Gümrük ve dış ticaret alanında en sık karşılaşılan

Gümrük ve dış ticaret alanında
en sık karşılaşılan uyuşmazlık
konuları ve çözüm yolları
2
Önsöz
Dış ticaretteki aktörlerin gerek ulusal gerek uluslararası düzeyde rekabet
edebilmesi açısından gümrük ve dış ticaret operasyonlarının kesintisiz
ve etkin bir şekilde yürütülmesi gerekmektedir. Bu ise öncelikle gümrük
uygulamalarının titizlikle takibi, muhtemel risklere karşı gerekli iç ve dış
kontrol ve denetim sistemlerinin ve uygulamalarının tesis edilmesi ile mümkün
olabilmektedir. Günümüzde gümrük ve dış ticaret işlemlerinin giderek
karmaşık bir hale gelmesi, Gümrük ve Dış Ticaret mevzuatının sürekli değişiklik
göstermesi ve gümrük işlemlerinde yapılan hatalar nedeniyle firmalar ciddi
riskler ile karşı karşıya kalmaktadır.
Gümrük ihtilafları genellikle vergilendirme unsurlarına ilişkin gümrük idaresi
ve denetim elemanlarının yapmış oldukları tespitlerdeki farklılıklarda ortaya
çıkmakla beraber, gümrük idaresinin yapmış olduğu herhangi bir idari
tasarrufun sonucu da uyuşmazlık veya anlaşmazlık konusu olabilmektedir.
Gümrük mevzuatı, ihlal ve usulsüzlüklere öngörülen yaptırımlar bakımından
en ağır mevzuat olarak karşımıza çıkmaktadır.
Cahit Gökçelik
Gümrük ve Dış Ticaret Hizmetleri Lideri
Bu kapsamda, gümrük idarelerinin yapmış olduğu her tür ek vergi ve para
cezası kararlarına karşı veya mükellef tarafından hukuka aykırı olduğu tespit
edilen işlemlerde çözüm yollarının bilinmesi önem arz etmektedir.
Dünyada küresel ticaret konusuna verdiği önem ve geliştirdiği uzmanlıkla
tanınmış bir profesyonel hizmet firması olarak, gümrük ve dış ticaret alanında
gerek Türkiye’de gerek uluslararası düzeyde yaptığımız sayısız proje ile gümrük
danışmanlığı ve gümrük denetimi konularında önemli bir birikime sahip olduk.
Dünyadaki diğer Deloitte ofislerinden öğrendiğimiz bu alana özel yaklaşımlar
ve edindiğimiz tecrübe de bizim en çok faydalandığımız kaynakların başında
gelmektedir.
Bu yaklaşım ışığında oluşturduğumuz sistem ve uygulamaları kullanarak
müşterilerimize sunduğumuz hizmetler kapsamında, gümrük ve dış ticaret
açısından idare ve firmalar arasında ortaya çıkan çok sayıda ihtilafın
çözülmesinde destek olduk. Son dönemlerde tespit ettiğimiz ihtilaflardan
özellikle sıklıkla rastladıklarımızı bu çalışma aracılığıyla paydaşlarımızın bilgisine
sunmak istedik.
Gümrük ve dış ticaretin özgü dinamikleri, mevzuatın da sürekli olarak
değişmesi nedeniyle ortaya çıkacak yeni durumları göz önünde bulundurarak
ve sizlerden gelecek geri bildirimleri de dikkate alarak belirli dönemlerde bu
çalışmayı güncellemeyi ve genişletmeyi planlamaktayız.
Bu çalışmanın, gümrük idaresinin yaptığı bir takım idari işlemlerle muhatap
olan firmalar açısından yararlı olacağını umuyor, ihtilaflardan uzak başarılı bir
çalışma hayatı diliyoruz.
3
Gümrük ihtilaflarında çözüm yolları
Gümrük ihtilaflarını kısaca, gümrük idaresinin
yapmış olduğu bir işlem ya da eylemin hukuk
kurallarına aykırı olduğunun iddia edilmesi
sonucu, böyle bir iddiada bulunan taraf ile gümrük
idaresi arasında ortaya çıkan uyuşmazlık olarak
tanımlayabiliriz.
Gümrük ihtilafları genellikle vergilendirme
unsurlarına ilişkin gümrük idaresi ve denetim
elemanlarının yapmış oldukları tespitlerdeki
farklılıklarda ortaya çıkmakla beraber, gümrük
idaresinin yapmış olduğu herhangi bir idari
tasarrufun sonucu da uyuşmazlık veya anlaşmazlık
konusu olabilmektedir.
Gerek ithalat ve ihracat işlemleri sırasında gümrük
idaresince yapılan denetimlerde, gerek ithalat
sonrasında yapılan sonradan kontrol denetimleri
veya idarece yapılan ertelenmiş kontrollerde,
yüksek miktarda ek tahakkuk yapılarak ilave
gümrük yükümlülükleri ve ağır idari para cezaları
düzenlenebilmektedir.
Bu kapsamda, idarenin yapmış olduğu bu tür
ek vergi ve para cezası kararlarına veya mükellef
tarafından hukuka aykırı olduğu tespit edilen
işlemlerde karşı kanun yollarının bilinmesi önem
arz etmektedir.
Bu kapsamda ihtilaflara karşı çözüm yollarını
aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.
•Peşin Ödeme İndirimi
•İtiraz
•İhtirazi Kayıt
•Uzlaşma
•İdari Yargı
Ayrıca, bu çalışmanın son bölümünde bir ihtilaf
konusu olmamakla beraber, muhtemel bir ihtilaf
doğmadan çözülmesinde başvurulabilecek
pişmanlıkla beyan konusuna ilişkin bilgilere de yer
verilmiştir.
4
Peşin ödeme
1. Peşin Ödeme nedir?
Peşin ödeme, gümrük idaresince yapılan ek
tahakkuk ve/veya idari para cezalarının tebliğ
edildiği tarihten itibaren itiraz veya uzlaşmaya
konu edilmeksizin 15 günlük süre içerisinde
ödenmesidir.
2. Peşin Ödemenin faydası nedir?
Gümrük idaresince verilen cezalara karşı firmalar
peşin ödemeyi tercih ederek, idari ihtilafı
sonlandırmayı tercih edebilir. Gümrük vergilerinin
peşin ödenmesinde herhangi bir indirim
mekanizması olmamakla beraber, idari para
cezalarının peşin ödenmesi halinde Kabahatler
Kanunu’nun 17 nci maddesi gereğince dörtte bir
oranında indirim sağlanmaktadır.
Ancak, Gümrük Kanunu’nun uzlaşma hükümleri
çerçevesinde uzlaşılan cezalar hakkında ayrıca
peşin ödeme indiriminden yararlanılamamaktadır.
Cezanın niteliği ve büyüklüğüne göre firmalar
ihtilafı sürdürmek yerine indirimli ödeme yaparak
idare ile olan uyuşmazlığı sonlandırmayı tercih
edebilir.
İtiraz
1. İtiraz nedir?
Gümrük idaresinin yapmış olduğu bir işlem ya
da eylemin hukuk kurallarına aykırı olduğunun
iddia edilmesi sonucu, böyle bir iddiada bulunan
taraf ile gümrük idaresi arasında ortaya çıkan
uyuşmazlıklara karşı kanun yollarından biri de
itirazdır.
İtiraz, idarenin almış olduğu bir ek vergi, ceza
kararı veya herhangi bir idari karara karşı yine
idarenin içinde bir üst makama, üst makam
yoksa aynı makama yapılan düzeltme (veya iptal)
başvurusudur.
2. İtirazın faydası nedir?
İtiraz, idare ile olan ihtilafın yargı yoluna
başvurulmadan çözülebilmesine imkân
vermektedir. Bu şekilde idarenin almış
olduğu bir karar yine aynı idare veya bir üst
makam tarafından kaldırılabilmekte veya
düzeltilebilmektedir.
İhtirazi kayıtla beyanda yükümlü idarenin
yorumu nedeniyle ortaya koyduğu bir engeli
aşmak amacıyla irade beyanında bulunmaktan
kaçınmakta ve idarece uygulamaya konmuş
işlemin gerekliliği nedeniyle ve idarenin görüş
ve uygulamaları çerçevesinde, kendi iradesini
saklayarak bir beyan yapmaktadır.
Ayrıca, Gümrük Kanunu’nun 242 nci maddesi
gereğince, idari yargı yoluna başvurabilmek için
idareye itiraz yapılmış olması, diğer bir değişle
idare içindeki tüm itiraz yollarının tüketilmiş olması
gerekmektedir.
Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliği
hükümlerinde ihtirazı kayıt veya ihtirazı kayıtla
beyan kavramı bulunmamakla beraber, yargı
kararlarında esas alındığı görülmektedir.
3. İtiraz nasıl yapılır?
İhtirazi kayıtla yapılan beyanın normal usulde
yapılan beyana kıyasla en önemli faydası
vergisel uyuşmazlıklarda ortaya çıkmaktadır. Bu
kapsamda beyan yapılması halinde, gümrük
idaresinin uygulaması çerçevesinde vergisel açıdan
dezavantajlı olarak yüksek vergi ödemekle beraber,
Gümrük Kanunu’ndaki yüksek vergi cezalarına tabi
olunmamaktadır.
Yükümlüler kendilerine tebliğ edilen gümrük
vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ
tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir üst
makama, üst makam yoksa aynı makama
verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebilirler.
İdareye intikal eden itirazlar otuz gün içinde karara
bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edilir.
İtiraz dilekçelerinin süresi içinde yanlış makama
verilmesi halinde, itiraz süresinde yapılmış sayılır ve
idarece yetkili makama ulaştırılır.
İtirazın reddi kararlarına karşı işlemin
yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine
başvurulabilmektedir.
İhtirazi kayıt
1. İhtirazi kayıt nedir?
İhtirazi kayıt, yükümlü ile idare arasındaki
uyuşmazlığa ilişkin yükümlülerin, idareye karşı
yapmış oldukları beyanlarda dava hakkının saklı
olduğunu belirten bir şerhtir.
2. İhtirazi kayıtla beyanın faydası nedir?
Bununla birlikte, firma hakkında cezai işlem
uygulanmadığı için gümrük idaresi nezdinde
risk durumu yükselmeyeceğinden, hem idarece
yapılan denetimlerde hem de sonradan kontrol
kapsamında risk düzeyi artmamaktadır.
Ayrıca, yargı kararlarında ihtirazi kayıt konulmadan
verilen beyannameye dayanılarak tahakkuk
ettirilen vergilere karşı idari itiraz yollarına
gidilmesinin olanaklı olmadığı yönünde kararlar
bulunmakta olup, beyan üzerine tahakkuk ettirilen
vergilere karşı itiraz yoluna başvurulabilmesi için,
beyannamenin tescil edildiği günde ihtirazi kayıt
konulması gerektiği; beyannamenin tescil edildiği
tarihten sonraki bir tarihte verilen ihtirazi kaydın
veya ihtirazi kayıt içeren dilekçenin, itiraz hakkı
vermeyeceği belirtilmektedir.
5
3. İhtirazi kayıtla beyan nasıl yapılır?
4. Hangi alacaklar uzlaşmaya konu olabilir?
Yargı kararları çerçevesinde, ihtirazi kayıtla beyan
üzerine tahakkuk ettirilen vergilere karşı dava
yoluyla düzeltme yoluna başvurulabilmesi için;
yükümlünün beyannamenin tescil edildiği günde,
beyanname ile birlikte bir dilekçeyi idareye vermesi
ve ayrıca beyanname üzerine ihtirazi kayıtla beyan
yaptığını belirtir bir şerhi düşmesi gerekmektedir.
Gümrük vergileri olarak aşağıdaki alacaklar
uzlaşmaya konu edilebilir:
Aksi takdirde, beyannamenin tescil edildiği
tarihten sonraki bir tarihte verilen ihtirazi kaydın
veya ihtirazi kayıt içeren dilekçenin itiraz hakkı
vermeyeceği yargı kararları ile kesinleşmiştir.
• Sübvansiyona Karşı Telafi Edici Vergi
•Gümrük Vergisi
• İlave Gümrük Vergisi
• Tek ve Maktu Vergi
• Dampinge Karşı Vergi
• Katma Değer Vergisi
• Özel Tüketim Vergisi
• Ek Mali Yükümlülük
• Toplu Konut Fonu
Uzlaşma
• Tütün Fonu
1. Uzlaşma nedir?
• Ek Fon
Uzlaşma, idare ile yükümlüler arasında ortaya
çıkan ihtilafların yargı yoluna başvurulmadan,
görüşme yoluyla çözümlenmesini öngören bir
müessesedir.
• Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu
• Çevre Katkı Payı
• Telafi Edici Vergi (İhracat)
• TRT Bandrol Ücreti (Ticari olmayan eşya için)
2. Uzlaşmanın faydası nedir?
Uzlaşma öncelikle, yargıya gidilmesi halinde faizleri
ile birlikte daha büyük tutarlara ulaşabilecek
vergi ve ceza borçlarının daha düşük tutarlarda
ödenebilmesi imkânını vermektedir.
Ayrıca, dava takibine ilişkin külfet ve masraflardan
da kurtulmuş olunmaktadır.
3. Uzlaşmanın kapsamına neler girer?
Gümrük uzlaşmalarının kapsamına aşağıdakiler
girmektedir:
•Beyan ile gümrük idaresince yapılan tespit
sonucunda belirlenen farklılıklar,
•Gümrük idaresince tespit edilmesinden önce
beyan sahibince bildirilen farklılıklar,
•Kanunda ve ilgili diğer kanunlarda öngörülen
cezaların tümü.
6
Para cezaları olarak aşağıda belirtilen cezalar
uzlaşmaya konu edilebilir:
Kanun Adı
4458 sayılı Gümrük
Kanunu
Maddeleri
234, 235, 236, 237,
238, 239, 241
2976 sayılı Dış Ticaretin
Düzenlenmesine Hakkında
Kanun
4
3065 sayılı Katma Değer
Vergisi Kanunu
51
4760 sayılı Özel Tüketim
Vergisi Kanunu
16
Listelerde belirtilmeyen ve gümrük idarelerince
tahsili gereken alacaklar ile Gümrük Uzlaşma
Yönetmeliği’nin yayımı tarihinden sonra yapılacak
düzenlemelerle getirilen alacaklar da uzlaşmaya
konu olabilecektir.
Uzlaşma talebi, yükümlüye tebliğ edilen alacakların
tamamı için yapılabileceği gibi vergiler veya
cezaların tür itibariyle bir kısmı için de yapılabilir.
5. Hangi tür alacaklar uzlaşmaya konu
edilemez?
Aşağıdaki alacaklar uzlaşmaya konu edilemez:
•Alacağın 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele
Kanunu’nda düzenlenen kaçakçılık suçlarına
ilişkin olması halinde uzlaşma talebinde
bulunulamaz.
7. Uzlaşma talebinde bulunabilmek için
başvuru süresi nedir?
Uzlaşma talepleri, henüz itiraz başvurusu
yapılmamış gümrük vergileri ve vergi aslına
bağlı olsun ya da olmasın tüm para cezalarının
yükümlüye veya ceza muhatabına tebliğ
tarihinden 15 günlük itiraz süresi içinde yapılır.
8. Uzlaşma başvurusu nereye yapılır?
Uzlaşma başvurusu;
•Konusu 500.000 TL’ye kadar olan alacaklar
(bu tutar dâhil) için Gümrük ve Ticaret Bölge
Müdürlüğü Uzlaşma Komisyonları’na,
•Konusu 500.000 TL’yi aşan alacaklar için Merkezi
Uzlaşma Komisyonu’na
yapılır.
•Gümrük vergilerinin matrahına giren, ancak aslı
gümrük idarelerince takip ve tahsil edilmeyen
vergi ve benzeri mali yükler uzlaşmaya konu
edilemez.
Uzlaşma talebi, başvurmaya yetkili kişiler
tarafından, uzlaşmaya yetkili komisyonların
sekretarya hizmetlerini yürütmekle görevli birimine
dilekçe ile iletilir.
•Aynı tür vergi veya cezanın bir kısmı için uzlaşma
talebinde bulunulamaz.
Aynı nitelikteki alacakların birden fazla
gümrük müdürlüğünde veya bölge müdürlüğü
bağlantılarında yapılan işlemlere ilişkin olması
halinde söz konusu alacakların toplamı tek bir
uzlaşmaya konu olabilir. Bu durumda yükümlü
tarafından yetkili uzlaşma komisyonuna
başvurulması esas olmakla birlikte, uzlaşmaya
konu alacaklara ilişkin detaylı bilgilerin verilmesi
şartıyla, işlemin yapıldığı gümrük idarelerinden
herhangi birine de başvurulabilir.
•İlgili mevzuat uyarınca alacağın tahsilat
aşamasına geldiği durumlarda alacak uzlaşmaya
konu edilemez.
6. Uzlaşma talebinde kimler bulunabilir?
Aşağıda belirtilenler uzlaşma talebinde bulunabilir:
•Yükümlünün kendisi
•Temsilcisi
•Özel vekâletname verilmesi şartıyla gümrük
müşaviri
•Yükümlünün veli ya da vasisi
•Aynı gümrük vergilerinin ödenmesinden
yükümlü ile birlikte müştereken ve müteselsilen
sorumlu olması halinde gümrük müşavirleri
7
9. Uzlaşma talebinde bulunmanın sonuçları
nelerdir?
12. Uzlaşma komisyonlarının işlemlerine karşı
dava açılabilir mi?
Uzlaşma talebinde bulunulması halinde, itiraz veya
dava açma süresi durur.
Komisyonların tüm çalışmaları ve işlemleri
hakkında yükümlü veya cezanın muhatabı
tarafından dava açılamaz, hiçbir merciye şikâyet
veya itirazda bulunulamaz.
Uzlaşmanın vaki olmaması veya temin
edilememesi halinde, süre kaldığı yerden işlemeye
başlar. Ancak sürenin bitimine 3 günden az kalmış
olması halinde, süre 3 gün uzar.
Süresi içinde uzlaşma talebinde bulunan yükümlü,
uzlaşma talep ettiği alacaklar için, başvurusuna
ilişkin süreç sonuçlanmadan itiraz veya dava
yoluna gidemez.
10. Uzlaşma görüşmesine kimler katılabilir?
Uzlaşma komisyonu görüşmelerine yükümlünün,
veli ya da vasinin bizzat katılması esastır.
Yükümlünün toplantıya katılmaması halinde
temsilcisi veya gümrük müşaviri (vekâletnamede
özel yetki verilmesi şartıyla) yükümlü adına
görüşmelere katılabilir ve tutanakları imzalayabilir.
11. Uzlaşma görüşmesinin sonuçları nasıl
tebliğ edilir?
Yapılan görüşme sonucunda uzlaşma sağlandığı
takdirde uzlaşma komisyonunca durum; üç nüsha
düzenlenen tutanakla tespit edilir. Bu tutanağın
üç nüshası da komisyonun başkan ve üyeleri ile
yükümlü tarafından imzalanır. Ayrıca, tutanak
üzerine imza alınarak yükümlüye derhal tebliğ
edilir.
Uzlaşma temin edilemediği hallerde temin
edilememe nedenini belirtilmek suretiyle
komisyonca üç nüsha tutanak düzenlenir ve
tutanağın bir nüshası yükümlüye verilir.
8
13. Uzlaşılan alacakların ne zaman ödenmesi
gerekir?
Uzlaşmaya konu olan gümrük vergileri ve para
cezası alacakları, uzlaşma tutanağının tebliğinden
itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekir.
14. Uzlaşma sağlanamaması halinde yükümlü
itiraz/dava hakkına sahip midir?
Uzlaşmaya konu edilen alacaklar, uzlaşmanın
vaki olmaması veya temin edilememesi
halinde, Gümrük Kanunu’nun 242 nci maddesi
çerçevesinde yükümlüsünce itiraza veya idari
davaya konu edilebilir.
15. İtiraz ve uzlaşma hakkı aynı anda
kullanılabilir mi?
Yükümlü, kendisine tebliğ edilen alacaklar için
Gümrük Kanunu’nda düzenlenen itiraz hakkı ile
uzlaşma hakkını aynı anda kullanamaz. İtiraza
konu edilmiş alacaklar için uzlaşma talebinde
bulunulamaz.
idari yargı
1. İdari Yargı Yolu nedir?
Gümrük idaresince düzenlenen ek vergi ve para
cezalarına ilişkin olarak idare ile uzlaşmanın
sağlanamaması veya idareye yapılan itirazın
reddedilmesi halinde hukuki ihtilaf idari yargıya
konu edilebilir. İhtilafın niteliğine göre yargı mercii
vergi mahkemesi veya idare mahkemesidir.
2. İtiraz yapılmadan İdari Yargı Yoluna
gidilebilir mi?
Gümrük Kanunu’nun 242 nci maddesine
göre itirazın reddi kararlarına karşı işlemin
yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine
başvurulabilmektedir.
4. Yargı merciine başvuru için süre kısıtı
bulunmakta mıdır?
Gümrük Kanunu’nun 242 nci maddesine
göre itirazın reddi kararlarına karşı işlemin
yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine
başvurulabilmektedir. İtiraza karşı idarenin 30
gün içinde karar vermemesi halinde zımnen
reddedilmiş sayılarak idari yargı mercilerine
başvurulabilir.
Vergi Mahkemelerine başvuru süresi 30 gündür.
30 günlük sürenin başlangıcı idari süreçte yapılan
itirazın reddi kararının ilgiliye tebliğinden itibaren
başlamaktadır.
Konuya ilişkin yargı kararlarına göre, itiraz usulü
Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiş olduğundan,
idari itiraz yolu tüketilmeden idari yargı yoluna
başvurulabilmesi mümkün bulunmamaktadır.
3. Uyuşmazlık konusu için hangi mahkemeye
başvurulmalıdır?
Vergi kaybına neden olan işlemlere ilişkin
ihtilafların çözümünde vergi mahkemesi, diğer
işlemlerde ise idare mahkemesi yetkilidir.
9
En çok ihtilafa konu olan hususlar
Yükümlüler ile gümrük idareleri arasında en çok ihtilafa konu edilen hususlar aşağıda yer almaktadır:
1) Royalti-lisans ödemeleri
5) Menşe uygulamaları
Eşyanın ithali sonrasında yapılacak royalti-lisans
ödemelerinin ithal anında gümrük idaresine beyan
edilmemesi nedeniyle, gümrük idaresince yapılan
inceleme veya sonradan kontrol neticesinde
royalti lisans ödemesi üzerinden ek vergi ve ayrıca
verginin 3 katı para cezası verilebilmektedir.
Tercihli gümrük oranlarından yararlanmak için
sunulan menşe belgelerinin gerçek dışı veya
usulüne uygun olarak doldurulmaması nedeniyle,
tercihsiz oranlar üzerinden ek vergi ve ayrıca
verginin 3 katı para cezası verilebilmektedir.
2) Transfer fiyatlandırması kapsamında fiyat
düzeltmeleri
Gümrük kıymetine dahil olmamakla beraber KDV
matrahına giren, ardiye ödemeleri, ordino, mesai
ücreti, kur farkı ödemeleri gibi unsurların eksik
veya hiç beyan edilmemesi durumunda, gümrük
idaresince yapılan inceleme veya sonradan kontrol
neticesinde bu unsurlar üzerinden ek KDV ve
ayrıca verginin 3 katı para cezası verilebilmektedir.
Eşyanın ithali sonrasında transfer fiyatlandırması
çerçevesinde ithal eşyasının fiyatında yapılan
düzeltmeler çerçevesinde debit note veya fiyat
farkı ödemelerinin beyan edilmemesi nedeniyle,
gümrük idaresince yapılan inceleme veya sonradan
kontrol neticesinde fiyat artışları üzerinden
ek vergi ve ayrıca verginin 3 katı para cezası
verilebilmektedir.
3) Tarife farklılıkları
Gümrük idaresince beyan aşamasında yapılan
muayene ve denetleme veya teslimden sonra
kontrol sonucunda yapılan denetlemelerde
eşyanın tarifesinin yanlış beyan edilmesi gerekçesi
ile muayene sonuçlarına göre alınması gereken
ithalat vergileri üzerinden ek vergi ve ayrıca
verginin 3 katı para cezası verilebilmektedir.
4) Faturalardaki iskontolar
Peşin ödeme ve miktar iskontoları belli koşulları
sağlaması halinde gümrük kıymetine dahil
edilmesine gerekmemekte olup, bu tür iskontolar
dışında yapılan iskontoların gümrük kıymetine
dahil edilmemesi halinde, gümrük idaresince
yapılan inceleme veya sonradan kontrol
neticesinde iskonto miktarı üzerinden ek vergi ve
ayrıca verginin 3 katı para cezası verilebilmektedir.
10
6) KDV Matrahına giren unsurlarda ihtilaflar
7) KDV oranına ilişkin ihtilaflar
Gümrük idaresince beyan aşamasında yapılan
muayene ve denetleme veya teslimden sonra
kontrol sonucunda yapılan denetlemeler
sonucunda; KDV matrahı doğru olsa bile, KDV
oranının doğru beyan edilmemesi gerekçesi ile
ek vergi ve ayrıca verginin 3 katı para cezası
verilebilmektedir.
8) Dahilde işleme rejimi hükümlerinin ihlal
edilmesi
Dâhilde işleme rejimine ilişkin hükümlerin ihlali
halinde (örneğin rejimin öngördüğü sürede
ihracatın yapılmaması veya ikincil işlem görmüş
ürünlerin beyan edilmeden serbest dolaşıma
sokulması gibi), rejim ihlali kapsamında ağır para
cezaları uygulanabilmektedir.
9) İthali lisansa, şarta, izne tabi eşyanın
beyanı
Gümrük idaresince beyan aşamasında yapılan
muayene ve denetleme veya teslimden sonra
kontrol sonucunda yapılan denetlemeler
sonucunda; eşyanın ithali, lisansa, şarta, izne veya
belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik
belgesine tabi olduğu ancak bu izinlerin alınmadığı
tespit edilirse ağır para cezası uygulanabilmektedir.
10) Belirgin şekilde farklı cinste eşya tespiti
Transit veya antrepo rejim beyanında bulunulan
eşyanın belirgin şekilde farklı cinste olduğunun
tespiti halinde, farklı çıkan eşyaya ilişkin ağır
cezalar uygulanmaktadır.
11) Antrepoda eksiklik/fazlalık çıkması
Gümrük idaresinin izni alınmadan antrepodan
eşya çıkarılması veya değiştirilmesi ya da
eşyanın bir kısmının fazla/noksan olduğunun
anlaşılması hallerinde, bu eşyanın gümrük
vergileri kadar ek tahakkuk ile ağır para cezaları
uygulanabilmektedir.
12) Muafiyet hükümlerine uyulmaması
Gümrük mevzuatındaki nihai kullanım hükümleri
veya belirli durumlarda sağlanan gümrük
muafiyetlerine ilişkin koşulların ihlal edilmesi
halinde eşyanın vergileri kadar ek tahakkuk ve
para cezası uygulanabilmektedir.
13) Özet beyana konu eşyanın noksan veya
fazla çıkması
Özet beyana göre fazla/noksan çıkan kaplara
ilişkin eksik yüklendiğinin kanıtlanamadığı
takdirde, bu noksan kaplara ait para cezası
uygulanabilmektedir.
14) Mevzuata aykırı işlem yapılması
Gümrük Kanunu’na ve ikincil düzenlemelere
aykırı olarak işlem yapılması dolayısıyla
gümrük idarelerince usulsüzlük cezaları
düzenlenebilmektedir.
Pişmanlıkla beyan
1. Pişmanlıkla Beyan nedir?
Pişmanlıkla beyan, mükellefin hatalı verdiği
beyanlarını düzeltmeleri ya da vermeyi unuttuğu
beyannameleri sonradan vermesi durumu olarak
tanımlanabilir.
Pişmanlıkla beyan, bir ihtilaf konusu olmamakla
beraber, muhtemel bir ihtilaf doğmadan
çözülmesinde başvurulabilecek enstrümanlardan
biridir.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta gümrük
idaresince konu hakkında henüz tespit
yapılmamış olmasıdır. Tespit yapılmasından sonra
yapılacak olan beyanlar pişmanlık müessesinden
yararlanamamaktadır.
2. Pişmanlıkla Beyanın faydası nedir?
Gümrük Kanunu’nun 234 üncü maddesine göre,
aykırılıkların gümrük idaresince tespit edilmesinden
önce beyan sahibince bildirilmesi durumunda söz
konusu aykırılıklara ilişkin cezalar yüzde on beş
nispetinde uygulanmaktadır.
Pişmanlıkla beyan hususu, 4458 sayılı Gümrük
Kanunu’na 07.07.2009 tarihinde 5911 sayılı
Kanun ile yapılan değişiklik ile girmiştir. Bu
tarihten önce yükümlüler tarafından kendiliğinden
yapılan beyanlara da gümrük idarelerince gümrük
vergilerinden ayrı olarak vergilerin 3 katı kadar
para cezası tatbik edilmekteydi.
11
Neden Deloitte?
Gümrük ve Dış ticaret operasyonlarını yönetirken ihtiyaç duyduğunuz destek
konusunda Deloitte’un sunduğu global kaynaklara, bilgi birikimine, uzmanlığa
ve tecrübeye güvenebilirsiniz.
Deneyimli danışmanlarımız:
•İhtiyaçlarınızı analiz ederek değişen gümrük ve dış ticaret konularını analiz
edebilir,
•Gümrük ve dış ticaret konusunda sürekli olarak danışmanlık hizmeti verebilir,
•Deloitte’un sahip olduğu dünya çapındaki bilgi erişim ağı sayesinde,
dünyadaki farklı gümrük ve dış ticaret uygulamaları hakkında bilgi sunabilir,
•Maliyetlerinizi azaltacak gümrük uygulamaları konusunda danışmanlık
hizmeti verebilirler.
Ekiplerimiz ayrıca, mevcut risklerin tespiti ve var olması halinde
mevzuata uygun olarak ortadan kaldırılması için firmaların gümrük ve
dış ticaret işlemlerini resmi denetimlerdeki bakış açısı ile düzenli olarak
denetleyebilmekte ve sonuçlarına ilişkin olarak öneriler sunabilmektedir.
12
13
Daha fazla bilgi için
Ahmet Cangöz
Vergi Hizmetleri Lideri
Ortak
acangoz@deloitte.com
Cahit Gökçelik
Gümrük ve Dış Ticaret Hizmetleri Lideri
cgokcelik@deloitte.com
Barış Demirel
Müdür
bademirel@deloitte.com
Deloitte Türkiye
İstanbul Ofisi
Deloitte Values House Maslak No1 34398 İstanbul
+90 (212) 366 60 00
Ankara Ofisi
Armada İş Merkezi
A Blok Kat:7 No:8
Söğütözü, Ankara
06510
+90 (312) 295 47 00
İzmir Ofisi
Punta Plaza 1456 Sok.
No:10/1 Kat:12
Daire:14 - 15
Alsancak, İzmir
+90 (232) 464 70 64
Bursa Ofisi
Zeno Center İş Merkezi
Odunluk Mah. Kale Cad.
No:10 d
Nilüfer, Bursa
+90 (224) 324 25 00
www.deloitte.com.tr
Çukurova Ofisi
Günep Panorama İş Merkezi
Reşatbey Mah. Türkkuşu
Cad. Bina No:1 B Blok Kat:7
Seyhan, Adana
+90 (322) 237 11 00
/deloitteturkiye
/company/deloitte-turkey
/deloitteturkiye
/company/deloitte-turkey
Deloitte, denetim, vergi, danışmanlık ve kurumsal finansman alanlarında, birçok farklı endüstride faaliyet gösteren özel ve kamu
sektörü müşterilerine hizmet sunmaktadır. Dünya çapında farklı bölgelerde 150’den fazla ülkede yer alan global üye firma ağı ile
Deloitte, müşterilerinin iş dünyasında karşılaştıkları zorlukları aşmalarına destek olmak ve başarılarına katkıda bulunmak amacıyla
dünya standartlarında yüksek kaliteli hizmetler sunmaktadır. Deloitte, 200.000’i aşan uzman kadrosu ile kendini mükemmelliğin
standardı olmaya adamıştır.
Deloitte; İngiltere mevzuatına göre kurulmuş olan Deloitte Touche Tohmatsu Limited (“DTTL”) şirketini, üye firma ağındaki
şirketlerden ve ilişkili tüzel kişiliklerden bir veya birden fazlasını ifade etmektedir. DTTL ve her bir üye firma ayrı ve bağımsız birer
tüzel kişiliktir. DTTL (“Deloitte Global” olarak da anılmaktadır) müşterilere hizmet sunmamaktadır. DTTL ve üye firmalarının yasal
yapısının detaylı açıklaması www.deloitte.com/about adresinde yer almaktadır.
Bu belgede yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve Deloitte Touche Tohmatsu Limited, onun üye firmaları veya
ilişkili kuruluşları (bütün olarak Deloitte Network) tarafından profesyonel bağlamda herhangi bir tavsiye veya hizmet sunmayı
amaçlamamaktadır. Deloitte Network bünyesinde bulunan hiçbir kuruluş, bu belgede yer alan bilgilerin üçüncü kişiler tarafından
kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
© 2015. Daha fazla bilgi için Deloitte Türkiye (Deloitte Touche Tohmatsu Limited üye şirketi) ile iletişime geçiniz.
14