Psikoterapi hakkında genel bilgiler

Psikoterapi Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar
19. yüzyılda, histeri ve benzeri psikosomatik hastalıklarda görülen; körlük, sağırlık, duygusuzluk ya da
felç gibi bazı semptomları (belirtileri) tüm tıbbi tekniklere rağmen sadece organik olarak açıklamak
mümkün değildi. Bunları somatik ve klasik psikiyatri yöntemleriyle tedavi etmek de olanaksızdı. Paris’te
böyle bir histeri hastasını Jean Charcot hipnoz yaparak terapi ettikten sonradır ki (1885), S. Freud ve
ardılları (takipçileri/ardından gelen bilim adamları) bu günkü psikoterapi’nin temellerini atarak tıp bilimine
kazandırdılar.
Psikoterapi Nedir?
Günümüzde, psikoterapi’nin otuza yakın yorum ve tarifi vardır. Her tarifin kendine özgü doğru yanları
bulunmaktadır. Bu nedenle psikoterapi’nin ne olmadığını açıklamayı daha uygun buluyorum. Yine de
psikoterapi’nin ne olmadığını açıklamadan önce, çoğunluk tarafından kabul gören tarifini özetleyeyim:
Psikoterapi ruhsal sorunların psikoloji bilimi ve tekniğiyle sağaltım sürecidir. (bir başka
deyişle: Belirli psikolojik tekniklerle, psikoterapi eğitimi görmüş uzman terapistlerin, kişide
görülen ruhsal bozuklukların veya kişilik sapmalarının sağaltımıdır.)
Eğer ruhsal sorunlar ya da davranış bozuklukları, şahsın kendi öz çabası veya çevresinin yardımıyla
çözülemiyorsa, bu şahıs psikoterapi yardımına gereksim duyuyor demektir. İsviçre’de 20 yılı aşan meslek
yaşamımdaki deneyimler göstermiştir ki, birçok hasta, danışmanlık, kısa süreli dinamik terapi gibi
konuşmalarla sorunlarını çözebildikleri gibi, birçoğu da (örneğin: Panik ataklar, obsessif hastalıklar,
depresyon ve benzeri psikiyatrik hastalıklar ) belirli entelektüel düzeylerine rağmen profesyonel yardım,
yani psikoterapi olmaksızın sorunlarını tek başlarına çözmekte zorlanırlar. Bu konumdaki şahıslar, yani
günlük yaşamlarında dışarıdan aldıkları ya da kendi iç çatışmalarından doğan uyarıları yanlış algılamaları
ve muhakeme etmeleri sonucu normal dışı davranış gösterenler, ne kadar erken bir psikiyatra daha
doğrusu bir psikoterapiste müracaat ederlerse sorunlarını o kadar kısa zamanda çözebilirler.
Psikoterapi ne değildir?
Son zamanlarda psikoterapi kavramı, doktorlarla, psikiyatristlerle ya da psikologlarla yapılan
konuşmalarmış gibi bir takım yanlış anlamlarda kullanılır oldu. Normalde her hastasını düşünen doktor
hastası ile onu rahatlatıcı, bilgilendirici konuşmalar yapar. Örneğin bir çocuğa iğne yapmadan önce, o
çocuğun korkusunu gidermek için, konuşmalarıyla çocuğa cesaret verir, onu rahatlatmaya çalışır, kısaca
korkusunu gidermeye çalışır. Hatta yaptığı iğnenin fayda ve diğer etkilerini anlatır. Bu doktorun yaptığı
konuşma psikoterapi midir? Depresyondaki bir hastaya hekim, şunu yap bunu yapma gibi nasihatler
verirse yada onu teselli edici cesaret verici konuşmalar yaparsa, bu bir psikoterapi midir? Eğer cevabınız
evet ise, bir annenin ağlayan çocuğunu ya da aldığı kötü neticelerden ötürü üzgün çocuğunu teselli
etmesini, cesaretlendirmeye çalışmasını ya da bozulan oyuncağını tamir edip onun üzüntüsünü gidermeye
çalışmasını, açlığından dolayı ağlayan çocuğunun karnını doyurmasını ve borcundan dolayı üzgün ve
bunalımda olan birine parasal yardımda bulunmasını da psikoterapi olarak adlandırmamız gerekir.
Psikoterapi, bir sorun karşısında ruhsal davranış bozukluğu ya da ruhsal endişeleri azaltmak değildir.
Psikoterapi, kişinin insanlarla ilişkilerinde ruhsal ve kişilik gelişimini tamamlayıp, kişinin
benzer sorunlarla karşılaştığı ve
ruhsal sıkıntı veren durumları, psikiyatrist yardımı
olmaksızın, kendi kendine çözümlemeyi öğrenme sürecidir. Örneğin, eğer kolumuzu ikinci kez aynı
yerden kırarsak, yine doktora gidip kolumuzu tekrar aynı yerden alçıya aldırmak durumundayız. Ama iyi
bir psikoterapiden sonra aynı şekilde kırılan ruhumuzu (yani benzer sorunlarla karşılaştığımızda) doktora
gitmeden terapi edebiliyorsak, daha önce yapılan terapiye, psikoterapi diyebiliriz.
Özellikle yaptığı hatalar sonucu şansızlığa uğramış ya da başarısız olmuş tüm psikolojik sorunlu insanlar,
kendi hata ya da eksiklikleri yerine, başkalarının hatalarını görmek isterler. İşte bu tür insanlar, teselli
edici yani, “hak verici” konuşmaları memnuniyetle dinlerler. Çünkü böylece, başkaları tarafından da kendi
___________________________________________________________________________________________________________h
http://www.defnehastanesi.com
E-Mail: d rcelikel@defnehastanesi.com
© by Dr. med. Mehmet Çelikel
Kavaslı Mh. Uğur Mumcu Cd. No:101 Odabaşı Beld. Antakya / HATAY
Tel: (0326) 221 11 00_____
Sayfa 1 / 3
hata paylarının görülmediğini düşünerek egolarını tatmin ederler. Hatta bu tür şahıslarla beraber
şansızlıklara, haksızlıklara, bozuk düzene kızılıp, küfredilirse daha da mutluluk duyarlar.
Psikoterapi, başkasına nasihat, yardım veya teselli dolu moral verici konuşmalar ya da “haklısın” deyip
destek vermek değildir. Eğer doktor, hastanın sorununu hastaya çözdürmek yerine kendisi çözerse, zor
durumlarda kendi sorununu çözmeyi öğrenemeyen hastayı kendine bağımlı kıldığından, onu psikoterapi
etmemiştir.
Psikoterapide amaç, derenin kenarında duran ve dereden ayakları ıslanmadan geçemeyeceğini düşünerek
yardım isteyen bir çocuğu kucaklayıp dereyi geçirmek değildir. Amaç, çocuğun dereden ıslanmadan
geçebilme yollarını bulma yeteneğini geliştirmektir. Kısaca psikoterapiden amaç, hastanın nörotik kişilik
bozukluğunu hastaya buldurup, bunu düzeltmesini öğretmektir. Bir başka deyişle, gelişimini
tamamlayamamış kişiliğini geliştirtmektir.
Psikoterapist olmak için bir eğitim gerekli midir? Evet. Psikoterapi, her şeyden önce, psikoterapistin
kendi üzerinde kendi kişiliğini incelemesiyle öğrenilmeye başlanır. Psikoterapi eğitimi Avrupa’da yasalarca
belirlenmiştir. Bunun için, Tıp, psikoloji, sosyoloji vb. mezunlar, psikoterapist yetiştiren özel enstitülerde
yaklaşık 4-5 yıl eğitim görüp, sınavını vererek o enstitünün o daldaki psikoterapist unvanını alır. Bu,
sadece, teorik dersler olmayıp pratiğe de yöneliktir. Yani, psikoterapi eğitiminin temeli uygulamaya ve
kontrollü denetime dayanır. Psikoterapistin özel eğitim görmesi, kendisinin eğitimi için bizzat
psikoterapiden geçmesi gerekir. Kısaca psikiyatri, tıbbın bir ihtisas/uzmanlık dalıdır. Her doktor ya da
psikiyatrist psikoterapi ye ilgi duymak ve psikoterapi eğitimini alarak psikoterapi yapmak durumunda
değildir. İlaçla tedavi ve kısa öğütler veren psikiyatristlerin yaptığı konuşmalar, yukarıda da anlatıldığı
gibi, psikoterapi olarak değerlendirilmemelidir.
Dr. med. M. Çelikel
*Psikoterapi Yunanca ψυχοθεραπεία kelimesinden gelmekte ve ruhun sağaltımı anlamını taşımaktadır.
Quiz
1- Psikoterapi; mektup, kaset, filim vb. Yollerla da yapılabilir
evet
Hayır
2- Psikoterapi: Psikoterapist ile hasta arasındaki kişiye özgü interaksiyondur
Evet
Hayır
3- Psikiyatristlerin ilaçla yaptikları terepilere de Psikoterapi denir
Evet
Hayır
4- Oteriter ve karizmatik yöntemlerle yapılan sağaltıma psikoterapi denmez
Evet
Hayır
5- Hastalık ya da davranış bozukluklarına direkt etkisi olmayan; süpervizyon, Balint Grubu,
Danışma ve bilgilendirmelerle dini telkin ve yöntemlere psikoterapi denmez.
Evet
Hayır
6- Esoterik, Parapsikoloji, muska gibi yöntemlerle yapılan sağaltım çalışmalarına psikoterapi
denmez.
Evet
Hayır
___________________________________________________________________________________________________________h
http://www.defnehastanesi.com
E-Mail: d rcelikel@defnehastanesi.com
© by Dr. med. Mehmet Çelikel
Kavaslı Mh. Uğur Mumcu Cd. No:101 Odabaşı Beld. Antakya / HATAY
Tel: (0326) 221 11 00_____
Sayfa 2 / 3
7- Psikoterapide amaç ve hedef mutlaka önceden belirlenmelidir.
Evet
Hayır
8- Psikoterapi; tıpbi yöntemlerle bilimsel araştırmalar sonucu bulunmuş ve geliştirilmiştir.
Evet
Hayır
9- Psikoterapi sadece rahatsız edici durumlarla davranış bozukluklarını değil aynı zamanda
kişilik gelişimini de sağlar
Evet
Hayır
10-Türkiye’de Psikoterapi eğitimini yapmayan ve sadece psikiyatri uzmanı olan Doktorlar da
Psikoterapist midir?
Evet
Hayır
Evet=E,
Hayır=H
1-H, 2-E, 3-H, 4-E,
5-E, 6-E,
7-E,
8-E,
9-E,
10-H
___________________________________________________________________________________________________________h
http://www.defnehastanesi.com
E-Mail: d rcelikel@defnehastanesi.com
© by Dr. med. Mehmet Çelikel
Kavaslı Mh. Uğur Mumcu Cd. No:101 Odabaşı Beld. Antakya / HATAY
Tel: (0326) 221 11 00_____
Sayfa 3 / 3