DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİNDE YERALAN GİZLİ ÜLKE

T.C. TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
BAŞKANLIĞI
No
: 20
Tarih
: 10/05/2013
DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİNDE YERALAN GİZLİ ÜLKE UYGULAMASINA
İLİŞKİN AÇIKLAMA
Basın ve yayın organlarında dış ticaret istatistiklerinde yer alan ‘gizli ülke’
verisine ilişkin değerlendirmeler yapılmakta, söz konusu verinin giderek büyüdüğü
ifade edilmekte ve bu durum ‘dış ticaret istatistiklerinde revizyon’ başlığı ile
duyurulmaktadır.
TÜİK, dış ticaret istatistiklerini Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın idari kayıtlarına
dayanarak, Birleşmiş Milletler uluslararası mal ticareti istatistikleri kapsam ve
tanımlarına uygun olarak üretmektedir. Bu üretim sürecinde bireysel verinin güvenliği
büyük önem taşımaktadır.
5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanunu’nun 13. maddesine göre dış ticaret
istatistiklerinde pasif gizleme uygulanmaktadır. İhracat veya ithalat yapan girişimlerin
yazılı başvurusu ve ilgili mevzuatta yer alan ‘Bireysel verilerin toplulaştırılması ile
oluşturulan tablonun herhangi bir hücresindeki bilginin ait olduğu;
a) İstatistikî birim sayısının üçten az olması,
b) İstatistikî birim sayısı üç ve daha fazla olduğu hâlde herhangi bir birime ait
bilginin o hücredeki toplam bilginin yüzde sekseninden, iki birime ait bilginin o
hücredeki toplam bilginin yüzde doksanından fazlasını oluşturması,
durumunda ilgili hücredeki veri gizli kabul edilir’ şartlarına uygun olmak koşuluyla
girişime ait veriler gizlenmektedir.
Türkiye’nin ithalatında önemli bir paya sahip olan ham petrol ve doğalgaz
ithalatçısı girişimler tarafından yapılan gizleme başvuruları incelenmiş ve ilgili yasa
gereği ham petrol ve doğalgaz ithalat bilgileri gizlenmeye başlanmıştır. Genel
uygulama olarak veri gizlemesi sadece madde kodunun gizlenmesi ile
gerçekleştirilmekle birlikte, ham petrol ve doğalgaz ithalat değerinin gerek toplam
gerekse ülkeler bazında ithalat içerisindeki payının yüksekliği nedeniyle sadece madde
kodunun gizlenmesi yeterli olmamakta, ilave değişkenlerde de gizleme gereği ortaya
çıkmaktadır.
TÜİK Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği
Tel: 0312 425 20 52 – 410 01 10
Faks: 0312 425 20 53
e-Posta: bhim@tuik.gov.tr
Bu nedenle, 2011 yılı Temmuz ayından itibaren ham petrol ve doğalgaz ithalatı
yapılan bazı ülkelerin gizlenmesine başlanmış ve bu uygulama 2002 yılına kadar geriye
çekilmiştir. Uygulama çerçevesinde gizleme yapılan ithalatın bir bölümü ‘gizli ülke’
grubu içerisinde verilmektedir.
TÜİK tarafından yapılan revizyonlar, daha önceden gerekçesi ve tarihi
kamuoyuna duyurularak gerçekleştirilmektedir. Gizleme uygulaması, verilerde herhangi
bir revizyon olmayıp sadece kişisel bilgilerin korunmasına ilişkin yasa hükümlerinin
uygulanmasından kaynaklanmaktadır. Bu uygulama toplam dış ticaret verilerinde
herhangi bir değişikliğe neden olmamaktadır.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
TÜİK Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği
Tel: 0312 425 20 52 – 410 01 10
Faks: 0312 425 20 53
e-Posta: bhim@tuik.gov.tr