Erzincan University, Education Faculty, Department of Computer

Otizm Spektrumu Bozukluğu Tanılı Bireylerin İletişim Becerisi İhtiyaçlarına Yönelik Mobil
Uygulamaların Tasarımı İncelenmesi
Hamza POLAT
Erzincan Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Erzincan /
TÜRKİYE, e-posta: hpolat@erzincan.edu.tr
Ömer DELİALİOĞLU
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Ankara /
TÜRKİYE, e-posta: omerd@metu.edu.tr
Bildiri Özeti:
Otizm spektrum bozukluğu (ASD) tanılı bireylerin sayısındaki hızlı artış, devletlerin ve kuruluşların bu
kişilerin ihtiyaçlarına daha fazla yoğunlaşmasını beraberinde getirdi. Bununla birlikte, otizmli bireylere sosyal
iletişim becerisi kazandırmayı amaçlayan alternatif iletişim (Alternative and Augmentative Communication:AAC)
gibi yöntemler de yaygınlaştı. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı otizmli bireylerin iletişim becerilerini artırmaya
yönelik geliştirilecek olan mobil uygulamanın kullanımını alternatif iletişim araçları çerçevesinde, tasarım ilkeleri
ile birlikte incelemektir. İlk olarak, tasarım sürecinin başında bireylerin iletişim gereksinimlerini daha iyi anlamak
için alan yazın taraması yapıldı. Literatür taraması bulguları ışığında, Skinner’in 1957’de önerdiği Sözel Davranış
(Verbal Behaviour) yaklaşımında önerdiği değişkenlerden biri ve en temeli olan “mand” ya da “herhangi bir şeyi
isteme talebinde bulunma” kontrol değişkenini otizmli bireylere öğretme, ana hedef olarak seçildi. Dolayısıyla,
geliştirilmesi planlanan uygulama, adı geçen hedefe nasıl ulaşılabileceği temel alınarak tasarlandı. İkinci olarak,
otizmli bireylerin özel ihtiyaçlarını daha derinlemesine anlayabilmek ve özel eğitim için kullanılabilecek mobil
uygulama gereksinimlerini araştırmak için beş özel eğitim öğretmeniyle odak gurup çalışması yapıldı. Alan yazın
taraması ve odak gurup görüşmesi sonuçları göz önüne alınarak mobil uygulamanın ilk prototipi geliştirildi.
Uygulama, her bir kullanıcının bilgilerini ayrı ayrı tutmasının yanında, iletişim amaçlı kullanılacak objelerin
resimlerinin çekilmesi, ses kayıtlarının alınması ve seslendirilmesi gibi bazı özelliklere sahip olacak şekilde
tasarlandı. Bununla birlikte, kullanıcının nesnelerle olan etkileşimi hatta bu nesnelere hangi zaman aralığında nasıl
tepki verdiği gibi bilgileri de kaydetmektedir. Böylece, geliştirilen uygulama araştırmacılara otizmli bireylerin
hangi objelerle nasıl iletişime geçtiği gibi bilgileri sunması hedeflenmiştir. Uygulamanın iyileştirilme süreci
devam etmektedir bu çalışma ise sadece ilk prototipin gelişim sürecini anlatmaya yöneliktir.
Anahtar Sözcükler: Otizm spektrum bozukluğu (ASD), alternatif iletişim (AAC)
Design of mobile Applications for the Communication Needs of Individuals with Autism Spectrum
Disorders
Hamza POLAT
Erzincan University, Education Faculty, Department of Computer and Instructional
Technologies
Erzincan / TURKEY, e-mail: hpolat@erzincan.edu.tr
Ömer DELİALİOĞLU
Middle East Technical University, Education Faculty, Department of Computer and
Instructional Technologies
Ankara / TURKEY, e-mail: omerd@metu.edu.tr
Abstract
The number of individuals with Autism Spectrum Disorders (ASD) have been increasing in an accelerated rate
and thereby governments and many associations have begun to give more special attention for the requirements of
individuals with ASD. Additionally, several attempts including augmentative communication (AAC) have become
widespread to fulfil social communication needs of such individuals. In this regard, the main purpose of this study
is to examine design principles of mobile application from an AAC perspective, which is intended to enhance
functional communication skills of individuals with ASD. Firstly, at the beginning of design process, a literature
review was conducted to understand the communication needs of target group. In the light of the literature review,
learning “mand” in other words requesting was taken as the target task to be accomplished by the target group,
which is first fundamental controlling variables of “Verbal Behaviour” proposed by Skinner (1957). Thus, the
intended mobile application was designed depending on requirements of such task. Secondly, a focus group
consisting of 5 special education teachers was conducted to deeply understand the special needs of individuals
with ASD and to examine the capabilities of mobile application in special education. By taking the literature review
and focus group results into consideration, first prototype of mobile application was created. The mobile
application was designed with several features not only to save each user’s information but to capture the images,
to record voices and to generate the speech of objects that are planned to use in communication. Additionally, it
saves the information like the interaction between user and objects and the in which time and how users give
responses to the objects. By this way, it is aimed to provide chance to researchers to follow the way how users
interact with objects in communication. The development process of the mobile application is in progress. This,
study just focuses on the development process of first prototype of the application based on the literature review
and focus group analysis results.
Keywords: Autism spectrum disorders (ASD), Alternative and augmentative communication (AAC)