Bağırsak Kanserinde Yaşama Şansı Hesaplayıcı Yazılım

“Ne kadar ömrüm kaldı, doktor?” Birçok kanser hastası, teşhisin ilk şokunu
takiben; hızla aileleri ve arkadaşlarıyla geçirebileceği ne kadar değerli vakti
kaldığını veya belirli tedavilerin ömürlerini uzatıp uzatamayacağını hesaplamaya
başlar.
Kanser vakalarından kaynaklı ölüm oranlarını tahmin etmekte kullanılan mevcut yöntemler
çok kabataslak. Nottingham Üniversitesi’ndeki akademisyenler ve tıbbi yazılım şirketi
ClinRisk Ltd. tarafından geliştirilen ‘QCancer Colorectal Survival’ isimli yeni yazılım
sayesinde bağırsak kanseri hastaları, çok yakında, hayatta kalma şanslarını daha net tahmin
edebilecekler.
Doktorlar tarafından da hastalar tarafından da erişilebilen yeni yazılım, insanların tedavide
daha bilinçli kararlar vermelerine ve teşhis sonrasında beklentilerini yönetmelerine yardımcı
olmayı amaçlıyor.
British Medical Journal’da (BMJ) yayımlanan yeni yazılımın doğruluğunu test etmek için
yapılan araştırmalar, bu yazılımın kalın bağırsak kanseri hastası olan kadın ve erkeklerin
mutlak hayatta kalma oranlarını güvenilir şekilde tahmin edebildiğini gösterdi.
Yazılım ayrıca, hastaların kanser teşhisini takiben ne kadar yaşadıklarına bağlı olarak ölüm
risklerini güncellemelerine olanak tanıyor.
Bu yazılım, Profesörler Julia Hippisley-Cox ve Carol Coupland tarafından Medicine
Üniversitesi’nde, Egton Tıbbi Bilişim Sistemleri (EMIS) klinik bilgisayar sistemi vasıtasıyla;
İngiltere genelinde yaklaşık 1500 pratisyen hekimden alınan hasta verilerini toplayan
QResearch veritabanı kullanılarak geliştirildi.
İnovatif Kimya Dergisi kaynak gösterilmeden paylaşılamaz.
Profesör Hippisley-Cox şunları söyledi: “Günümüzde hayatta kalma oranını tahmin etme
yöntemlerinin güvenilirliği tartışmalı ve bazen hastalara sadece kanser derecesine ve
evresine dayanan, oldukça yanıltıcı ve gereksiz yere kasvetli teşhisler konulabiliyor. Ancak,
diğer bilgiler de göz önünde bulundurulduğunda, bu kabataslak tahminlerden daha uzun
yaşadıkları görülüyor.”
“İyi haber, doktorların ve hastaların erişebileceği bu yeni yazılımın çok daha gerçekçi bir
tahmin sunacak olması. Elbette her hastanın bunu yapmak istemediğini biliyoruz, ancak bazı
hastalar ne kadar zamanları kaldığını öğrenme konusuna çok düşkünler ki bu da bireysel bir
seçim.”
Hayatta kalma tahmininde şu anki yöntemler yalnızca yaşa veya kanserin derecesine ve
evresine bağlı basit ortalamalara dayanmaktadır.
Yeni yazılım, daha kişiselleştirilmiş bir teşhis sunmak için; hastanın sigara öyküsü, vücut
kitle indeksi, aile öyküsü, diğer hastalıklar ve aspirin veya statinler gibi tedavilerin yanında,
ayrıca hiç ameliyat olup olmadıkları ya da kimyasal tedavi(kemoterapi) görüp görmedikleri
gibi risk faktörlerini de değerlendiriyor.
Ekip, bağırsak kanseri teşhisi konduğunda yaşları 15 ila 99 arasında değişen erkek ve
kadınlar için ayrı denklemler geliştirmek adına; 947 prastisyenden, 44.000’den fazla hasta
hakkında bilgi aldı.
Daha sonra, 305 farklı pratisyenden 15.214 bağırsak kanseri hastası ve Ulusal kanser
kayıtlarından elde edilen 437.821 bağırsak kanseri hastasının; bir yıl, beş yıl ve 10 yıl
sonraki sonuçlarını tahmin etmek için, denklemleri geriye dönük kullanarak test ettiler.
Sonuçlar, ekibin, hayatta kalma tahminleri için güçlü modeller geliştirdiğini
gösteriyor. Ayrıca ölüm risklerinin zamanla nasıl değiştiğini gösteren şartlı sağ kalım
tahminlerini de oluşturmaya başardılar; bu da özellikle ilk ​teşhisinin kötü olduğu(hastalığın
geç evrede fark edildiği) hastalarda büyük önem taşıyor.
Örneğin, 4.evre ileri bağırsak kanseri olan 38 yaşında bir kadın, tedavinin potansiyel
değerinin değerlendirilmesine yardımcı olmak için; ameliyat ve/veya kimyasal
tedavi(kemoterapi) ile ya da bu tedavi yöntemleri olmaksızın hayatta kalma oranını
hesaplamaya karar verebilir.
Bu durumda, bu yazılımı kullanarak; herhangi bir tedavi almadan beş yıl boyunca hayatta
kalma şansının yalnızca yüzde 6 olacağını, cerrahi müdahale ile bu oranın yüzde 23’e
çıkacağını ve her iki tedaviyi de kullanırsa yüzde 45 oranında hayatta kalabileceğini
görecektir.
İnovatif Kimya Dergisi kaynak gösterilmeden paylaşılamaz.
Bu sonuçlar, yalnızca yaşına bağlı yüzde 66 ve yalnızca kanser evresine bağlı yüzde 8 olan
yayımlanmış tahminlerle oranlanır.
Teşhisini takiben her iki tedaviyi de aldığı ve bir yıl boyunca hayatta kaldığı varsayıldığında,
beş yıllık şartlı sağ kalım oranı yüzde 57’ye yükselecektir.
Kaynak : sciencedaily.com
Yorumlar
İnovatif Kimya Dergisi kaynak gösterilmeden paylaşılamaz.