Mondros Ateşkes Antlaşması ile

I.Dünya Savaşı ve
Mondros Ateşkes
Antlaşması
ÖZGÜ® GÜVE®CİN
TA®İH NOTLA®I
MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI
(30 Ekim 1918)
Osmanlı Devletini Mondros’u
İmzalamaya İten Nedenler:
• Çanakkale dışında bütün
cephelerde yenilmesi.
• Müttefikleri ile bağlantısının
kesilmesi.
• Wilson ilkelerine güvenilmesi.
•
•
•
•
•
MADDELERİ:
Boğazlar itilaf devletlerine verilecek
Güvenlik sorunu olan bölgeler işgal
edilecek (7.madde)
Doğudaki 6 vilayet (vilayet-i sitt) te
karışıklık çıkarsa işgal edilecek.(24)
Haberleşme itilaf dev. kontrolünde.
Asayişi sağlayacak birlikler
dışındaki Osmanlı ordusu
dağıtılacak. (Terhis)
ERMENİ ve KÜRT DEVLETİ
KURMA HAYALLERİ
MADDELERİ:
• Osmanlı’da bulunan savaş esirleri
bırakılacak ama İtilaf devletleri
elinde bulunanlar bırakılmayacak.
• Osmanlı’nın bütün liman ve
madenleri İtilaf dev. kontrolünde
olacak.
• Toros tünelleri ve demiryolları İtilaf
devletlerinin denetimine verilecek.
Mondros Ateşkes Antlaşması ile;
Demiryolları, limanlar ve madenler
İtilaf devletleri’nin denetimine
bırakıldı.
BU DURUM:
Osmanlı devletinin sömürge
durumuna getirildiğinin kanıtıdır.
Mondros Ateşkes Antlaşması ile;
Haberleşme (telgraf hatları) ve
demiryolları itilaf devletlerinin
denetimine bırakılacaktır.
Buradan çıkan sonuç;
İtilaf Devletleri:
• Ulusal örgütlenme ve direnişi
engellemek istemiştir.
• İşgalleri kolaylaştırmak istemiştir.
MONDROS’UN UYGULANMASI
İtilaf Devletleri, özellikle Mondros’un
7.maddesine dayanarak Anadolu’yu
işgale başlamışlardır.
• 13 Kasım 1918 de İtilaf Devletleri
donanması İstanbul’a girdi.
• İngilizler: Musul, Urfa, Antep, Maraş
işgal edilmiştir. Karadeniz
limanlarına da girmişlerdir.
• Fransızlar: Çukurova.
MONDROS’UN UYGULANMASI
• İtalyanlar: Antalya, Konya,
Muğla, Kuşadası.
• Boğazlar ve bütün ulaşım ve
haberleşme, itilaf devletleri
tarafından denetim altına
alınmış ve Osmanlı ordusu
terhis edilmeye başlanmıştır.
Mondros Ateşkesi ile;
Osmanlı fiilen sona ermiştir.
Çünkü:
• Haberleşme hatları ve İstanbul
denetim altına alındı.
• Ülke işgal edilmiş.
• Hükümet bağımsız karar
alamaz olmuştur.
PARİS BARIŞ KONFERANSI
(18 Ocak 1919):
Toplanma Amacı:
İtilaf Devletlerinin yenilen
devletler ile yapacakları barış
antlaşmalarının koşularını
belirlemek.
Bu Konferansta:
• İzmir’in Yunanlılara verilmesi
kararlaştırılmış. (İTALYA !!!)
• Milletler Cemiyeti’nin
kurulmasına karar verilmiştir.
• Mandater Sistem kabul edildi.
(Bir ülkenin, Milletler Cem.adına
başka dev. tarafından yönetilm)
• Doğu And. ERMENİ devleti !!!
Paris Barış Konferansında;
I.Dünya Savaşında yenilmiş olan
devletler ile yapılacak
antlaşmaların koşullarını
belirlemek için toplandı. İngiltere,
Ege bölgesinde, güçlü bir devlet
olan İtalya’yı istemiyordu. Bu
yüzden bu bölgeyi Yunanistan’a
vermiştir.
Paris Barış Konferansında;
Burada vurgu:
“İtalya’nın güçlü” olmasıdır.
Bu durum:
İngiltere ile İtalya arasında
sömürgecilik ve Akdeniz
hakimiyeti mücadelesinin
olduğunun kanıtıdır.
İTALYA ve YUNANİSTAN ÇIKARLARI
İZMİR’İN İŞGALİ
YUNANLILAR:
• Batı Anadolu’da Rumlar
çoğunluktadır, (???)
• Türkler, Rumları öldürmektedir.
(???)
• Geçmişten beri Ege bölgesi
Yunan medeniyetine aittir,
iddialarında bulunmuşlardır.
İZMİR’İN İŞGALİ
İşgal Sonucunda;
• Ulusal bilinç uyanmış, (!!!)
• Kuvva-i Milliye ortaya çıktı,
• İngiliz-İtalyan ilişkileri
gerginleşti,
• Amiral Bristol Raporu
yayınlandı.
İZMİR’İN İŞGALİNDEN SONRA;
Halk, kendi can ve mal
güvenliğini sağlamak için
Kuvva-i Milliye’yi kurdu.
SONUÇ:
• İstanbul hükümeti’nin askeri ve
siyasi gücünün kalmadığı,
• Halkın bağımsızlık ilkesini
benimsemiş olduğudur.
AMİRAL BRİSTOL RAPORU
ABD, İzmir ve çevresindeki Rum
katliamı iddialarını araştırmak için
bölgeye heyet göndermiştir.
• Katliam yalandır.
• Aksine Müslümanlar katledilmiştir.
• Müslümanlar çoğunluktadır.
• Bölgedeki Yunan kuvvetleri çekilip,
İtilaf Kuvvetleri gelmelidir.
CEMİYETLER
YARARLI (MİLLİ)
CEMİYETLER
MİLLİ VARLIĞA
DÜŞMAN
ZARARLI
CEMİYETLER
AZINLIKLARIN
KURDUĞU
Milli (Yararlı) Cemiyetlerin
Kurulma Nedenleri:
 Mondros’un 7.ve 24.madde.
 Ordu terhis edilmiş.
 Osmanlı Hükümeti İtilaf
devletleri kontrolünde.
YORUM:
 Osmanlı otoritesinin
bozulması, halkın direniş
örgütleri kurmasına yol
açmıştır.
Vatanın bütünlüğü, milletin
bağımsızlığı tehlikeye düştüğü
için kurulmuştur.
Milli (Yararlı) Cemiyetler:
1. İzmir Müdafaa-i Hukuk:
İzmir’in işgalinden önce kurulmuş ve
Rumların iddialarının yanlışlığını
ispatlamaya çalışmıştır.
2. Reddi İlhak: İzmir’in işgalinden sonra
silahlı direniş faaliyetlerinde bulunmuş
ve Kuvva-i Milliye birliklerini kurmuştur.
Balıkesir ve Alaşehir Kongrelerini
düzenlemiştir.
3. Trakya Paşaeli: Mavri Mira’ya karşı
Edirne’de kuruldu.
Milli (Yararlı) Cemiyetler:
4. Trabzon Müdafaa-i Hukuk:
Pontus Rumlarına karşı kuruldu. Erzurum
kongresinden sonra Doğu Anadolu
Müdafaa-i Hukuk cemiyetine bağlandı.
5. Milli Kongre: İstanbul’da kuruldu. Basınyayın yolunu kullandı. Kuvva-i Milliye
tabirini ilk kez kullandı.
6. D.Anadolu Müdafaa-i Hukuk: Ermeni devleti
kurulmasını önlemek için kuruldu.
7. Klikyalılar: Merkezi İstanbul’dur.
Adana ve çevresinde Ermeni devleti
kurmayı önlemek için kuruldu.
Yararlı Cemiyetlerin
Ortak Özellikleri:
* Bölgesel ve milliyetçidirler.
* İşgallere karşı kuruldular.
* Milli direniş bilinci uyandı.
* Azınlık çalışmasını önlemek
* Sivas kongresi ile birleştiler.
MİLLİ CEMİYETLER
Bağımsızlık ilkesini
benimsemişlerdir.
Bu durum:
• İşgallere karşı olduklarını,
• Sömürgeciliğe karşı mücadele
verdiklerini göstermektedir.
ZARARLI CEMİYETLER
A.Azınlıkların Kurdukları:
1. Mavri Mira: Trakya, İstanbul ve Ege’yi
Yunana bağlama amacındadır.
2. Etnik-i Eterya: 1894 yılında kurulmuştu.
“Megalo İdea” hayali için çalıştı.
3. Rum Pontus: Karadeniz kıyı şeridinde
büyük Pontus devletini kurmayı amaçladı.
4. Hınçak ve Taşnak: Wilson P.yararlanarak
D.And ve Çukurova’da Ermeni dev.kurmak.
5. Makabi Alyans: Yahudilerin ayrıcalıklarının
sürdürülmesi için kuruldu.
Zararlı (Azınlık) Cemiyetlerinin
Özellikleri
* İtilaf devletleri tarafından
desteklenmişlerdir.
* Osmanlıyı parçalama amacı var.
* Ermeni, Rum ve Yahudi din
adamları ve kiliseler yardım etti.
* Bağımsız devlet kurmayı
amaçladılar.
B. Milli Varlığa Düşman Cemiyetler:
1. Sulh ve Selamet-i Osmani:
Padişaha bağlı.
2. Teali İslam:
Hilafet ve Ümmetçiliğe bağlı.
3. Kürt Teali:
D.Anadolu’da Kürt devleti kurmak.
4. İngiliz Muhipleri: İngiliz mandası.
5. Wilson İlkeleri: Amerikan mandası.
Milli Varlığa Düşman
(Türkler tarafından kurulmuş)
Zararlı Cemiyetler:
Özellikleri:
I. Milli mücadeleye karşı çıkıp,
II. Manda ve Himayeyi
savunmuşlardır.
Bu durum:
Bağımsızlığa ters düştüklerinin
kanıtıdır.
 KUVVA-İ MİLLİYE
İlk kez Yunan işgaline karşı Batı
Anadolu’da kurulmuştur.
Bölgesel olarak kurulmuşlardır.
TBMM’ye karşı çıkan bazı
ayaklanmaları bastırmıştır.
Daha sonra TBMM düzenli orduyu
kurarak Kuvva-i Milliye birliklerinin
görevine son vermiştir. (8 Ekim 1920)
Kuvva-i Milliye’nin
Kaldırılma Nedenleri
Düzensiz birlikler olmaları,
Askerlik tekniğini iyi bilmemeleri,
Halktan zorla para ve malzeme
toplamaları,
Suçluları kendileri yargılamaları,
TBMM’nin aldığı bazı kararlara karşı
çıkmaları.