alt extrem*te kırıkları

ALT EKSTREMİTE KIRIKLARI
Doç. Dr. Turhan Özler
Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Ortopedi ve Travmatoloji AD.
KIRIK NEDİR?
Dıştan veya içten etki eden kuvvetlerle kemik
dokusunda oluşan ayrılmaya veya bu
sebeplerle kemiğin anatomik bütünlüğünün ve
devamlılığının bozulmasına denir.
Kırık tipleri ve sınıflandırma
Kemik dokusuna göre
Kırık hattının, kemiği çevreleyen deri yada
mukoza yoluyla, dış ortamla ilişkide olup,
olmamasına göre
Kırık oluşturan kuvvete göre
Kırık sayısına göre
Kırık tipleri ve sınıflandırma
Kemik doku sağlamlığına göre:
Normal kemikte (Travmatik) kırık
Hastalıklı kemikte (Patolojik) kırık
Stress (Yorgunluk) kırığı
Kemik doku sağlamlığına göre:
Normal kemikte (Travmatik) kırık
Hastalıklı kemikte (Patolojik) kırık
Stress (Yorgunluk) kırığı
Kemik doku sağlamlığına göre:
Normal kemikte (Travmatik) kırık
Hastalıklı kemikte (Patolojik) kırık
Stress (Yorgunluk) kırığı
Kırık hattının, kemiği çevreleyen deri yada
mukoza yoluyla, dış ortamla ilişkide olup,
olmamasına göre:
Kapalı kırıklar
Açık kırıklar
Kırık hattının, kemiği çevreleyen deri yada
mukoza yoluyla, dış ortamla ilişkide olup,
olmamasına göre:
Kapalı kırıklar
Açık kırıklar
Kırık oluşturan kuvvete göre:
Direkt mekanizma ile olan kırıklar
İndirekt mekanizma ile olan kırıklar
Direkt ve indirekt mekanizma kombinasyonu ile
olan kırıklar
Kırık sayısına göre:
Tek kırık hattı
Multiple kırık hattı
Kırık sayısına göre:
Tek kırık hattı
Multiple kırık hattı
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
a) Ayrılmış (deplase) kırıklar
Transvers kırık
Oblik kırık
Spiral kırık
Kopma kırığı
Parçalı kırık
b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar
Çatlak (fissür, linear kırık)
Yaş ağaç (green stick) kırığı
Torus kırığı
Çökme kırıkları
Kompresyon (sıkışma) kırıkları
Dişlenmiş (impakte) kırıklar
Epifizin ayrılmamış kırıkları
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
a) Ayrılmış (deplase) kırıklar
Transvers kırık
Oblik kırık
Spiral kırık
Kopma kırığı
Parçalı kırık
b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar
Çatlak (fissür, linear kırık)
Yaş ağaç (green stick) kırığı
Torus kırığı
Çökme kırıkları
Kompresyon (sıkışma) kırıkları
Dişlenmiş (impakte) kırıklar
Epifizin ayrılmamış kırıkları
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
a) Ayrılmış (deplase) kırıklar
Transvers kırık
Oblik kırık
Spiral kırık
Kopma kırığı
Parçalı kırık
b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar
Çatlak (fissür, linear kırık)
Yaş ağaç (green stick) kırığı
Torus kırığı
Çökme kırıkları
Kompresyon (sıkışma) kırıkları
Dişlenmiş (impakte) kırıklar
Epifizin ayrılmamış kırıkları
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
a) Ayrılmış (deplase) kırıklar
Transvers kırık
Oblik kırık
Spiral kırık
Kopma kırığı
Parçalı kırık
b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar
Çatlak (fissür, linear kırık)
Yaş ağaç (green stick) kırığı
Torus kırığı
Çökme kırıkları
Kompresyon (sıkışma) kırıkları
Dişlenmiş (impakte) kırıklar
Epifizin ayrılmamış kırıkları
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
a) Ayrılmış (deplase) kırıklar
Transvers kırık
Oblik kırık
Spiral kırık
Kopma kırığı
Parçalı kırık
b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar
Çatlak (fissür, linear kırık)
Yaş ağaç (green stick) kırığı
Torus kırığı
Çökme kırıkları
Kompresyon (sıkışma) kırıkları
Dişlenmiş (impakte) kırıklar
Epifizin ayrılmamış kırıkları
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
a) Ayrılmış (deplase) kırıklar
Transvers kırık
Oblik kırık
Spiral kırık
Kopma kırığı
Parçalı kırık
b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar
Çatlak (fissür, linear kırık)
Yaş ağaç (green stick) kırığı
Torus kırığı
Çökme kırıkları
Kompresyon (sıkışma) kırıkları
Dişlenmiş (impakte) kırıklar
Epifizin ayrılmamış kırıkları
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
a) Ayrılmış (deplase) kırıklar
Transvers kırık
Oblik kırık
Spiral kırık
Kopma kırığı
Parçalı kırık
b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar
Çatlak (fissür, linear kırık)
Yaş ağaç (green stick) kırığı
Torus kırığı
Çökme kırıkları
Kompresyon (sıkışma) kırıkları
Dişlenmiş (impakte) kırıklar
Epifizin ayrılmamış kırıkları
Kırıkları oluşturan sebepler ve kırık oluş
mekanizması
Travmatik
Trafik kazaları (araç içi veya araç dışı)
Düşme , çarpma, yüksekten düşme,
Ev içi kazaları
İş kazaları
Spor kazaları ve yaralanmaları
Göçük altında kalma (deprem , maden kazaları vb)
Ateşli silah yaralanması
Kesici delici alet yaralanması
Darpa maruz kalma ve dövülme
Yenidoğanlarda görülen doğum travmaları vb.
Kırıkları oluşturan sebepler ve kırık oluş
mekanizması
Patolojik
Kemikte bir hastalık
Kırık çoğu zaman basit travmalarla veya bazen
travma olmaksızın kendiliğinden meydana gelir.
Benign tümör, primer veya sekonder malign tümör
Osteoporoz
Osteomalazi
Enfeksiyon
Kırıkları oluşturan sebepler ve kırık oluş
mekanizması
Stress
Sürekli tekrarlayan zorlamalar
Yorgunluk
Örneğin eğitimi yeterli olmayan askerlerde uzun
yürüyüşler sonucunda metatars yorgunluk kırıkları
görülebilir
Normal anatomi ve
fizyolojiye sahip bir
kemikte dıştan etki
eden kuvvetler ve
vücut ağırlığının
taşınması ile kas ve
ligamentlerin çekmesi
gibi vücudun içinden
etki eden kuvvetlerin
şiddeti, doğrultusu,
hızı ve etkileme
süresine göre kırıklar
meydana gelir
Travmaya ait genel belirtiler
ve kırığa özgü belirti ve bulgular
Ağrı ve duyarlılık
Hematom
Ekimoz
Fonksiyon bozukluğu
Patolojik postür
Krepitasyon
Kırıkların iyileşmesi (Kaynaması)
 Kırık iyileşmesi kırık
olduğu andan
itibaren başlar ve 3
aşamadan oluşur:
 İnflamatuvar dönem
 Tamir dönemi
 Remodelizasyon
dönemi
 Bu üç dönem biri
bitmeden diğeri
başlayarak devam
eder ve en uzun
süreni
remodelizasyon
dönemidir
KIRIK TEDAVİSİ
ALÇI-ATEL-TESPİT
CERRAHİ (ARİF,İMÇ,PROTEZ, EKSTERNAL
FİKSASYON)
FİZİK TEDAVİ
ELEKTRİKSEL MODALİTELER( MANYETİK ALAN GB.)
EGZERSİZ REÇETESİ
KIRIK TEDAVİSİ
Alçı
KIRIK TEDAVİSİ
ARİF
KIRIK TEDAVİSİ
İntramedüller Çivi
KIRIK TEDAVİSİ
Protez
KIRIK TEDAVİSİ
Eksternal Fiksatör
Kırık iyileşmesini olumlu etkileyen faktörler:
Elektrik akımları, (manyetik alan, ultrason,
hiperbarik oksijen uygulamaları, düşük
kuvvette lazer uygulaması, )
Anabolik steroidler,
D vitamini, kalsitonin, parathormon,
prostoglandinler, BMP (Bone morphogenetic
protein), büyüme hormonu , büyüme
faktörleri ,
Uygun miktarda yüklenme ve kırık hattında
minimal hareket
Stabil Tespit
İnstabil Tespit
İnstabil Tespit
ALT EKSTREMİTE KIRIKLARI
ACETABLUM
FEMORAL HEAD
FEMORAL NECK
GREATER
TROCHANTER
FOVEA CAPITIS
LESSER
TROCHANTER
CORTICAL BONE
MEDULLARY BONE
FEMUR BAŞI KIRIKLARI
Avasküler nekroz (%40, ilk 6 saatte
redüksiyon uygulansa bile %10)
TEDAVİ
Kapalı redüksiyon
TEDAVİ
Açık redüksiyon
Kapalı redüksiyon olmuyorsa
Siatik sinir lezyonu varsa
Redüksiyonu yumuşak doku veya kemik
fragmanlar bozuyorsa
KOMPLİKASYONLAR
AVN
ARTRİT
SİNİR LEZYONLARI
HETEROTOPİK OSSİFİKASYON
FEMUR BOYUN KIRIKLARI
Yaşlı nüfüs kadın da 3 kat daha sık
%90 basit düşme
Osteoporoz
Gençlerde yüksek enerjili travmalar
FEMUR BOYUN KIRIKLARI
Sınıflama (Garden)
FEMUR BOYUN KIRIKLARI
Vaskülerite
TEDAVİ
Cerrahi dışında şeçenek yok
İlk 6 saatte tedavi ile AVN düşük
Genç hasta internal fiksasyon
Yaşlı düşkün hasta artroplasti?
FEMUR BOYUN KIRIKLARI
KOMPLİKASYONLAR
Mortalite (%13-37)
Enfeksiyon
Nonunion (%4-30)
AVN, geç segmenter kollaps (%16-30)
TROKANTERİK KIRIKLAR
Kollum kırıklarından daha yaşlı grupta
görülür
Evans
Sıniflamasi
TEDAVİ
CERRAHİ
KOMPLİKASYONLAR
Fiksasyon kaybı %20
Nonunion nadir
Malunion rotasyon
FEMUR KIRIKLARI
Yüksek enerjili kırıklar (AO sınıflaması)
Femoral kırıkları
 Yüksek enerjili yaralanmalar
 Trafik kazaları78%)
 Sınıflama lokalizasyon
konfigurasyon ve parçalanma
düzeyine göre yapılır
 Çocuklarda epifiz plağına komşu
bölgelerde sorunlara yol açar
TEDAVİ
TRAKSİYON
KAPALI İM ÇİVİLEME
PLAK VİDA
EKSTERNAL FİKSASYON
TEDAVİ
İntramedüller Elastik Çivi ve Kilitli Çivi
KOMPLİKASYONLAR
Sinir lezyonları (traksiyona bağlı, peroneal
vy pudental)
Refraktür
İmplant yetersizlikleri
Enfeksiyon
Nonunion ve malunionlar
DİZ ÇEVRESİ KIRIKLAR
Femur distal uç kırıkları
Tibia proksimal uç kırıkları
Femur distal uç kırıkları
 Tüm femur kırıklarının
% 7 si
 Diz eklemini
ilgilendirir ise tedavisi
zor
Sınıflama
AO/ OTA
Eşlik eden yaralanmalar
Femur boyun, asetabulum ve şaft kırıkları
Yumuşak doku problemleri %5-10 açık kırık
Diz bağ yaralanmaları %20
Nörovasküler problemler nadir %2
Tedavi
Çogunlukla cerrahi
Eklem içi kırıklar var ise mutlaka cerrahi
Plak ve vidalar vy İM çiviler (nadiren)
Tedavi
Patella Kırıkları
NORMAL
TEDAVİ
Ayrışmamış kırıklarda alçı ile konservatif
tedavi
Ayrışmış kırıklarda AO Tansion-Band ( Gergi
Bandı )
Vida ile tespit ( Uygun olgularda)
TİBİA PROKSİMAL KIRIKLARI
Tüm kırıkların %1 i, yaşlılarda %8 i
Çoğunlukla eklem içi ve lateral plato %5070
Bağ yaralanmaları ve metafizer kırıklar eşlik
edebilir
Tanıda CAT ve MRG çok yardımcı
Sınıflama
Shatzker
Eşlik eden sorunlar
Vasküler yaralanma (tibialis post)
Bağ yaralanması
Açık kırıklar
Tedavi
Eklem yüzünün anatomik redüksiyonu
Çöken parçanın kaldırılması ve greft
Stabil internal tesbit
Cerrahi tedavi çoğunlukla gerekir
Anestezi altında muayenede stabil ise
konservatif
Cerrahi tedavi
Komplikasyonlar
Enfeksiyon
Non ve malunion
Hareket kısıtlılığı
Dejeneratif artrit
TİBİA KIRIKLARI
Yumuşak doku örtüsü zayıf
 Açık kırıklar sıklıkla görülür
Nonunion ve eklem sertlikleri sık
Sınıflama
OTA
Epidemiyoloji
Ensık uzun kemik kırıklarından
26/100000 yılda
Erkek de sık
Komplikasyonlar
Açık kırıklar (Yumuşak doku kaybı)
Ampütasyon (Tip IIIC %21-85)
Refleks sempatik distrofi
Kas gücünün düzelmesi (1yıla kadar)
Kompartman sendromu ( en sık sebebi tibia
kırıkları, %4.3)
Komplikasyonlar
Malunion
5 angüler vy rotasyonel açılanma, 1 cm den
fazla kısalık
10 ise korreksiyon
Nonunion
6-9 içinde iyileşme yoksa
Enfekte, aseptik vy hipertrofik, atrofik
Tedavi
Alçı ve breysler
Eksternal fiksatörler
İntramedüller çiviler
(Oymalı, oymasız)
Plak ve vidalar
AYAK BİLEĞİ ÇEVRESİ KIRIKLARI
Yaşlı kadınlarda sık
Tek malleol kırığı 2/3, Bimalleolar kırık 1/4,
trimalleolar kırık %7
%2 si açık kırık
Anatomi
Anatomi
Sınıflama
Lauge-Hansen
Tedavi
Stabil izole malleolkırıkları Alçı
Unstabil kırıklar Açık redüksiyon plak ve vida
tespiti.
Tedavi
Komplikasyonlar
Redüksiyon kaybı
Malunion
Nonunion
Enfeksiyon
Hareket kaybı
Artroz
KALCANEUS
KIRIKLARI
ÇOĞUNLUKLA Yüksekten düşme ile gelişir
Vertebra kırıkları eşlik edebilir
Metatars Kırıkları ve
Tarso-MetatarsaYaralanmalar
(Linsfranc Yaralanma)