[Tahlil] - Ebubekir Sifil - Ahir Zaman Bilinci - Sahn

[TAHLİL]
Ahir Zaman
Bilinci
Ebubekir Sifil
[Tahlil Hakkında]
Gündeme ilişkin hocalarımızın daha önce kaleme almış olduğu yazıları her hafta
[Tahlil] dosyasında yayınlıyoruz.
Sayı
10
Hafta
10
Son dönemecin sonları, zaman
dediğimiz mahlûkun, ömrünü
bitirmekte ve artık son nefeslerini
vermekte olduğu demlerdir ve bu demler
genelde insanlık, özelde de Ümmet-i
Muhammed için apayrı bir süreci ifade
etmektedir.
EBUBEKİR SİFİL
FOTOĞFRAF: © SAHN-I SEMÂN MEDYA.
Sayfa I | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
İçindekiler
Sahn-ı Semân İslamî
İlimler Eğitim ve Araştırma
Merkezi
Eyüp Sultan Bulvarı N0:119
+90 212 613 1805
Eyüp - İstanbul
15 Haziran 2016
Bu yazı; Ebubekir Sifil hocanınRIHLE
İçindekiler���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� I
Giriş�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� II
Ahir Zaman: Zamanın Sonu����������������������������������������������������������������������������������������������������IV
Zaman Anlayışımız�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������VII
Ahir Zaman ve İnsanlık�������������������������������������������������������������������������������������������������������� VIII
Bir İşkâl ve Cevabı�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������IX
Ahir Zaman ve Ümmet-i Muhammed�������������������������������������������������������������������������������������X
1. Ümmetin Ahirinin Evvelini Lanetlemesi�������������������������������������������������������������XI
2. Fitnenin Her Eve Girmesi������������������������������������������������������������������������������������XII
3. Bid’atlerin Yaygınlaşması������������������������������������������������������������������������������������XII
Dergisi için kaleme almış olduğu
Ahir Zaman Bilincini Canlı Tutmak������������������������������������������������������������������������������������� XIII
yazıdır.
Dipnotlar������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� XIV
Önemli Bilgilendirme;
Bu sayımız iş yoğunluğumuz nedeni
ile bir günlük gecikme ile yayınlandı.
Gecikme için özür dileriz.
Dünyaya, yeni bir “Uyarıcı”nın
gelmeyeceği, ilmin, ahlakın ve dinî
hassasiyetin zayıflayacağı, insanların
dünyevî zevklerin ve nefsanî arzuların
esiri olacağı, zulüm ve sömürünün
dünyayı saracağı, en önemlisi de Ümmet-i
Muhammed’in izzet ve şevketinin
sarsıldığı bir dönemde bu bilincin diri
tutulmasının ne kadar önemli olduğunu
bugün belki en iyi bizler anlıyor ve
hissediyoruz.
Sayfa II | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
Giriş
Başta el-Buhârî ve Müslim olmak üzere pek
çok hadis imamı tarafından nakledilen bir rivayette
Efendimiz (s.a.v) işaret parmağıyla orta parmağını
yan yana getirip, “Ben ve kıyamet şu ikisi gibiyiz”
buyurmuştur.1 Efendimiz (s.a.v)’in bi’setinin zamanın
son dönemecinde vuku bulduğunu anlatan bu kabil
birçok rivayet mevcuttur. Bu rivayetler zamanın sonuna
yaklaştığımızı ihtar etmesi bakımından manidardır.
Evet, zaman da bir mahlûktur ve diğer tüm mahlûklar
gibi onun varlığının da bir başlangıcı ve sonu vardır.
süreci ifade etmektedir.
Aşağıda üzerinde müstakil olarak durulacağı
gibi, zamanın bu son kertesinin sessiz sedasız idrak
edileceğini beklemek hem küresel çapta yaşamakta
olduğumuz endişe verici gelişmeler, hem de Ümmet-i
Muhammed’in İslam tarihi boyunca hiçbir dönemde
görülmemiş bir savrulmanın merkezinde bulunuyor
olması dolayısıyla ne yazık ki beyhudedir. Evet, insan
denen mahlûk tarih sahnesine çıktığı günden bu yana
hep kan döküp fesat çıkarmış ve dünya biteviye gerilim
Yine İmam el-Buhârî, et-Tirmizî ve diğerlerinin
ve çatışmalara sahne olmuştur. İnsanın bulunduğu her
naklettiği diğer rivayette Ümmet-i Muhammed’in tarih
yerde hakla batılın, Rahmanî güçlerle şeytanî güçlerin
sahnesine çıkarılışının, dünyadaki hayatın bütünü göz
çatışması kaçınılmazdır. Belki yaratılışın yasası budur.
önünde bulundurulduğunda “son dönemeç”te vuku
bulduğu anlatılmakta ve beliğ bir benzetmeyle bu
sürecin, günün bütününe nisbetle ikindi ile akşam
arasındaki zamana tekabül ettiği belirtilmektedir.2
Bunlar ve benzeri muhtevadaki diğer rivayetler,
Efendimiz (s.a.v)’in “ahir zaman nebisi”, ümmetinin
de “ahir zaman ümmeti” olduğu vakıasını ortaya
koymaktadır.
Şüphesiz dünyanın ömrüne kıyas edildiğinde,
Efendimiz (s.a.v)’in bi’seti ile kıyamet arasındaki
zamanın, o iki mübarek parmağın birbirine mesafesi ile
veya ikindi ile akşam arasının günün bütününe nisbetle
tuttuğu süreyle ifade buyurulması anlaşılabilir bir
husus.
Ancak ahir zamana özelliğini veren en temel
olgu, bu zaman diliminde dengenin Rahmanî güçler
ve hak aleyhine bozulması, zulmün ve fesadın arşı
tutacak boyutlara ulaşmış olmasıdır. Dünyanın içinden
geçmekte olduğu süreç bu tesbitin en sadık şahididir.
Gerek insanlığın, gerekse İslamlığın tarihte eşine
rastlanmamış badirelere muhatap olması elbette bir
ahir zaman durumudur.
Meseleye bu zeminden baktığımızda, ahir
zaman telakkisinin İslam’a başka inanç sistemlerinden
girdiği şeklindeki iddianın bizatihi bir “ahir zaman
alameti”
olduğunu
rahatlıkla
söyleyebiliriz. Zira
kıyamet dediğimiz “dehşetli son”, bir “ilahî mukabele”
olarak insanlıktan çıkmış ve zulüm ve tuğyanda zirveyi
Ancak meselenin bu kadar “nötr” olmadığı
bulmuş insanlara tattırılacak bir azapsa başlıbaşına, o
da aşikâr. Özellikle de Ahir Zaman Nebisi (s.a.v)’in bu
insanların o noktaya birden bire geleceğini düşünmek
haberleri verdiği zaman diliminin üzerinden 1400
elbette mümkün değildir. Bu bir süreçtir ve el’an
küsür yıl geçmiş ve artık zamanın son dönemecinin de
insanlık kıyameti zorlarcasına o “son”a doğru büyük bir
sonuna iyice yaklaşılmışken!..
ısrarla yürümektedir. Gözlerimizin önünde cereyan eden
Son dönemecin sonları, zaman dediğimiz
mahlûkun, ömrünü bitirmekte ve artık son nefeslerini
bireysel, toplumsal ve küresel dejenerasyon, yozlaşma,
ifsat, zulüm ve isyan bunun ifadesi değilse nedir?
vermekte olduğu demlerdir ve bu demler genelde
Üstelik “kıyamet” inancının insanlığa başından
insanlık, özelde de Ümmet-i Muhammed için apayrı bir
beri peygamberler vasıtasıyla aktarıla gelmiş bir hakikat
Sayfa III | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
Giriş
ve kültürler içinde birtakım dönüşümler geçirdiğini
söylemek hakikatin ifadesi olacaktır.
Şu halde İslam itikadiyatı içinde bulunan –
kıyamet inancı da dâhil olmak üzere– kimi hususların,
benzer biçimde farklı din ve inanç sistemlerinde de
bulunması bizi, bu hususların İslam’a onlardan girdiğini
düşünme talihsizliğine sevk etmemelidir.
Nitekim kıyamet alametleri meselesi bahis
mevzuu olduğunda derhal Nüzul-i İsa (a.s) ve benzeri
konular gündeme gelir ve gayretli araştırmacılar, farklı
din ve kültürlerde de benzeri inanç motifleri bulunduğu
keşfiyle bu gibi hususların İslam’a sonradan sokulduğu
“bilimsel” tesbitinde bulunurlar!
Oysa böylesi küllî hadiselerin insanlığın hidayet
rehberleri olan peygamberlerin haber vermesiyle
malum olduğunu söylemek ve gayr-i İslamî inanç ve
kültürlere de buradan intikal ettiğini düşünmek daha
“hakkaniyetli” ve “müslümanca” değil midir?..
Sayfa IV | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
Ahir Zaman: Zamanın Sonu
“Ahir zaman” tabiri Kur’ân’da yer almamakla
Efendimiz (s.a.v)’in vefatıyla başlayıp, yalancı
birlikte hadislerde çokça geçmektedir. Kıyametin
peygamberlerin zuhuru, Beyt-i Makdis’in fethi, Sahabe
kopmasına yakın devreyi ifade etmek üzere Efendimiz
arasında cereyan eden –Cemel, Sıffin vakaları gibi–
(s.a.v) “âhiru’z-zemân” ifadesini kullanmış ve bu devrede
hadiseler, –fütuhatın genişlemesi sonucu– malın
vuku bulacak gelişmelerin haberini –neredeyse bütün
çoğalması gibi vakıalarla devam eden3 “ahir zamanın
detaylarıyla– vermiştir.
başlangıcı” süreci, şüphe yok ki aradan geçen 1400 yıllık
Söz konusu gelişmeler genel olarak insanlık
âleminde vuku bulacaklar ve özel olarak Ümmet-i
zaman dilimi içinde yerini “ahir zamanın ortası” sürecine
bırakmıştır.
Bu ikinci süreç, “kıyametin küçük alametleri”
Muhammed’de görülecekler olmak üzere iki grupta
ele alınabilir. Bunlar aynı zamanda kıyamete iyice
dediğimiz hadiselerin yaygın olarak vuku bulduğu
yaklaşıldığını gösteren birer “alamet” olmaktadır.
süreçtir ve el’an yaşanmaktadır. Efendimiz (s.a.v)
Şüphe yok ki, bu gelişmelerin kıyamet için
alamet olması, ahir zaman meselesinin ayrı bir bilinç
tarafından haber verilmiş bulunan söz konusu alametler
hayli fazladır.
Kısaca özetleyecekolursak; ticaretin,faizin,içkinin,
durumuyla algılanmasının ve bu bilincin büyük
bir
eğlencenin, emanete hıyanetin, zina ve eşcinselliğin
hassasiyetle
yaşatılmasının
yegâne
sebebini
oluşturmaktadır.
yaygınlaşması, zenginlerin zekât vermekten sarf-ı nazar
Kıyamet, dünya zamanının son bulacağı saattir;
insanlığın küllî macerasının küllî sonudur. Kıyametin
yaklaştığını gösteren bir kısım alametlerin bulunması
söz konusu olmasaydı bile, tek başına kıyamet olgusu,
dünyadaki hayatın sonu anlamına geldiği için kendi
başına büyük bir anlam ifade edecekti.
içinde
Buna bir de söz konusu alametlerin eklenmesi,
yaşadığımız
fotoğrafın
dışına
durumu
çıkarak
–tabir
yerindeyse–
anlamlandırma
imkânı
vermektedir ki, bizim için gerçekten son derece büyük
bir imkân ve ayrıcalıktır.
Ahir zaman, yukarıda da geçtiği gibi Efendimiz
etmesi, ana-baba hakkının gözetilmemesi, altın ve ipek
kullanmaya düşkünlük, ümmetin ahirinin evveline lanet
etmesi, fitnenin her mü’minin evine girmesi, yüksek bina
yapımında yarışılması, bid’atlerin yayılması, hayânın
azalması, çıplaklığın aleniyet kazanması, kadınların
erkeklere özenmesi, Kur’ân’ın dille okunması ve kalbe
tesir etmemesi, depremlerin artması, ilmin azalması ve
dünyevi maksatlarla öğrenilmesi, yeryüzünde zulüm
ve fesadın artması, mazlumların yardımsız kalması,
haddlerin iptal edilmesi, namaz ve cihad konusundaki
hassasiyetin azalması, dünyaya düşkünlük, Müslüman
ülkelerin işgal ve istilası, mü’minlerin grup grup
ayrılması,
bereketin
kalkması
ve
kanaatsizliğin
(s.a.v)’in bi’setiyle birlikte başlamış bir süreçtir. En
yaygınlaşması, emr-i ma’ruf nehy-i münkerin terk
azından Efendimiz (s.a.v)’in içinde yaşadığı zaman
edilmesi, ulemanın hakir görülmesi… 4
dilimi ile bizim zamanlarımız arasındaki –insanlığın
ve Ümmet-i Muhammed’in ahvali noktasında– belirgin
farklılık dolayısıyla ahir zaman dediğimiz süreci bir
bütün olarak değil, üç ayrı kesit olarak ele almak ve
bunları ahir zamanın “başlangıcı, ortası ve sonu” olarak
tesbit etmek uygun olacaktır.
Bütün bu alametlerin günümüzde birebir
müşahede
edildiği
konusunda
sanıyorum
aykırı
düşünen çıkmaz. Bu sürecin sonuna yaklaştığımızı ve
vaktini ancak Allah Teâlâ’nın bildiği bir aşamada “ahir
zamanın sonu”na gelineceğini ve kıyametin büyük
Sayfa V | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
Ahir Zaman: Zamanın Sonu
alametlerinin görülmeye başlayacağını söyleyebiliriz.
Kıyametin büyük alametleri de Efendimiz
159. ayetinin tefsiri esnasında şöyle der:
“Burada Ehl-i Kitab’tan, Hz. İsa’ya inanmayan
(s.a.v) tarafından haber verilmiştir. Mehdi’nin zuhuru
hiç kimsenin kalmayacağının murad edilmiş olması da
ile başlayacak olan bu süreçte Deccal’ın çıkması, Hz.
mümkündür. Şöyle ki; Allah Teâlâ o zaman (Hz. İsa’nın
İsa (a.s)’ın nüzulü ve Deccal’ı öldürmesi, Ye’cûc ve
nüzul zamanı, E.S) onları kabirlerinde diriltir ve kendilerine,
Me’cûc’ün zuhuru, güneşin batıdan doğması, Dabbetü’l-
Hz. İsa’nın nüzulünü ve ona indirileni öğretir, bildirir; onlar
ard’ın çıkması, Kâbe’nin yıkılması ve esecek serin bir
da imanın kendilerine fayda vermeyeceği o zamanda Hz.
rüzgârla bütün mü’minlerin ölmesi…5 Bundan sonra
İsa’ya iman ederler.” 9
yeryüzünde sadece şerliler kalacak ve kıyamet onların
üzerine kopacaktır.
1. Hz. İsa (a.s)’ın göğe kaldırıldığı ve kıyamete
yakın nüzul edeceği inancı, ilgili ayet ve hadislerin
delaletiyle sabit bir husustur ve –Sahabe’yi tekfir
ettikleri için onlar kanalıyla gelen rivayetlerin güvenilmez
olduğunu söyleyen Haricîler dışındaki– bütün İslam
fırkaları tarafından bir inanç konusu olarak kabul
edilmiştir. Ulaşabildiğimiz kadarıyla fırkaların bu
konudaki inancı şöyledir:
A. Mu’tezile ve Cehmiyye
Hz. İsa (a.s)’ın nüzulüne inanmadıklarını söylemiştir.6
Bu ifadenin mefhum-u muhalifi göstermektedir
ki, gerek Mu’tezile’nin, gerekse Cehmiyye’nin ekseriyeti
Hz. İsa (a.s)’ın kıyamete yakın yeryüzüne ineceği
konusunda Ehl-i Sünnet ile aynı akidede buluşmuştur.
Nitekim meşhur Mu’tezilî müfessir ez-Zemahşerî, 43/
ez-Zuhruf, 61. ayeti üzerinde dururken, Hz. İsa (a.s)’ın
kıyamete yakın yeryüzüne ineceğini haber veren
hadislerden birisini –herhangi bir itiraz serdetmeden–
zikreder. 7
Yine
ez-Zemahşerî,
konuyla
için bir bilgidir. Artık ondan asla şüphe etmeyin”10
ayetinden muradın ne olduğunu sorabilir. Ona cevabımız
şudur: Haberlerde, İsa (a.s)’ın kıyametin kopacağı zaman
nüzul edeceği açıkça yer almıştır. Allah Teâlâ O’nu kıyamet
için bir delalet (‘alamet/işaret) kılmıştır. Bu sebeple “Ondan
(kıyametten) asla şüphe etmeyin” buyurmuştur. Zira ilim ve
delalet, şüphe ve tereddüde mani olur.” 11
B. Şia
Mehdi
konusundaki
inançlarının
naklî
dayanağını teşkil eden rivayetlerin pek çoğunda Hz.
Kadı Iyâd, Mu’tezile’den ve Cehmiyye’den bazılarının
Yine Mu’tezile’nin ileri gelenlerinden kadı
Abdülcebbâr şöyle der: “Birisi, “Muhakkak ki o, kıyamet
Burada bir-iki nokta üzerinde bir miktar duralım:
ilgili
ayetler
üzerinde dururken, bunların Hz. İsa (a.s)’ın nüzulüne
delalet ettiğini söyleyenlerin görüşlerini de aktarır ve
bunlara herhangi bir itiraz getirmez.8 Hatta 4/en-Nisâ,
İsa (a.s)’ın nüzulü konusu da yer aldığı için Şia da Hz.
İsa (a.s)’ın kıyamete yakın yeryüzüne ineceği inancında
Ehl-i Sünnet ile birliktedir.
Şiî müfessirlerden et-Tabersî ve et-Tabatabâî’nin,
ilgili ayetler üzerinde dururken sergiledikleri tavrı
burada örnek olarak zikredebiliriz. 12
2.
Mehdi
rivayetlerinin
ya
Şia’dan
veya
“kurtarıcı” inancının hâkim olduğu kültür ve dinlerden
Müslümanlara intikal eden bilgilerin hadis formuna
sokularak hadis kitaplarına aktarıldığı şeklindeki kanaat
de herhangi bir asla dayanmamaktadır. Zira:
a. Müslümanlarda “Mehdi inancı” vardır, ancak
“Mehdi beklemek” yoktur. Bu ikisi farklı şeylerdir.
Mehdi hadislerinin, tarihin herhangi bir döneminde
yaşanan zulüm ve baskılar dolayısıyla zaafa uğrayan
Sayfa VI | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
Ahir Zaman: Zamanın Sonu
dinî/toplumsal kimlik bilincinin diri tutulması ve
maneviyatın takviyesi gibi amaçlarla uydurulduğu
tezi tamamen müsteşriklerin ifrazatıdır. Bu iddianın
asılsızlığı, Mehdi’nin yüzlerce yıl sonra (ahir zamanda)
ortaya çıkacağını söyleyen rivayetlerin, yüzlerce yıl
önce yaşanan baskı ve zulümlere nasıl olup da teselli
kaynağı teşkil edebileceği sorusunun cevapsızlığından
kolayca anlaşılabilir.
b. Mehdi inancının Ehl-i Sünnet’e Şia’dan geçtiği
iddiasının durumu da diğerinden farklı değildir. Zira her
şeyden önce Şia’daki Mehdi inancı “ric’at” merkezlidir.
Buna göre Şia’nın mehdi olarak kabul ettiği Muhammed
b. el-Hasen, 260/873 yılında 5 yaşındayken gaybete
çekilmiştir; halen yaşamaktadır ve kıyamete yakın geri
gelecektir.
Ehl-i
Sünnet’in
Mehdi
inancı
ise
“zuhur”
karakterlidir. Yani Mehdi sıfatlı kişi normal bir insan
olarak doğup büyüyecek ve bu ümmetin tarih boyunca
yetiştirdiği yetenekli, ihlâslı ve ilim sahibi kişilerden
birisi olarak ümmete liderlik yapacaktır. Mehdi ile ilgili
rivayetler, Şiîlerin Mehdi olarak kabul ettiği Muhammed
b. el-Hasen el-Askerî’nin doğumundan uzun yıllar önce
kaleme alınmış Sünnî kaynaklarda nakledilmiştir.
Abdürrezzâk’ın el-Musannef’i, Ahmed b. Hanbel’in elMüsned’i bunlara örnektir. Tek başına bu durum bile
konunun Şia ile irtibatlandırılmasının demagojiden
başka bir anlam ifade etmeyeceğini ortaya koymaya
yeterlidir.
Sayfa VII | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
Zaman Anlayışımız
Ümmet-i Muhammed’in, zamanı kavrayış ve
gidişat bu istikamette gelişme gösteriyorsa, dünyadaki
değerlendiriş noktasında insanlığın diğer kesimlerinden
hayatın kıyamet dediğimiz küllî felaketle birlikte son
ayrılması tabiidir. Zira varlığı ve eşyayı, zamanı ve
bulacak olmasını nasıl izah edebiliriz? Her şeyin iyiye
mekânı “vahiy” gibi bir kılavuzun yol göstericiliğinde
doğru seyrettiği bir hayatın böyle küllî bir felaketle
anlamlandırma imkânını sadece biz elimizde tutuyoruz.
sona ermesi “sebepsiz kıyamet” olgusunu gündeme
Ümmet-i
Muhammed’in
“ideal
olan”ı
ve
örnekliği sürekli geriye atıf yaparak işaretlemesi bu
noktada son derece anlamlıdır. Efendimiz (s.a.v)’in
yaşadığı döneme “saadet asrı” dememizin, “selef”
kavramının Ümmet-i Muhammed’in hayatında sadece
zamansal bir kesiti anlatmakla kalmamasının, bundan
getirir ki, izahı gerçekten mümkün değildir. Modernist
İslam anlayışının tam anlamıyla duvara tosladığı
nokta burasıdır. İslam’ı, İslam’a ait olmayan bir zaman
ve varlık anlayışıyla yorumlamaya kalkan modernist
Müslümanlar, yaşadığımız durumu –gayrimüslimlere
uyarak– “gelişme” olarak tesbit ettikleri sürece kıyamet
daha önemlisi Ümmet-i Muhammed için her türlü kabul
olgusunu izahta patinaj yapmaya mahkûmdur!
ve reddin sağlamasının yapılmasına imkân veren bir
“nirengi noktası” olmasının anlamı da buradadır.
bakıldığında Kur’ân ve Sünnet’in haber verdiği ve
Modern
zamanların
insanlığın
inkişaf
dönemleri olduğu şeklindeki anlayışın sağlamasını
yapabiliriz örnek olarak. Yaygın ve hâkim anlayış,
modern zamanların insanlığın her alanda görülmemiş
bir sıçrama yaptığı ve tarih boyunca kaydetmediği
Modern durum,
İslam
nokta-i
nazarından
Sünnet’in adını koyduğu “ahir zaman” olgusuyla tam
anlamıyla örtüşmektedir. Evet, modern zamanlar,
zamanın son virajının dönüldüğü kesitlerdir ve bu
anlamda ahir zamandır! Dünyayı kıyamete götürecek
olan da moderniteden başkası değildir.
Zira insanlık hiçbir vakit modern zamanlarda
gelişmeler kaydettiği şeklindedir. Siyasî, ekonomik,
sosyal, bilimsel, teknik… alanlarda modern zamanlar,
olduğu kadar zulüm işlemedi; insana, hayvana,
geride bıraktığımız zaman dilimleriyle kıyas kabul
tabiata zulmetmedi. İnsanı, tabiatı ve uzayı tahrip
etmeyecek bir farklılığın ve “üstünlüğün” yaşandığı bir
eden teknolojik gelişmeler ve vahşi kapitalizmin
zaman kesitidir. “İlerlemeci” zaman ve tarih anlayışının
sistemleştirip “küresel” hale getirdiği sömürü, dünya
insanlığa ezberlettiği budur.
tarihinin hiçbir evresinde bu denli yaygınlık ve
Bu meselenin Müslümanlar olarak bizim
açımızdan arz ettiği durum ise bambaşkadır. Her şeyden
önce, “ilerlemeci” zaman ve tarih anlayışının kendisi bir
arızadır. İnsanlık, gerek değerler, gerekse ortaya konulan
pratikler
bakımından
geride
bıraktığımız zaman
kaçınılamazlık elde etmedi. İnsanlık tarihinin hiçbir
döneminde modern zamanlarda olduğu kadar insan
açlıktan ölüme mahkûm edilmedi; toplu katliama maruz
kalmadı. Sadece iki dünya savaşında hayatını kaybeden
insan sayısının en az 80 milyon olduğu gerçeği bile tek
dilimlerine kıyasla hayli tefessüh etmiş durumdadır ve
başına bu tesbiti doğrulamaya yeter.
bu durum ivme kazanarak devam etmektedir.
Dünyadaki hayatın kıyametle birlikte son bulacağı
küllî hakikati üzerinde gereği gibi düşündüğümüzde bu
tesbitin doğruluğunu idrak etmemiz kolaylaşır. Eğer
insanlık, ilerlemeci anlayışın iddia ettiği gibi her alanda
eskiye kıyasla olumlu gelişmeler kaydediyorsa ve
Bütün bunları bir arada düşündüğümüzde,
kıyamete
doğru
giderken
insanlığın
gidişatının
“ilerleme” olarak değerlendirilmesinin doğru olup
olmadığını, dolayısıyla modernitenin bize ezberlettiği
zaman anlayışının doğru olup olmadığını daha rahat
kavrayabiliriz.
Sayfa VIII | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
Ahir Zaman ve İnsanlık
Yazının başlarında ahir zaman kavramının,
ortadan kaldırılması, emr-i ma’ruf ve nehy-i münker…
genelde insanlık, özelde de Ümmet-i Muhammed
gibi bütün insanlığı ilgilendiren ilkeler imanın gözle
açısından küllî savrulmaların yaşanacağı bir durumu
görülen zorunlu sonuçlarıdır.
ifade ettiğini söylemiştim. Bu tesbitin insanlığın gidişatı
noktasında teyidini az yukarıda kısmen görmüş olduk.
Kur’ân bu durumu birçok ayette farklı vurgularla
dile getirir. Söz gelimi “Dabbetü’l-ard”dan bahseden
ayette şöyle buyurulur: “Söylenen başlarına geleceği
vakit de, onlar için arzdan bir dabbe çıkarırız. İnsanların,
ayetlerimize yakîn ile inanmamış olduklarını onlara
söyler.”13 Bilebildiğimiz kadarıyla Sahabe kuşağından
itibaren bütün müfessirler bu ayette anlatılan durumun
kıyamet öncesinde yaşanacağını söylemiştir. Zira bu
konudaki merfu rivayetler, farklı bir yoruma mahal
bırakmayacak kadar sarihtir. 14
İmandan kaynaklanan bu ve benzeri –ıslaha/
imara dönük– faaliyetlerle küfür ve tuğyandan
kaynaklanan ifsat ve yıkım, elbette aynı zamanda iman
ile küfür arasındaki farkı da yansıtmaktadır.
Kıyametin kâfirler üzerine kopacak olmasındaki
sırr u hikmetin izini sürmeye bu noktadan başlamakta
fayda var. Küfür vasfının üstüne bir de “tuğyan”
eklendiğinde ortaya, sadece hakikatleri inkâr ve
reddeden kişi değil, aynı zamanda yeryüzünde bulunuş
amacını ıskalayarak kendi heva ve arzuları istikametinde
insanlığı da, yaşadığı çevreyi ve dünyayı da dejenere
eden, kirleten, fesada veren kişi çıkmaktadır.
Bu “dabbe”nin insanlar için bir uyarıcı olarak
çıkacağı açıktır. Bu durum, insanlığın ahvalinin böyle
olağan dışı bir biçimde uyarılmayı hak edecek kadar
bozulacağını ifade eder.
Ahir
zamanla
ilgili
bakıldığında, insanlığın
iman
rivayetlere
ve
dikkatli
İslam’la
ilgisi
bulunmayan kesiminin ahvalinin de tasvir edildiği
görülür. Yukarıda “ahir zamanın ortası” sürecinde
Keza “Rabbinin bazı ayetlerinin (alametlerinin)
gerçekleşen alametlerin bir kısmını görmüştük. O
geldiği gün, evvelce iman etmemiş veya imanında bir
alametlerin –ki her biri bir arıza durumudur– hemen
hayır kazanmamış olan kimseye o günkü imanı hiçbir
tamamının İslam Ümmeti’ne gayrimüslim dünyanın
ayeti de kıyametin hemen öncesinde,
“hediyesi” olduğu şüphe götürmez bir gerçek. Dolayısıyla
tevbe kapısının kapandığı ve pişmanlığın ve imanın
“ahir zaman” sürecinin orta ve son kesitlerinde yaşanan
artık hiçbir fayda sağlamayacağı aşamada insanlığın
ve yaşanacak olan küllî savrulmalara, gayrimüslim
ahvalinin geri dönüşü olmayacak biçimde bozulmuş
dünyanın arızalarının kaynaklık edeceğini temel bir
olacağını ifadelendirmektedir.
tesbit olarak kaydetmeliyiz.
fayda vermez”
15
Zikredilen
her
iki
ayetteki
“iman-inkâr”
vurgularını, sadece kalpte olup biten ya da insanın
bireysel yaşantısının sınırlarını aşmayan olgulara
indirgemek, ayetlerin mazmunundaki esası ıskalamak
olacaktır.
Elbette iman kalple doğrudan ilgilidir ve insanın
bireysel yaşantısını dönüştürmekle kendisini görünür
kılar. Ancak Allah Teâlâ’nın murad ettiği iman bununla
sınırlı değildir. Yeryüzünün imar ve ıslahı, fesadın
Sayfa IX | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
Bir İşkâl ve Cevabı
“Kur’ân’da kıyametin ansızın kopacağı” haber
verilmektedir. 6/el-En’am
suresinin
Kur’ân’ı
iyi
tetkik
ettiklerinde
göreceklerdir
ki,
31, 7/el-A’raf
Kur’ân’da kıyametin bir takım alametlerinin bulunduğu
suresinin 187, 12/Yûsuf suresinin 107. ayetlerinde ve
açık bir şekilde zikredilmektedir. Yukarıda meali
aynı muhtevadaki daha pek çok ayette bu husus açıkça
zikredilen 27/en-Neml, 82 ve 6/el-En’âm, 158. ayetleri
görülebilir. O halde kıyametin bir takım “alametlerinin”
bunun en açık delilini sunmaktadır. Aynı şekilde 47/
bulunduğunu söylemek ve buna inanmak Kur’ân’a
Muhammed suresinin 18. ayetinde şöyle buyurulur:
aykırıdır. Zira kıyamet kopmadan önce bir takım
“Onlar kıyametin kendilerine ansızın gelmesinden başka
alametler ortaya çıkacaksa, kıyametin “ansızın” kopması
bir şey beklemiyorlar. İşte muhakkak onun alametleri
söz konusu olmayacak demektir ki, bu durum Kur’ân’la
gelmiştir. (Kıyamet) kendilerine gelip çatınca ibret
açık bir çelişki oluşturur.”
almaları neye yarar!” Dikkat edilecek olursa bu ayette de
İlk bakışta haklı gibi görünen bu değerlendirme
tarzı,
Kur’ân’ın
ciddiyetle
ve
belli
bir
usulle
inkârcılar bahse konu edilmekte, üstelik de kıyametin
alametlerinin “geldiği” açıkça bildirilmektedir.
okunmamasının doğurduğu arızalardan biridir. Bu
arızanın iki sebepten kaynaklandığını söyleyebiliriz:
müfessirler
Ayetler arasındaki umum-husus ilişkisinin ıskalanması
Efendimiz (s.a.v)’in bi’seti, ayın ikiye yarılması...
ve Kur’ân-Sünnet ilişkisinin göz ardı edilmesi.
gibi hususlar olduğunu belirtmişlerdir ki, bunların
Kıyametin
ansızın
kopacağının
Kur’ân’da
birçok ayette ifade buyurulduğu doğrudur. Ancak
dikkat edilecek olursa, bu ayetlerin istisnasız hepsi
Aralarında Elmalılı merhumun da bulunduğu
burada
ifade
buyurulan
alametlerin,
kıyametin “uzak alametleri”, bir başka ifadeyle “ahir
zamanın başlangıcı”nın delilleri olduğunu söylemek
yanlış olmayacaktır.
inkârcılardan bahseden bağlamlarda yer almaktadır.
Bu itibarla kıyamet kopacağı zaman yeryüzünde
geleceğinin belirtildiği, dolayısıyla onun bir takım
sadece inkârcıların bulunacağını, inananların daha
alametlerinin bulunduğunun söylenmesinin Kur’ân’a
önce topluca ölmüş olacağını, dolayısıyla kıyametin
aykırı olduğu tezinin ciddiye alınmaya değer bir
“ansızın” kopuşunun inkârcıların başına gelecek bir
yönü yoktur. Bu yaklaşım Kur’ân’ın sadece gereği gibi
hadise olduğunu söylemek doğrunun ifadesi olacaktır.
tedebbür edilerek okunmadığını göstermekle kalmaz,
Bağlamın dikkate alınması yanında ilgili ayetlerin tefsiri
aynı zamanda Sünnet’i/hadisleri inkâr fitnesinin tervici
için Sünnet’e başvurulması da bu noktanın netleşmesi
için istismar edildiğini ve önyargıyla okunduğunu da
için fazlasıyla yeterli olacaktır.
ihtar eder!
Açıktır ki, Kur’ân’ı da, Efendimiz (s.a.v)’i de
inkâr edenler için kıyametin de, alametlerinin de inanç
konusu olması bahis mevzuu değildir. Kıyamet koptuğu
esnada yeryüzünde bulunanların “Neler oluyor?”16
diye şaşkınlık geçirmesi de bunun ifadesidir. Kıyamet
alametlerinin anlamı biz müminler içindir.
Bu söylediğimizin en büyük delili, yine bizzat
Kur’ân ayetleridir. Yukarıdaki iddiada bulunanlar,
Şu
halde
Kur’ân’da
kıyametin
ansızın
Sayfa X | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
Ahir Zaman ve
Ümmet-i Muhammed
Ahir zamanın özellikle orta kesitinde insanlığın
Haber Verilmesi” başlığı atında18 vermişler ise de,
ahvalindeki genel bozulmaya paralel olarak Ümmet-i
hadisin metninde geçen “yuhaddisûne” kelimesinin,
Muhammed’in
baş
ıstılahî anlamıyla “hadis rivayet etmek” dışında, sözlük
göstereceği, yukarıdan beri yapılan izahatla anlaşılmış
anlamıyla “söz söylemek” şeklinde anlaşılması da
olmalıdır.
mümkündür.
durumunda
da
bir
bozulma
Ancak içinde bulunduğumuz zaman kesitinin
Nitekim derin vukufiyetleriyle İbn Receb ve el-
özelliği bununla sınırlı değildir. Ümmet-i Muhammed’in
Münâvî de hadisi, kavramların muhafazası anlamını da
özellikle İslam’ın kaynaklarıyla ilişkisi bağlamında
ihtiva eden geniş bir yelpaze içinde ele almışlardır.
dikkatlere sunulması gereken birtakım küllî kırılmalar
yaşadığı vakıası da içinde bulunduğumuz zaman
dilimiyle yakından ilişkilidir.
İbn Receb şöyle der: “Yani onlar, mü’min kalplerin
yatışmadığı ve tanımadığı şeyler söyleyecek. Hadisteki “ne
sizin, ne de babalarınızın...” ifadesi, aradan çok uzun zaman
Bilhassa İslam’ın modernize edilmesi projesi
geçmiş olmasına rağmen bilgisi mü’minler nezdinde
bağlamında Kur’ân, Sünnet ve İslamî ilimlerle ilgili
yerleşik hale gelmiş olan şeyin “hak” olduğuna, bundan
olarak Batı’da geliştirilen tekniklerin ve terminolojinin
sonra ihdas edilen ve kalplerin yatışmadığı şeyde ise
ithali, adeta “alternatif İslam” olarak algılanan bir
hayır bulunmadığına işarettir.”19
tasavvurun
benimsenmesiyle
sonuçlanmış,
İslam
Ümmeti’nin aidiyetleriyle yaşadığı yabancılaşma adeta
“normal durum” halini almıştır.
el-Münâvî de Feydu’l-Kadîr’de hadisi, adeti
olduğu üzere “memzûc” bir şekilde şöyle şerh eder: “Ahir
zamanda ümmetimden âlim olduklarını iddia eden (ve) ne
İslam Ümmeti’nin ahir zamanın bu kesitinde
sizin, ne de babalarınızın duyduğu yalan hadisler, bid’at
belki en fazla dikkat kesilmesi gereken nokta burasıdır.
hükümler ve bozuk akideler türünden sözler söyleyen
Kavramların değişmesiyle zihniyet değişiyor; zihniyetin
insanlar olacak...” 20
değişmesiyle de din tasavvuru dönüşüme uğruyor!
Sahîhu Müslim şerhleri arasında gerçekten
İmam Ahmed, Müslim, İbn Hibbân, el-Hâkim ve
müstesna bir yeri olan Fethu’l-Mülhim sahibi Şebbîr
daha başkalarının Ebû Hureyre (r.a)’den rivayet ettiği –
Ahmed el-Osmânî de, mezkûr hadise dair yaptığı kısa
değişik lafızlarla gelen– bir hadiste tam da bu duruma
açıklama meyanında, “Yani Müslümanlar’ın seleften
işaret edilerek şöyle buyuruluyor: “Ahir zamanda ne sizin,
halefe tanıyageldiği şeyler arasında bulunmayan sözler
ne de babalarınızın duyduğu sözler söyleyen insanlar
söyler ve rivayet ederler...” der. 21
olacak. Onlardan uzak durun!”
İmam
Ahmed’in
bu
hadisi
el-Müsned’de
Her ne kadar bu hadisi Müslim, “Zayıf Ravilerden
zikrettiği iki yerden birindeki varyant da esasen benim
Rivayette Bulunmaktan Sakındırma Ve Böyle Rivayetleri
tercih ettiğim anlama tarzını destekler ifadelerle
ve İbn Hibbân “Ahir
gelmiştir: “Ümmetim arasında ne sizin, ne de babalarınızın
İhtiyatla Karşılama” babında
17
Zamanda Rivayet ve Haberlerde Yalanın Ortaya Çıkacağının
duyduğu, sonradan
ihdas
edilmiş
sözler
söyleyen
Sayfa XI | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
Ahir Zaman ve
Ümmet-i Muhammed
(yuhaddisûnekum/ye’tûnekum
bi
bid’in
mine’l-hadîs)
deccallar ve yalancılar olacak. Onlardan uzak durun ki sizi
Kanaatimize göre bu üç hususun İslam Modernizmi ile
doğrudan ilişkisi vardır. Açalım:
fitneye düşürmesinler.”
22
Öte yandan, yukarıda “ahir zamanın ortası”
sürecinin alametleri meyanında gördüğümüz üç husus
da burada mutlaka anılmalıdır:
Ümmetin ahirinin evveline lanet etmesi, fitnenin
her mü’minin evine girmesi ve bid’atlerin yayılması.
1. ÜMMETİN AHİRİNİN EVVELİNİ LANETLEMESİ
Ne ilginçtir ki Kur’ân mü’minler hakkında,
kapılarak gayr-i İslamî pek çok inanç ve pratiği itikadî
“Onlardan sonra gelenler ise şöyle derler: “Ey Rabbimiz!
ve fıkhî hüküm haline getirmekle, Kur’ân ve Sünnet’i
Bizi ve bizden önce iman etmiş olan kardeşlerimizi
yanlış anlayıp yanlış yorumlamakla itham etmeyen
bağışla. Kalplerimizde, iman edenlere karşı hiçbir kin
modernist var mıdır?
tutturma! Ey Rabbimiz! Şüphesiz sen çok esirgeyicisin,
çok merhametlisin”23 buyurduğu halde Efendimiz (s.a.v),
bu ümmetin sonra gelenlerinin, önce geçenlerini
lanetleyeceği bir zamanın geleceğini haber vermiştir.
Buradaki “sonra gelenler”den kasıt, ahir zamanda
24
gelecek olanlar; “önce geçenler”den kasıt ise bilhassa
ilk kuşaklardan, yani Selef-i Salihin’den itibaren tedvin
dönemine kadar geçen sürede yaşamış ulemadır.
Yine buradaki “lanetlemek”; dil uzatmak, kötü söz
söylemek, itikad ve amelde kendilerine iktida etmemek
anlamındadır.25
Selef-i
Salihin’den
itibaren
bu
ümmetin
âlimlerini, İslam ahkâmını mezheplerin katı kural
ve
hükümlerine
bağlayarak
dondurmakla
ve
zorlaştırmakla, şu veya bu çevrenin etkisi altında kalarak
hadis uydurmakla, bilhassa Ehl-i Kitab’ın telkinlerine
Bu kabil ithamların günümüzde yaygın bir
şekilde dile getirildiği herkesin malumudur.
Sayfa XII | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
Ahir Zaman ve
Ümmet-i Muhammed
2. FİTNENİN HER EVE GİRMESİ
Buradaki
“fitne”
–Allahu
a’lem
kaydıyla
Adına ister “reform”, ister “modernizasyon”,
farklılaşmadan
isterse “zihniyet değişimi” densin fark etmez, bu
kaynaklanan zihin kayması ve bunun doğurduğu
“fitne”nin farklı bir Din öngörüsünden kaynaklandığı
ihtilaflarla alakalıdır. Bu, özellikle modern zamanlarda
açıktır ve İslam tarihi boyunca bundan daha büyük,
görülen bir durumdur. İtikadı, Fıkh’ı, Hadis’i, Tefsir’i…
yaygın ve helak edici bir fitne görülmemiştir! Başta
kısacası bütünüyle İslam Dini’ni modern algı ve değerler
sanal ortam olmak üzere basılı, sesli ve görüntülü
istikametinde yeniden düşünmek ve kurgulamak
iletişim vasıtaları marifetiyle bu “fitne”nin girmediği ev
gerektiği iddiası modern zamanlarda ortaya çıkmış bir
gerçekten de kalmamış durumda!..
söyleyelim–
din
tasavvurundaki
vakıadır ve açıktır ki bu bir “fitne” durumudur.
3. BİD’ATLERİN YAYILMASI
Efendimiz (s.a.v) ve Sahabe (Allah hepsinden
razı olsun) zamanında görülmeyen, Kur’ân ve Sünnet
nasslarıyla ve Din’in genel kaideleriyle çatışma teşkil
eden her düşünce, fiil, amel, söz ve kanaat bid’attir.
Bu anlamda modern zamanlarda zuhur eden
“farklı din anlayışı” da bir bid’attir; hatta bu, doğrudan
itikada dokunduğu için “itikadî bir bid’at”tir. Bu özelliğiyle
modern din anlayışının tarih içinde ortaya çıkmış
bid’at oluşumlardan/fırkalardan fazlası vardır, eksiği
yoktur. Din’in sekülerleştirilmesi de dâhil olmak üzere
modern zamanlarda ortaya çıkmış her türlü nevzuhur
din anlayışı bid’attir ve bu bid’atin, başka hiçbir bid’atte
görülmemiş ölçüde yaygınlık kesbettiği bir vakıadır…
Sayfa XIII | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
Ahir Zaman Bilincini
Canlı Tutmak
İçinde
bulunduğumuz
zaman
diliminde
Bu tavrın Efendimiz (s.a.v)’den alındığında
yaşanan ahvalin İslam nokta-i nazarından sağlıklı
şüphe yoktur. Bütün bunların, gelecek nesillere diri bir
bir değerlendirmesini yapabilmek için “ahir zaman”
“ahir zaman bilinci” aşılamaya matuf olduğu açıktır.
olgusunu merkeze almak bir zarurettir.
Bu olguyu dikkate almadan yaşadığımız dönem
hakkında yapacağımız her değerlendirme en azından
“eksik” olacaktır. Vakıaya, ahir zamanda meydana
gelecek hadiseleri haber veren rivayetler ekseninde
bakıldığında yapacağımız tesbit “bozulma/yozlaşma”
temalı olacaktır. Bu olguyu göz ardı ettiğimizde
ise “ıslah/ikmal” muhtevalı bir oluşum karşısında
bulunduğumuzu düşüneceğiz.
Bu bilincin sonraki nesillere nasıl canlı bir
şekilde intikal ettiğini gösteren bir anekdot şöyledir:
Yahyâ b. Ebî Amr es-Seybânî naklediyor: “Mesleme
b. Abdilmelik döneminde26 Konstantiniyye (İstanbul)
fethinde bulunuyorduk. Bir gece ahir zamanda vuku
bulacak hadiseleri müzakere ediyorduk. Yanımda
bulunan İbnu’d-Deylemî’ye, “(Ahir zaman fitnelerine
bulaşır diye endişe ettiğim için) hiç çocuğum olmasın
istiyorum” dedim. “Omuzuma vurdu ve şöyle dedi: “Böyle
Biraz yukarıda, Efendimiz (s.a.v)’in haber verdiği
yapma kardeşimin oğlu! Allah bir kimsenin soyunun
alametlerden üçünü bahis konusu ederek yaşadığımız
devam etmesini dilemişse, eder; dilememişse etmez. Ben
hadiselerin tahlilini yapmaya çalıştım. Mesele bu
sana, başına o bela gelirse seni, senden sonra çocuklarının
zeminde
yaklaşırken
başına gelirse onları kurtaracak bir şey öğreteyim mi?”
yaşadığımız durumu “yakın bir tehlike” olarak tesbit etme
“Evet” dedim, “Ve korksunlar o kimseler ki, arkalarından
zorunluluğunda olduğumuz daha rahat anlaşılacaktır.
küçük, zayıf çocuklar bırakacak olsalardı, onların üzerine
Bu küllî savrulmayı sağlam bir bilinç durumuyla
korkup endişede bulunacaklardı. O halde Allah Teâlâ’dan
karşılamak, Ümmet-i Muhammed’i ve gelecek nesilleri
sakınsınlar ve sağlam söz söylesinler”27 ayetini okudu.”28
ele
alındığında,
kıyamete
bu noktada uyarmak ilim ehlinin en öncelikli görevidir.
Kıyamet kopmadan önce küçüklü-büyüklü
Dünya hayatını, “peygamberli zamanlar” ve
“peygambersiz zamanlar” olarak ikiye ayıracak olursak,
bir kısım alametlerin zuhur edeceğini detaylı bir
insanlık
şekilde açıklamış olan Efendimiz (s.a.v)’in, Sahabe’den
dolayısıyla kıyametin yaklaşması demek olan “ahir
hiç
bu
alametlerin
bitimi,
hepsini
görecek
zaman”ın son kertesinde, hiç görmediği şeyleri görecek,
katmamış
olması
yaşamadığı şeyleri yaşayacaktır. Dünya hayatının
düşünülemeyeceğine göre, “Sizden yaşaya(cak ola)
nihayeti, o “müthiş son”, varoluşun anlamıyla mütenasip
n kimselerin İsa b. Meryem’le karşılaşması yakındır”
bir önem, ağırlık, şiddet ve dehşette olacaktır.
kadar
kimsenin
âlemi, “peygambersiz zamanlar”ın
yaşamayacağını
hesaba
buyurmasının altında bu hikmet yatmaktadır.
Aynı
ilmin, ahlakın ve dinî hassasiyetin zayıflayacağı,
(r.a)’ın,
insanların dünyevî zevklerin ve nefsanî arzuların esiri
gençlerden, Hz. İsa (a.s) ile karşılaştıklarında ona selam
olacağı, zulüm ve sömürünün dünyayı saracağı, en
söylemelerini istemesi bağlamında da söz konusudur. önemlisi de Ümmet-i Muhammed’in izzet ve şevketinin
nakletmiş
kıyamet
olan
alametleriyle
Dünyaya, yeni bir “Uyarıcı”nın gelmeyeceği,
ilgili
rivayetler
durum,
Ebû
Hureyre
Sayfa XIV | [Tahlil] Sayı: X, Hafta: X | sahniseman.org | medya@sahniseman.org
[TAHLİL]
Ahir Zaman Bilincini
Canlı Tutmak
sarsıldığı bir dönemde bu bilincin diri tutulmasının ne
söylenmiştir. İmam Ahmed, İbn Huzeyme, Ebû Ya’lâ
kadar önemli olduğunu bugün belki en iyi bizler anlıyor
ve el-Hâkim, Hz. Câbir (r.a)’dan şöyle dediğini rivayet
ve hissediyoruz.
etmişlerdir: “Deccal, dinî hassasiyetin zayıfladığı ve ilmin
Bu hassasiyeti diri tutmak için Selef çağından
bu yana ulema, ilgili rivayetleri yeni nesillere ayrı
bir ihtimamla aktarıp belletmeye devam etmiş, konu
hakkında müstakil eserler yazarak da bu bilinci
kalıcılaştırmayı amaçlamıştır.
es-Sefârînî şöyle der: “Her alimin, Deccal
hadislerini kadın, erkek, çocuk, herkese öğretmesi
gerekir. İbn Mâce şöyle demiştir: “… el-Muhâribî’nin
şöyle dediğini işittim: “Bu hadisin (yani Deccal rivayetinin)
gerilediği bir dönemde ortaya çıkacaktır.” Binaenaleyh,
özellikle
fitnelerin
yayıldığı,
ibtilaların
çoğaldığı,
sünnetlerin ışığının sönmeye yüz tuttuğu ve adeta
Sünnet’in bid’at, bid’atın da ittiba edilen bir şeriat haline
geldiği şu zamanda bu meselenin âlimler tarafından
(devamlı surette) hatırlatılması gerekir.”29
Günümüzden yaklaşık 250 yıl önce yaşamış
olan es-Sefârînî’nin bu sözlerinin, günümüz için daha
bir ağırlık ve önem arz ettiği açıktır.
eğitimcilere belletilmesi gerekir ki, o da çocuklara
öğretsin.” Deccal’ın ortaya çıkış alametlerinden birisinin
de, minberlerde kendisinden bahsedilmemesi olduğu
[DİPNOTLAR]
1.
el-Buhârî, “Tefsîr”, 76 (79/en-Nâzi’ât), “Talâk”, 23, “Rikâk”, 39…;
Müslim, “Cumu’a”, 43, “Fiten”, 133…
16. 99/ez-Zilzâl.
2.
el-Buhârî, “Tefsîr”, 17; et-Tirmizî, “Emsâl”, 8…
3.
İzzuddîn Hüseyin eş-Şeyh, Eşrâtu’s-Sâ’a, 9 vd.
4.
Geniş bilgi için bkz. Ali Ali Muhammed, Lum’atu’l-Beyân fî
Ahdâsi Âhıri’z-Zemân, 14-5.
5.
Detaylar için bkz. el-Berzencî, el-İşâ’a, 87 vd.
21. Fethu’l-Mülhim, I, 356
6.
Şerhu’l-Übbî ve’s-Senûsî alâ Sahîhi Müslim, IX, 408.
22. el-Müsned, II, 349.
7.
el-Keşşâf, IV, 254.
23. 59/eHaşr, 10.
8.
Örnek olarak 3/Âl-i İmrân, 55 (I, 360) ve 4/en-Nisâ, 159 (I, 576)
ayetleri üzerinde dururken söylediklerine bakılabilir.
9.
el-Keşşâf, I, 576-7
24. Farklı hadislerde ve muhtelif bağlamlarda geçen bu ifade için
bkz. et-Tirmizî, “Fiten”, 38; et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, VIII,
234, XVIII, 51; el-Heysemî, Mecma’u’z-Zevâid, VII, 627-8; a.mlf.,
Buğyetu’l-Bâhis, II, 770.
17. “Mukaddime”, 6.
18. el-İhsân, XV, 168.
19. Câmi’u’l-Ulûm ve’l-Hikem, 239-40.
20. Feydu’l-Kadîr, IV, 132.
10. 43/ez-Zuhruf, 61.
25. Benzeri bir izah için bkz. el-Münâvî, Feydu’l-Kadîr, I, 410.
11. Tenzîhu’l-Kur’ân ani’l-Metâ’in, 380.
26. 90’lı/700’lü yılların başları.
12. Bkz. et-Tabersî, Mecma’u’l-Beyân, V, 54; et-Tabatabâî, el-Mîzân,
V, 134.
27. 4/en-Nisâ, 9.
13. 27/en-Neml, 82.
14. Bu konudaki merfu ve gayr-i merfu rivayetlerin topluca zikri
ve değerlendirmesi için bkz. İbn Kesîr, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm,
III, 498 vd.
15. 6/el-En’âm, 158.
28. et-Taberî, Câmi’u’l-Beyân, VIII, 24 (4/en-Nisâ, 9. ayetinin tefsiri).
29. es-Sefârînî, Levâmi’u’l-Envâri’l-Behiyye, II, 106-7.