İşletim Sistemi Kurulumu
Mini Sözlük
Knoppix: Almanya’da Klaus Knopper tarafından geliştirilen ve Debian tabanlı bir
linux işletim sistemi türüdür.
(+):Çok iyi donanım tanıma, sabit disk kurulumu olmadan CD’den çalışması ve
sabit disklere özellikle istenmediği taktirde dokunmaması, sistem
kurtarma aracı olarak kullanılabilmesi.
(-): Sadece CD’den çalıştığı takdirde hızda ve performansta azalma.
Referanslar
1. Pc Donanim Rehberi Egitim Seti (https://www.youtube.com/watch?v=WwLo_d73Y9A)
2. A+ Bilgisayar İleri Teknik Servis Elemanı Videosu (http://e-icerik.ulakbim.gov.tr/tagem/26/tech2009/repair1.pdf)
A. Örnek Uygulama Videoları
B. Yumi ile Knoppix Live CD/USB
Video 1. Yumi ile Knoppix Kurulumu (Live CD/USB) (1)
C. KNOPPIX
Video 2. KNOPPIX Kurulumu (2)
Mini Sözlük
Knoppix: Almanya’da Klaus Knopper tarafından geliştirilen ve Debian tabanlı bir
linux işletim sistemi türüdür.
(+):Çok iyi donanım tanıma, sabit disk kurulumu olmadan CD’den çalışması ve
sabit disklere özellikle istenmediği taktirde dokunmaması, sistem
kurtarma aracı olarak kullanılabilmesi.
(-): Sadece CD’den çalıştığı takdirde hızda ve performansta azalma.
Referanslar
1. Pc Donanim Rehberi Egitim Seti (https://www.youtube.com/watch?v=WwLo_d73Y9A)
2. A+ Bilgisayar İleri Teknik Servis Elemanı Videosu (http://e-icerik.ulakbim.gov.tr/tagem/26/tech2009/repair1.pdf)
A. Örnek Linux Kurulum Uygulamaları
C. Ubuntu Kurulumu
Video 1. Ubuntu Kurulumu (1)
C. Pardus Kurulumu
Video 2. Pardus Kurulumu (2)
Mini Sözlük
İşletim sistemi; bilgisayar sistemini oluşturan donanım ve yazılım nitelikli
kaynakları kullanıcılar arasında kolay, hızlı ve güvenli bir işletim
hizmetine olanak verecek biçimde paylaştırırken bu kaynakların
kullanım verimliliğini en üst düzeyde tutmayı amaçlayan bir yazılım
sistemidir. Bir bilgisayar sistemindeki MİB, bellek, soyut bellek, G/Ç
aygıtları ve dosyalar gibi kaynakları kontrol eden program modülleri
topluluğudur.
Referanslar
1. Pc Donanim Rehberi Egitim Seti (https://www.youtube.com/watch?v=WwLo_d73Y9A)
2. A+ Bilgisayar İleri Teknik Servis Elemanı Videosu (http://e-icerik.ulakbim.gov.tr/tagem/26/tech2009/repair1.pdf)
Şekil 1. Bilgisayar Açılmıyor
Tablolar. Sistem ve CPU Problemleri ve Çözümleri (1)
Mini Sözlük
GNU Genel Kamu Lisansı (GNU GPL ya da GPL) yaygın kullanılan bir özgür yazılım
lisansı. GNU Genel Kamu Lisansı, dört temel özgürlüğü güvence altına
almayı amaçlar. Bu dört temel özgürlük sırasıyla şunlardır:
1.
Özgürlük 0: Programı sınırsız kullanma özgürlüğü.
2.
Özgürlük 1: Programın nasıl çalıştığını inceleme ve amaçlara uygun
değiştirme özgürlüğü.
3.
Özgürlük 2: Programın kopyalarını sınırsız dağıtma özgürlüğü.
4.
Özgürlük 3: Programın değiştirilmiş halini dağıtma özgürlüğü.
Referanslar
1. ASUS Masaüstü Bilgisayar M70AD Kullanım Kılavuzu
A. BİLGİSAYAR DONANIMI İLE İLGİLİ GENEL SORUN GİDERME
Genel Sorun Giderme (1).
Mini Sözlük
Hız aşımı (Overclock): işlemcinin üreticinin etikette belirlediği hız değerinden
yüksek değerlerde çalıştırılması işlemidir. Anakartta ayar
değişiklikleriyle işlemcinin hızı artırılabilir. Sistem hızı (FSB), çarpan ve
voltaj değerlerinde yapılan değişikliklerle işlemci hızı artırılabilir (1).
Program:İşlemciye gönderilen ve ona ne yapması gerektiğini söyleyen komutlara
denir.
Referanslar
1. HP Müşteri Desteği:HP ve Compaq Masaüstü Bilgisayarlar - Anakart ile ilgili Sorunları Giderme
AÇIK KAYNAK İŞLETİM SİSTEMLERİ DERS NOTU
Linux
1
ATAÇ
Sezgin
1Dokuz Eylül Üniversitesi Bergama Meslek Yüksekokulu
A. Örnek Sorular
MEGEP Açık Kaynak İşletim Sistemi Modülü Soru ve Cevapları (1,2)
( Y ) Unix işletim sistemi GPL lisansa sahiptir.
( D ) Unix işletim sistemi C programlama dili ile yazılmıştır.
( D ) GPL açık kaynak kodlu yazılımların özgürce dağıtılmasını düzenleyen bir lisans
anlaşmasıdır.
( Y ) Linux işletim sistemleri NTFS dosya sistemini kullanır.
( D ) Sabit diskte biosun ilk okuduğu bölüme MBR( Master Boot Record) denir.
( D ) “OpenOffice, Pardus işletim sisteminde ve Linux sistemlerde sıkça kullanılan ofis
programları paketidir.
( Y ) Hesaplama yapmak için Write yazılımı kullanılır.
( Y ) KCalc, bir web tarayıcı uygulamasıdır.
( D ) Writer yazılımında tablo oluşturulabilir ve düzenlenebilir.
( D ) Impress yazılımında Slayt geçişi seçeneklerine tıklandığında ön izleme ile seçeneğin
etkisi görülebilir.
Linux işletim sistemlerinde kullanılan grafik ara yüz alt yapısı hangisidir?
A) Kaptan
B) X Window
C) Minix
D) Panel
Aşağıdakilerden hangisi Linux dosya sisteminde en üstte bulunan dizindir?
A) /Home B) /Bin C) / D) /Usr
Aşağıdaki karakterlerden hangisi Linux dosyalarına isim verilirken kullanılamaz?
A) “.” B) “-“ C) “_” D) “*”
Aşağıdakilerden hangisi Linux’da dosya ve dizinlerin isimlerini yeniden adlandırma işlevi
görür?
A) F1 B) F2 C) F3 D) F4
Aşağıdakilerden hangisi bulunulan dizinde konsolu açmak için kullanılır?
A) F1 B) F2 C) F3 D) F4
Linux sistemlerde kullanıcıların kişisel verileri aşağıdaki dizinlerden hangisinde tutulur?
A) /Home B) /Bin C) /tmp D) /Usr
Aşağıdakilerden hangisi donanımlarla iletişim kurulması için gerekli olan aygıt
dosyalarını içeren dizindir?
A) /root B) /boot C) /dev D) /lib
Aktif dizinde rehber dosyasına, dosya sahibi için tüm izinler, gruba ve diğer kullanıcılara
hiçbir izni vermeyecek şekilde erişim izin komutu aşağıdakilerden hangisidir.
A) chmod 700 rehber B)chmod 577 rehber C)chmod rehber 077 D)chmod 522 rehber
Aktif dizinde çalışırken etkinlik.txt dosyasını sıkıştırarak arşivleyecek komut satırı
aşağıdakilerden hangisidir?
A) tar –xvf etkinlik.txt B)tar –cvzf etkinlik.txt C)gunzip etkinlik.txt.tz D) tar –cf etkinlik.txt.tgz
B. Linux Sorular
Linux’ta ağ ayarları ile ilgili dosya ve dizinler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) /etc/tmp dizini
B) /etc/sysconfig/network-scripts dizini
B) /etc/hosts dizini D) /etc/resolv.conf dosyası
Linux’ta /etc/sysconfig/network dosyasında aşağıdaki terimlerden hangisi kullanılmaz?
A) DEVICE B) GATEWAY C) HOSTNAME D) NISDOMAIN
Aşağıdakilerden hangisi Linux işletim sisteminde makine ismi – IP adresi, IP adresi-makine ismi
dönüşümleri için kullanılan metotlardan birisi değildir?
A) /etc/hosts dosyasının kullanımı
B) home/network dizininin kullanımı
C) DNS sunucu kullanımı
D) NIS sunucu kullanımı
Ağ üzerindeki bir makinenin çalışır durumda olup olmadığını anlamak için kullanılan komut
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Arp
B) Ftp
C) Traceroute
D) Ping
Aşağıdakilerden hangisi gelen Kmail’in desteklediği gelen e-posta protokollerinden birisidir?
A) SMTP
B) HTTP
C) POP3
D) FTP
Aşağıdakilerden hangisi Firefox lisanslamalarından birisi değildir?
A) MPL
B) GPL
C) MLSS
D) LGPL
Linux’ta sistem yöneticisinin kullanıcı adı aşağıdakilerden hangisidir?
A) admin B) su
C) root
D) konsole
Linux sistemlerde kullanıcı hesap bilgileri nerede saklanır?
A) /bin/shadow
B) /etc/passwd
C) /usr/passwd
D) /home/shadow
Gölge parola ne amaçla kullanılır?
A) Şifre güvenliği amacıyla
B) Yeni kullanıcı tanımlama amacıyla
C) Komut satırında oturum açma amacıyla
D) Yönetici hesabından işlem yapabilmek amacıyla
Kullanıcının hangi gruplara üye olduğunu görebilmek için hangi komut kullanılır?
A) user B) cat C) ls –l D) groups
Grup hesabı ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A. Belirli kullanıcıların yetkilerinin topluca belirlenmesi gerektiğinde grup hesapları kullanılır.
B. Gruplar, kendisine dâhil olan kullanıcıların gruba verilen haklardan yararlanmasını sağlar.
C. Komut satırında grup oluşturmak için, sistem yöneticisi olarak oturum açmak gerekli değildir.
D. 0 ile 499 arasındaki grup kimlik numaraları sistem gruplarına aittir.
Sistem yöneticisi olarak oturum açmak için aşağıdaki komutlardan hangisi kullanılabilir?
A) man B) su C) useradd D) usermod
passwd komutunun işlevi nedir?
A) Kullanıcı hesabı açar. B) Kullanıcıları görüntüler.
C) Kullanıcı şifresini günceller. D) Yönetici parolası ile oturum açar.
Kullanıcı ev dizinleri genellikle hangi dizin altında bulunur?
A) etc B) bin
C) usr
D) home
Aşağıdaki gruplardan hangisi kullanıcıya sistem yöneticisi yetkileri sağlar?
A) wheel
B) power
C) users
D) audio
Sistem yöneticisi (root) hesabı ile aşağıda verilenlerden hangisi gerçekleştirilemez?
A) Kullanıcı ekleme
B) Kullanıcı hakları değiştirme
C) Konsolda oturum açma
D) Grafik ortamda oturum açma
Aşağıdakilerden hangisi Linux’ta bulunan bir editör programı değildir?
A) VIM
B) Pico
C) Notepad D) KWrite
VIM editöründe programdan çıkmak için aşağıdaki komutlardan hangisi kullanılmalıdır?
A) :w B) :q C) i
D) ^X
Nano editörü, aşağıdaki Linux editörlerinden hangisinin bir benzetimidir?
A) Pico
B) Kate
C) KWrite
D) Ed
Pardus’ta EXE uzantılı uygulama dosyalarını çalıştırmaya yarayan emülatör aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Celestia B) KLogic
C) KTechlab D) Wine
Ek Kaynaklar
Referanslar
o
1. http://www.okumaliyiz.com/: Açık Kaynak İşletim Sistemi Dersi Modülleri Soruları ve Cevapları 02.08.2016
http://www.lkd.org.tr Türkiye Linux Kullanıcıları Derneği.
o http://www.linux.org.tr Özgür yazılım kullanıcılarının buluşma noktası.
o http://www.uludag.org.tr Ulusal Dağıtım Projesi
o
http://www.belgeler.org Linux ve özgür yazılımlar hakkında derlenmiş bir çok Türkçe belge.
o
http://www.gnu.org GNU resmi web sitesi.
2. http://www.lisebilisim.com/ AÇIK KAYNAK İŞLETİM SİSTEMİ YAZILI SINAV SORULARI 02.08.2016