PowerPoint Sunusu

Gelişimi Etkileyen Faktörler
Bu bölüm;
Baran, G., 2011. Çocuk Gelişimine Giriş. Çocuk
Gelişimi (Edit: N. Aral ve G. Baran),17-51,
İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
kaynağından aynen alınmıştır.
 Gelişimi
etkileyen faktörler;
 Doğum
öncesi faktörler
 Doğum
anı faktörler
 Doğum
sonrası faktörler olarak ele
alınabilir.
Doğum Öncesi Faktörler
•
•
•
•
•
•
Annenin beslenmesi,
Annenin ruh sağlığı,
Annenin aldığı ilaçlar, alkol, sigara kullanımı,
anne ile baba arasındaki kan uyuşmazlığı,
Annenin geçirdiği kazalar ve
Annenin çalışma ritmi bebeği etkileyebilir.
4
Doğum Öncesi Faktörler
Doğum öncesi;
• Hamilelikte, özellikle ilk üç ayda
• Annenin geçirdiği kızamıkçık gibi hastalıklar
organ gelişimini etkiler,
• Annenin kullandığı ilaçlar organ eksikliklerine ya
da işlev bozukluklarına neden olmaktadır.
5
Doğum Sırası Faktörler
Doğum sırasında;
• Bebeğin oksijensiz kalması,
• Vakum ve forseps gibi araçların doğru
şekilde kullanılmaması ve
• Bebeğin başının çok fazla basınçla
karşılaşması,
• Kordon dolanması gibi durumlar özellikle
beyin gelişimini olmak üzere bebeğin
gelişimini etkileyen ve sınırlandıran
durumlardır
6
Doğum Sonrası Etmenler
Doğum sonrasında;
• Beslenme
• Geçirilen hastalıklar ve kazalar
• Aile ortamı
• Arkadaşlar
• Kitle iletişim araçları
• Zaman
7
Beslenme
•Beslenmenin çocukların özellikle fiziksel
gelişimleri üzerinde önemli bir etkisi vardır.
•Çocukluk çağında enerji ve besin
öğelerine
olan
gereksinimin
karşılanamaması beslenme yetersizliği ve
dengesizliğine bağlı olan çeşitli sağlık
sorunlarına yol açmaktadır.
8
Beslenme
•Proteinli besinler kemiklerin uzaması ve
iskeletin olgunlaşması için gereklidir.
•Bu nedenle özellikle büyümenin hızlı
olduğu ilk altı yaştaki ve ergenlik
dönemindeki çocukların dengeli
beslenmesine özen gösterilmelidir.
9
Geçirilen Hastalıklar ve Kazalar
•Düzenli ve yeterli beslenen çocukların
hastalıklara yakalanma oranı daha az olsa da,
özellikle çocukluk yıllarında geçirilen hastalıklar
ve
kazalar,
gelişimi
yavaşlatabilir
veya
engelleyebilir.
•Çocuğu uzun süre yatağa bağlı tutan hastalıklar
bazen geçici, bazen de sürekli olarak fiziksel
büyümeyi engelleyebilir.
10
Geçirilen Hastalıklar ve Kazalar
• Okul yıllarında gelişen vücutları ve artan
dirençleri nedeniyle hastalıklara karşı okul
öncesi yıllara göre daha dayanıklıdırlar.
•Fakat okul ortamında hastalıkların çocuktan
çocuğa yayılması çok hızlı olduğundan grip gibi
bulaşıcı hastalıklara sıkça yakalanırlar.
11
Geçirilen Hastalıklar ve Kazalar
Çocukları hastalıklardan korumak için,
• aşılar zamanında yapılmalı,
• çocukların sağlığı izlenmeli,
• hastalık belirtileri görüldüğünde hemen
doktora başvurulmalı,
• yiyecek ve içeceklerin sağlık koşullarına uygun
olması sağlanmalı,
• hasta çocukların sağlıklı çocuklarla ilişki
kurmaları engellenmelidir.
12
Geçirilen Hastalıklar ve Kazalar
•Ev ve trafik kazaları da büyüme ve gelişmeyi
olumsuz etkilemektedir.
•Örneğin; küçük bir dikkatsizlik sonucunda oluşan
yanıklar bazı organların işlevlerini azaltabilmekte
ya da durdurabilmektedir.
•Trafik kazalarında da bedenin bazı kısımlarının
kaybına kadar varabilen hasarlar olmaktadır.
13
Aile Ortamı
•Ailenin çocuk üzerindeki etkileri tüm yaşamı
boyunca devam etmektedir.
•Çocuğun ebeveynlerinden beklediği bakım,
koruma ve iletişim ihtiyacı bebeklik dönemi ile
birlikte sona ermemektedir.
•Çocukluk yılları boyunca ebeveyn, çocuğun
fiziksel ve psikolojik gelişimi için vazgeçilmez bir
kaynaktır.
14
Aile Ortamı
•Anne-babalar kendi yetiştirilme tarzları ve içinde
bulundukları toplumsal koşulların bir sonucu
olarak çocuklarına farklı tutumlarla yaklaşırlar.
•Anne-babalar aşırı kısıtlayıcı ve baskıcı, aşırı
hoşgörülü
veya
demokratik
tutumlar
sergileyebilirler ya da içinde bulundukları o anki
koşullara göre değişen tutumlar (tutarsız tutum)
gösterebilirler.
15
Aile Ortamı
•Aşırı otoriter, aşırı hoşgörülü ya da tutarsız
olmak çocuğu olumsuz yönde etkileyerek,
kişilik ve duygusal gelişimde sorunlara neden
olabilir.
•Saldırganlık eğilimi, bağımlılık, utangaçlık,
aşırı kuralcılık gibi kişilik özelliklerine neden
olabilir.
16
Aile Ortamı
•Demokratik anne-babalar ise tutarlı ve güven
vericidir.
•Çocuktan
beklentilerini
açıkça
çocuklarıyla demokratik bir ilişki kurarlar.
belirtir,
•Bu tutuma sahip anne-babaların çocuklarının
daha bağımsız, kendine güvenen, dostluk
kurabilen, işbirliği yapabilen, başarıya güdülenmiş
bireyler oldukları gözlenmiştir
17
Arkadaşlar
•Çocuklar üç yaşından sonra akranlarıyla bir
arada olma ihtiyacı içindedir.
•Çocuklar okula ve diğer çocuklarla ilişki kurmaya
başladıktan sonra yalnız veya bir-iki arkadaşla
oynamak yerine, birçok arkadaşla bir arada
olmak isterler.
•Okul döneminin en büyük özelliği akranlarla
ilişkilerin artmasıdır.
18
Arkadaşlar
•Arkadaşlarla
kurulan
ilişkiler
çocukların
paylaşma, işbirliği kurma, sırasını bekleme gibi
çeşitli sosyal beceriler geliştirmelerine yardımcı
olur.
•Arkadaşlar sosyal becerilerin kazanılmasında en
etkili unsurlardır.
•Çocuklar arkadaşlarıyla oynarken yaşama ilişkin
pek çok şey öğrenirler.
19
Kitle İletişim Araçları
•Televizyon, radyo, gazete, internet gibi kitle
iletişim araçları çocukların gelişimleri üzerinde
etkili olmaktadır.
•Bu araçlar içinde çocuklar özellikle televizyon ve
internetin etkilerine daha çok maruz
kalmaktadırlar.
•Televizyonda yer alan şiddet görüntüleri çocukta
korku, saldırganlık gibi problemlere neden
olabilmektedir.
20
Kitle İletişim Araçları
•Çocuklar okul öncesi dönemde henüz
• gerçekle gerçek olmayanı tam olarak ayırt
edemediği için,
• yeterince
anlayıp
doğru
olarak
değerlendiremediği bazı ses ve görüntüler,
• ölüm-kavga gibi şiddet sahneleri çocuğun
korkmasına neden olabilmektedir.
21
Kitle İletişim Araçları
•Çocuğun şiddete yönelmesindeki en önemli
etken,
bu
eylemi
yapanlarla
kendi
özdeşleştirmesidir.
•Televizyondaki şiddet sahneleri daha çok
filmin karakterleri, özellikle de iyi adamlar
tarafından uygulandığında ve saldırı başarılı bir
şekilde amacına ulaştığında çocuklar üzerinde
daha fazla etkili olmaktadır.
22
Zaman
•Kalıtım ve çevre dışında gelişimi belirleyici önemli
öğelerden biri de zamandır.
•Bazı
davranışların
ortaya
çıkmasında
organizmanın karşılaştığı, belirli zaman dilimleri
içindeki uyarıcıların niteliği ve miktarı gelişimi
destekler ya da engelleyebilir.
•Örneğin; gebeliğin ilk üç ayı doğum öncesi
gelişim açısından büyük önem taşır.
23