Ascaris lumbricoides ve Askaryaz

NEMATODA: NEMATODLAR
(Yuvarlak solucanlar)








Genel özellikler
1. Vücutları segmentlere ayrılmamış ve silindir şeklindedir
2. Vücut yüzeyleri kütikülle örtülüdür.
3. Yalancı bir vücut boşlukları vardır ve ağızla başlayıp
anüsle biten bir sindirim sistemleri blunur.
4. Ayrı eşeylidirler.
5. Üreme, sinir ve boşaltım sistemleri vardır.
6. Yaşam döngülerinde: yumurta( ovipar, ovovivipar ve
vivipar)- larva( 4 dönem)- erişkin dönemleri vardır.
7. Vücut dıştan içe doğru




a. Renksiz, hücresiz, ölü kütikül tabakası
b. Kütikül tabakasını salgılayan hipodermis
c. Kas tabakası
d. Yalancı vücut boşluğu ve iç organlar yer alır
Nematodlar insan vücudunda
nerelere yerleşir?
 Sindirim sistemi


İnce bağırsak
Kalın bağırsak
 Dolaşım sistemi
 Deri ve deri altı dokularında
 Plevra, periton, perkardial boşluklar
Ascaris lumbricoides
ve Askaryaz
Yapı
Erişkini krem, beyaz renkte
Ön uçta üç dudak var
İki uca doğru incelen vücut kütikül ile kaplı
Erkek 15-20 cm uzunluğunda, 3-4mm çapındadır. Arka ucu
karın yüzüne doğru kıvrılmıştır. Arka uçta çiftleşmeye
yarayan iki spikül bulunur. Üreme organı testis, vas
deferens ve atar kanaldan oluşur.
 Dişi 20-40 cm uzunluğunda 5mm çapındadır.Arka uç konik
sonlanır. Vulva vücudun arkasının önündedir.Vulva
civarında genital girdle denilen bir daralma bulunur. Genital
organlar, vulva ve vagina dışında çifttir. Over, oviduct,
seminal reseptakulum ve uterustan oluşur.
 Bir dişinin içinde 27 milyon yumurta bulunabilir.




 Erişkin dişi ve erkek Ascarisler
Yapı
 Yumurtaları ovipardır.
 Yumurtaları iki tiptir
Döllenmiş
 Döllenmemiş
Yumurtanın kabuğu dıştan içe doğru şu
tabakalardan oluşur
a.Protein tabakası
b.Membrana lucida
c.Askarosit veya lipoidal vitellin zar

Evrim
 Erişkin dişi A.lumbricoides
 Akciğerde larva
 Akciğerde larva
 Tedaviden sonra düşürülen Ascarisler
 Operasyonla çıkarılan ince bağırsak ve
içindeki Ascarisler
Epidemiyoloji
 Dünyada kozmopolit bir dağılıma sahiptir.
 Altyapının
gelişmediği, insan dışkısının
gübre olarak kullanıldığı yerlerde daha sık
görülür(%80).
 Irk ve eşeyin etkisi yoktur,
 Anaerop koşullarda ve 37 C de yumurta
içinde embriyo gelişmez.
İmmunoloji
karşı
bir
bağışıklık
gelişirken, erişkinlere karşı gelişmez.
 Enfekte kişilerde Ig E artar.
 Peritona ve diğer organlara giden
askarislerin
etrafında
granulom
oluşması
hücresel
bağışıklığa
bağlıdır.
 Larvalara
Klinik belirtiler ve Patoloji
 Askaryoz iki temel grupta incelenir
 1.Larval askaryoz
 2.Erişkin askaryozu


Bağırsak askaryozu
Bağırsak dışı askaryoz
Patogenez
karaciğer ve akciğerden
geçerken bazı hastalık belirtilerine yol
açarlar.
 Akciğerde
löffler
pnömonisi
oluştururlar.
 Duyarlı
kişilerde
astım
benzeri
nöbetler görülür.
 Kanda eozinofillerin sayısı artar.
 Larvalar

Erişkin ince bağırsakta yerleşir.

Dişi bazı durumlarda, mideden geçip, yemek borusu yoluyla
ağızdan, burundan, dış kulak yolundan gelebilir.

Dişi parazit dar kanallara girmeye meyillidir(safra kanalı, pankreas
kanalı, apandis gibi).

Bağırsak askaryazında klinik belirtilerin şiddeti parazit sayısı ile
ilişkilidir.







Göbek etrafında ağrı
İştah sapması
İshal
Ağızdan salya akması, burun kaşıntısı
Dilde papillaların belirgin hale gelmesi
Deri döküntüleri
Bağırsak tıkanmaları
 Bağırsak dışı askaryazda,







Dişinin ağız, burun…gibi yerlerden çıkması
Solunum yoluna girmesi, ölümle sonlanabilir.
Pankreasa girebilir.
Safra kanalına ve keseye girmesi
Bağırsak delinmesi sonucu peritona geçmesi
Apandise girip apandisit yapması
Arteria pulmonalis kökünde, kalbin sağ
ventrikülünde, beyin tabanında da ascarise
rastlanmıştır.
Tanı
 Erişkin parazit
 Dışkı incelemesi
 Yumurta her zaman
saptanabilir mi?
Tedavi
 Piperazin tuzları
 Levamisol
 Mebendazole
 Pyrantel pamoat
Ascaris lumbricoides, the large roundworm of humans. In the
foreground is a pile of Ascaris worms collected from people living in
a small village in the south of India. The worms will mainly have
come from children.
Korunma
 Toprakla temasın azaltılması
 Yiyecek ve içeceklerin iyi yıkanması
 Altyapının iyileştirilmesi
 İnsan dışkısının gübre olarak
kullanılmasının önlenmesi
Çengelli solucanlar ve
oluşturdukları
parazitoz
 Ancylostoma duodenale
 Necator americanus



Ağız kapsüllerinde kesici plak ve
dişlerin bulunuşu
Erkeklerde arka uçta kaburgalı bir
çiftleşme kesesinin bulunuşu ile diğer
nematodlardan ayırt edilirler.
Yurdumuzda doğu karadeniz ve doğu
akdeniz bölgelerinde görülür.
Ancylostoma duodenale
 Erişkin
pembe, beyaz renktedir.
kapsülünde 2 çift diş bulunur.




Ağız
Erkek 8-11mm boyunda 0.4-0.5 mm enindedir.
Spikül 2mm boyundadır. Kuyruk uçlarında
kaburgalarla
desteklenmiş
çan
şeklinde
çiftleşme kesesi bulunur. Bursa kopülatriks
denilen bu yapı 3er kaburgalıdır.
Dişi 10-15mm boyunda ve 1mm enindedir.
Yumurtalar 60/40 µm büyüklüğündedir. İçlerinde
6-8 blastomer bulunur.
Erişkin 6-8 sene yaşar
Necator americanus
 Erişkinin ağız kapsülünde iki kesici plak
vardır.






Erkek 5-10 mm boyunda ve 0.5mm enindedir
Spiküller 1mm kadardır.
Çiftleşme kesesinin sırt kaburgası iki dala
bölünmüştür, her dal da iki dalcığa ayrılır.
Dişi 7-13.5mm boyunda ve 0.5mm enindedir.
Yumurtalar 70/40 µm dir.
A. duodenale’ye
benzer
Erişkin 4-5 yıl yaşar.
Evrimi
Tanı
Epidemiyoloji
Patogenez
 Deride Papüllü, veziküllü deri döküntüleri
 Kanda eozinofili
 Akciğerlerde
 Pnömoni,
 kuru öksürük, ses kısıklığı, yutma bozukluğu,
farinkste kızarıklık ( çengelli solucan anjini)
 İnce bağırsaklarda
 Kusma, ishal, duodenit, karın ağrısı, anemi
(demir eksikliği anemisi)hipokrom veya
normakrom mikrositik anemi
 Travmatik etki jejunumda belirgindir.
Tanı
 Direkt inceleme
 Dışkı kültürü(Harada Mori)
Tedavi
 A.duodenale için, bephenium
hydroxynaphthoate
 N.americanus için, etilen tetraklorür
 Mebendazole, Albendazole
 Semptomatik tedavi
Korunma
 Çıplak el ve ayaklarla toprakta
çalışılmamalı,
 Altyapı iyileştirilmelidir.
Strongyloides stercoralis
 İnsan vücudunda sadece partenogenetik dişisi




bulunur.
Özgür yaşayan ve parazit olan nesilleri vardır.
Parazitik nesilde 3mm uzunluğunda 0.034 mm
çapında dişi bireyler görülür.
İnsan vücuduna deriden girer. Bulaşmayı
sağlayan evrim dönemi (infektif dönem)
filariform larvalardır.
Bulaşma topraktan larvaların deri yoluyla
alınmasıyla veya otoenfeksiyonla yine deriden
olmaktadır.
Strongyloides
Evrim döngüsü
epidemiyoloji
 Bu parazitoz güney Asya, Afrika, tropikal
Amerika ve Avrupanın belli bölgelerinde
görülür.
 Dağılımda, çevre sıcaklığı, nem oranı ve
toprak yapısı önemli rol oynar.
 Yurdumuzdaki durumu henüz tam
belirlenmemiştir.
Klinik belirtiler
 Larvalarla ilgili olan
 Deride Larva currens
 Akciğerde öksürük, hemoptezi
 Bağırsaktaki parazitle ilgili olan
 Uzun süreli ishal
 Karın ağrısı
 Zayıflama
 Ateş
 Kas ağrıları
 Sepsis
 eozinofili
Tanı
 Dışkı ve balgam direkt inceleme
 Harada- mori kültür
 seroloji
Tedavi
 İmmun yetersiz konakta ve normal
konakta mutlaka tedavi edilmelidir.
 Tedavide,Thiabendazol, albendazol
kullanılır.
 Korunma çengelli solucan
infeksiyonlarındaki gibidir.
Trichostrongylus türleri
 Koyun, keçi gibi hayvanların bağırsaklarında




yaşarlar, ancak zaman zaman insanın ince
bağırsağında da yerleşebilirler.
Kozmopolit bir dağılımları vardır.
Yurdumuzda
hem
insanlarda
hem
de
hayvanlarda görülür.
Erişkinleri 4-6 mm uzunluğundadır.
Bulaşma
filariform
larvaların
ağızdan
alınmasıyla olur.
Trichostrongyloides- yapı
 İran, orta-doğu ülkeleri, Rusya, Kuzey Afrika ve




uzak doğu ülkelerinde sık rastlanır.
İnce bağırsakta travmatik etki oluşturur.Başlıca
belirtiler anemi ve zayıflıktır.
Tanısı dışkı incelemesi ile olur.
Tedavide çengelli solucan ilaçları kullanılır.
Korunmada, larvaları bulunduran bazı ot ve
bitkilerin iyi yıkanarak veya pişirilerek
tüketilmelidir.
Trichinella türleri
 T. spiralis
 T. nativa
 T. pseudospiralis
 T. nelsoni
 T. britovi
 T. spiralis erişkini insanın ince bağırsağında,
larval dönemi ise kaslarda yerleşerek hastalık
oluşturur. Bu nedenle bazen doku nematodları
arasında da ele alınabilir.
 İnsan bu parazit için hem son hem de ara
konaktır.
 Dişi 3-4 mm uzunluğundadır. Vivipardır.
 Erkek 1.5 mm uzunluğundadır.Arka ucunda
yalancı bursa denilen papillalar bulunur.
Evrim
 Dişinin
doğurduğu larvalar dolaşımla çeşitli
organlara dağılır; miyokardium,beyin…..fakat
çoğunlukla çizgili kaslara yerleşirler.En sık
olarak diyafragma, kaburgalar arası, dil, boğaz
gibi bölgelerde bulunur. Kaslarda oluşan bu kist
içindeki larva yıllarca canlı kalabilir, çoğunlukla
6-11 ayda kalsifiye olur.
 İnsan, bu larvaların bulunduğu domuz etlerini
çiğ veya iyi pişmemiş olarak yediğinde enfekte
olur. 48 saat içinde olgunlaşırlar ve çiftleşerek
dişi bir hafta sonunda larva doğurmaya başlar.
Klinik belirtiler
 Kuluçka süresi ort. 9 gündür
 Erişkinlerin ve larvaların bağırsakta yerleşmesi
akut enterit, baş ağrısı, bulantı ve kusmaya
neden olur. Dışkı bol ve suludur.
 Larvaların dokulara yerleşmesiyle yüzde ve
diğer bölgelerde ödem görülür.
 Anjin, bronşit, pnömoni, plevra ve periton
yangıları, deride döküntüler,kanda eozinofili,
kas ağrıları görülür.
Tanı
 Kas biyopsisi tanıda en güvenilir
yöntemdir
 Tedavide thiabendazol ve
diethylcarbamazine kullanılır
 Korunmada her tür çiğ et yemekten
kaçınılmalıdır.
 Capillaria
philippinensis
Gonglonema pulchrum
Anisakis
Enterobius
vermicularis ve
enterobiyoz
vermicularis halk arasında kıl
kurdu ya da oksiyur diye bilinir.
 Monoksen bir parazittir ve insana
özgüdür.
 İnsanın kalın bağırsağında yaşar
(özellikle
çekum
ve
rektum
bölgesinde)
 E.
Yapı
 Vücudu örten kütikül ön uçta genişler(alae),




ağız üç dudakla çevrilidir.
Erkek 3-6 mm boyunda, eni ise 1mmden
azdır. Spikül tekdir.
Dişi 8-13 mm uzunluğundadır,arka ucunda
2mm uzunluğunda kıl gibi ince bir uç vardır.
Dişi ovovivipardır, uterusunda binlerce
yumurta bulunur.
Dişi bağırsak içine yumurtlamaz,anüsten
çıkarak perianal bölgede yumurtlar.
Erişkinde yapı
Evrim
Bulaşma
 Otoenfeksiyon,
 Kirli parmaklar, yiyecek ve içeceklerle,
 Retroenfeksiyon
Klinik belirtiler ve patogenez
 Belirtiler parazitin sayısı ile doğru orantılı
 Parazit bağırsak çeperi ve peritona girebilir.
 Giriş
yerlerinde sekonder enfeksiyonlar
oluşturabilir.
 Bu parazitle ilgili; pelvik peritonit, over
enfeksiyonları,
karaciğerde
granülom
oluşumu bildirilmiştir.
 Apandisit oluşturabilir.
Klinik belirtiler ve patogenez
 Sindirim sistemi belirtileri






Anüs-burun kaşıntısı (gece artan)
Rektit (ıkıntı, ağrı, sık sık gelen
dışkılama isteği)
İştah sapması
Karın ağrısı
İshal
Zayıflama…..
Klinik belirtiler ve patogenez
 Sinir sistemi belirtileri;






Burun kaşıntısı,
Diş gıcırdatma
Uyku düzensizlikleri,
Gece korkuları,
Öksürük nöbetleri,
İşitme ve görme kusurları
Klinik belirtiler ve patogenez
 Ürogenital sistem belirtileri




Vulva ve üretra kaşıntıları
Gece işemesi(Enüresis nocturna)
İçeri giren parazit üretrit, vulva-vaginit,
metrit görülebilir.
Asemptomatik bakteriüri
Klinik belirtiler ve patogenez
 Deri belirtileri
 Kan tablosunda değişiklikler (Anemi
ve Eozinofili)
 Anüste kıl kurtları
 E. vermicularis yumurtaları
Epidemiyoloji
 Kaynak enfekte insanlar,
 Kozmopolit dağılım,
 Aile içi enfeksiyon,
 Toplu yaşanılan mekanlar riskli
 Yatak odaları, çarşaflar…
Tanı
 Perianal bölge materyalinin
incelenmesi (Selofan bant
preparatının incelenmesi)
 Dışkı incelemesi
Tedavi
 Aile tedavisi
 Mebendazole, piperazin tuzları
 Otoenfeksiyon nedeniyle tedavinin
tekrarı
 Giysilerin, çarşafların doğruca
kaynatılması
 Tırnakların iyi kesilmesi
Korunma
 Otoenfeksiyonu önlemek(el
temizliği….)
 İç çamaşırlarının, çarşafların
doğrudan kaynatılması
 Toplu yaşanılan ortamlarda temizlik
Trichuris trichiura ve
Trichuriyoz
Yapı
yapı
 Erkek, 3-4,5 cm uzunluğundadır.
 Dişi 3.5-5 cm uzunluğundadır.
 Ovipar olan dişi, içinde larva oluşmamış
yumurta yumurtlar.
 Vücudun ön tarafı ince, arka tarafı daha
kalındır.
 Konak bağırsak boşluğuna bırakılan
yumurtaların günlük sayısı 1000-7000
kadardır.
 Yumurta
limona benzer, 50-55/22-23
mikron boyutlarındadır.
 Kabuğu düz, kalın sarı kahverengi veya
kırmızı renktedir.
 İki uçta renksiz tıkaçlar bulunur.
 Yumurtalar doğada uygun koşullarda
bekledikten ve içinde larva geliştikten
sonra enfektif olur.
Evrim
Epidemiyoloji
 Trikuriyoz dünyanın hemen her yerinde
görülür.
 Yumurta içinde larva gelişimi nemli
ortamda 18-25 gün sürer.
 Ascaristen daha az görülür, çünkü dişi
daha az yumurta yumurtlar.
Klinik belirtiler ve patoloji
 Kalın bağırsakta kolonda ve epitelin altında





yerleşir.
Sekonder etkenler etkili olabilir.
Peritona kadar ilerleyip peritonit yapabilir.
Apandise girerse apandisit yapabilir.
Rektumda yerleşmişse ve sayı fazla ise,
rektumda ödem ve prolapsus ani görülebilir.
Karın ağrısı, kusma,kabızlık,iştahsızlık ve
dizanteri görülür.
Klinik belirtiler ve patoloji
 Özellikle çocuklarda,
 Dizanteri, kronik kolit
 Malnütrisyon, gelişme geriliği, anlama
yeteneğinde bozukluklar
 Çomak parmak ve hipokromik anemi
 Kolon yangısı, eozinofili
 Anal prolaps
Tanı
 Direkt dışkı incelemesi
 Çoğaltma yöntemleri
Tedavi
 Mebendazole
 Albendazole
 oxantelin