Coğrafi Konum -I1. Meridyenler için aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Bütün meridyenler aynı uzunluktadır. B) Meridyenler aynı paralel üzerinde eşit uzaklıktadır. C) 120 Meridyenler birbirlerine paralel uzanırlar. D) Meridyenler Ekvator'u dik keserler. E) Ardışık iki meridyen arası zaman farkı 4 dakikadır. 2. 23 Eylül'de 45° doğu boylamında saat 12°° iken başlangıç boylamında güneşin konumu aşağıdakilerden hangisidir? 3. Aşağıda coğrafi konumları taralı alanlarla gösterilen bölgelerden hangisi daha fazla ortak saat ayarı kullanır? 4. "X" kentinin yerel saat "Y" kentinden 2 saat 12 dakika ileridir. "Y" kentinin boylamı 10° doğu olduğuna göre "X" kenti hangi boylam üzerindedir? A) 110° Doğu B) 43° Doğu C) 30° Doğu D) 45° Doğu E) 23° Batı 5. Yukarıdaki Dünya haritasında işaretli yerlerin hangisinde -Kalıcı kar sınırı daha yüksek -Gece - gündüz süre farkının daha az olduğu söylenebilir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 6. Aşağıdaki grafiklerden hangisinde paralel boyları ile paralel dereceleri arasındaki ilişki gösterilmiştir? 7. Kutup noktasında Güneş günlerce batmadığı halde sıcaklık 0°C nin üzerine hiç çıkamaz. Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Güneşlenme süresinin yetersizliği B) Kutup rüzgarlarının etkisi C) Yağış tutarının fazla olması D) Kutuplarda karaların fazla olması E) Güneş ışınlarının küçük açılarla düşmesi 8. Sıcaklığın yeryüzüne dağılımında temel etken, güneş ışınlarının yere değme açılarıdır. Aşağıdakilerden hangisi sıcaklık-enlem ilişkisine ters düşmektedir? A) Ekvator'dan kutuplara gidildikçe sıcaklığın azalması B) Kalıcı kar sınırının kutuplara doğru alçalması C) Matematik iklim kuşaklarının ortaya çıkması D) Erzurum'un, Trabzon ve Rize'den daha soğuk olması E} Akdeniz kıyılarının İç Anadolu'dan daha sıcak olması 9. A ve B yerleşim birimleri arasında kuş uçuşu olarak 100 km fark vardır ve her ikisinde de gece ve gündüz süreleri yıl boyunca aynıdır. C ve D yerleşim birimleri arasında kuş uçuşu olarak 100 km fark vardır ve her ikisinin de yerel saatleri aynıdır. Bu yerleşim birimlerinin (A-B), (C-D) aynı olan özelliklerinin nedeni sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A-B C-D A) Enlem Boylam B) Meridyen Paralel C) Denize uzaklık Denize uzaklık D) Yer şekilleri Mevsimler E) Ekvatora uzaklık Eksen eğikliği 10. Özel konumları aynı, enlemleri farklı iki yerin, aşağıdaki özelliklerinden hangisi kesinlikle aynı olamaz? A) Yer şekilleri B) Yerel saatleri C) Bitki örtüsü D) Ekvator'a uzaklık E) Yükselti ortalaması 11. I. M'nin sıcaklığının, N'ye eşit olması II. P'nin R'den sıcak olması III. M'nin sıcaklığının N'den fazla olması IV. R'nin P'den sıcak olması Yukarıda verilen özelliklerden hangileri enlemin etkisiyle çelişir? A) I-II B) III-IV C) II-IV D) II-III E) I-IV 12. 10 batı meridyeninde yerel saat 12.20'dir. Aynı anda başka bir merkezde yerel saat 10.40 ise ikinci merkezin boylamı nedir? A) 25 Batı B) 35 Batı C) 25 Doğu D) 35 Doğu E) 15 Doğu 13. Aşağıda enlem ve boylam değerleri verilen bir ülke ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kuzeyinde çizgisel hız daha fazladır. B) Dağların kuzeye bakan yamaçları daha sıcaktır. C) Doğusu ile batısı arasında 28 dakika fark vardır. D) Güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı düşürür. E) Güneyden kuzeye gidildikçe sıcaklık ortalaması azalır. 14. Aynı enlem üzerinde bulunan P ve R noktalarının aşağıdaki özelliklerinden hangisinin aynı olması beklenir? A) Denize uzaklıkları B) Yükseltileri C) Çizgisel hızları D) Başlangıç meridyenine olan uzaklıkları E) Nüfus yoğunlukları 15. Yukarıda I. ve II. Bölgelerin Dünya üzerindeki koordinatları verilmiştir. Bu iki bölge için aşağıdakilerden hangi ortak özelliğe sahip oldukları söylenemez? A) İki Bölge'de Güney Yarım Küre yer alır. B) Her iki bölgenin kuzeyi ve güneyi arasındaki kuş uçuşu uzaklık 1110 kilometredir. C) Her iki bölgenin doğusu ile batısı arasındaki yerel saat farkı 40 dakikadır. D) İki Bölge'nin de gerçekte kapladığı yüz ölçüm aynıdır. E) İki Bölgede de 10° derecelik enlem ve boylam farkı vardır. 16. 10° Batı boylamında bulunan A noktasında yerel saat 13:00 iken B ve C noktalarında yerel saat kaçtır? B'nin yerel saati C'nin yerel saati A) 14:00 15:00 B) 13:50 14:50 C) 13:30 15:30 D) 14:00 16:00 E) 13:40 15:40 17. Yandaki dünya profili üzerinde belirlenen A ve B noktaları ile B ve C noktalarında aşağıdakilerden hangisi her zaman aynı durumda olur? A) B) C) D) E) A ve B Sıcaklık Gündüz süresi Ekvatora uzaklık Çizgisel hız Mevsimler B ve C Yerel saat Güneşin doğuş saati Güneşin batış saati Yerel saat Gece-gündüz süresi Cevap Anahtarı 1. C 2. A 3. C 6. B 7. E 8. D 11. B 12. B 13. E 16. E 17. D 4. B 9. A 14. C 5. C 10. D 15. D Coğrafi Konum -II1. Aşağıdakilerden hangisi enlemin etkisine örnek gösterilemez? A) Antalya'da yıllık ortalama sıcaklığın Samsun'dakinden fazla olması B) Sinop'ta gece - gündüz süre farkının Mersin'dekinden fazla olması C) Akdeniz'in tuzluluk oranının Karadeniz'den fazla olması D) Doğu Anadolu Bölgesi'nde tarım ürünlerinin iç Anadolu Bölgesi’ndekinden daha geç olgunlaşması E) Karadeniz Bölgesi'nde orman üst sınırının Akdeniz Bölgesi’ndekinden daha düşük olması 2. Aşağıdaki tabloda beş ülkenin üzerinden geçtiği varsayılan meridyenler gösterilmiştir. Ülkeler Meridyenler (°) I 25°-37° Doğu II 68°-72° Batı III 15°-33° Doğu IV 80°-118° Doğu V 25°-48° Batı Bu ülkelerden hangisinde, doğu ile batı uç noktaları arasındaki yerel saat farkı en fazladır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E)V. 3. Yandaki coğrafi koordinatları gösterilen noktalarla ilgili bilgilerden hangisi yanlıştır? A) 21 Mart'ta güneş en erken B noktasında batar B) A ile B arasında beş saatlik zaman farkı vardır. C) Eylül ayında gölge boyunun en kısa olduğu yerler ve B'dir. D) A ve C'nin yerel saatleri aynıdır. E) A ile B'nin başlangıç meridyenine uzaklıkları aynıdır. 4. 40° doğu meridyeninde yerel saat 13.50 iken 10° doğu meridyeninde yerel saat kaçtır? A) 10.30 B)15.50 C) 11.50 D)12.00 E) 14.00 5. Bir yerin enlem derecesinden yararlanarak o yerle i gili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Yerel saati B) Kutuplara uzaklığı C) İklim özellikleri D) Bitki örtüsü E) Dönencelere uzaklığı 6. I. Mersin'de buğday hasadının Konya'dakinden daha erken başlaması II. İzmir'de buğday hasadının Afyon'dakinden daha erken başlaması III. Rize'de turunçgil yetiştirilmesi, Yukarıdakilerden hangisi, yada hangileri özel konum ile açıklanabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) Yalnız III E) I ve III 7. Bir yerin Ekvator'a ve Baş meridyene olan uzaklığının belirtilmesine matematik konum denir. Yanda matematik konumu belirtilen taralı bölge için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Güneş ışınlarını yatay yüzeyler hiçbir zaman dik açıyla almaz. B) Doğusu ile batısı arasında 40 dakikalık zaman farkı vardır. C) Kuzeye gidildikçe sıcaklıklar artar. D) Aynı anda farklı mevsim özellikleri görülür. E) Dört mevsim belirgin olarak yaşanır. 8. Aşağıda üç ayrı merkezde 23 Eylül tarihinde, aynı anda güneşin ufuk düzlemindeki konumlan verilmiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu merkezlerin en doğuda olanından en batıya doğru sıralanışı verilmiştir? A) X, Y, Z B) Y, X, Z C)Y, Z, X D) Z, Y, X E) Z, X, Y 9. Ekvator'dan uzaklaştıkça yüksek enlemlere doğru yaklaşılır. Aşağıdakilerden hangisi yüksek enlemlerin etkilerinden biri değildir? A) Bitki örtüsü geniş yapraktan iğne yapraklılığa doğru değişir. B) Ortalama sıcaklıklar azalır. C) Tarım yükselti sınırı artar. D) Deniz suyu tuzluluk oranı azalır. E) Güneş ışınlarının yere düşme açıları daralır. 10. Yandaki dünya profili üzerinde numaralanmış olan alanların doğusu ile batısı arasındaki mesafeler birbirleriyle aynı olduğuna göre; bu alanlardan hangisinin doğusu ile batısı arasındaki yerel saat farkı en fazladır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 11. Kalıcı kar sınırının sadece enleme göre değiştiği düşünülürse; yukarıda aynı yükseltiye sahip dağların bulunduğu enlem derecelerine göre küçükten büyüğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) I-II-III-IV B) II-I-III-IV C) IV-III-II-I D) IV-III-I-II E) III-II-I-IV 12. Herhangi bir yerin matematik konumu tanımlandığında, aşağıdakilerden hangisi hakkında bilgi edinilemez? A) Güneş ışınlarının yatay yüzeylere düşme açısı B) Kutup dairelerine olan kuş uçuşu uzaklığı C) Sıcak mevsimin yaşandığı aylar D) Başlangıç meridyenine göre yerel saati E) Gün içerisindeki sıcaklık farkı 13. Ekvatorda 1° meridyen yayı 111 km'dir. iki paralel arasındaki uzaklık ise her yerde 111 km dir. Yukarıdaki bilgilerden yararlanılarak aşağıdakilerden hangisi bulunamaz? A) 0° paralelinde, 5°Batı-5° Doğu boylamları arası kuş uçuşu uzaklık B) 40° Doğu meridyeninde 10° Kuzey-15° Kuzey enlemleri arası kuş uçuşu uzaklık C) Başlangıç meridyeninde, dönenceler arası kuş uçuşu uzaklık D) 45° Kuzey paralelinde 20° Batı-50° Batı boylamları arasındaki kuş uçuşu uzaklık E) 15° Batı boylamında 2° Kuzey-7° Güney paralelleri arasındaki uzaklık 14. Ekvatordan kutuplara gidildikçe yerleşmenin, tarımın ve ormanın üst sınırları alçalır. Aşağıdaki ülkelerden hangisinde bu sınır daha yükseklere çıkabilmektedir? A) Finlandiya B) Türkiye C) Japonya D) Brezilya E) Avustralya 15. Yukarıdaki tabloda bazı ülkelerde tarımın yapıldığı yükselti sınırları verilmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Enlemle, tarımın yükselti sınırı ters orantılıdır. B) Ekvator'da tarımın yükselti sınırı en yüksektir. C) Tarımın üst sınırı sıcaklıkla doğru orantılıdır. D) Ekvatordan kutuplara doğru tarımın üst sınırı deniz seviyesine yaklaşır. E) Ekvator civarında deniz seviyesinden itibaren tarım yapılabilir. 16. A kentinde güneş tam tepede iken B kentinde yerel saat 16.28'dir. Buna göre aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) İki kent arasında 67° boylam farkı vardır. B) A kenti daha doğudadır. C) B kentinde güneş daha erken doğmuştur. D) A kentinde gün içindeki en kısa gölge boyu oluşmuştur. E) B kentinde güneş daha önce batacaktır. 17. Yukarıdaki taralı bölge için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) A ve B noktalarının yerel saatleri aynıdır. B) Güneydoğu köşesinin koordinat, 20° kuzey 40° doğudur. C) M N arasındaki uzunluk 2220 km'dir. D) Kuzey Yarımküre'de yer alır. E) Doğu - Batı genişliği 3000 km'den fazladır. 18. Yandaki işaretlenen A-B noktalan için ekinoks tarihlerinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Her ikisinde de bahar mevsimi başlar. B) A-B merkezlerinde gece-gündüz süreleri eşittir. C) B merkezi yeni güne daha erken başlar. D) Her iki noktanın öğlen vaktinde gölge boyu eşittir. E) A ve B merkezlerinde aynı sıcaklık koşulları yaşanır. Cevap Anahtarı 1. D 2. D 6. C 7. D 11. D 12. E 16. B 17. E 3. E 8. B 13. D 18. E 4. C 9. C 14. D 5. A 10. A 15. E Dünya’nın Şekli ve Hareketleri -I1. Dünya yıl içinde Güneş çevresindeki hareketi esnasında bazen Güneş'e yaklaşırken bazen uzaklaşır. Aşağıdaki yorumlardan hangisi bu durumun sonuçları ile ilgili olamaz? A) Kuzey Kutup noktasındaki gündüz süresinin Güney Kutup noktasındakinden uzun olması B) Kuzey Yarımküre'nin Dünya Güneş'e yakınken sıcak uzak iken soğuk olması C) Dünya, Güneş'e yakınken yörünge hızının fazla olması D) Şubat ayının 28 gün sürmesi E) Kuzey Yarım Küre'de yaz mevsiminin kıştan daha uzun olması 2. Yukarıda iki ayrı tarihte Dünya'nın Güneş'e karşı konumu gösterilmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi her iki konumda da görülen bir durumdur? A) Güneş ışınları Ekvator'a dik gelir. B) Ekvatora doğru gidildikçe gündüz süreleri kısalır. C) 23°27' paralellerinde gece-gündüz eşitliği yaşanır. D) Aydınlanma çemberi Kutup Dairelerinden geçer. E) Bir meridyen üzerindeki tüm noktalarda Güneş aynı anda doğar. 3. 21 Haziran'da kuzeye 21 Aralık'ta ise güneye doğru gidildikçe gündüzler uzar. Buna göre aşağıda verilen enlemlerin hangisinde gündüz süresi 29° Doğu meridyeni 41 ° Kuzey paralelinde yer alan İstanbul’dan daha uzundur? A) 21 Mart, 50° Kuzey paraleli B) 23 Eylül, 40° Güney paraleli C) 21 Haziran, 15° Kuzey paraleli D) 21 Aralık, 20° Kuzey paraleli E) 21 Haziran, 30° Güney paraleli 4. "Dünya kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru döner." Aşağıdakilerden hangisi bunun kanıtı olamaz? A) Bir ülkenin doğusunda akşamın batısına göre daha erken başlaması B) İki meridyen arasındaki kuş uçuşu uzaklığın en çok Ekvator'da olması C) Erzurum'un yerel saatinin İzmir’e göre daha ileri olması D) Her meridyenin kendinden daha doğudaki meridyene göre yerel saatinin geri olması E) Güneşin doğudan doğup batıdan batması 5. I. Güneş ışınlarının yıl içindeki düşme açısının değişmesi II. Gölge boyunun öğle vakti en kısa olması III. Güneşin doğduğu ve battığı saatlerin değişmesi IV. Mekanik (Fiziksel) ayrışmanın oluşması V. Aydınlanma çizgisinin kutup noktalan ile kutup daireleri arasında yer değiştirmesi Yukarıda verilenlerden hangileri Dünya'nın günlük ve yıllık hareketleriyle ilgilidir? Günlük Yıllık A) II-IV I-III-IV-V B) I-II-V III-IV C) III-IV I-II-III D) II-IV-V I-III E) II-III I-IV-V 5. Yandaki Dünya profili üzerinde gösterilen noktaların her birine yıl boyunca, Güneş enerjisi değişen oranlarda gelmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun temel nedenidir? A) Dünya'nın şekli B) Dünya'nın ekseni etrafındaki dönüş süresi C) Dünya'nın dönüş yönü D) Eksen eğikliği ve Dünya'nın yıllık hareketi E) Ekvator ile eksen arasındaki açı. 7. Yanda verilen yer profili üzerinde 4 numaralı yerin yıl içindeki gece süresinin değişim grafiği aşağıdakilerden hangisi olabilir? 8. Türkiye orta kuşakta yer alır ve bu nedenle bir yıl içinde dört mevsimi belirgin olarak yaşar. Bu olgu ile aşağıdakilerden hangisi aynı nedene bağlıdır? A) Yer şekillerinin engebeli olması B) Üç tarafının denizlerle çevrili olması C) Gece ve gündüz süreleri arasındaki farkın belirgin olması D) Asya ve Avrupa arasında köprü görevi görmesi E) Boğazlara sahip olması 9. Aşağıda birlikte verilen olaylardan hangi ikisinin birbiriyle ilişkisi yoktur? A) Okyanus akıntılarındaki halkalanmalar-Dünya'nın günlük hareketi. B) Mevsim sürelerinin eşit olmaması-Eksen eğikliği C) Gaziantep'te Güneş'in Ankara'dan önce doğması -Dünya'nın batıdan doğuya doğru dönmesi D) Dünya'nın Güneş'e yaklaşıp uzaklaşması-Yörüngenin elips olması E) Tan ve grup sürelerinin uzaması-Çizgisel hızın azalması 10. Yanda gündüz süresi zaman değişim grafiği verilen nokta aşağıdakilerden hangisinde olabilir? A) 23°27' Kuzey B) 66°33' Kuzey C) 23°27' Güney D) 68° Güney E) 15°10' Kuzey 11. Dünya'nın şeklinden dolayı enleme bağlı olarak çizgisel hız Ekvator'dan kutuplara gidildikçe azalır. Buna göre aşağıdaki kentlerden hangisinin çizgisel hızı en fazladır? A) Ankara B) Çankırı C) Hatay D) Erzurum E) Sinop 12. Güneşin doğuşundan önce oluşan alacakaranlık süresine "tan vakti", batışından sonraki alaca karanlık süresine de "gurub vakti" denir. Bu süreler ışınların dik düştüğü enlemlere yaklaştıkça kısalır. Merkez En uzun gündüz süresi I 14:56' II 12:10' III 18:40' IV 13:20' V 21:30' Yukarıdaki tabloya göre hangi merkezde alacakaranlık süreleri daha uzundur? A) I B) II C) III D) IV E)V 13. Aşağıdakilerden hangisi Dünya'nın şeklinin ortaya çıkardığı sonuçlardan biri değildir? A) Denizlerdeki tuzluluğun kutuplara gidildikçe azalması. B) Paralel dairelerin Ekvator'dan kutuplara gidildikçe küçülmesi. C) Bir günün 24 saat olması. D) Kutuplarda yerçekiminin daha fazla olması. E) Güneş ışınlarının düşme açısının Ekvator'dan kutuplara gidildikçe daralması 14. Aşağıdakilerden hangisi Dünya'nın şeklinin sonuçlarından biridir? A) Kars'ın yerel saatinin Ankara'nınkinden ileri olması B) Sürekli rüzgarların yönlerinde sapma olması C) Sıcaklığın gün içinde değişmesi D) Gölge boylarının gün içinde değişmesi E) Sıcaklığın kutuplara gidildikçe azalması 15.- Güneş ışınları öğlen vakti her zaman aynı açı ile gelir. -Yıl boyunca gece-gündüz süresi 12 saat olur. Yukarıda verilen maddeler, hangi soruya verilebilecek cevaplardan ikisi olurdu? A) Dünya'nın yörüngesi daire şeklinde olsaydı ne olurdu? B) Eksen eğikliği daha fazla olsaydı ne olurdu? C) Dünya'nın yörünge hızı daha fazla olsaydı ne olurdu? D) Eksen eğikliği olmasaydı ne olurdu? E) Dünya'nın yıllık hareketleri olmasaydı ne olurdu? 16. Yer ekseni ile yörünge düzlemi arasında 66°33' lık açı ve Ekvator düzlemi ile yörünge düzlemi arasında 23°27' lık açı vardır. Ekvator düzlemi ile, yörünge (ekliptik) düzlemi arasındaki 23°27' lık açı ortadan kalksaydı, aşağıdakilerden hangisinde bir değişme olmazdı? A) Yıllık sıcaklık farklarında B) Gece ve gündüz sürelerinde C) Güneşin doğuş ve batış sürelerinde D) Bir günün süresinde E) Aydınlanma çemberinin yerinde 17. Dünya üzerinde farklı enlemlerde ancak aynı boylam üzerinde bulunan iki merkezde, Güneş'in aynı anda doğup aynı anda batması için aşağıdaki durumlardan hangisinin gerçekleşmesi gerekir? A) Yer ekseni ile yörünge düzlemi arasındaki açının artması B) Aydınlanma Çemberi'nin Kutup noktasından geçmesi C) Ekvator'da gölge boyunun uzun olması D) Aydınlanma Çemberi'nin Kutup Daireleri'nden geçmesi E) Yörüngenin tam bir daire şeklinde olması Cevap Anahtarı 1. B 2. D 3. D 6. D 7. A 8. C 11. C 12. C 13. C 16. D 17. B 4. B 9. B 14. E 5. A 10. B 15. D Dünya’nın Şekli ve Hareketleri -II1. Dünya kendi ekseni etrafındaki hareketini batıdan doğuya doğru, 24 saatlik süre içinde tamamlar. Dünya bu hareketini doğudan batıya ve 1 kat daha hızlı dönerek gerçekleştirse idi aşağıdakilerden hangisi doğru olurdu? A) Gün 48 saat olur. Güneş doğudan doğardı. B) Gün 12 saat olur. Meridyenler arası zaman farkı 2' olurdu. C) Gün 48 saat olur. Güneş batıdan doğardı. D) Paralellerin sayısı 360 olurdu. E) Gün 12 saat olur. Meridyenler arası zaman farkı 8' olurdu. 2. Aynı boylam üzerinden aynı yükseklikte ve aynı hızla hareket eden 5 uçak, Dünya etrafında bir tür tamamlamıştır. Hangi enlemde bulunan uçağın bir turunu en geç tamamlaması beklenir? A) 5° Kuzey B) 45° Kuzey C) 65° Kuzey D) 25° Güney E) 60° Güney 3. Yörünge düzlemi ile Ekvator düzlemi arasında 23°27' lık bir açı vardır. Bu açıya bağlı olarak Dünya üzerinde bir çok değişiklikler meydana gelmiştir. Aşağıda verilenlerden hangisi eksen eğikliğine bağlı olarak ortaya çıkan sonuçlardan biri değildir? A) Mevsimler oluşur. B) Ekvator'dan uzaklaştıkça sıcaklık düşer. C) Gölge boyları yıl içinde değişir. D) Aydınlanma dairesi sürekli yer değiştirir. E) Gece-gündüz uzunluğu değişir. 4. Yandaki şekilde görüldüğü gibi aydınlanma dairesinin yıl boyunca kutup noktalarından geçmesi aşağıdakilerden hangisiyle mümkündür? A) Ekvator düzlemi ile ekliptik düzlem arasındaki açının olmamasıyla. B) Eksen eğikliğinin daha fazla olmasıyla C) Yörünge düzleminin daire şeklinde olmasıyla D) Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki hareket hızının artmasıyla E) Yer ekseninin ekvator düzlemine dik olmasıyla 5. Yukarıdaki grafik 60° güney enleminde gece-gündüz süresinin değişimi gösterilmiştir. Buna göre grafikteki X ve Y arasındaki taralı alan hangi tarihler arasındaki değişimi gösterir? A) 21 Haziran-21 Aralık B) 21 Aralık - 21 Haziran C) 23 Eylül-21 Aralık D) 23 Eylül - 21 Mart E) 21 Mart-23 Eylül 6. Bölgeler Enlem Boylam A 40° K 25° D B 40° G 35° D Yukarıda enlem ve boylamı verilen iki bölgenin aşağıdaki özelliklerinden hangisi kesinlikle aynıdır? A) Yerel saatleri B) Yükseltileri C) Çizgisel hızları D) Tarım ürünleri E) 21 Haziran'da güneş ışınlarını alma açıları 7. Türkiye'de yıllık sıcaklık farkının daha fazla olması için aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesi gerekir? A) Ortalama yükseltinin artması B) Eksen eğikliğinin fazla olması C) Ekvator ile yörünge düzleminin sürekli çakışması D) Yörüngenin dairesel olması E) Eksen eğikliğinin az olması 8. 21 Haziran'da gündüz süresi 15'er saat olan iki merkezin; I. Enlemleri II. Yarım küreleri III. Boylamları IV. Yükseklikleri özelliklerinden hangilerinin kesinlikle aynı olduğu söylenebilir? A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) III ve IV E) II ve IV 9. Model küre üzerinde gösterilen X, Y, Z noktaları için; aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) X ve Y'de yıl boyu gece ve gündüz süreleri eşittir. B) X ve Y noktaları yıl boyu ışınları dik alır. C) Z ve Y noktalarının yıl boyu yerel saatleri aynıdır. D) 21 Haziran'da güneş Y noktasına göre Z'den daha erken doğar daha geç batar. E) 21 Haziran x ve y noktalarında yer alan cisimlerin gölgelerinin düştüğü yön aynıdır. 10. Bir araştırmacı eşit boydaki çubukları farklı yerlerdeki yatay yüzeylere yerleştiriyor. Yıl boyunca yaptığı gözlemler sonucu çubukların öğlen vaktindeki gölge boylarının eşit olduğuna gözlemliyor. Buna göre çubukların yerleştirildiği yerlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yarım küreleri aynıdır. B) Güneş ışınlarının düşme açısı aynıdır. C) Aynı enlemde bulunmaktadırlar. D) Boylamları aynıdır. E) Gündüz süreleri aynıdır. 11. Dünyamızın Güneş karşısındaki duruşu şekil-1'deki gibidir. Bu duruş şekil-2'deki gibi olsaydı, bu durum aşağıdakilerden hangisini etkilemezdi? A) Mevsimlerin durumu B) Gece ve gündüzün uzayıp kısalması C) Güneşin doğuş ve batış saatleri D) Bir günün uzunluğu E) Yıl içindeki gölge boyları 12. Dünya şekildeki konumda iken ülkemizle ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlış olur? A) Samsun'da gündüz süresi Konya'dan uzundur. B) Mersin'deki gece süresi 12 saatten azdır. C) Sinop'taki gece süresi Hatay'dan uzundur. D) Ülkemizde yer alan tüm noktalar güneş ışınlarını alabilecekleri en büyük açıyla alırlar. E) Ankara'da gündüz süresi Adana'dan daha uzundur. 13. Aşağıda 21 Haziran tarihinde bazı merkezlerin gündüz süresi verilmiştir. I. 15 saat 24 dakika II. 13 saat 16 dakika III. 11 saat 56 dakika IV.. 11 saat 40 dakika Bu merkezlerden hangisinde Dünya'nın kendi etrafında dönüşünden kaynaklanan hız en az. hangisinde en fazladır? En az En fazla A) I II B) I III C) IV I D) I IV E) III II 14. A. Mevsimlerin oluşması B. Güneşin doğuş ve batış saatlerinin değişmesi C. Gece - gündüz sürelerinin değişmesi D. Güneş ışınlarının düşme açısının gün içinde değişmesi E. Daha doğuda olan yerlerde güneşin daha önce doğması Yukarıda verilenlerden hangisi yada hangileri yer ekseni ile yörünge düzlemi arasındaki açının ortaya çıkardığı sonuçlardan değildir? A) A-B B) B-C C) C-D D) D-E E) A-C 15. Avustralya’da sıcaklığın aralık, ocak, şubat aylarında fazla, haziran, temmuz, ağustos aylarında az olması; I. Güneş ışınlarının düşme açısı II. Eksen eğikliği III. Matematik konumu IV. Yörüngenin şekli gibi faktörlerden hangisi yada hangileri ile açıklanamaz? A) I ve II B) Yalnız II C) III ve IV D) I ve III E) Yalnız IV 16. Ekvator düzlemi ile Ekliptik düzlemi çakışsaydı; I. Aydınlanma sınırı kutuplardan geçerdi. II. Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızı azalırdı. III. Gece - gündüz süreleri yıl boyunca eşit olurdu. IV. Dünya'nın güneşe olan uzaklığı artardı. Yukarıdaki olaylarından hangisi veya hangileri gerçekleşirdi? A) Yalnız I B) II-III C) Yalnız III D) I-III E) III-IV 17. Aşağıdakilerden hangisi, Dünya'nın günlük ve yıllık hareketinin ortak sonucudur? A) Güneş ışınlarının yere düşme açılarının değişmesi B) Doğuda güneşin erken doğup erken batması C) Gece ve gündüz sürelerinin uzayıp kısalması D) Okyanus akıntılarının halkalar oluşturması ve yönlerinde sapmalar olması E) Gece ve gündüzün birbirini izlemesi Cevap Anahtarı 1. B 2. A 3. B 6. C 7. B 8. A 11. D 12. C 13. A 16. D 17. A 4. A 9. B 14. D 5. E 10. D 15. E Harita Bilgisi -I1. Bir çizimin harita sayılabilmesi için; I. Ölçeğinin olması II. Geniş alanları göstermesi III. Kuşbakışı çizilmesi IV. Ayrıntılı olması gibi özelliklerinden hangileri gerekli değildir? A) I-II B) II-IV C) III-IV D) II-III E) I-III 2. Kroki ve planın ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Her ikisi de aynı büyüklükteki alanları gösterirler. B) Her ikisinde de ölçek yoktur. C) Her ikisinden de profil çıkarılabilir. D) Her ikisinde de kuşbakışı görünüm vardır. E) Her ikisinde de lejant kullanılmaz. 3. Aşağıdaki grafikte üç bölgenin gerçek alanları ile haritada hesaplanan alanları verilmiştir. Gerçek alan ile harita alanı arasındaki fark yeryüzü şekillerinin engebeliliği ile ilgili olduğuna göre, bölgelerdeki engebeliliğin fazladan aza sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) I-II-III B) I-III-II C) II-I-III D) III-I-II E) II-III-I 4. Konik projeksiyonlarla çizilen haritalarda orta kuşak en az hata ile gösterilir. Konik projeksiyonla çizilmiş bir dünya haritasında aşağıda belirtilen yerlerden hangisinde hata payı en fazladır? A) Türkiye B) İskandinavya C) Pakistan D) İtalya E) Fransa 5. "Her haritadan uzunluk ve alan hesaplamaları yapılabilir." diyen biri bunu haritaların hangi özelliğine dayandırabilir? A) Ölçeğinin olmasına B) Lejantının bulunmasına C) Coğrafi koordinatların bulunmasına D) Çizim amacına E) Kuşbakışı çizilmiş olmalarına 6. Yerden yükseklere çıkıldıkça görüş alanı genişler ve daha geniş alanların kuşbakışı görünüşü bir düzlem üzerine aktarılabilir. Aşağıdaki yerlerden hangisinin haritası çizilirken yerden daha yükseklere çıkılması gerekir? A) Rusya Federasyonu'nda B) Kıbrıs'ta C) İskandinavya’da D) Türkiye'de E) İngiltere’de 7. Türkiye’de izdüşüm alan ile gerçek alan arasındaki farkın verilenler içinde en fazla olduğu bölüm aşağıdakilerden hangisidir? A) Ergene Bölümü B) Çatalca-Kocaeli Bölümü C) Orta Karadeniz Bölümü D) Konya Bölümü E) Yukarı Murat-Van Bölümü 8. - Konum belirleme - Profil çıkarma - Yön bulma - Alan ve uzaklık hesaplaması gibi işlemlerin tümünün yapılabildiği harita türü aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Siyasi harita B) Özel harita C) Fiziki harita D) İdari harita E) Beşeri ve Ekonomik harita 9. Türkiye'nin en doğusu ile en batısı arasındaki uzaklıkların, I. 25 cm II. 38 cm III. 49 cm IV. 65 cm V. 100 cm ile gösterildiği beş farklı ölçekle haritaları çizilmiştir. Buna göre hangisinde ayrıntının daha fazla olduğu söylenebilir? A) I B) II C) III D) IV E) V 10. Harita üzerinde ölçülen alanla ölçek paydasının karesi çarpılarak gerçek alan hesaplanabilir. Buna göre 1/200.000 ölçekli haritada 4 cm2 olarak ölçülen bir göl gerçekte kaç km2 dir? A) 4 B) 12 C) 16 D) 22 E) 64 11. İki kent arası gerçek uzaklık 200 km'dir. Aşağıdaki ölçeklerden hangisi kullanılırsa bu uzaklık haritada 5 cm olarak gösterilir? A) 1/2.000.000 B) 1/400.000 C) 1/1.000.000 D) 1/200.000 E) 1/4.000.000 12. Gerçekte 400 km olan A ve B kentleri arası 1/500.000 ölçekli bir haritada kaç cm ile gösterilir? A) 40 B) 60 C) 80 D) 100 E) 120 13. İki nokta arasındaki uzaklık 1/50.000 ölçekli haritada 5 cm olarak gösterilmiştir. Bu noktalar arasındaki gerçek uzaklık kaç km’dir? A) 5 B) 5,5 C) 4,5 D) 2,5 E) 6 14. 1/600.000 ölçekli haritada A-B arası 17 cm olarak gösterilmiştir. Buna göre A-B arası uzaklık gerçekte kaç km’dir? A) 70 B) 80 C) 92 D) 102 E) 112 15. I. 1/500.000 II. 1/200.000 Yukarıda aynı bölgeyi gösteren iki farklı haritanın ölçekleri verilmiştir. Bu bölgeler içinde bulunan A ve B noktaları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. haritada A-B arası harita uzaklığı daha azdır. B) II. haritada A-B arası mesafe daha uzundur. C) Her iki haritada A-B arası gerçek mesafe aynıdır. D) Her iki haritada da A ve B'nin birbirlerine göre konumları aynıdır. E) II. haritadaki A noktasının yüksekliği daha fazladır. 16. Yukarıda verilen çizgi ölçeğinin kesir ölçeği aşağıdakilerden hangisidir? (Çentikler arası 1 cm) A) 1/7.000 B) 1/70.000 C) 1/700.000 D) 1/7.000.000 E) 1/70.000.000 17. Yukarıda verilen ölçekle çizilen haritada iki merkez arasındaki uzaklık 4 cm olarak ölçüldüğüne göre, bu iki merkez arasındaki gerçek uzaklık kaç km'dir? A) 15 B) 20 C) 30 D) 40 E) 60 18. I. Haritanın başlığı II. Lejant III. Paralel ve meridyenler IV. Ölçek V. Yön oku Yukarıdaki harita elemanlarından hangi ikisinin birlikte kullanılmasına gerek yoktur? A) I-II B) II-III C) IV-II D) III-V E) I-III 19. Yukarıda gösterilen Kıbrıs haritasında A-B noktaları arası kuş uçuşu uzaklık 300 km ve harita üzerindeki uzunluk 6 cm ise aşağıdakilerden hangisi bu haritanın çizgi ölçeği olabilir? (Çizgi ölçek boyları 8'er cm'dir) 20. Bir yerin izdüşüm alanı arazideki yükseklikler ve çukurluklar dikkate alınmadan her yer düz kabul edilerek elde edilir. Gerçek alan ise yer şekilleri dikkate alınarak hesaplanır. Gerçek alan ile izdüşüm alanı arasındaki fark dağlık bölgelerde fazla iken düz ve sade bölgelerde azdır. Buna göre aşağıdaki ülkelerden hangisinin gerçek alanı ile izdüşüm alanı arasındaki fark en büyüktür? A) Hollanda B) Libya C) Danimarka D) Afganistan E) Belçika Cevap Anahtarı 1. E 2. D 6. A 7. E 11. E 12. C 16. C 17. B 3. B 8. C 13. D 18. D 4. B 9. E 14. D 19. A 5. A 10. C 15. E 20. D Harita Bilgisi -II1. Yukarıdaki izohips haritasında aralıklar 200 m olduğuna göre A-B noktaları arasındaki yükselti farkı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir? A) 1200 B) 1000 C) 800 D) 400 E) 600 2. Farklı yükseltideki Erzurum ovasının kahverengi Adapazarı ovasının ise yeşil renklerle gösterildiği Türkiye haritası aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Türkiye ulaşım haritası B) Türkiye siyasi haritası C) Türkiye fiziki haritası D) Türkiye maden haritası E) Türkiye jeoloji haritası 3. Şekildeki izohips haritasında işaretlenen noktaların yükseltileri için aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) C>D B)A=D C)B<D D) B>A E) A<C 4. Eşyükselti eğrileri verilen yukarıdaki tepenin K, L, M yamaçlarında çizilen doğruların boylarının eşit olabilmesi aşağıdakilerden hangisinin aynı olmasına bağlıdır? A) Yükselti farkının B) Eğim derecelerinin C) Bitki örtüsünün D) Güneş ışınlarının düşme açısının E) Yükseltinin fazla olmasının 5. Kısa mesafelerde yükseltinin artması ve arazinin engebeli olması haritada renklerin değişmesine neden olur. Buna göre aşağıdaki kentlerden hangisinde renklerin daha sık değiştiği söylenebilir? A) Konya B) Edirne C) Urfa D) Rize E) Uşak 6. Yukarıdaki grafikte beş bölgenin gerçek alanları ile izdüşüm alanları verilmiştir. Gerçek alan ile izdüşüm alanı arasındaki fark bölgelerin yer şekilleri özelliklerine bağlı olduğu bilindiğine göre, bu bölgelerden hangisinin yer şekillerinin daha engebeli olduğu söylenebilir? A) I B) II C) III D) IV E) V 7. Yukarıdaki izohips haritasında A ve B noktaları arasındaki profil aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 8. 1/2.500.000 ölçekli bir haritada 10 cm ile gösterilen bir uzunluk, 1/500.000 ölçekli bir haritada kaç cm ile gösterilir? A) 5 B) 20 C) 25 D) 45 E) 50 9. 1/1.200.000 ölçekli bir harita da 3 cm2 ile gösterilen bir göl gerçekte kaç km2 dir? A) 136 B) 200 C) 288 D) 432 E) 360 10. Yer şekillerinin tarama yöntemiyle gösterildiği haritalarda, çizgi boyu ve çizginin kalınlığı eğimin az veya çok oluşuna göre değişir. Yukarıdaki şekilde eğimin en çok ve en az olduğu yerler hangileridir? En çok En az A) II I B) III IV C) V IV D) II III E) I II 11. Yukarıdaki izohips (eşyükselti) haritasında aşağıdaki şekillerden hangisi gösterilmemiştir? A) Krater B) Delta C) Doruk D) Boyun E) Yamaç 12. Aşağıda, aynı yerin 50 m ve 100 m'de bir geçirilen izohipslerle çizilmiş topografya haritaları verilmiştir. Bu haritalarda izohipsler arası yükselti farkının aynı olmamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Eğimlerinin yer yer farklı olması B) Harita ölçeklerinin farklı olması C) Farklı yer şekillerini göstermeleri D) Ortalama yükseltilerinin farklılığı E) Özel konumlarının farklı olması 13. Yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen yerlerin izdüşüm alanları aynıdır. Buna göre kaç numaralı yerin gerçek alanının daha fazla olduğu söylenebilir? A) I B) II C) III D) IV E)V 14. Yandaki profil aşağıdaki izohips (eşyükselti) haritalarından hangisinden çıkarılmış olabilir? 15. Eşyükselti aralıklarının sık veya seyrek olması yer şekillerine bağlıdır. Aşağıdaki yerlerden hangisini gösteren eşyükselti eğrileri daha sık aralıklarla çizilir? A) Konya Yöresi B) Menteşe Yöresi C) Çarşamba Ovası D) Çukurova E) Ergene Ovası 16. A-B noktaları arasındaki uzaklık 1/200.000 Ölçekli haritada 5 cm olanak ölçülmüştür. Buna göre A-B arasındaki eğim % kaçtır? A) 10 17. B) 20 C) 30 D) 40 E) 50 Yukarıdaki izohips haritasında belirtilen yerlerin yükseltilerinin büyükten küçüğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A)E>B>D=A<C B)E>C>B=A=D C)C<E=B=D=A D)B=D=A=E>C E)B>D=A<C<E Cevap Anahtarı 1. E 2. C 3. D 6. A 7. A 8. E 11. A 12. B 13. B 16. A 17. B 4. B 9. D 14. E 5. D 10. E 15. B Atmosfer ve Sıcaklık -II1. Merkez Temmuz °C Ocak °C I 26 -3 II 21 6 III 28 1,2 IV 24 -10 V 32 0 Tabloda güneş ışınlarını yaklaşık aynı açı ile alan beş merkeze ait temmuz ve ocak aylarında ölçülen sıcaklıkların ortalamaları verilmiştir. Bu merkezlerden hangisinde denizcilik etkilerinin daha belirgin olduğu savunulabilir? A) I B) II C) III D) IV E) V 2. Güneş ışınlarının yere değme açısı yeryüzünde sıcaklık dağılımını büyük ölçüde belirlemektedir. Aşağıdakilerden hangisi güneş ışınlarının yere değme açısını etkilemez? A) Ekvator'a yakınlık B) Mevsimler C) Yükseklik D) Arazinin eğimi E) Bakı koşulları 3. Yandaki izohips haritasında belirtilen A noktasının sıcaklığı 5°C dir. Buna göre B-C doğrultusunda alınan kesitte oluşacak sıcaklık değişim grafiği aşağıdakilerden hangisine benzer? 4. Bir dağın güney yamacı yıl boyunca kuzey yamacından daha fazla ısınıyorsa bu dağ aşağıdaki enlemlerden hangisi üzerinde olabilir? A) Ekvator B) 12° Güney C) 20° Kuzey D) 32° Kuzey E) 46° Güney 5. Sıcaklığın enlem etkisine bağlı olarak Ekvator'dan kutuplara doğru düzenli şekilde azalması gerekir. Yukarıdaki haritada Türkiye'de Ocak ayı indirgenmiş sıcaklık değerleri verilmiştir. Harita incelendiğinde İçel’den Sinop'a doğru gidildikçe sıcaklığın düzenli bir şekilde azalmadığı görülür. Aşağıdakilerden hangisi bu duruma neden olarak gösterilebilir? A) Yükselti B) Güneş ışınlarının yere düşme açısı C) Bitki örtüsü D) Karasallık-denizellik E) Yağış miktarı 6. Buna göre A-B ve K-L arasındaki sıcaklık farklarının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A-B K-L A) Okyanus Akıntıları Enlem B) Rüzgarlar Denizellik C) Enlem Okyanus Akıntıları D) Güneşlenme süresi Bakı E) Dinamik Basınç merkezleri Enlem 7. Atmosferin en altta bulunan katmanına Troposfer denir. Gazların %75 ile su buharının %100'nün bulunduğu bu katmanda yatay ve dikey yönde hava hareketleri görülür. Yükseldikçe gazların yoğunluğu azalır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Atmosferin tek katmandan oluşmadığına B) Yoğunluğu fazla olan gazların yere yakın olduğuna C) Atmosferin diğer katmanlarında nemin olmadığına D) Hareketli katman olduğuna E) Kutuplara gidildikçe sıcaklığın azaldığına 8. Yukarıdaki haritada ocak ayının ortalama sıcaklıklarının yeryüzündeki dağılışı, verilmiştir. Buna göre Kuzey Yarımküre'de 0° izoterm eğrisinin Atlas Okyanusu'nun doğusunda kuzeye ve batısında güneye doğru kıvrılmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Batı rüzgarları B) Denizellik-Karasallık C) Dünyanın günlük hareketi D) Okyanus akıntıları E) Güneş ışınlarının yere düşme açısının farklılık göstermesi 9. Güneş ışınları, aynalarla bir odak noktasına toplandığında, ısı 3000 °C ye yükselebilmekte, bu sıcaklıkta önce su buharı elde edilmekte, sonra bu buharla elektrik üreten jeneratörler çalıştırılmaktadır. Bulutsuz, rüzgarsız bir günde diğer koşullar eşit kabul edilirse, yukarıda koordinatları verilen dağlardan hangisinde, belirtilen noktadaki "Güneş kolektörü”nde enerji toplama olanağının daha fazla olacağı söylenebilir? A) I B) II C) III D) IV E)V 10. Şekilde ok yönünde gidildiğinde ısınma ve soğumanın yavaşladığı gözlenmiştir. Bu yavaşlamanın nedeni aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Enlem değişimi B) Boylam farklılığı C) Nem miktarı D) Yükselti faktörü E) Gündüz süresi 11. Ekvatoral bölgede kalıcı karların bulunması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Bu bölgede kar yağışının çok olmasıyla B) Sıcaklığın yükseltiye bağlı olarak değişmesiyle C) Sıcaklıkların düşük olmasıyla D) Buharlaşma ve yağışın çok olmasıyla E) Alize rüzgarlarının etkisinde kalmasıyla 12. Deniz seviyesinden 3600 m yükseklikteki bir noktada sıcaklık 12°C dir. Bu noktanın deniz seviyesine indirgenmiş sıcaklığı kaç °C dir? A) 24 B) 26 D) 28 D) 30 E) 32 13. Yukarıdaki haritada Türkiye'nin yıllık sıcaklık farklarının (izoamplitüd) dağılışı gösterilmiştir. Bu haritaya bakarak bölgelerimizin özellikleri ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Sıcaklık farkının en az olduğu yer Karadeniz kıyılarıdır. B) Karadeniz'e göre Akdeniz kıyılarında farkın çok olmasında Akdeniz'in yaz kuraklığı etkilidir. C) Sıcaklık farkının en çok olduğu yer Doğu Anadolu'dur. D) Sıcaklık farkı enlemle uyumlu bir dağılış gösterir. E) Sıcaklık farkı kıyıdan içeriye, batıdan doğuya gidildikçe artmaktadır. 14. Kalıcı kar sınırı enlem ve özel konuma göre değişir. Buna göre yalnızca enlemin etkileri düşünüldüğünde yukarıda verilen noktaların kalıcı kar sınırının en düşükten en yükseğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisi gibi olması beklenir? A) 3-2-1 B) 1-2-3 C) 2-3-1 D) 3-1-2 E) 1-3-2 15. Bir yerde ölçülen sıcaklık deniz seviyesine indirgenirken her 200 m'de 1°C artırılır. Buna göre yukarıda gerçek sıcaklığı ile indirgenmiş sıcaklıktan verilmiş bölgelerden hangilerinin yükseltisinin en fazla olduğu söylenebilir? A) III ve IV B) II ve III D) I ve III E) III ve V Cevap Anahtarı 1. B 2. C 3. A 6. A 7. E 8. D 11. B 12. D 13. D 4. D 9. B 14. B C) IV ve V 5. D 10. C 15. C Basınç ve Rüzgarlar -I1. Yukarıda bir termik basınç alanı ve buradan doğan rüzgarlar verilmiştir. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi doğru değildir? A) III. merkeze esen rüzgarlar buharlaşmayı artırır. B) I. merkezde hava açık ve bulutsuzdur. C) II. merkeze esen rüzgarlar bağıl nemi azaltır. D) Bölge kuzey yarımkürede yer alır. E) I. merkezde alçalıcı hava hareketi görülür. 2. Yukarıda işaretlenmiş merkezlerden hangilerinde sırasıyla termik ve dinamik kökenli yükselici hava hareketleri görülür? A) I ve II B) II ve III C) IV ve V D) III ve II E) III ve IV 3. Kuzey Yarımküre'de Güney'den Güney Yarımküre'de Kuzey'den esen rüzgarlar hava sıcaklığını artırır. Buna göre Türkiye'de güneyden esen rüzgarların hava sıcaklığını artırması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Dağ sıralarının uzanışıyla B) Matematik konumuyla C) Batı'dan Doğu'ya yükseltinin artmasıyla D) Doğusu ile batısı arasında 19 meridyen farkının bulunmasıyla E) Asya ile Avrupa arasında yer almasıyla 4. Deniz seviyesinden yükseklere doğru çıkıldıkça atmosfer basıncı azalır. Yukarıda, atmosferde yol alan bir balonun yükseklik değişim grafiği verilmiştir. Sözü edilen balonun aldığı yolda basınç değişim grafiği aşağıdakilerden hangisidir? 5. Yukarıdaki şekilde bir basınç merkezinden doğan rüzgarın hareket yönleri ok işaretleriyle belirtilmiştir. Buna göre yandaki basınç merkezi aşağıdaki haritada numaralarla gösterilen yerlerden hangisinde yer almaktadır? A) I 6. B) II C) III D) IV E) V Yer şekillerinin rüzgara yön verici etkenlerden biri olduğu bilindiğine göre yukarıda izohips haritası verilen bölgelerden hangi ikisinde hakim rüzgar yönü aynıdır? A) I ve II B) III ve IV C) II ve III D) I ve III E) II ve IV 7. Yukarıda A ve B merkezlerindeki rüzgarların sapma yönleri verilmiştir. Bu iki merkezin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) İkisi de Kuzey Yarımküre'dedir. B) İkisi de Güney Yarımküre'dedir. C) İkisi de alçak basınç alanıdır. D) İkisi de yüksek basınç alanıdır. E) İkisi de şiddetli eser. 8. Dünya'nın şekline bağlı olarak Ekvator çevresinin sıcak, Kutuplar çevresinin soğuk olduğu düşünülürse ok yönünde esen rüzgarlar sıcaklığı nasıl etkiler? 1 2 3 A) Artırır Düşürür Artırır B) Düşürür Artırır Düşürür C) Düşürür Düşürür Artırır D) Artırır Artırır Düşürür E) Artırır Düşürür Düşürür 9. Aşağıda beş bölgede etkili olan basınç değerleri gösterilmiştir. Bu basınç alanlarından hangileri arasında oluşacak rüzgarın hızı daha fazla olur? A) III-V B) IV-I C) II-V D) I-II E) III-I 10. Bir bölgede beş yıl içinde yapılan gözlemin sonucunda hazırlanan rüzgar frekans gülü incelendiğinde, rüzgarın esme sayısında yıldan yıla değişiklik olmasına rağmen, rüzgarın esiş yönünde herhangi bir değişiklik olmamıştır. Bu durum aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır? A) Okyanus akıntılarıyla B) Enlem ve boylam farkıyla C) Kara ve deniz dağılımıyla D) Dünyanın yıllık hareketiyle E) Yer şekillerinin uzanış yönüyle 11. Alizeler okyanustan karaya doğru estiklerinde yağış getirirler, bu nedenle etkili oldukları yerler bir yıl içinde, toplam 100 cm'den fazla yağış alır. Buna göre haritada ok yönünde esen rüzgarlardan hangisi ikisi alize rüzgarlarını göstermektedir? A) 1 ve 2 B) 2 ve 3 C) 1 ve 4 D) 4 ve 5 E) 3 ve 5 12. - Birinci şekildeki rüzgar, etkili olduğu yerlere yıl boyunca yağış getirir. - İkinci şekildeki rüzgar ise yazın yağış getirir. Bu rüzgarların etkili oldukları yerlere yağış getirmeleri aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Gün boyunca esmerleriyle B) Denizden gelmeleriyle C) Bulundukları iklim kuşaklarıyla D) Boylam özellikleriyle E) Sıcaklık ortalamalarıyla 13. Yukarıdaki rüzgar gülünde işaretlenmiş yönlerden Türkiye'ye esen rüzgarların adlan aşağıdakilerden hangisinde yanlış verilmiştir? A) KB ==> Karayel B) GB ==> Lodos C) G ==> Kıble D) D ==> Gün doğusu E) K ==> Keşişleme 14. Yükselti arttıkça basınç azalır. Buna göre yalnızca yükselti ortalamaları göz önüne alındığında hangi iki kent arasındaki basınç farkının en az olduğu söylenebilir? A) Adana-Hatay B) Samsun-Tokat C) Erzurum-İzmir D) İstanbul-Malatya E) Sivas -Ordu 15. Yukarıdaki yer profilinde Dünya üzerindeki sürekli basınç alanları gösterilmiştir. Bu basınç alanlarından hangisinin oluşumu termik etkenlere bağlıdır? A) I B) II C) III D) IV E) V 16. Yukarıdaki izobar haritasına göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) AB de rüzgar hızı CD den fazladır. B) Rüzgar C'den D'ye doğru eser. C) Basınç farkı AB arasında daha fazladır. D) İzobarlar 2 mb aralıklarla çizilmişlerdir. E) CD arasında basınç farkı 10 mb dir. Cevap Anahtarı 1. E 2. D 3. B 6. B 7. D 8. A 11. C 12. B 13. E 16. C 4. C 9. E 14. A 5. D 10. E 15. C Basınç ve Rüzgarlar -II1. Aşağıda bir yöreye ait eş basınç haritası verilmiştir. Sadece haritadaki bilgilere dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine varılamaz? A) Alçalıcı ve yükselici hava kütlelerinin bulunduğu yerler. B) Havanın açık olduğu yerler. C) Yükseltinin fazla olduğu yerler. D) Rüzgarın esme yönü. E) Basınç merkezlerinin uzaklığı 2. Herhangi bir yerde basıncın yıl içinde yada gün içinde değişmesindeki temel etken sıcaklıktır. Aşağıdakilerden hangisinde basınç - sıcaklık ilişkisi kurulamaz? A) Güneşin yeni doğduğu saatlerde basıncın yüksek olması B) Yazın karalarda basınç değerinin denizlere göre düşük düşmesi C) Gün içerisinde en düşük basıncın 14.00 civarında ölçülmesi D) Yükseklere çıkıldıkça basıncın azalması E) Ekvatoral bölgede yıl boyunca basıncın düşük olması 3. Yukarıda verilen basınç alanları ile ilgili aşağıdaki bilgiler den hangisi yanlıştır? A) I-III ve VI'da yükselici hava hareketleri hakimdir. B) Günlük harekete bağlı olarak oluşan basınç kuşakları sadece II ve V'dir. C) Termik yüksek basınç alanları IV - VII dir. D) Dinamik alçak basınçlar III ve VI dadır. E) Termik alçak basınç alanı Ekvator üzerindedir. 4. Rüzgarlar geldiklere yönlere göre hava sıcaklığını düşürücü yada yükseltici bir etki yapar. Buna göre aşağıdaki verilen ülkelerden hangisinde Kuzey'den esen rüzgarların hava sıcaklığını yükseltmesi beklenir? A) Türkiye B) Rusya C) İngiltere D) Kanada E) Arjantin 5. I. Doğu Karadeniz'de kış sıcaklık ortalamasının artma sına neden olur. II. Anamur - Alanya arasında kışın etkili olup muzun yetişmesine ve kalitesinin artmasına neden olur. III. İç Anadolu'da yazın buğdayın erken olgunlaşmasını sağlar. Sıcaklığı artırıcı etkisi olan, yukarıda etkileri anlatılan rüzgar aşağıdakilerden hangisidir? A) Föhn B) Poyraz C) Lodos D) Kıble E) Keşişleme 6. Yukarıdaki oluşuma benzeyen kara ve denizler arasında yıl içinde esen rüzgar ve oluşum yeri aşağıda kilerden hangisidir? A) Alizeler-Sıcak kuşak kıyıları B) Batı rüzgarları-Orta kuşağın batı kıyıları C) Kutup rüzgarları-Soğuk kuşak kıyıları D) Muson rüzgarları-Güneydoğu Asya kıyıları E) Föhn rüzgarı-Karaların iç kısımları 7. Yukarıda esiş yönleri ve oluşum şekilleri gösterilen rüzgarların isimleri sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I II III A) Alize Batı-Kutup Muson B) Muson Föhn Alize C) Alize Batı-Kutup Föhn D) Föhn Muson Batı E) Batı Alize Kutup 8. Diğer şartların etkisi göz ardı edilerek basıncın sadece yükseltiye bağlı olarak değiştiği kabul edilirse, aşağıdaki illerimizden hangisinde basıncın daha yüksek olması beklenir? A) İzmir’de B) Afyon'da C) Kırşehir'de D) Sivas'ta E) Kars'ta 9. Aşağıdakilerden hangisi, sürekli rüzgarların oluşumu ve özellikleriyle ilgili değildir? A) Yıl boyunca sürekli ve aynı yönde eserler B) Dünyanın günlük hareketine bağlı olarak her iki yarım kürede farklı yönlere saparlar C) Ekvator ve kutuplardan esen rüzgarlar, ulaştıkları yerlerde sıcaklığı azaltırlar. D) Alizeler en geniş alanlı sürekli rüzgarlardır. E) Kutup rüzgarları ve Batı rüzgarları 60° enlemlerinde karşılaşırlar 10. Kuzey Yarımküre'deki batı rüzgarları kuşağında önemli ölçüde sapmalar, yön değiştirmeler görülmesine karşın, Güney Yarımküre'de (özellikle 40°-60° G) Batı rüzgarlarının yönlerinde çok az sapmalar olmaktadır. Bu kuşakta hızlı ve düzenli esmektedirler. Bu durum, Güney Yarımküre'deki hangi özelliğinin bir sonucudur? A) Termik basınç alanlarının etkisinin B) Okyanus kuşağının kesintisiz olmasının C) Yerin ekseni çevresindeki hareketinin D) Basınç alanlarının yer değiştirmesinin E) Cephelerin oluşmasının 11. Aşağıdaki izobar haritasında bir bölgedeki termik oluşumlu basınç alanları gösterilmiştir. Haritadaki bilgilerden yararlanılarak aşağıdakilerden hangisinin bulunması olanaksızdır? A) Yüksek basınç merkezi B) Bölgede en düşük sıcaklığın olduğu merkez C) Rüzgarın hangi yöne en hızlı estiği D) Bölgedeki en sıcak alanlar E) Bölgenin bulunduğu yarım küre 12. Aşağıdakilerden hangisi şekilde gösterilen Alize rüzgarının özelliklerin den biri değildir? A) Etki alanı en geniş rüzgardır. B) Ekvatoral bölge karalarının batı kıyılarına bol yağış bırakır. C) Ekvator üzerinde konveksiyonel yağışlara sebep olur. D) Başlangıçta sıcak ve kuru olar rüzgarlardır. E) Okyanus akıntılarını başlamalarına neden olurlar. 13. Aşağıdaki haritada Akdeniz çevresinde esen başlıca yer el rüzgarlar gösterilmiştir. Bir rüzgarın sıcaklığı düşürmesi veya yükseltmesi geldiği yerin enlemine bağlıdır. Buna göre aşağıdaki rüzgarlardan hangisinin sıcaklığı yükseltmesi enleme bağlı değildir? A) Sirocco B)Föhn C) Hamsin D) Samyeli E) Lodos 14. Muson rüzgarlarının oluşum nedeni kara ve denizin farklı ısınma özelliğidir. Muson rüzgarları yazın denizden karaya kışın karadan denize doğru esmektedir. Muson rüzgarlarının esme yönünün değişmesi aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Dünya'nın yörüngesinin elips şeklinde olmasıyla B) Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki hareketiyle C) Basıncın mevsime göre değişmesiyle D) Sıcak ve soğuk su akıntılarının etkisiyle E) Yaz mevsiminde yağışların artmasıyla 15. Yer şekillerinin rüzgarlara göre verdiği bilindiğine göre yukarıdaki rüzgar frekans gülü, aşağıdaki izohips haritası verilen yerlerden hangisine aittir? 16. Kuzey Yarımküre'de alçak basıncın meydana geldiği bir yer ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yükselici hava hareketleri görülür. B) Havanın yatay hareketi merkezden çevreye doğrudur. C) Hava genellikle kapalıdır. D) Bulutlanma ve yağış oluşabilir. E) Rüzgar sağa doğru sapma gösterirler. Cevap Anahtarı 1. C 2. D 3. B 6. D 7. C 8. A 11. E 12. B 13. B 16. B 4. E 9. C 14. C 5. A 10. B 15. D Nem ve Yağışlar -I1. Yoğunlaşmanın gerçekleşmesi; I. Sıcaklığın azalması II. Hava kütlelerinin genleşmesi III. Bağıl nemin artması IV. Sıcaklığın artması V. Hava kütlelerinin yükselmesi faktörlerinden hangilerine bağlıdır? A) I-II-III B) I-II-IV C) II-V D) IV-V E) I-III-V 2. Yukarıdaki grafikte aynı sıcaklık değerlerine sahip dört kentin "nem oranları" verilmiştir. Bu kentlerin; mutlak nemlerinin büyükten küçüğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) I>IV>III=II B) II=III>IV>I C) IV>I>II<III D) I<IV<III=II E) I=IV=II=III 3. Havadaki nem oranının doyma noktasından uzaklaşmış olması, aşağıdakilerden hangisine kanıttır? A) Rüzgarın şiddetinin azalacağına B) Yağışın başlayacağına C) Sıcaklığın yükseldiğine D) Nem açığının azaldığına E) Hava basıncında düşme olduğuna 4. Yer Mutlak Nem (gr/cm3) Sıcaklık (°C) X 7 8 Y 7 20 Z 7 27 Yukarıdaki tabloda üç farklı bölgedeki mutlak nem ve sıcaklık değerleri verilmiştir. Buna göre belirtilen bölgelerde nem açığı en fazla olandan en az olana doğru sıralanışı, aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) X-Z-Y B) Z-Y-X C) Z-X-Y D) X-Y-Z E) Y-Z-X 5. Aşağıdakilerden hangisi sıcaklık arttıkça havanın nem taşıma kapasitesinin de arttığını kanıtlar? A) Nemli yerlerde sıcaklık farkının az olması B) Ekvatoral Bölge'de kalıcı karların bulunması C) Sabah saatlerinde oluşan sisin öğleye doğru dağılması D) Bir dağ yamacından yükseldikçe bitki türlerinin değişmesi E) Nemi az olan yerlerde mekanik çözülmenin görülmesi 6. I. Gündüz, sis yoğunluğunun geceden daha az olması II. Balkanlardan gelen hava kütlesinin Batı Karadeniz dağlarına yağış bırakması III. Denizden gelen bir hava kütlesinin yükseldiği yamaçta yağış bırakması Yukarıda verilen bilgiler aşağıdakilerden hangisini açıklamaya yöneliktir? A) Yükselerek soğuyan bir hava kütlesinin mevcut nem miktarının değişmediğini B) Bağıl nemin yağıştan sonra azaldığını C) Atmosfer olaylarının değişik faktörlerin etkisinde kaldığını D) Her ortamda nemliliğin farklı olduğunu E) Havanın taşıyabileceği nem miktarının sıcaklığa göre değiştiğini 7. Yukarıda beş bölgeye ait sıcaklık ve mutlak nem grafikleri verilmiştir. Hangi bölgede yağış olması beklenir? A) I B) II C) III D) IV E) V 8. Yukarıdaki grafikte bağıl nemleri aynı fakat mutlak nemleri farklı beş bölge gösterilmiştir. Grafiğe göre kaç numaralı yerde sıcaklık değeri en yüksektir? A) V B) IV C) III D) II E) I 9. SICAKLIK (C°) DOYURAN NEM (gr) 0° 4,8 10° 9,4 20° 17,2 30° 30,4 35° 42,2 Tabloda, çeşitli sıcaklıklarda 1 m3 havanın doyma noktaları gösterilmiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Hava ısındıkça daha çok nem taşıyabilir. B) Hava soğudukça daha az nemle doyar. C) Hava ısındıkça doyma noktasından uzaklaşır. D) Hava soğudukça doyma noktasına yaklaşır. E) Hava ısındıkça yağış olasılığı artar. 10. Yağış, havadaki su buharının yoğunlaştıktan sonra sıvı veya katı olarak yeryüzüne düşmesidir. Su buharının katı yada sıvı olarak yoğunlaşmasında aşağıdakilerden hangisi daha öncelikli bir nedendir? A) Yoğunlaşmanın olduğu yükselti B) Yoğunlaşmanın olduğu yüzey C) Yoğunlaşmanın olduğu sıcaklık değeri D) Yoğunlaşmanın olduğu zaman dilimi E) Yoğunlaşmanın olduğu yöre 11. Yukarıda oluşum nedenleri farklı olan yağış şekilleri görülmektedir. Bu hava kütlelerinin yağış oluşturmasında aşağıdaki özelliklerinden hangisi üçünde de ortak özelliktir? A) Yağışların konveksiyonel olması B) Dağa çarparak yağış oluşması C) Nem miktarının aynı olması D) Soğuyarak bağıl nemlerinin artması E) Sıcaklık ve buharlaşmanın hızlı olması 12. Yukarıdaki haritada yağış rejimi düzenli olan yerler gösterilmiştir. Numaralarla gösterilen yerlerden hangi ikisi batı rüzgarlarının etkisindedir? A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV D) I ve V E) II ve III 13. Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi aynı anda dağ eteğine düşen yağış yağmur şeklindeyken daha yükseklerde kar şeklinde olması aşağıdakilerden hangisini destekler? A) Yükselti arttıkça sıcaklığın düştüğünü B) Yerleşim birimlerine kar yağmadığını C) Bakının yağış biçimini etkilediğini D) Mevsim sürelerinin değiştiğini E) Sıcak kuşakta kar yağışlarının olabileceğini 14. Bazı kış günlerinde sabahlan hava sisli iken öğlen saatlerinde sisin dağıldığı görülür. Bu durum aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir? A) Hava basıncının düşmesiyle B) Sıcaklığın artmasıyla C) Bağıl nemin artmasıyla D) Yükselici hava hareketlerinin olmasıyla E) Yoğunluğun artmasıyla 15. Yukarıda bir bölgeye ait yağış grafiği verilmiştir. Bu grafiğe bakılarak aşağıda verilen özelliklerden hangisine ulaşılabilir? A) Karasal iklim görülür. B) Yağışlar kar şeklindedir. C) Bölge Güney Yarımküre'dedir. D) Yıllık yağış miktarı 1000 mm'den fazladır. E) En fazla yağış yaz aylarında düşer. 16. Şekildeki gibi yamaç boyunca yükselen bir hava kütlesi için aşağıdaki yargılardan hangisi doğru değildir? A) Yükseldikçe sıcaklığı azalır. B) Mutlak nemi artar. C) Bağıl nemi artar. D) Nem açığı azalır. E) Yamaçta yağış oluşma ihtimali artar. Cevap Anahtarı 1. E 2. A 3. C 6. E 7. D 8. E 11. D 12. C 13. A 16. B 4. B 9. E 14. B 5. C 10. C 15. E Nem ve Yağışlar -II1. Atmosferdeki nemlilik ve yağış oluşumu ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğru değildir? A) Soğuyan hava, doyma noktasına yaklaşır. B) Soğuk havanın nem taşıma kapasitesi azdır. C) Alçalıcı hava hareketi yağışın oluşumunu engeller. D) Hava kütlesi soğudukça bağıl nemi artar. E) Soğuyan havanın nem açığı artar. 2. Kutuplar çevresinde (Antarktika ve Grönland'da) nem oranı yüksek olmasına karşın, yıllık ortalama yağış miktarı çok azdır. Bu durum, buralarda görülen aşağıdaki özelliklerden hangisi ile açıklanabilir? A) Mutlak nemin çok az olması ve yüksek basıncın etkisi B) Doyma noktasının yüksek olması C) Ortalama yükseltinin az olması D) Nem açığının az olması E) Denizsellik etkilerinin fazla olması 3. Bir hava kütlesinin içindeki nemin yağışa dönüşebilmesi için hava kütlesinde; I. Sıcaklığının düşmesi II. Sıcaklığının artması III. Havanın yükselmesi gibi özelliklerden hangisi yada hangileri gereklidir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) Yalnız II E) I, II ve III 4. Yağışın oluşabilmesi için havanın neme doygun hale gelmesi gerekir. Mutlak nemleri aynı olan hava kütlelerinden sıcaklığı en düşük olanda yağış görülme ihtimali daha fazladır. Aşağıda beş farklı hava kütlesinin sıcaklıktan ve içer dikleri nem miktarları gösterilmiştir. Sıcaklık (°C) Mutlak nem 5gr/m3) I 12 4 II 11 6 III 13 5 IV 12 3 V 11 7 Buna göre hangi hava kütlesinin nem açığı diğerlerinden daha azdır? A) I B) II C) III D) IV E)V 5. Atmosferdeki mutlak nem oranı sabit kalmak koşulu ile havanın soğuması durumunda aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmez? A) Hava duyma noktasına yaklaşır. B) Havanın taşıyabileceği nem miktarı artar. C) Havanın nem açığı azalır. D) Yoğunlaşma artar. E) Yağış meydana gelir. 6. Yağışın oluşması için havanın soğuması ve doyma noktasına ulaşması gerekir. Buna göre yandaki grafikte mutlak ve maksimum nemleri verilmiş bölgelerden havanın en az ve en fazla soğuması gerekenler hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? En az En fazla A) I II B) II IV C) IV II D) III V E) IV III 7. Aşağıdakilerden hangisi bağıl nemi azaltıp, hava kütlesini doyma noktasından uzaklaştıran bir faktördür? A) Hava kütlelerinin dağ zirvesinden aşağıya doğru inmesi B) Isınan hava kütlesinin yükselmesi C) Sıcak ve soğuk hava kütlelerinin karşılaşması D) Denizden gelen nemli hava kütlesinin bir dağ yamacında yükselerek soğuması E) Hava kütlelerinin karadan denize doğru esmesi 8. I. Yağış II. Yükselici hava hareketi III. Soğuma IV. Bağıl nemin %100'ü aşması Bir yerde yağışın oluşabilmesi için izlenecek sıra aşağıdakilerden hangisidir? A) IV-III-II-I B) III-II-I-IV C) II-III-I-IV D) I-III-IV-II E) II-III-IV-I 9. Yağış, havadaki su buharının yoğunlaşarak türlü biçimlerde yere düşmesidir. Yeryüzünün herhangi bir yerine düşen yağış miktarı üzerinde türlü etkenler rol oynar. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi yağış rejimi ve miktarı üzerinde en az etkiye sahiptir? A) Denize konum B) Yer şekilleri C) Yükselti D) Dağların uzanış yönü E) Bitki örtüsü 10. Bir hava kütlesinin yağış bırakabilmesi için soğuması gerekir. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde yağışın oluşması beklenir? A) Yaz mevsiminde karadan denize esen hava kütlesin de B) Sıcak bir kara üzerinde hareket eden hava kütlesin de C) Ovadan ovaya esen hava kütlesinde D) Denizlerden bir dağa doğru ilerleyen hava kütlesinde E) Kışın bir dağ yamacı boyunca alçalan hava kütlesin de 11. Bağıl nem oranı yüksek olan iklim bölgelerinde buharlaşmanın şiddeti az olur. Bununla birlikte aynı iklim bölgele rinde gündüz buharlaşma geceden daha fazladır. Buna göre bir bölgede buharlaşmanın şiddeti, bağıl nem oranının dışında başka hangi özelliğe bağlıdır? A) Yer şekillerine B) Boylama C) Sıcaklığa D) Bitki örtüsüne E) Bakıya 12. Ocak ayında Kuzey Yarımküre'de bulunan bir merkezde Güneş yerel saatle 6.50 de doğmuştur. Bu merkezde oluşacak olan sis yoğunluğunun aşağıdaki saatlerden hangisinde daha fazla olması beklenir? A) 23.00'de B) 06.00'da C) 10.00'da D) 12.00'de E) 14.00'de 13. Sislerin oluştuğu yerler ve koşulları çeşitlidir. Aşağıdakilerden hangisi, bir yerde sis oluşumuna yol açan durumlardan biridir? A) Karla kaplı zeminden sıcak havanın geçmesi, B) Havanın nem açığının büyümesi C) Yazın ısınan havanın hızla yükselmesi D) Bağıl nemin azalması E) Kış gecelerinde ayaz oluşması 14. Yukarıdaki grafikte beş farklı merkeze ait sıcaklık ve bağıl nem değerleri verilmiştir. Sıcaklığın yüksek ve bağıl nemin düşük olduğu yerlerde güneş enerjisinden yararlanma olanağı fazladır. Buna göre sadece grafikteki bilgilere göre kaç numaralı merkezde güneş enerjisinden daha az faydalanılır? A) I 15. B) II C) III D) IV E)V Yukarıdaki harita Dünya üzerinde en fazla yağış alan yerler taralı olarak gösterilmiştir. Numaralarda gösterilen yerlerden hangisindeki yağışların oluşmasında mevsimlik (devirli) rüzgarlar etkili olmuştur? A) I B) II C) III D) IV E)V 16. Aşağıdaki grafikte beş ayrı hava kütlesinin nem taşıma kapasiteleri ve içinde bulunan nem miktarları gösterilmiştir. Buna göre yukarıda numaralarla gösterilen hava kütlelerinden hangisinde buharlaşma en az ve en çok olur? Buharlaşma en az Buharlaşma en çok A) I II B) III V C) II IV D) III II E) IV I 17. Yukarıdaki yağışın dağılışı haritasına göre verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Dünya'nın en yağışlı yerleri Ekvator çevresidir. B) Çöller ve kutuplarda yağış miktarı çok azdır. C) Batı Avrupa kıyılarında yağış miktarı 50-100 cm arasında değişir. D) Muson Asyası'nda yağışlar kışın artar. E) Avustralya'nın büyük bir kısmı kuraktır. Cevap Anahtarı 1. E 2. A 3. B 6. C 7. A 8. E 11. C 12. B 13. A 16. D 17. D 4. E 9. E 14. C 5. B 10. D 15. C İklim Tipleri -I1. Yukarıdaki belirtilen makro klima iklim tiplerinin oluşmasında temel etken aşağıdakilerden hangisidir? A) Okyanus akıntıları-Yükseklik B) Kara ve Denizlerin dağılışı-Bakı C) Yükselti-Bitki örtüsü D) Bakı-Nem oranı E) Enlem-Güneş ışınlarının yere düşme açısı 2. Sıcaklık, basınç ve rüzgar, nem ve yağış gibi iklim elemanları arasındaki etkileşime Atmosfer olayları denir. Atmosfer olaylarının uzun süreli ortalamasına ise iklim denir. Aşağıda verilenlerden hangisi herhangi bir bölgenin iklim özelliği ile açıklanamaz? A) Ekvatoral bölgede her mevsimin yağışlı olması B) Akdeniz ikliminde yazların kurak geçmesi C) Muson Asyası’nda yazların yağışlı geçmesi D) Akdeniz bölgesinde kış sıcaklıklarının bazı dönemlerde 0°C nin altına düşmesi E) Karasal iklimde yağışların büyük bölümün ilkbahar ve yaz aylarında düşmesi 3. Aşağıdakilerden hangisi, Ekvatoral iklimin bir özelliği değildir? A) Yıllık sıcaklık farkının az olması B) Topraktaki tuz ve kireç birikiminin fazla olması C) Kimyasal çözünmenin fazla olması D) Yıl boyunca bol ve düzenli yağış alması E) Yıl boyunca sıcak ve yağışlı tek bir mevsimin etkili olması 4. Orta Asya'daki çölleşmenin nedeni ile Büyük Sahra'da, Arabistan'da, Orta ve Batı Avustralya'daki çölleşmenin nedeni farklıdır. Aşağıdakilerden hangisinin Orta Asya'daki çölleşmenin temel nedeni olarak söylenebilir? A) Dinamik yüksek basınç etkisi B) Deniz etkisine kapalı olması C) Kutba daha yakın olması D) Mutlak nemin fazla olması E) Buharlaşma potansiyelinin az olması 5. Yukarıda yıllık sıcaklık ve yağış grafiği verilmiş olan iklim tipi ile ilgili olarak aşağıda kilerden hangisi söylenemez? A) Bu iklim tipinde kışların kurak geçmesinin nedeni Dinamik yüksek basınç etkisinde kalmasıdır. B) Güney ve Orta Afrika'da, Güney Amerika'da, Brezilya'da etkili olmaktadır. C) Yağış rejimi düzensizdir. D) Yağışlar genelde konveksiyonel olarak düşer. E) Mevsimler arasındaki sıcaklık farkı çok fazladır. 6. Akdeniz iklimi yazın Savan iklimi ise kışın dinamik yüksek basıncın (Dinamik Yüksek Basınç=Çöl ikliminin) etkisinde kalır. Yukarıdaki bilgilere göre yağış ve sıcaklık grafiği verilen yerle ilgili yargılardan hangisi yanlıştır? A) En sıcak ay haziran ve temmuzdur. B) Sıcaklığın düştüğü mevsimde yağışlar artmıştır. C) Yıllık yağış miktarı 1000 mm.nin üstündedir. D) Savan iklim bölgesindedir. E) Türkiye ile aynı yarımkürede yer almaktadır. 7. Deniz etkisinden uzak karaların iç kısımları ile ortalama yükseltinin az olduğu alanlarda görülen; en fazla yağışı ilkbahar aylarında alan ve yaz kuraklığının yaşandığı bir bölgenin bitki örtüsü aşağıdakilerden hangisidir? A) Çayır B) Orman C) Bozkır D) Maki E) Savan 8. Aşağıda verilen bitki türlerinden hangisine sıcak kuşakta deniz seviyesine yakın yerlerde rastlanmaz? A) Geniş yapraklı orman B) Savan C) Kaktüs D) Tundra E) Hurma 9. İklimin adı Genel Özellikleri Ekvatoral Savan Akdeniz Step Okyanusal Grafik-I Yıl boyunca sıcaklık 20°C den fazla ve her mevsimi yağışlı Yazları yağışlı kışları kurak yıllık sıcaklık ortalamaları 20°C den fazla Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı Ilıman ve her mevsimi yağışlı Yukarıda grafik-II'de yağış ve sıcaklık grafiği verilen yerin, grafik-I'de gösterilen iklim bölgelerinden hangisinde olduğu söylenebilir? A) Ekvatoral B) Savan C) Akdeniz D) Step E) Okyanusal 10. Bir yerde etkili olan iklim tipinin aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkisinin olduğu söylenemez? A) Yetiştirilen tarım ürünlerinde B) Doğal bitki örtüsünde C) Akarsu rejimlerinin oluşumunda D) Sıradağlarının oluşumunda E) Mera hayvancılığında 11. Tundra ikliminde yıllık yağış miktarı 250 mm.den faz la olmamasına rağmen Tundra topraklarının nemli topraklar arasında yer alması aşağıdakilerden hangisiyle daha iyi açıklanabilir? A) Buharlaşmanın azlığı ile B) Sıcaklığın yüksek olması ile C) Bitki örtüsü ile D) Humus bakımından fakir olması ile E) Yağış rejiminin düzenli olması ile 12. Yıl içinde bulutluluk oranı arttıkça güneşlenme süresi azalır. Buna göre, yukarıdaki haritada işaretli yerlerden hangilerinde bulutluluk oranı en az ve en çoktur? En az En çok A) 1 2 B) 2 4 C) 3 4 D) 1 3 E) 2 3 13. Yukarıda Savan iklimi ile muson ikliminin yağış ve sıcaklık grafikleri verilmiştir. Bu iki iklimin benzer özellikleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Oluşum nedenleri B) Yağışın oluşum şekilleri C) Yağış rejimleri D) Yağış miktarları E) Doğal bitki örtüleri 14. Bir yörede görülen iklim özelliklerini en iyi şekilde yansıtan o yörenin doğal bitki örtüsüdür. Buna göre aşağıda verilen doğal bitki örtüsü ve iklim özellikleri eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? Bitki Örtüsü İklim özelliği A) Kaktüs Yıllık yağış miktarı çok az B) Maki Yaz mevsimi sıcak ve kurak C) Geniş yapraklı orman Yıl boyunca sıcak, nemli ve yağışlı D) İğne yapraklı orman Yıl boyunca sıcak, yağışlı E) 15. Yıl boyunca soğuk ve az yağışlı Tundra Yandaki şekilde numaralarla gösterilen yerlerdeki iklim tipleri aşağıdakilerden hangisinde doğru sıralanmıştır? 1 2 3 4 5 A) Çöl Savan Ekvatoral Muson Akdeniz B) Akdeniz Çöl Ekvatoral Muson Akdeniz C) Akdeniz Çöl Savan Ekvatoral Akdeniz D) Akdeniz Çöl Ekvatoral Savan Çöl E) Akdeniz Çöl Savan Muson Çöl Cevap Anahtarı 1. E 2. D 3. B 6. D 7. C 8. D 11. A 12. E 13. C 4. B 9. E 14. D 5. E 10. D 15. C İklim Tipleri -II1. Aşağıda iki şekilde bitki örtülerinin kuşaklar halinde uzanışları gösterilmiştir. Yukarıdaki şekillere göre bitki örtülerinin kuşaklar oluşturmasının nedenleri sırasıyla hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? I II A) Basınç Sıcaklık B) Yükselti Enlem C) Enlem Rüzgarlar D) Enlem Yükselti E) Yükselti Basınç 2. Ortalama sıcaklığın 5°C'nin altında olduğu aylar kış ayı kabul edildiğinde aşağıda verilen grafiklerin hangisinde kış mevsimi en kısa sürmektedir? 3. Ekvator'dan kutuplara gidildikçe iklimlerin kuşaklar oluşturmasında aşağıdakilerden hangisi temel etkendir? A) Boylam B) Enlem C) Kara ve deniz dağılımı D) Bitki örtüsü E) Dünya'nın günlük hareketi 4. Sıcaklık, basınç ve nemlilik özellikleri benzerlik gösteren geniş alanlarda etkili olan büyük iklim tiplerine makro klima denir. Buna göre büyük iklim tiplerinin özelliklerinin belirlenmesinde aşağıdakilerden hangisinin önemi yoktur? A) Sıcaklık özelliği B) Yağış özelliği C) Etki alanları D) Doğal bitki örtüsü E) Nüfusun kır ve kente dağılışı 5. Kongo havzası, Amazon havzası, Endonezya, Yeni Gine ve Papua Yeni Gine'de etkili olan iklimin temel özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Yıllık sıcaklık ortalamasının düşük olması B) Yıllık yağış miktarının az olması C) Alçalıcı hava hareketinin etkili olması D) Yıllık yağış miktarı ve sıcaklığının fazla olması E) Günlük ve yıllık sıcaklık farkının çok olması 6. Yukarıda çeşitli iklimlerde yer alan doğal bitki örtüleri verilmiştir. Doğal bitki örtü sünün dağılışı aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Bakı-eğim B) Boylam-yer yapısı C) Sıcaklık-yağış D) Yer şekilleri-yükselti E) Akarsular-denize göre konum 7. I. 10°-20° enlemleri arasında görülür. II. Yağışın tamamına yakını yaz mevsiminde düşer. III. Sıcaklık 20°C nin altına nadiren düşer. Yukarıda bazı özellikleri verilen iklimin bitki örtüsü aşağıdakilerden hangisidir? A) Maki B) Bozkır C) Geniş yapraklı orman D) Savan E) İğne yapraklı orman 8. -En fazla yağışı yazın alır. -Sıcaklık farkı 10°-15° dir. -Doğal bitki örtüsü, ormandır. - Belirgin olarak Güneydoğu Asya'da görülür. Yukarıda özellikleri verilen iklim tipi aşağıdaki ülkelerden hangisinde belirgin olarak görülür? A) Brezilya B) Türkiye C) Hindistan D) Venezuela E) Norveç 9. Aşağıdakilerden hangisi Okyanus İklimi’nin özelliklerinden biri değildir? A) Yıllık sıcaklık farklarının az olması B) Kışların ılık ve yağışlı geçmesi C) Yazların serin geçmesi D) Yağış rejiminin düzensiz olması E) Batı rüzgarlarının iklim koşullarını belirlemesi 10. Dünya üzerindeki çöl alanları dönenceler çevresinde yoğunlaşmıştır. Bunun dışında kara içlerine doğru ilerledikçe karasallık etkisiyle de çöller oluşmuştur. Yukarıdaki Dünya haritasında işaretli çöl alanlarından hangisinin oluşumu diğerlerinden farklı bir nedene bağlıdır? A) I B) II C) III D) IV E)V 11. Karasal iklimlerde yıllık sıcaklık farkı fazladır. Yukarıdaki Dünya haritasında işaretli noktalardan hangisinde yıllık sıcaklık farkı en fazladır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 12. Yazlan sıcak ve kurak, kışlan ılık ve yağışlı geçen bir iklimin bitki örtüsü aşağıdakilerden hangisidir? A) Maki B) Savan C) Orman D) Tundra E) Step 13. Yukarıdaki grafikte gösterilen iklim koşullarının oluştuğu bir yöre için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yıllık sıcaklık ortalaması 10°C ile 20°C arasındadır. B) Yaz kuraklığı belirgindir, tarımda sulamaya gereksinim vardır. C) Yağışların tamamı yağmur şeklinde oluşur. D) Yaz aylarında akarsu seviyelerinde yükselmeler görülür. E) Kış ılıklığına gereksinim duyan tarım ürünleri yetiştirilir. 14. Kışlar çok soğuk, uzun ve kar yağışlıdır. Yazlar kısa, sıcak ve yağışlıdır. Yıllık sıcaklık farkı fazla, yıllık yağış miktarı 500 mm civarındadır. Yukarıda özellikleri verilen iklim tipinin aşağıdaki yerlerden hangisinde görülmesi beklenir? A) Orta Afrika B) Brezilya C) Avustralya D) Orta Avrupa E) Güney Avrupa 15. Yukarıda yıllık sıcaklık ve yağış grafiği verilmiş olan iklim tipi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Karaların deniz etkisinden uzak iç kesimlerinde görülür. B) Yazlar sıcak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. C) Yıllık sıcaklık farkı 40°C'yi geçmektedir. D) Yıllık yağış miktarı 500 mm civarıdır. E) Doğal bitki örtüsü kurakçıl ot topluluklarından oluşan steplerdir. 16. -Yağış rejimi düzenli -Doğal bitki örtüsü orman -Oluşumunda batı rüzgarları ve okyanus akıntıları etkili olan iklim haritada işaretli yerlerin hangisinde gösterilmiştir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 17. -Yıllık sıcaklık ortalaması 20°C'nin üzerindedir. -Şekerkamışı, muz, ananas en önemli tarım ürünleridir. -Sudan, Çad, Peru, Kolombiya, Brezilya, Venezüella, Nijer ve Bolivya etkili olduğu başlıca yerlerdir. -Bitki örtüsü savandır. Yukarıda özellikleri verilen iklim tipi aşağıdakilerden hangisidir? A) Yazları yağışlı tropikal B) Çöl C) Tundra D) Ilıman okyanus E) Ilıman karasal Cevap Anahtarı 1. D 2. E 3. B 6. C 7. D 8. C 11. C 12. A 13. D 16. A 17. A 4. E 9. D 14. D 5. D 10. E 15. C İç kuvvetler 1. Bitki ve hayvan kalıntılarının deniz yada göl çanaklarında birikmesiyle organik tortul kayalar oluşur. Buna göre, aşağıdaki kayalardan hangisinin jeolojik devirlerin belirlenmesinde kullanılacağı söylenebilir? A) Bazalt B) Taşkömürü C) Andezit D) Mermer E) Alçıtaşı 2. Yukarıdaki şekilde yeryüzünden yer'in merkezine kadar uzanan geosfer katları ile bu katların yoğunlukları gösterilmiştir. Buna göre derinlik ile yoğunluk arasındaki ilişkiyi gösteren grafik aşağıdakilerden hangisidir? 3. Yukarıda verilen şekilde numaralandırılan yerler aşağıdaki hangisinde doğru olarak verilmiştir? I II III IV A) Antiklinal Senklinal Graben Volkan Konisi B) Senklinal Antiklinal Graben Volkan Konisi C) Horst Graben Antiklinal Volkan Konisi D) Antiklinal Senklinal Horst Volkan Konisi E) Volkan Konisi Senklinal Graben Horst 4. I. Deniz ilerlemesi ve gerilemesi görülür. II. Çok yavaş gerçekleşen hareketlerdir. III. Geniş alanlı yükselme ve alçalma hareketidir. Yukarıda özellikleri verilen iç kuvvet aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Orojenez B) Volkanizma C) Deprem D) Epirojenez E) Seizma 5. Yerin derinliklerinde bulunan magmanın, yan basınçların etkisiyle yerkabuğunun zayıf veya kırık hatları boyunca yeryüzüne ulaşması olayına volkanik olaylar denir. Aşağıda verilenlerden hangisinin volkanik olaylarla direkt ilişkisi yoktur? A) Tüf yığınlarının B) Volkanik dağların C) Lav birikintilerinin D) Demir, krom, Alüminyum gibi yeraltı kaynaklarının oluşumunun E) Toprak kaymalarının 6. Geniş bir alanda bu kadar kısa süre içinde bu ölçüde yıkıcı olan bir tabii olay yoktur. Bazı depremler çok büyük yıkımlara yol açabilmektedir. Bir depremin neden olduğu yıkım ve can kaybı aşağıdakilerden hangisine bağlı değildir? A) Arazi yapısı B) Depremin şiddeti C) Depremin süresi D) Yapıların özelliği E) İklim özelliği 7. Türkiye'de çıkarılan aşağıdaki yeraltı zenginliklerinden hangisi volkanik kökenli değildir? A) Demir B) Krom C) Magnezyum D) Taşkömürü E) Zımpara taşı 8. Yukarıda gösterilen yer şekli dağ oluşumu sırasında sert kayaçlardan meydana geldiği için kıvrılamamış bazı yerlerden kırılmıştır. Bu oluşumla ilgili olarak aşağıdaki yorumlardan hangisini yapılamaz? A) Y bölgesi kırılarak çökmüştür. B) Y hattı boyunca akarsu menderesler çizer. C) X bölgeleri dağlık alanlara denk gelir. D) Akarsuyun akım miktarı fazladır. E) X ve Y bölgeleri arasında yükselti farkı vardır. 9. -İskandinav yarımadasının yükselmesi -Akdeniz ve Karadeniz çanağının çökmesi -Anadolu yarımadasının yükselmesi Yukarıda verilen olaylar aşağıda verilenlerden hangisine örnektir? A) Volkanik faaliyetlere B) Epirojenik olaylara C) Orojenik olaylara D) Tortulanma süresinin farklılığına E) Depreme (seizma) 10. Ülkemizde volkanik oluşumlara Doğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgeleri'nde, Dünya üzerinde ise Büyük Okyanus çevresiyle, Alp-Himalaya kıvrım sistemi ve Akdeniz çevresinde rastlanır. Bu alanların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Enlem derecesi B) Boylam derecesi C) Dağların uzanışı D) Kırık alanların varlığı E) Nüfus yoğunluğu 11. Yeraltındaki boşlukların tavan kısımlarının çökmesi sonucu çöküntü depremleri meydana gelir. Buna göre Yukarıdaki Türkiye haritasında işaretli yerlerin hangisinde, insanların yaptıkları ekonomik faaliyetlere bağlı olarak çöküntü depremlerinin meydana gelmesi beklenir? A) I B) II C) III D) IV E) V 12. Ülkemizin büyük bir bölümü jeolojik açıdan genç bir oluşuma sahiptir. Aşağıdakilerden hangisi bu sahaların varlığına bir kanıt olamaz? A) Taşkömürü yatakları B) Depremler C) Termal sıcak su kaynaklan D) Alp orojenezi kıvrımları E) Volkanik dağlar 13. Türkiye'de yer alan bazı dağların Coğrafi bölgelere göre dağılışı aşağıda verilmiştir. A B C I. Doğu Anadolu: Nemrut Munzur Ağrı II. İç Anadolu: Erciyes Sivrihisar Hasandağ III. Ege: Kula Menteşe Aydın A-B-C sütunlarından hangisi yada hangilerinde yer alan dağların tamamının volkanik olduğu söylenebilir? A) A-B B) Yalnız A C) Yalnız C D) Yalnız B E) B-C 14. Yukarıdaki haritada Türkiye'deki jeotermal enerji bölgeleri gösterilmiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu bölgelerden görülebilecek ortak özelliklerden değildir? A) Fay hatları (kırıklı yapı) bulunur. B) Kaplıca turizmi yapılmaktadır. C) Termal kaynaklara sahiptirler. D) Jeolojik açıdan eski kara kütleleridir. E) Jeotermal enerji sağlanabilir. 15. Aşağıda Türkiye'nin tektonik deprem haritası verilmiştir. Deprem alanlarında aşağıda verilen yer şekillerinden hangisinin yaygın olması beklenir? 16. Dağ oluşumu sırasında kıvrılamayacak kadar sert olan tabakalar kırılarak fay hatlarını oluşturur. Aşağıdakilerden hangisi fay hatlarında görülebilecek ortak özelliklerdendir? A) Heyelan-Sel-Peneplen B) Deprem-Volkanizma-Kaplıca C) Senklinal-Antiklinal-Plato D) Orojenez-Epirojenez-Buzul aşındırması E) Dalga aşındırması-Dalga biriktirmesi-Akarsu aşındırması Cevap Anahtarı 1. B 2. C 3. A 6. E 7. D 8. D 11. A 12. A 13. B 16. B 4. D 9. B 14. D 5. E 10. D 15. C Dış Kuvvetler -I1. Bölgeler Yıllık Sıcaklık Yıllık Yağış Farkı (°C) Miktarı (mm) I 10 350 II 15 400 III 10 1500 IV 20 300 Yukarıdaki tablo, dört bölgedeki yıllık yağış miktarı ve yıllık sıcaklık farklarını göstermektedir. Bu tabloya göre, kimyasal çözünme ve fiziksel çözünmenin en çok olduğu bölgeler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Kimyasal Çözünme Fiziksel Çözünme A) I II B) III IV C) III I D) II IV E) IV III 2. Kestane rengi step topraklarının; laterit, podzol, tundra ve kahverengi orman topraklarından farklı özelliği aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Humusça zengin olması B) Tuzlu ve kireçli olması C) Asit oranının yüksek olması D) Daha nemli olması E) Daha kalın olması 3. Ülkemizde erozyon şiddetli olarak devam etmektedir. Aşağıdakilerden hangisi ülkemizdeki erozyon olayının nedenlerinden birisi değildir? A) Yüzey şekillerinin eğimli olması B) Tarım arazilerinin yanlış kullanılması C) Doğal bitki örtüsünün aşırı olarak tahrip edilmesi D) Mayıs ve Haziran'daki yağışlarla meydana gelen seller. E) Karstik arazinin fazla olması 4. Suya doygun hale gelmiş killi kayaçların eğim doğrultusunda kayarak yer değiştirmesine yer göçmesi (heyelan) denir. Aşağıdaki mevsimlerden hangisinde, Türkiye heyelanın daha çok görülmesi beklenir? A) İlkbahar B) Sonbahar C) Yaz-sonbahar D) Kış-yaz E) Kış-sonbahar 5. Heyelan, toprağın kayaların hatta büyük kütlelerin yerçekimi etkisiyle yamaçtan aşağıya doğru kayarak yer değiştirmesi olayıdır. Buna göre yukarıdaki Türkiye haritasında taranarak gösterilmiş bölgelerin hangisinde heyelan olayı daha çok görülmektedir? A) I B) II C) III D) IV E) V 6. Yukarıdaki şekillerde erozyonun şiddet derecelerini gösteren toprak kesitleri çizilmiştir. Türkiye topraklarının %36'sı şiddetli aşınıma uğramaktadır. Türkiye'de bu kadar yoğun erozyon yaşanmasının nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi sayılamaz? A) Orta kuşakta yer alması B) Arazinin çok engebeli ve eğimli olması C) Bitki örtüsünün tahrip edilmiş olması D) Tarıma uygun olmayan alanların tarıma açılması E) Sağanak yağışlar ve kar erimeleri ile oluşan seller. 7. Akarsuların taşıdıkları alüvyonları denize döküldükleri yerlerde biriktirmesiyle oluşan ovalara delta ovası denir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi Doğu Karadeniz kıyılarında delta ovası oluşumunu engelleyen faktörlerden biridir? A) Gelgit olayının etkili olması B) Kıta sahanlığının (Şelf=0-200 m) dar olması C) Deniz suyu tuzluluğunun az olması D) Yağış miktarının fazla olması E) Kıyı da girinti çıkıntının az olması 8. Akarsu yatağını kimyasal veya mekanik yolla aşındırır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir akarsuyun aşındırmasını doğrudan etkileyen etmenlerden biri değildir? A) Yerin yapısı B) Denize göre konum C) Akarsuyun hızı D) Suyun sıcaklık derecesi E) Eğimin fazla olması 9. Her mevsimi yağışlı, kimyasal çözünmenin fazla olduğu yerlerde laterit topraklara rastlanır. Buna göre haritada işaretli noktalardan hangisinde laterit topraklar bulunabilir? A) I B) II C) III D) IV E) V 10. Yukarıdaki Türkiye haritasında bazı akarsularımız gösterilmiştir. Bu akarsular verilen noktalardan hangilerinde taban seviyesine daha fazla yaklaşmış olabilirler? A) A-B-C B) C-D-E C) A-D D) E-C E) B-E 11. Yukarıdaki Dünya haritasında işaretlenmiş olan bölgelerden hangisinde yıl boyunca görülen yağışlara bağlı olarak kimyasal çözünme en fazladır? A) I B) II C) III D) IV E)V 12. Kayaçların mekanik, kimyasal ve organik yollarla parçalanmasına çözülme denir. Mekanik ve Kimyasal çözünmenin görüldüğü alanların birçok özelliği birbirinden tamamen farklıdır. Örneğin kimyasal çözünmenin görüldüğü alanlarda yağış miktarı fazla sıcaklık farkı azdır. Mekanik çözülmenin görüldüğü alanlarda ise sıcaklık farkı fazla yağış miktarı azdır. Aşağıda dört iklim bölgesi ve bu bölgelerdeki çözünme türü verilmiştir. İklim Bölgesi Çözünme türü I. Muson Asyası Kimyasal II. Akdeniz Mekanik III. Ekvatoral Mekanik IV. Okyanusal Kimyasal İklim bilgisi ve çözünme türü eşleştirilmelerinden hangisi yada hangilerinin yanlış olduğu söylenebilir? A) Yalnız I B) II-III C) III-IV D) Yalnız IV E) I-II 13. Günlük ve yıllık sıcaklık farkının fazla olduğu alanlarda çöl ve step toprakları görülür. Aşağıda verilen bölümlerden hangisinde bu tür toprakların daha fazla olduğu söylenebilir? A) Güney Marmara B) Adana C) Asıl Ege D) Batı Karadeniz E) Konya 14. Rüzgar erozyonu, bitki örtüsünden yoksun veya bitki örtüsü çok seyrek olan kurak ve yarı kurak yerlerde daha etkilidir. Buna göre, yöre iklimi göz önüne alındığında, yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen alanlardan hangisinde rüzgar erozyonunun diğerlerinden daha fazla olması beklenir? A) I B) II C) III D) IV E) V 15. Yağışlı iklim alanlarında toprak, tuz ve kireç bakımından fakirdir. Aşağıda yıllık sıcaklık ve yağış ortalamaları verilen iklim grafiklerine göre hangisinde toprak, tuz ve kireç bakımından en fakirdir? 16. "Kayaların yapısı bazı olaylarla doğrudan ilişkilidir." Aşağıdakilerden hangisinin kaya yapısıyla ilgili olduğu söylenemez? A) Karadeniz'de heyelanın fazlalığı B) Toroslar'da yeraltı sularının zenginliği C) Karadeniz'de mağara azlığı D) Akdeniz'de karstik şekillerin yaygınlığı E) Doğu Anadolu'da soğuk kaynak sularının fazlalığı Cevap Anahtarı 1. B 2. B 3. E 6. A 7. B 8. D 11. D 12. B 13. E 16. E 4. A 9. C 14. C 5. C 10. D 15. C Dış Kuvvetler -II1. Yukarıda gösterilen kaynak ile ilgili olarak; I. Basınçla yüzeye çıkar. II. Sıcaktır. III. Kırıklarda depolanır. IV. Dağ içi ovalarında yaygındır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I ve IV E) I ve III 2. I. Volkanik bölgelerde gazların basıncıyla zaman zaman fışkırmak suretiyle, II. Su geçirmez iki tabaka arasından, üst tabakanın delinmesiyle yeryüzüne çıkarak, III. Bir karstik mağaradan yeryüzüne çıkarak, oluşan kaynakların isimlerinin doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir? I II III A) Gayzer Artezyen Karstik B) Yamaç Fay Karstik C) Artezyen Fay Yamaç D) Kaplıca Ilıca Artezyen E) Fay Yamaç Kaplıca 3. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye'deki göllerden ve akarsulardan ortak faydalanma şekli değildir? A) Sulama B) Enerji elde etme C) Turizm D) Balıkçılık E) Tuz elde etme 4. Bir yörede kendiliğinden yeryüzüne çıkan sulara kaynak suları denir. Aşağıdaki kaynak türlerinden hangisi turizm açısından ekonomik önem taşır? A) Yamaç kaynağı B) Artezyen kaynağı C) Fay kaynağı D) Karstik kaynak E) Vadi kaynağı 5. Türkiye'de barajların yapılış amaçları arasında; elektrik enerjisi üretmek, içme suyu sağlamak, taşkından korunmak ve tarımdaki su ihtiyacını karşılamak yer almaktadır. Buna göre yukarıda yağışın yıl içindeki dağılışı gösterilen ülkelerden hangisinde tarımdaki su ihtiyacını karşılamak için baraj yapılmaz? A) I B) II C) III D) IV E) V 6. OCAK°C NİSAN °C TEMMUZ °C EKİM °C I 12 17 23 20 II 27 28 29 28 III 20 25 24 26 IV 8 12 14 13 V 15 17 21 18 Yukarıda 5 ayrı kaynak suyunun Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarındaki su sıcaklıkları verilmiştir. Kaynak sularının geldiği derinlik ile atmosfer sıcaklığından etkilenme durumu düşünüldüğünde, yukarıdaki kaynaklardan hangisinin sularının yerin daha derinlerinden geldiği söylenebilir? A) I B) II C) III D) IV E)V 7. Aşağıda bazı vadi tiplerinin profilleri gösterilmiştir. Bu vadilerden hangisinin daha genç olduğu söylenebilir? A) I B) II C) III D) IV E)V 8. Kar erimeleri akarsuyun akımını etkileyen faktörlerdendir. Buna göre aşağıda akım grafikleri verilen Kuzey Yarımküre'deki akarsulardan hangisinin daha çok kar suyuyla beslendiği söylenebilir? 9. Yukarıda verilen akım-zaman grafiği aşağıdaki birikimlerden hangisini en iyi şekilde destekler? 10. Şekilde verilen akarsuyun aşağıdaki özelliklerinden hangisine bu şekilden ulaşılabilir? A) Bir saniyede taşıdığı su miktarına B) En çok suyu hangi ayda taşıdığına C) Hangi yöne doğru aktığına D) Hidroelektrik potansiyeline E) Biriktirdiği alüvyonların niteliğine 11. Aşındırmanın en son evresinde akarsu yatak profilinin aldığı şekle denge profili denir. Denge profiline ulaşmış bir akarsu için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Aşındırma gücünün azaldığı B) Akış hızının azaldığı C) Büklümler oluşturduğu D) Taşıdığı yükün azaldığı E) Rejimin düzenli hale geldiği 12. Her mevsimi yağışlı geçen yerlerin akarsu rejimi de düzenlidir. Buna göre haritada işaretli yerlerin hangilerinde akarsu rejimi düzenlidir? A) I ve III B) II ve V C) II ve IV D) I ve II E) IV ve V 13. Hidroelektrik enerji potansiyeli akarsuların yatak eğimleri, akış hızları ve akımları ile doğru orantılıdır. Buna göre aşağıda izohips haritası verilen bölgelerdeki akarsuların akımlarının aynı olduğu kabul edilirse hangi bölgedeki akarsuyun hidroelektrik enerji potansiyeli daha yüksek olur? (izohipsler arası yükselti farkı 100mdir.) 14. I. Akarsuyun su seviyesinde yıl içinde meydana gelen değişmelere denir. II. Akarsuyun, tüm kollarıyla birlikte suyunu topladığı alandır. III. Akarsu yatağının en derin yerlerini birleştirdiği düşünülen çizgidir. Yukarıda verilmiş olan tanımların karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I II III A) Akarsu rejimi Talveg çizgisi Akarsu havzası B) Akarsu rejimi Akarsu havzası Talveg çizgisi C) Su bölümü çizgisi Akarsu rejimi Akarsu ağzı D) Akarsuyun debisi Akarsu havzası Su bölümü çizgisi E) Akarsu rejimi Akarsu havzası Su bölümü çizgisi 15. Türkiye'deki akarsular ulaşıma elverişli değildir ancak enerji potansiyelleri yüksektir. Bu durum akarsularımızın hangi özelliğinden kaynaklanmaktadır? A) Havzalarının dar olması B) Rejimin düzensiz olması C) Yatak eğiminin fazla olması D) Çok su taşıması E) Boylarının kısa olması Cevap Anahtarı 1. D 2. A 3. E 6. B 7. B 8. D 11. E 12. B 13. D 4. D 9. A 14. B 5. E 10. C 15. C Dış Kuvvetler -III1. Kalker, jips ve Kaya tuzu gibi kayaçların yaygın olduğu yerlere karstik yöre denir. Buna göre aşağıdaki yerlerden hangisi karstik bir yöredir? A) Taşeli Platosu B) Ürgüp-Göreme çevresi C) Ergene Havzası D) Uludağ Çevresi E) Iğdır Ovası 2. Yukarıdaki şekilde iki farklı kıyıda dağların uzanış doğrultusu verilmiştir. Buna göre, bu kıyılar için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. kıyıda enine kıyı tipi var. B) II. kıyıda boyuna kıyı tipi var. C) II. kıyıda denizin etkisi içerilere daha çok sokulur. D) I. kıyıda girinti çıkıntı daha fazladır. E) İki kıyıda da dağların uzanış doğrultusu aynıdır. 3. I. ve II. haritaya bakarak iki bölgenin hangi bakımdan farklı olduğunu kesinlikle söyleyebiliriz? A) Kara ve denizdeki yerin iç yapısının B) Akarsuların yükünün C) Kıyının derinliğinin D) Gelgit etkisinin E) Akarsuların yatak eğiminin 4. Aşağıdakilerden hangisi yeraltında birikecek olan su seviyesi ve miktarı ile ilgili olamaz? A) Yüzeydeki toprağın geçirimli olması B) Doğal bitki örtüsünün gür olmaması C) Yağışların daha çok kar veya ince taneli yağışlar şeklinde olması D) Gel-git genliğinin fazla olması E) Yağış rejiminin düzenli olması 5. Kıyı şekillenmesinde çeşitli faktörlerin etkisi vardır. Aşağıdaki şekillerden hangisinin oluşumunda dalgaların etkili olduğu söylenemez? 6. Aşağıda çeşitli yer şekilleri gösterilmiştir. Buna göre bu yer şekillerinin oluşumu ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) I. şekil sığ kıyılarda akarsu biriktirmesiyle oluşur. B) II. şeklin oluşumunda akarsuların etkisi yoktur. C) I. ve III. şekil aynı bölgede yaygın olarak görülebilirler. D) III. şeklin oluşumunda gelgitin etkisi vardır. E) IV. şekil eğimin azaldığı yerlerde akarsu biriktirmesiyle oluşur. 7. Rüzgarlar kurak-yarı kurak bölgelerin şekillenmesinde daha etkili olan bir dış kuvvettir. Buna göre aşağıda verilen bölgelerimizin hangisinde rüzgarların meydana getirdiği şekillendirmelere daha fazla rastlanır? A) Karadeniz Bölgesi'nde B) İç Anadolu Bölgesi'nde C) Ege Bölgesi'nde D) Marmara Bölgesi'nde E) Akdeniz Bölgesi'nde 8. Aşağıdakilerden hangisi akarsu aşındırması sonucunda meydana gelen şekillerden biri değildir? 9. Kanalları çevreleyen, 200 m derinliğe kadar olan sığ deniz diplerine Şelf Sahası denir. Yukarıda Türkiye'yi çevreleyen Şelf Sahası gösterilmiştir. Buna göre şelf sahası genişliğinin aşağıdakilerden hangisine bağlı olduğu söylenebilir? A) Enlemin B) Kıyı aşındırmasının C) Delta ve haliçlerin D) Dağların denize göre konumu E) Dalga ve akıntıların 10. Yukarıdaki şekillerden hangi ikisinin oluşumunda rüzgarların etkisi en fazladır? A) II-III B) IV-I C) I-II D) I-III E) II-IV 11. Kar ve yağmur sularının kalkeri eritmesiyle oluşan bir yer şeklinin oluşma aşamaları aşağıda görülmektedir. Bu yer şekillerinin oluşumu aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Mekanik çözünmelerle B) Kimyasal çözünmelerle C) Heyelanla D) Erozyonla E) Toprak sürüklenmesiyle 12. Dış kuvvetler yeryüzünün her tarafında aynı ölçüde etkili olmazlar. Enleme ve iklime göre bir yörede egemen olan dış kuvvet değişkenlik gösterir. Aşağıdaki yer ve etkili dış kuvvet eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? Yer Dış Kuvvet A) Dönenceler Rüzgar B) Orta enlemler Akarsular C) Alçak enlemler Buzul D) Deniz kıyıları Dalgalar E) Okyanus kıyıları Med-Cezir 13. Yukarıda bir akarsu yatağının beş ayrı bölümünde akarsuyun hız değişim grafiği verilmiştir. Bu akarsu yatağında oluşabilecek Mendereslerin hangi bölümde görülmesi beklenir? A) I B) II C) III D) IV E)V 14. Rüzgarlar yeryüzünü şekillendiren dış kuvvetlerden birisidir. Avrupa kıtasında rüzgarların şekillendirici etki alanının diğer kıtalara göre daha az olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir? A) Yüzölçümünün küçük olması ile B) Çöl alanlarının olmaması ile C) Ağaçlandırma faaliyetlerinin fazla olması ile D) Basınç farkının az olması ile E) Kentleşmenin daha fazla olması ile 15. Sıcaklığın yıl boyunca düşük olduğu yörelerde buzul aşındırma ve biriktirme şekillerine rastlanır. Buna göre aşağıdaki ülkelerden hangisinde buzul aşındırma ve biriktirme şekilleri yaygındır? A) Norveç B) İtalya C) Cezayir D) İran E) İspanya Cevap Anahtarı 1. A 2. C 3. D 6. C 7. B 8. E 11. B 12. C 13. E 4. D 9. D 14. B 5. C 10. D 15. A Kıyı Bölgeler -I- (Karadeniz-Marmara Bölgesi) 1. Karadeniz Bölgesi'nde genel olarak yer şekilleri engebelidir ve dağlar denize paralel uzanmaktadır. Buna göre Karadeniz Bölgesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlış olur? A) Engebeli arazi konut yapımını engellediğinden küçük şehirlerin sayısı artmıştır. B) Yer şekilleri Türkiye'nin en yüksek ve engebeli bölgesi özelliğini kazandırmıştır. C) Dağların denize paralel uzanması boyuna kıyı tipinin görülmesine neden olmuştur. D) Yer şekillerinin engebeli olması tarımda makine kullanımını zorlaştırmıştır. E) Dağların uzanış doğrultusu iç kesimlerle olan ulaşımı zorlaştırmıştır. 2. %18'lik yüzölçümüyle Türkiye'nin 3. büyük bölgesi olan Karadeniz Bölgesi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Taşkömürünün %100'ü bu bölgemizdedir. B) Türkiye ormanlarının %25'ine sahiptir. C) Çayın %90'ı bu bölgede üretilir. D) Türkiye'deki balıkçılığın %80'ninden fazlası bu bölgede gerçekleşir. E) Bölgede turunçgil de üretilir. 3. Karadeniz Bölgesine dökülen Kızılırmak ve Yeşilırmak ağzında delta ovası oluşurken Sakarya ırmağının ağzında delta ovası oluşmaz. Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Dağların uzanış doğrultusundaki farklılıklar B) Doğu Karadeniz'deki yağış oranının fazla olması C) Yeşilırmak ve Kızılırmağın daha fazla malzeme taşıması D) Sakarya'nın ağzında kuvvetli üst akıntıların olması E) Sakarya'nın aktığı alandaki eğimin az olması 4. Karadeniz Bölgesi nemlilik ve bulutlanmanın en fazla olduğu bölgedir. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonuçlarından biri değildir? A) Çay, Fındık ve Mısır tarımının yapılması B) Maden rezervinin fazla olması C) Güneş enerjisi potansiyelinin az olması D) Bitki örtüsünün gür olması E) Her mevsimin yağışlı olması 5. Tarımda makineleşmeye geçilmesiyle kırsal alanda insan gücüne duyulan ihtiyacı azalttığı için göç olayı hız kazanmıştır. Aşağıdaki bölümlerin hangisinde makineli tarım faaliyetleri göçün nedeni olamaz? A) Ergene Bölümü B) Asıl Ege Bölümü C) Doğu Karadeniz Bölümü D) Yukarı Fırat Bölümü E) Güney Marmara Bölümü 6. Doğu Karadeniz Bölümü'nün kıyı kesiminde, kış ortalamaları 0°C’nin üstündedir. Aşağıdakilerden hangisi, bu durumun bölüme sağladığı avantajlardan biri değildir? A) Turunçgillerin yetişme imkanı bulması B) Don olayının çok ender görülmesi C) Çay ziraatının yaygın olması D) Fındığın yetiştirilebilmesi E) Ormanların geniş yer tutması 7. Aşağıdakilerden hangisi Doğu Karadeniz'de dağların denize paralel ve yakın olmasının sonuçlarından biri değildir? A) Tarım alanlarının daralması B) Falezlerin yaygın olması C) Kuzey-güney yönlü ulaşımın zor olması D) Bakır madeni rezervinin fazla olması E) Kuzeye bakan yamaçların bol yağışlı olması Merkez Yıllık ortalama yağış miktarı (mm) Rize 2450 Samsun 740 Yukarıdaki merkezler aynı denizin kıyılarında ve yaklaşık aynı enlemlerde olmalarına karşın, yıl içinde aldıkları yağış miktarları oldukça farklıdır. Aşağıdakilerden hangisi Rize'nin aldığı yağış miktarının Samsun'dan daha fazla olmasında etkili olmamıştır? A) Kıyı ve dağların hakim rüzgara dönük olması B) Dağların kıyıya paralel uzanması C) Dağların daha yüksek olması D) Dağların sık ve geçit vermeden uzanması E) Dağların kıyıya yakın olması 9. Orta Karadeniz Bölümü'nün yükseltisi Doğu ve Batı Karadeniz Bölümü'ne göre azdır. Orta Karadeniz'in bu özelliği aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkili olmamıştır? A) Amasya-Çeltek yöresinde linyitin yaygın olması B) Kıyı ile iç kesimler arasında ulaşımın kolay olması C) Karadeniz kıyılarının en gelişmiş limanının Samsun olması D) Tarım alanlarının kıyı kesimlerde yoğunlaşması E) Bölümün her tarafında yağışın dengeli dağılması 10. Karadeniz bölgesi orman bakımından zengin olmasına rağmen "orman üst sınırı" düşüktür. Bu durum aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Nem oranı B) Ekvator'a uzaklık C) Bakı D) Güneşlenme süresi E) Yüzey şekilleri 11. Karadeniz, tarımsal nüfus yoğunluğu fazla olan bölgelerdendir. Bu durum; I. Tarım alanlarının dar olması II. Killi yapının fazla olması III. Tarımla uğraşan nüfusun çok olması IV. Yer şekillerinin engebeli olması V. Kapladığı alanın geniş olması etmenlerinden hangileriyle en az ilgilidir? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) IV ve V E) II ve V 12. I. Şekerpancarı II. Keten-kenevir III. Buğday IV. Pirinç V. Fındık Yukarıda verilen beş tarım ürününün de yetişebildiği bölüm hangisidir? A) Batı Karadeniz B) Erzurum Kars C) Adana D) Ergene E) Doğu Karadeniz 13. Marmara bölgesinin fiziki, beşeri ve ekonomik özellikleri dikkate alınacak olursa aşağıdakilerden hangisi Marmara Bölgesi için söylenemez? A) Türkiye'nin hidroelektrik potansiyelinin en düşük olduğu bölgedir. B) Türkiye'de iklim çeşidinin ve buna bağlı olarak bitki çeşidinin çok görüldüğü bölgedir. C) Türkiye'de Ayçiçeği ve ipek kozası üretiminde ilk sırayı alır. D) Kadın nüfusu erkek nüfusundan daha fazla olan bölgedir. E) Türkiye'de nüfus miktarı ve nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölgedir. 14. Marmara Bölgesi karalar ve denizler arasında geçiş özelliğine sahiptir. Bu nedenle ülkemizde iklim çeşitliliğinin en fazla olduğu bölgedir. Marmara Bölgesi'nde iklimin çeşitli olmasının aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkili olduğu söylenemez? A) Tarım ürünlerinin çeşitli olması B) Bitki örtüsünün çeşitli olması C) Yeraltı kaynaklarının çeşitli olması D) Toprak çeşitliliğinin fazla olması E) Ekonomik faaliyetlerin çeşitliliği 15. Ege Bölümü'nün kıyı iklimine uyum sağlamış olan bir bitki, aşağıdaki ülke ikililerinden hangisinde doğal 8. olarak yetiştirilebilir? A) Hindistan-Çin kıyıları B) Mısır-Suriye kıyıları C) Avustralya-Antarktika kıyıları D) Yunanistan-Arnavutluk kıyıları E) Finlandiya-Norveç kıyıları 16. Yukarıda sembolik olarak gösterilen bölgede işaretli bölümlerinden hangisinde yada hangilerinde, tarım alanları sınırlı olup, hayvancılık ve ormancılık önde gelen geçim kaynaklandır? A) Yalnız I B) II ve IV C) II ve IV D) I ve III E) Yalnız II 17. Marmara Bölgesi sanayileşme sonucu dışarıdan çok miktarda göç almıştır. Aşağıdakilerden hangisinde buna benzer bir sebep -sonuç ilişkisi söz konusu değildir? A) Farklı iklimlerden dolayı tarım ürünlerinin çeşitlilik göstermesi B) Sanayileşmenin yoğun olmasından dolayı enerji tüketiminin fazla olması C) Yükselti azlığından dolayı hidroelektrik potansiyelinin düşük olması D) Türkiye'nin ikinci küçük coğrafi bölgesi olması E) Engebe azlığından dolayı yol yapım maliyetlerinin düşük olması 18. Marmara Bölgesi'nde farklı iklimlerin görülmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Yüzey şekillerinin engebeli olması B) Akdeniz ve Karadeniz arasında geçiş özelliği göstermesi C) Yükseltinin azlığı D) Ortasında bir deniz bulunması E) Kıyılarının uzunluğu Cevap Anahtarı 1. B 2. C 6. E 7. D 11. E 12. A 16. E 17. B 3. D 8. B 13. D 18. B 4. B 9. A 14. C 5. C 10. B 15. D Kıyı Bölgeler -II1. Türkiye'nin bütün bölgelerinde kaplıca veya şifalı su kaynakları bulunmaktadır. Bu durum Türkiye'nin hangi özelliği ile açıklanabilir? A) Yer yapısının bir çok yerde kırıklı olmasıyla B) Yükseltisinin fazla olmasıyla C) Toprak çeşidinin fazla ve mineralce zengin olmasıyla D) Eski jeolojik dönemlerde oluşmuş bir kara olmasıyla E) Yer şekillerin çeşitlilik göstermesiyle 2. Ege Bölgesi ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) Kıta sahanlığı geniştir. B) Termik Enerji üretiminin en fazla yapıldığı bölgedir. C) En uzun deniz kıyısına sahip bölgedir. D) Don olayının en az görüldüğü bölgedir. E) Horst ve Grabenlerin en çok görüldüğü bölgedir. 3. Ege bölgesinin Kıyı Ege Bölümü'nde zeytin tarımı çok yoğun olarak yapılırken İç Batı Anadolu Bölümü'nde zeytin yetişmez. Buna göre aşağıdakilerden hangisi İç Batı Anadolu'da zeytinin yetiştirilememesi ile aynı nedene bağlıdır? A) Karadeniz kıyı şeridinde buğday yetiştirilememesi B) Doğu Karadeniz'de turunçgil yetiştirilmesi C) Akdeniz kıyılarında çay tarımının yapılamaması D) Kıyı bölgelerinde şeker pancarı tarımının az olması E) İç Anadolu'da turunçgil tarımının yapılamaması 4. Elmalı, Kestel, Korkuteli, Acıpayam ovalarının ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Lav örtüleriyle kaplı olmaları B) Karstik kökenli olmaları C) Yüzölçümlerinin aynı olması D) Seracılığa elverişli olmaları E) Alüvyal olmaları 5. I. Karadeniz Bölgesi'ndeki orman varlığının İç Anadolu Bölgesi’nden fazla olması II. Ege Bölgesi'ne göre Doğu Anadolu Bölgesi'nde ürün çeşidinin az olması Yukarıda verilen özelliklerin oluşum nedeni aşağıdakilerden hangisi ile en iyi açıklanır? I II A) Enlem Özel konum B) Sıcaklık Yağış C) Yer şekilleri Yükselti D) Nemlilik Yükselti ve Denize uzaklık E) Enlem Sıcaklık 6. Akdeniz kıyılarında dağlar denize paralel uzanma-saydı aşağıdakilerden hangisi gerçekleşirdi? A) Boyuna kıyı tipi görülürdü. B) Kuzey-Güney yönlü ulaşım kolaylaşırdı. C) Falezler yaygın olurdu. D) Denizlerin tuzluluk oranı değişirdi. E) Kıta sahanlığı daralırdı. 7. Aşağıdakilerden hangisi Ege Bölgesi'nde yer alan turistik alanlardan biri değildir? A) Bergama B) Efes C) Pamukkale D) Kuşadası E) Kapadokya 8. Akdeniz Bölgesi'nin İç Anadolu ile en benzer özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğal bitki örtüsü B) Tarım ürünleri C) Yeryüzü şekilleri D) Turizm potansiyeli E) Kapalı havzaların olması 9. Türkiye vejetasyonunu (bitki coğrafyası) inceleyen bir bilim adamı, gittiği bölgelerde sırasıyla; maki, karma ormanlar ve yüksek otlar görüyor. Bu bilim adamının incelediği bölgeler aşağıdaki seçeneklerin hangisinde, sırasıyla verilmiştir? A) Marmara, Akdeniz, Güneydoğu B) Akdeniz, Karadeniz, Doğu Anadolu C) İç Anadolu, Ege, Marmara D) Akdeniz, Güneydoğu, Karadeniz E) Karadeniz, Güneydoğu, Akdeniz 10. Haritada sınırları belirlenmiş ve numaralarla gösterilmiş coğrafi bölgelerimizle ilgili bilgilerden yanlış olanı, aşağıdakilerin hangisidir? A) I. Bölge'de ulaşım-ticaret-sanayi çok gelişmiştir. B) II. Bölge'de zeytin-tütün-incir üretiminde ilk sırayı alır. C) III. Bölge'de kara ve demiryolu ulaşımı çok rahat yapılabilir. D) IV. Bölge'de petrol üretimi fazladır. E) V. Bölge'de pamuk ve buğday üretimi yaygındır. 11. Doğu Anadolu Bölgesi ile Marmara Bölgesi aynı büyüklükteki kağıtlara kağıdın tamamını dolduracak şekilde çizildiğinde ayrıntıları gösterme gücünün Marmara Bölgesi'nde daha fazla olduğu görülmüştür. Bu durumun temel sebebi nedir? A) Yüzölçümünün küçük olması B) Yer şekillerinin sade olması C) Küçültme oranının fazla olması D) Yükseltinin az olması E) Lejantının daha ayrıntılı olması 12. Aşağıdakilerden hangisi Ege ve Marmara Bölgeleri'nin ortak özelliklerinden biri değildir? A) Nüfus yoğunluklarının Türkiye ortalamasının üzerinde olması B) Matematik konumlarının aynı olması C) Endüstrinin her iki bölgede de gelişmiş olması D) Bölge dışından göç almaları E) Akdeniz iklim özellikleri ve bitki örtüsünün yaygın olması 13. Yurdumuzda bir gezi düzenlenmiştir. Gezide; önce Yedi-göller milli parkı daha sonra Doğubeyazıt kalesi daha sonra Nemrut dağındaki Kral başları en sonunda ise İnsuyu mağarası gezilerek gezi tamamlanmıştır. Buna göre gezideki bölge sıralaması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Marmara, Doğu Anadolu, Güneydoğu, Akdeniz B) Karadeniz, Güneydoğu, Doğu Anadolu, Akdeniz C) Doğu Anadolu, iç Anadolu, Marmara, Güneydoğu D) Karadeniz, Doğu Anadolu, Güneydoğu, Akdeniz E) Akdeniz, Doğu Anadolu, Güneydoğu, Karadeniz 14. Aşağıdakilerden hangisi Karadeniz Bölgesi ile Akdeniz Bölgesi'nin ortak özelliklerinden biri değildir? A) İç kesimlerle kıyı kesimler arasında ulaşımın zor olması B) Kıyıya paralel uzanan dağlar C) Kıyı ile iç kesimler arasında iklim farklılığı D) Turizm gelirlerinin yüksek olması ve deniz turizminin gelişmişliği E) Kıyılarda kış sıcaklık ortalamalarının 0°C nin altına düşmemesi 15. Aşağıda verilen bölümlerden hangisinin kıyılarında kış sıcaklık ortalamalarının daha az olduğu söylenebilir? A) Adana B) Antalya C) Batı Karadeniz D) Güney Marmara E) Ege 16. Türkiye'de bölgelerin iklim özellikleri düşünüldüğünde, akarsularımızın taşıdıkları su miktarlarında değişimler gözlenir. Bu duruma göre aşağıdakilerden hangisinde, mevsimlere göre en az değişim görülür? A) Karadeniz Bölgesi B) Doğu Anadolu Bölgesi C) Akdeniz Bölgesi D) İç Anadolu Bölgesi E) Ege Bölgesi 17. Yukarıdaki haritada ülkemizdeki bitkilerin genel dağılışı verilmiştir. Bu dağılışta aşağıdakilerden hangisi etkili değildir? A) Dağların uzanış yönü B) Nemlilik C) Denize göre konum D) Sıcaklık E) Zeminin yapısı 18. Yukarıdaki harita bir tarım ürününün Türkiye'de bölgelere göre coğrafi dağılışını göstermektedir. Buna göre bu tarım ürününün özellikleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Akdeniz kıyılarında, tabii yetişme alanı bulunmasına rağmen, fazla üretilmemesinin nedeni, turunçgil, pamuk ve sera tarımından daha yüksek gelir elde edilmesidir. B) Bu tarım ürününün üretimi ağacının özelliğinden dolayı bir yıl fazla, bir yıl az olur. C) Ülkemizde en fazla Ege Bölgesi'nde üretilmektedir. D) Türkiye iklimine uyum sağlamıştır. E) Güney Marmara'da yağ sanayinin gelişmesine neden olmuştur. 19. Ülkemizin yedi Coğrafi Bölgesi'nde de tarımı yapılmakla birlikte Ege Bölgesi toplam üretimde 1/3'lük pay ile ilk sıradadır. Düşük sıcaklıklara dayanıklı olduğu için geniş bir yetişme alanı bulmuştur. Yukarıda özellikleri verilen tarım ürünü aşağıdakilerden hangisidir? A) Şekerpancarı B) Zeytin C) Üzüm D) Elma E) Pamuk 20. Karadeniz, Ege, Akdeniz ve Marmara Bölgelerinde ekonomik yönden değerli dış piyasada daha fazla alıcı bulan ürünler yetiştirilir. Bu ürünler yetişme şartları nedeniyle diğer bölgelerde yetiştirilemeyen ürünlerdir. Aşağıdakilerden hangisi bu ürünlerden biri değildir? A) Fındık B) Turunçgil C) Çay D) Şekerpancarı E) İncir Cevap Anahtarı 1. A 2. D 6. B 7. E 11. A 12. B 16. A 17. E 3. E 8. E 13. D 18. D 4. B 9. B 14. D 19. C 5. D 10. E 15.C 20. D Kıyı Bölgeler -III1. Ege Bölgesi'ndeki yer şekilleri ve jeolojik yapı aşağıdakilerden hangisini etkilemez? A) Dağların kıyıya dik uzanması B) Kıyı ovalarının fazla olması C) Madenlerin çok olması D) Enerji tüketiminin fazla olması E) Ulaşımın doğu batı yönünde kolay olması 2. İzmir, Türkiye'nin hinterlandı en geniş, limanlarından biridir. Bu durumun en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Madenciliğin gelişmiş olması B) İklimin elverişli olması C) Dağların denize dik uzanması D) Turizm faaliyetlerinin canlı olması E) İç bölgelere yakın olması 3. Kimyasal çözünme; sıcak ve nemli iklim bölgelerinde ve eriyebilen kayaların olduğu alanlarda görülür. Buna göre yukarıdaki haritada belirtilen yerlerin hangisinde kimyasal çözünmenin nedeni eriyebilen kayaçların olmasıdır? A) I B) II C) III D) IV E) V 4. Ege Bölgesi'nde yürütülen aşağıdaki etkinliklerden hangisinin ülke ekonomisine katkısı diğerlerine göre daha azdır? A) Kereste B) Tarım C) Sanayi D) Turizm E) Linyit 5. Akdeniz Bölgesi'nde kış sıcaklık değerlerinin yüksekliği; I. Seracılığın yaygınlaşmasına II. Pamuk tarımına III. Toprak yapısının karstik olmasına IV. Ağaçların pek çoğunun kışın yapraklarını dökmemesine Yukarıdakilerden hangisi yada hangilerine neden olmaktadır? A) Yalnız I B) II-III C) I-IV D) II-IV E) Yalnız III 6. Yukarıda Türkiye'de tütün-üzüm ve pamuk üretiminin bölgeye düşen payları gösterilen coğrafi bölüm aşağıdakilerden hangisidir? A) Antalya bölümü B) Ege C) Yukarı Kızılırmak Bölümü D) Ergene Bölümü E) Güney Marmara Bölümü 7. Coğrafi bölümler içerisinde kendine has özellikleri olan ve bundan dolayı bölümün genel özelliklerinden farklılık gösteren daha küçük birimlere "yöre" denir. Aşağıdakilerden hangisi Menteşe Yöresi’ni Asıl Ege Bölümü içerisindeki diğer alanlardan ayırt edici bir özellik olarak ortaya çıkmıştır? A) Akdeniz ikliminin görülmesi B) Turizmin canlı olması C) Dağların denize paralel uzanması D) Nüfusun şehirlerde toplanması E) Turizm mevsimi 8. Aşağıdakilerden hangisi Asıl Ege Bölümü'nde İç Batı Anadolu Bölümüne göre daha azdır? A) Turizmden elde edilen gelirler B) Sanayi faaliyetleri C) Nüfus yoğunluğu D) Linyit çıkarımı E) Ürün çeşitliliği 9. Seracılık, Güneşli gün sayısının çok olması, sıcaklığın kolaylıkla kontrol altına alınabilmesi, kışların ılık geçmesi gibi etmenlere bağlı olarak yapılır. I. Akdeniz II. Karadeniz III. Doğu Anadolu IV. Ege Buna göre yukarıdaki bölgelerden hangisi yada hangilerinde seracılığın yaygın olması beklenir? A) I ve IV B) II ve III C) III ve IV D) I ve II E) II ve IV 10. Akdeniz Bölgesi'nin kışları ılık ve yağışlı, yazları ise kuraktır. Bu nedenle pamuk, buğday, muz, zeytin gibi ürünler yetiştirilir. Gerekli sulama ve gübreleme yapılsa bile Karadeniz kıyısında yetişen ürünlerden hangisi Akdeniz Bölgesi’nde kesinlikle yetiştirilemez? A) Çay B) Soya fasulye C) Kenevir D) Mısır E) Pirinç 11. Aşağıda verilen enerji üretim santrallerinden hangisinin kullandığı enerji kaynağı farklıdır? A) Soma B) Tavşanlı C) Elbistan D) Sarayköy E) Yatağan 12. Antalya Bölümü'nün kıyı kesiminde zeytin - turunçgil yetiştirilebilirken, Göller yöresinde bu ürünlerin yerini buğday - arpa, üzüm ve elma gibi ürünlerin almasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Tarım alanlarının dar olması B) Yıllık yağış ortalamasının az olması C) Yükseltinin sıcaklığı düşürmesi D) Kıyı kesimindeki turizm faaliyetinin bu ürünlere talebi arttırması E) Ekonomik değerlerinin az olması 13. Akdeniz kıyılarında kış sıcaklık ortalamalarında aşağıdakilerden hangisi etkili değildir? A) Dağların kıyıya paralel uzanması B) Ekvator'a göre konum C) Denizellik D) Yükseltinin azlığı E) Kalkerli kaya yapısı 14. Suda kolay çözünen kayaçların yaygın olduğu yerlerde; lapya, dolin, uvala, polye ve yer altı mağaraları gibi karstik şekilleri oluşmaktadır. Aşağıdaki bölgelerden hangisinde bu tür yer şekillerine daha çok rastlanır? A) Marmara B) Karadeniz C) Doğu Anadolu D) iç Anadolu E) Akdeniz 15. - Haşhaş-Şekerpancarı ve buğday yetişen - Halıcılığın geliştiği - Linyit rezervinin yüksek olduğu Coğrafi bölüm aşağıdakilerden hangisidir? A) Kıyı Ege B) Yukarı Kızılırmak C) Batı Karadeniz D) İç Batı Anadolu E) Batı Akdeniz 16. Aşağıdaki göllerden hangisi Ege Bölgesi'nde bulunmaktadır? A) Beyşehir D) B. Çekmece 17. B) Akşehir E) Terkos C) Bafa Yukarıda Ege Bölgesi'nde yetiştirilen dört farklı ürünün Türkiye üretimindeki payları verilmiştir. Bu değerlere ait ürünler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I II III IV A) Pamuk Tütün Zeytin İncir B) Pamuk Tahıl Zeytin Turunçgil C) Tahıl Tütün Haşhaş Üzüm D) Şekerpancarı İncir Haşhaş Turunçgil E) Pamuk Tütün Haşhaş İncir 18. Dağların uzanış yönü, ulaşımı önemli ölçüde etkiler. Bu durum aşağıdaki bölümlerden hangisinde ulaşım açısından önemli bir sorun oluşturmaz? A) Doğu Karadeniz B) Ege C) Antalya D) Adana E) Batı Karadeniz Cevap Anahtarı TEST NO: 21837 1. C 2. C 3. B 6. B 7. C 8. D 11. D 12. C 13. E 16. C 17. E 18. B 4. A 9. A 14. E 5. C 10. A 15. D İç Bölgeler -I1. İç Anadolu bölgesinde yüzey şekillerinin sade olmasının ortaya çıkardığı bazı sonuçlar vardır. Aşağıdakilerden hangisi bu sonuçlardan biri değildir? A) Gerçek yüz ölçümü ile izdüşüm yüz ölçüm arasındaki farkın Doğu Anadolu'dakinden az olması B) Ekili-dikili arazilerin bölge yüz ölçümüne olan oranının yüksek olması C) Ulaşım olanaklarının kolay olması D) Karasal iklim özelliklerinin görülmesi E) Toplu yerleşmelerin görülmesi 2. Aşağıdakilerden hangisi iç Anadolu Bölgesi'nin denizden uzak ve etrafının dağlarla çevrili olmasının bir sonucudur? A) Karasal iklimin görülmesi B) Peribacalarının oluşması C) Volkanik dağların oluşması D) Platoların yükseklerde bulunması E) Başkentin bu bölgede olması 3. İç Anadolu Bölgesi'nde en fazla yağış ilkbaharda ve kışın düşer; yaz ayları kuraktır. İç Anadolu Bölgesi'nin yağış rejiminin değişmesi; I. Tarım ürünü çeşidini II. Doğal bitki örtüsünü III. Jeolojik yapıyı IV. Erozyonu hangisi veya hangilerini etkilemez? A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV D) Yalnız III E) II ve III 4. Konya Bölümü Türkiye'de en az yağış alan yerlerden biridir. Tarım alanlarında toprakların tuzlu ve kumlu olması ile iklim şartlarından dolayı seyrek nüfuslu bölümlerden biridir. Nüfus, bölümün güneyindeki dağlık alanlara yakın yerlerde yoğunlaşmıştır. Buna göre nüfusun, bölümün güneyinde yoğunlaşmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Akdeniz bölgesiyle ulaşımın kolay yapılması B) Ana ticaret yollarına yakın olması C) Yağışın artması ile su temininin kolay olması D) Sıcaklık ortalamasının fazla olması E) Açık havza özelliğinde olması 5. İç Anadolu Bölgesi'nde Tuz Gölü civarında nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altındadır. Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Yağışların yetersiz olması B) Sanayi kuruluşlarının bulunmaması C) Bölge topraklarının verimsizliği D) Ulaşımın güçlükle yapılması E) Yüzey şekillerinin engebeli olması 6. - Bölgede ekili dikili toprakların oranı çok azdır. - Sebze tarımına en elverişsiz bölgedir. - Tarımsal faaliyetlerin en geç başlayıp en erken sona erdiği bölgedir. Yukarıda bazı özellikleri verilen coğrafi bölgemiz aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğu Anadolu B) İç Anadolu C) Marmara D) Akdeniz E) Ege 7. "Yükselti arttıkça yağış artar." Ancak Kuzeydoğu Anadolu Türkiye'nin en yüksek yerlerinden olmasına rağmen kışın yağışların azalması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Denize kapalı olmasıyla B) Hava hareketlerinin yükselici olmasıyla C) Havanın doyma noktasına yakın olmasıyla D) Yüksek basıncın etkisinde kalmasıyla E) Mutlak nemin yüksek olmasıyla 8. İç Anadolu Bölgesi'nde nüfusun en yoğun olduğu bölüm Yukarı Sakarya Bölümü'dür. Yukarı Sakarya Bölümü'nde nüfusun yoğun olmasında aşağıdakilerden hangisi etkili değildir? A) Sanayinin gelişmiş olması B) Ankara'nın başkent olması C) Ulaşımın gelişmiş olması D) Ticaretin gelişmiş olması E) Alanının geniş olmasının 9. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yetiştirilen başlıca ürünler, aşağıdakilerden hangisinde bir araya getirilmiştir? A) Antepfıstığı-Fındık-Turunçgil B) Zeytin-İncir-Çay C) Mercimek-Buğday-Antepfıstığı D) Mısır-Ayçiçeği-Keten E) Buğday-Mercimek-Muz 10. Tiftik keçisinin %80'i Şeker pancarının %43'ünü Patates üretiminin %56'sını karşılayan bölgemiz aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğu Anadolu B) İç Anadolu C) Marmara D) Güneydoğu Anadolu E) Karadeniz 11. Yukarı Fırat Bölümü'nün, Türkiye'nin yeraltı kaynakları bakımından en zengin bölümü olmasının temel sebebi nedir? A) Jeolojik yapısı B) İklimin karasal olmasıyla halkın madenciliğe yönelmesi C) Madene dayalı endüstrinin gelişmiş olması D) Enerji üretiminin fazla olması E) l. jeolojik zamanda oluşması 12. Doğu Anadolu Bölgesi'nde tarım için daha çok dağların güney yamaçlarının tercih edilmesi aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Yağış miktarının daha çok olmasıyla B) Sıcaklık ortalamasının yüksekliğiyle C) Topraklarının kireç bakımından zenginliği D) Erozyonun azlığıyla E) Sulama olanaklarının fazlalığıyla 13. İç Anadolu Bölgesi'nde iklim yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. Bu nedenle bu bölgede daha çok tahıl tarımı yapılır. Bu nedenle tahıla dayalı sanayide gelişmiştir. Buna göre aşağıdaki sanayi kollarından hangisi İç Anadolu'da yaygınlık göstermez? A) Un sanayisi B) Bira sanayisi C) Bisküvi sanayisi D) Şeker sanayisi E) Tütün sanayisi 14. I. Doğu Anadolu'nun batı yarısını kaplar. II. Çökme sonucu oluşmuş oluklar içerisinde ovalar yer alır. III. Fay ve deprem kuşakları oluklara uygundur. IV. Dağlık alanlar Fırat ve kolları tarafından dar ve derin olarak yarılmıştır. Yukarıda bazı özellikleri verilen bölüm aşağıdakilerden hangisidir? A) Erzurum-Kars platosu B) Hakkari dağlık bölümü C) Sarıkamış ovası D) Yukarı Fırat bölümü E) Yukarı Murat-Van bölümü 15. Bir yörede sanayinin gelişmesi için; I. Sermaye II. Hammaddenin yeterli olması III. Kullanılacak suyun bol ve ucuz olması IV. Yeterli enerjinin sağlanması V. Ulaşım zorluklarının olmaması gibi şartlar gereklidir. Doğu Anadolu Bölgesi'nde hangisi yada hangileri yeterli olduğu halde sanayi gelişmemiştir? A) Yalnız II B) I ve III C) II, III ve IV D) I, II ve V E) III ve IV 16. Ege, Marmara, iç ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri yol yapımına ve taşımacılığa elverişlidir. Aşağıdakilerden hangisi bu durumu en iyi açıklamaktadır? A) İklimin ılıman olması B) Büyük kentlerin varlığı C) Step topraklarının bulunması D) Yer şekillerinin elverişli olması E) Yüz ölçümlerinin geniş olması 17. I. Tarım ürünleri en geç olgunlaşan II. Sanayisi az gelişen III. Turizm gelirleri az olan IV. Ulaşım ağı en az gelişen V. Karstik şekillerin en yaygın olduğu Yukarıda Doğu Anadolu Bölgesine ait olan bazı özellikler verilmiştir. Hangi özellik bu bölge için geçerli olan bir özellik değildir? A) V B) IV C) III D) II E) I 18. Turizmden elde edilen gelirlerin çok az olmasına rağmen Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde turizmde değerlendirilebilecek potansiyeller bulunmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bu bölgedeki potansiyellerden biri değildir? A) Diyarbakır surları B) Adıyaman-Nemrut dağı C) Şanlıurfa-Balıklı göl D) Diyarbakır-Kaplıcaları E) Hatay-Mozaik müzesi 19. İç bölgelerimiz içerisinde tarım ürünü çeşidi en fazla olan bölüm aşağıdakilerden hangisidir? A) Erzurum-Kars bölümü B) Yukarı Kızılırmak bölümü C) Orta Fırat bölümü D) Yukarı Murat-Van bölümü E) Konya bölümü 20. Doğu Anadolu Bölgesinin Erzurum-Kars Bölümü'nde daha çok büyükbaş hayvancılık yapılmasında en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Büyük baş hayvancılığın karlı olması B) İhracatta kolaylıkların olması C) Yaz boyunca yeşil kalan çayırların olması D) Akarsu akımının yazın artması E) Yer şekillerinin çok çeşitli olması Cevap Anahtarı 1. D 2. A 6. A 7. D 11. A 12. B 16. D 17. A 3. D 8. E 13. E 18. E 4. C 9. C 14. D 19. C 5. A 10. B 15. C 20. C İç Bölgeler -II1. İç Anadolu Bölgesi'nde yer şekillerinin sade olması aşağıdakilerden hangisini etkilememiştir? A) İzohips haritasındaki eğrilerin sıklığını B) Bölge haritasındaki bozulma oranını C) Tarım alanlarının genişliğini D) Bölge içi ulaşım kolaylığını E) Maden bakımından çeşitlilik göstermesini 2. İç Anadolu Bölgesi'nin iç kesimlerine göre, kenarlarına yakın yerlerde yağışın artış göstermesi, biraz da sulama imkanlarının olması, aşağıdakilerden hangisine neden olamaz? A) Nüfusun yoğunlaşmasına B) Turizm etkinlerinin artmasına C) Ekonomik etkinliklerin çeşitlenmesine D) Tarım ürünlerinin daha fazla üretilmesine E) Yer yer ormanların görülmesine 3. - Bölgenin Türkiye ekonomisine en büyük katkısı tarım alanındadır. - Kuraklık nedeniyle büyük bir kapalı havza konumundadır. - Bölge'nin seyrek nüfuslanmasının başlıca nedenleri iklimin elverişsizliği, tarım ürünlerindeki çeşit azlığıdır. Yukarıda belli başlı özellikleri verilmiş olan coğrafi bölge aşağıdakilerden hangisidir? A) İç Anadolu B) Karadeniz C) Doğu Anadolu D) Ege E) Akdeniz 4. "İç Anadolu Bölgesinin ekili-dikili toprakların oranı oldukça yüksektir. Ekim - dikim faaliyetleri bölge ekonomisinde önemli bir role sahiptir." Bu durumu bölgenin hangi özelliği etkiler? A) Göllerin yüzölçümü B) Sıcaklık C) Yeryüzü şekilleri D) Tarımda makineleşme E) Basınç 5. Doğu Anadolu Bölgesi ikliminin hangi özelliği, sebze türü bitkiler üzerinde olumsuz etki yapar? A) Kışların soğuk ve sert geçmesi B) Sonbaharın uzun sürmesi C) Yaz mevsimin kısa ve serin geçmesi D) Yaz kuraklığının erken başlaması E) Volkanik arazilerin varlığı 6. İklim bir bölgenin fiziki, beşeri ve ekonomik faaliyetlerini etkileyen en önemli unsurdur. İç Anadolu'da yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer. Yukarıdaki bilgileri dikkate alarak İç Anadolu Bölgesi ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) İlkbahardaki düşük sıcaklıklar meyvelerin donmasına yol açarak verimi düşürür. B) Yaz kuraklığı ve sulama sorunu sebze tarımını olumsuz etkiler. C) Yaz kuraklığı ve yağış azlığı tarlada nadas sistemini zorunlu hale getirmiştir. D) Yaz sıcaklığı ve kuraklığı bitki örtüsünden bozkırların yaygınlaşmasını sağlamıştır. E) Yaz kuraklığı pamuk tarımının yapılmasını engellemiştir. 7. Doğu Anadolu en yüksek, engebeli ve eğimi en fazla olan coğrafi bölgedir. Bölgenin bu özelliği aşağıdakilerden hangisinin ortaya çıkmasında etkili olmamıştır? A) Düşük sıcaklıkların yaşanmasında B) Gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki farkın çok olmasında C) Akarsuların enerji potansiyellerinin fazla olmasında D) Yeraltı kaynaklarının fazla olmasında E) Tarım alanlarının az olmasında 8. Aşağıdaki ekonomik etkinliklerin hangisinde Doğu Anadolu Bölgesi diğer bölgelere oranla daha fazla gelişme göstermiştir? A) Sebze tarımı B) Demir-çelik sanayisi C) Tahıl tarımı D) Gıda sanayisi E) Hidroelektrik enerji üretimi 9. I. Hayvancılık II. Sanayi III. Madencilik IV. Enerji üretimi V. Turizm Yukarıda verilen ekonomik faaliyetlerin hangisinde Doğu Anadolu Bölgesi'nin Türkiye ekonomisine katkısının en fazla olduğu söylenebilir? A) I ve II B) Yalnız II C) I, III ve IV D) II, III ve V E) Yalnız V 10. Doğu Anadolu Bölgesi hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Hidroelektrik potansiyelinin en fazla olduğu bölgedir. B) Kış ayları uzun ve soğuk, yaz mevsimi kısa ve serindir. C) En önemli ekonomik faaliyet hayvancılıktır. D) Göç veren bölgedir. E) En az yağış alan bölgedir. 11. Doğu Anadolu Bölgesi kışın ülkemizin en soğuk yeri olmasına rağmen yazın da bu bölgede sıcaklık değerleri pek yükselmez. Bu durumun nedenlerini sıraladığımızda hangi neden son sırada yer alır? A) Yükselti fazlalığı B) Denizden uzak olması C) Nem azlığı D) Ekvatordan uzak olması E) Sibirya yüksek basıncının alanının etkisinde kalması 12. Aşağıdaki haritadan bir tarım ürününün coğrafi dağılışı gösterilmiştir. Bu dağılışa dayanarak, bu bitki ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine varılabilir? A) Kış yağışlarının yağmur şeklinde olması gerekir. B) Ilıman iklimlerde yetişir. C) Yüksek miktarda yağışa gereksinim duyar. D) Güneşli gün sayısının fazla olması gerekir. E) Kış soğuklarından fazla etkilenmez. 13. Fiziki haritalarda 500-1000 m.ler arası sarı renkle ifade edilir. Aşağıda verilen bölgelerimizden hangi ikisinde san renk kullanımı daha fazladır? A) Akdeniz-Güneydoğu Anadolu B) Karadeniz-Marmara C) Marmara-Ege D) Güneydoğu-İç Anadolu E) İç Anadolu-Doğu Anadolu 14. Sert karasal iklime sahip olan Doğu Anadolu bölgemizin Türkiye turizmine katkısı azdır. Aşağıdakilerden hangisi bölgenin turizm aktivitesini artırmak için yapılarak beşeri çalışmalardan birisi olamaz? A) Bölgenin kış turizmine uygun olduğunun tanıtımının yapılması B) Kara, demiryolu ve hava ulaşımını geliştirmek C) Bölgede düzlükleri artırmak, iklimi ılımanlaştırmak D) Yaz tatili imkanlarının sağlanması E) Doğa turizmin gelişmesinin sağlanması 15. Güneydoğu Anadolu Bölgesi yaz mevsiminde Türkiye'nin en sıcak bölgesidir. Bu durum üzerinde aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez? A) Enlem B) Denize uzaklık C) Güneyden gelen sıcak rüzgarlar D) Yer şekillerinin düz olması E) Nem azlığı 16. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nden Çukurova'ya gelen mevsimlik işçi sayısında son yıllarda önemli azalmalar olmuştur. Aşağıdakilerden hangisi bunun nedenleri arasında yer almaz? A) Bölgede sulu tarıma geçilmesi B) Getirişi yüksek ürünlerin yetiştirilmeye başlanması C) İklimin daha elverişli hale gelmesi D) Sanayi tesislerinin çoğalması E) Ticaretin canlanması 17. Ürün adı Üretim oranı (%) Kırmızı mercimek 81 Antep fıstığı 91 Pamuk 25 Tütün 21 Susam 39 Yukarıda Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde üretilen bazı ürünlerin Türkiye tarımsal üretimindeki payı verilmiştir. Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Kırmızı mercimek üretiminde birinci sıradadır. B) Pamuk ve tütün üretiminde 2. sıradadır. C) Susam üretim oranı pamuk üretim oranından fazladır. D) Antep fıstığı üretim oranında 1. sıradadır. E) Kırmızı mercimek üretim oranı pamuk, tütün ve susam üretim oranlar toplamından azdır. 18. Yer şekillerinin dağlık ve engebeli olduğu alanlarda erozyon fazladır. Buna göre yukarıda belirtilen yörelerden hangisi yada hangilerinde erozyonun fazla olması başka bir nedene bağlanabilir? A) Yalnız 3 B) 1 ve 2 C) Yalnız 4 D) 3 ve 4 E) 1 ve 3 Cevap Anahtarı 1. E 2. B 6. E 7. D 11. D 12. E 16. C 17. B 3. A 8. E 13. D 18. A 4. C 9. C 14. E 5. C 10. E 15. D İç Bölgeler -III1. Doğu Anadolu Bölgesi'nde yükseltinin fazla olması, aşağıdakilerden hangisini etkilemez? A) Kış mevsiminin süresini B) Tarım ürünlerinin hasat zamanını C) Yıllık yağış ortalamasını D) Doğal bitki örtüsünü E) En kısa gündüzün yaşandığı tarihi 2. Doğu Anadolu Bölgesi'nde; I. Yer şekilleri, II. Akarsu rejimi, III. Akarsu debisi, IV. Yağış rejimi gibi faktörlerden hangisi yada hangileri hidroelektrik potansiyelinin yüksek olmasına yol açar? A) I ve III B) I ve IV C) II ve III D) Yalnız II E) Yalnız IV 3. - Bölgenin en iyi çam ormanları bu bölümdedir. - Kısa süren yaz mevsiminde, yeterli yağış düşer. - Sıcaklık düşük olduğu için buharlaşma azdır, bu yüzden gür otlaklar yaz boyunca yeşilliğini korur. Buna bağlı olarak hayvancılık gelişmiştir. Bazı özellikleri belirtilen bölüm aşağıdakilerden hangisidir? A) Van Bölümü B) Yukarı Fırat Bölümü C) Orta Fırat Bölümü D) Erzurum-Kars Bölümü E) Hakkari Bölümü 4. Karasallığın derecesinde denizden uzaklık ve yükseltinin artması en önemli etkenlerdir. Karasallıktan dolayı; I. Hava çabuk ısınır ve çabuk soğur. II. Günlük ve yıllık sıcaklık farkı fazla olur. Buna göre Türkiye'de Karasallığın en şiddetli olduğu coğrafi bölgemiz hangisidir? A) Güneydoğu Anadolu B) Doğu Anadolu C) İç Anadolu D) Karadeniz E) Ege 5. Doğu Anadolu Bölgesi'nin yüksek kesimlerinde buğday tarımının yerini arpa tarımı almıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sebeplerinden değildir? A) Arpanın soğuğa karşı daha dayanaklı olması B) Yetişme süresinin daha kısa olması C) Yüksekliğe uyan bir bitki olması D) İklim seçiciliğinin diğer tahıllara göre az olması E) Hayvan yemi olarak kullanılması 6. Yukarıdaki yağış ve sıcaklık grafiği verilen bir bölge için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kış mevsimi uzun ve sert geçer. B) Pamuk ve buğday tarımı yapılamaz. C) Sebze meyve tarımına uygun değildir. D) Küçük baş hayvancılığa daha elverişlidir. E) Akarsu rejimi düzensizdir. 7. Ülkemizde karın erken yağıp geç eridiği yerler genelde yükseltisi fazla olan yerlerdir. Buna göre karın yerde kalma süresinin fazla olduğu yerlere aşağıdakilerden hangisi örnek olarak verilebilir? A) Hatay yöresi B) Kars, Sarıkamış yöresi C) Göller yöresi D) Rize, Trabzon çevresi E) Muğla çevresi 8. Aşağıdakilerden hangisi Doğu Anadolu Bölgesi'nde yetiştirilen ürünlerden değildir? A) Pamuk B) Üzüm C) Turunçgil D) Arpa E) Buğday 9. İç Anadolu'da; - Bölgede yüksek düzlükler ve dalgalı arazi çok yer tutar. - Ulaşımı kolaylaştırıcı doğal özelliklere sahiptir. - Yer yer sönmüş volkanlar bulunur. - Kuzey ve güneyden yüksek dağlarla çevrilidir. Buna göre bölge ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Tarım arazisi geniştir. B) Ulaşım maliyetleri düşüktür. C) Toprak mineral bakımından zengindir. D) Tarım arazileri parçalıdır. E) Yıllık yağış miktarı fazla değildir. 10. İç Anadolu bölgesinde yer alan Yukarı Kızılırmak Bölümü'nde nüfus yoğunluğunun az olmasında aşağıdakilerden hangisi en az etkilidir? A) Yüzey şekillerinin dağlık ve engebeli olması B) İklimin sert olması C) Sağlık hizmetlerinin yetersiz olması D) Tarım alanlarının yetersiz olması E) Sanayi kuruluşlarının yetersiz olması 11. İç Anadolu bölgesinde: - Nadas alanlarının çokluğu - Step bitki örtüsü - Sulamanın azlığı - Şiddetli rüzgarlar Aşağıdaki doğa olaylarından hangisinin oluşumuna zemin hazırlar? A) Heyelan B) Deprem C) Orojenez D) Kimyasal çözülme E) Erozyon 12. İç Anadolu Bölgesi'nin yeryüzü şekilleri aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkili olmamıştır? A) Ulaşım kolaylığı B) Yağış azlığı C) Tarım koşulları D) Yerleşme biçimi E) Akarsu rejimi 13. Yurdumuzda hidroelektrik potansiyeli çok yüksek olan Doğu Anadolu Bölgesi için; I. Engebe ve yükseltisi fazladır. II. Kışın kar yağışları, ilkbaharda kar erimeleri fazladır. III. En büyük bölgemizdir. IV. Her mevsim bol ve düzenli yağış alır. V. Akarsularının debisi ve aşındırma gücü fazladır. gibi yargılardan hangisi yanlış olur? A) I B) II C) III D) IV E) V 14. Doğu Anadolu Bölgesi'nin en gelişmiş bölümü Yukarı Fırat'tır. Bu bölümün gelişmesinde aşağıdakilerden hangisi etkili değildir? A) Ovaların daha fazla olması B) Zengin yeraltı kaynakları C) Ulaşımın elverişli olması D) İklimin daha yumuşak olması E) Hayvancılığın gelişmiş olması 15. Yeryüzünü şekillendiren dış kuvvetlerden biriside rüzgarlardır. Rüzgarlar kurak ve yarı kurak bölgelerde etkili olurlar. Buna göre rüzgar aşındırmasının aşağıda verilen illerimizden hangisinde daha etkili olması beklenir? A) Konya B) Muğla C) Rize D) Hakkari E) Erzurum 16. Aşağıdakilerden hangisi Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile İç Anadolu Bölgesi'nde görülen ortak özelliklerden biri değildir? A) Yer şekillerinin sade olması B) Yazların sıcak ve kurak olması C) Orman yönünden fakir olmaları D) Petrol ve fosfat üretilmesi E) Buğday ve arpa tarımının yaygın olması 17. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Fırat ve Dicle gibi nehirler olduğu halde tarımda sulama sorunu vardır. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Akarsu rejimlerinin düzensiz olması B) Akarsuların debilerinin az olması C) Boylarının uzun olması D) Üzerinde hidroelektrik santrallerin olması E) Derin ve dar vadiler içinde olmaları 18. - Konya bölümü - Orta Fırat bölümü - Adana bölümü Yukarıdaki bölümlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Yağış rejimlerinin aynı olması B) Yaz kuraklıklarının belirgin olması C) Bitki türleri ve örtüleri D) Nüfus özellikleri E) Ekonomik faaliyetleri 19. Türkiye'nin yer şekilleri ve iklim özellikleri her yerde hayvancılık yapılmasına imkan tanır, İç Anadolu platolarında küçükbaş, Erzurum-Kars platolarında ise büyükbaş hayvancılık önem kazanmıştır. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğal bitki örtüsü B) İnsanların eskiden beri süregelen alışkanlığı C) Hayvan yetiştirmenin devlet kontrolünde yapılması D) Platolardaki kayaç farklılığı E) Tüketici nüfusa yakın olma isteği 20. Yaz yağışı alan yerlerde gür ot topluluğu oluştuğundan, böyle yerler büyükbaş hayvancılığına elverişlidir. Buna göre aşağıdaki yörelerden hangisinin büyükbaş hayvancılığa daha elverişli olduğu söylenebilir? A) Konya Ovası B) Kars-Ardahan Platosu C) Gediz Ovası D) Göller Yöresi E) Dicle Bölümü Cevap Anahtarı 1. E 2. A 6. D 7. B 11. E 12. E 16. D 17. E 3. D 8. C 13. D 18. B 4. B 9. D 14. E 19. A 5. E 10. C 15. A 20. B