makedonya ülke raporu

MAKEDONYA ÜLKE RAPORU
Makedonya, Orta ve Doğu Avrupa’yı Güney ve Güneydoğu Avrupa ile bağlayan önemli ulaşım yollarının
kesiştiği bir noktada bulunmaktadır. Makedonya, 10,2 Milyar Amerikan Dolarlık gayri safi milli hasılaya
sahip olup 2,1 Milyon kişilik nüfusu vardır. Makedonya nüfusunun yarısından fazlasını Arnavutlar
oluşturmakta, bunları Türkler, Romanlar, Sırplar, Boşnaklar ve Ulahlar izlemektedir.
Makedonya hükümetinin öncelikli amacı Avrupa
Birliği’ne (AB) tam üyeliktir. Nisan 2001’de AB ile
İstikrar ve İşbirliği Anlaşması’nı imzalayan Makedonya,
Nisan 2004 itibariyle de AB’ye tam üyelik için
başvurusunu yapmıştır. Adaylık süreci halen devam
etmektedir
Makedonya sanayi altyapısı, eski Yugoslavya
döneminden miras kalan birkaç yatırımdan ibarettir.
Ülke donanımlı ve rekabet edebilir bir işgücüne sahip
olmakla birlikte, iş olanakları oldukça yetersizdir.
Sanayi GSYH’nın % 29,5’ine tekabül etmektedir.
Sanayide ağırlık kimyevi ürünler, demir-çelik, tekstil ve
metalurjidedir.
Gıda işleme, meşrubat, çimento, enerji diğer önemli sanayi kollarıdır. Resmi kayıtlara göre işsizlik oranı
ortalama %30 civarındadır. Kişibaşı gelir 5.000 Amerikan Doları seviyelerindedir. Mevcut durumda
Makedonya kişibaşı gelir dağılımı açısından Avrupa standartları ölçüsünde fakir olmakla birlikte küçük
nüfusunun da avantajıyla, son yıllarda gelir düzeyi yükselmektedir.
2013 yılı rakamlarına göre Makedonya’da 960 bin civarında işgücü bulunduğu tahmin edilmektedir. Bu
işgücünün % 18,8’i tarım, % 27,5’i sanayi, % 53,7’si hizmetler sektöründe çalışmaktadır. Ülkede resmi
giydirilmiş asgari ücret aylık 130 Euro civarında olmakla beraber 2014 yılı itibariyle 200 Euro’luk bir tutarla
gerekli istihdamı sağlamak mümkündür.
Tarım sektörü GSYİH’nın %12,1’ini oluşturmakta ve aktif nüfusun da % 18,8’sini içermektedir. Başlıca tarım
ürünleri; pirinç, pamuk, tütün ve çeşitli meyvelerdir.
GSYH’nın % 29,5’una katkıda bulunan sanayi sektörü, yine buna yakın oranlarda işgücüne istihdam
sağlamaktadır.
Hizmet sektörü ise GSYİH’nın %58,4’ünü oluşturmakta ve nüfusun da %53,7’sini istihdam etmektedir.
Hizmetler özellikle ticaret, taşımacılık, telekomünikasyon ve bankacılık alanlarında yoğunlaşmaktadır.
Kurumlar ve gelir vergisi 2008 yılında %10’a düşürülmüştür ve bu oran Avrupa’daki en düşük vergi olmuştur.
Bu önlemle yabancı yatırımların arttırılması, ekonomik büyümenin sağlanması ve işsizlik oranının
düşürülmesi hedeflenmiştir.
Ülkedeki en önemli pazar, birçok ticari aktivitenin gerçekleştiği Başkent Üsküp’tür. Diğer önemli iş
merkezleri, Bitola, Prilep veTetovo’da bulunmaktadır.
Makedonya Dış Ticaret İstatistikleri;
Makedonya 2013 yılı itibariyle 4,3 Milyar $’lık ihracatına karşılık 6,6 Milyar $’lık ithalat gerçekleştirmiştir.
Ülkede en çok ithal edilen ürünler arasında; Petrol yağları ve gazları, muhtelif madenler, Demir/çelik
mamulleri; elektrik, otomotiv, tıbbi ürünler, sentetik polimerler, elektrikli cihazlar ve pamuklu kumaşlar ilk
sıralarda yer almaktadır.
Buna karşılık olarak Makedonya’nın en büyük on ihraç ürünü sırasıyla; Reaksiyon başlatıcılar, hızlandırıcılar,
katalitik müstahzarlar; Ferro alyajlar; Santrifüjle çalışan kurutma, filtre, arıtma cihazları; Bayan-Erkek-Çocuk
dış giyim; Yaprak tütün ve tütün döküntüleri; Demir/çelik yassı mamul; Demir/çelikten diğer tüpler, borular,
içi boş profiller; Kurşun cevherleri ve konsantreleri; taze üzüm şarabı; bakır cevherleri ve konsantreleridir.
Ülke
Almanya
Bulgaristan
İtalya
Kosova
Sırbistan
Yunanistan
Hırvatistan
Çin
Bosna Hersek
İngiltere
Makedonya’nın İhracatında İlk 10 Ülke (Ocak-Aralık 2013)
İhracat (000 ABD Doları)
Toplam İhracata Oranı (%)
590.426
36,0
131.514
8,0
113.103
6,9
111.163
6,8
104.594
6,4
96.396
5,9
42.804
2,6
38.787
2,4
34.473
2,1
31.501
1,9
Kaynak: Makedonya Cumhuriyeti İstatistik Ofisi
Ülke
İngiltere
Almanya
Yunanistan
Sırbistan
İtalya
Çin
Bulgaristan
Türkiye
Rusya
Slovakya
Makedonya’nın İthalatında İlk 10 Ülke (Ocak-Aralık2013)
İhracat (000 ABD Doları)
Toplam İhracata Oranı (%)
303.217
11,4
273.013
10,3
240.033
9,0
196.512
7,4
168.779
6,3
159.680
6,0
135.658
5,1
125.132
4,7
124.928
4,7
65.375
2,5
Kaynak: Makedonya Cumhuriyeti İstatistik Ofisi
Makedonya Türkiye Ticari İlişkileri;
Makedonya ile Türkiye arasında çifte vergilendirmeyi önlemek amacıyla 1996 yılında çifte vergilendirmeyi
engelleyen anlaşma imzalanmıştır. Türkiye ile Makedonya arasında 2000 yılında Serbest Ticaret Anlaşması
yürürlüğe girmiştir. 2014 yılı ilk 7 ayında Makedonya ve Türkiye arasındaki dış ticaret hacmi yaklaşık 375
Milyon Amerikan Dolarına ulaşmıştır. Türkiye Makedonya gerçekleştirdiği 294 Milyon Dolarlık ihracatına
karşılık 81 Milyon Amerikan Dolarlık ithalat gerçekleştirmekte ve önemli bir ihracat fazlası vermektedir.
Türkiye'nin Makedonya'ya İhracatında Başlıca Ürünler; Turunçgiller (taze/ kurutulmuş) Pamuklu
mensucat; Ekmek, pasta, kek, bisküvi vs; Pamuk (dikiş hariç) ipliği; Buzdolapları, dondurucular,
soğutucular, ısı pompaları; Diğer mobilyalar vb. aksam, parçaları; Bakır teller Aluminyum çubuk ve
profiller; havlu, bebek bezleri,
Türkiye'nin Makedonya'dan İthalatında Başlıca Ürünler; Demir/ çelik mamulleri; devamsız sentetik
liften dokumalar; Ateşe dayanıklı tuğla, blok, karo, ateşe dayanıklı seramik eşya; Arıtılmış bakır, işlenmemiş
bakır alaşımları; Pamuk men; Ferro alyajlar; Koyun derisi; Dokunmamış mensucat; Demir/ çelik yassı
mamul; Plastikten döküntü, kalıntı ve hurdalar,
Makedonya pazarı küçük olmakla beraber özellikle İnşaat malzemeleri, Makineler, aksam ve parçaları,
İşlenmiş gıda ve tarım ürünleri, Tıbbi malzemeler, Mobilya ve ağaç işleme sanayi ürünleri ve Kimya sanayi
ürünlerinde önemli ihtiyaçları bulunmaktadır.
Makedonya ve Türkiye arasında ikili ekonomik ilişkilerde son yıllardaki gelişmeye rağmen Türk
işadamlarının faaliyetleri genellikle ticaret ağırlıklıdır. Makedonya’da doğrudan yabancı sermaye yatırımı
gerçekleştiren Türk şirketlerinin sayısı 100 civarında olup bunların önemli bölümü KOBİ niteliğinde
firmalarımızdır. Halihazırdaki Türk yatırım tutarı 180 milyon Dolar civarındadır ve yakın zamanda TAV,
Şişecam ve Borteknik’in yapmayı planladığı yatırımlar sonrasında 500 milyon Dolara çıkması
beklenmektedir.