İLKÇAĞ UYGARLIKLARI İLHAN MERT BOZATLI 6/B 554 YUNAN ANADOLU İRAN MISIR HİNT GENEL ÖZELLİKLERİ: Genellikle iklim ve yer şekillerinin uygun olduğu su kenarlarında kurulmuşlardır. Daha çok tarıma dayalı üretim vardır. Genellikle site (kent) devleti biçiminde oluşmuşlardır.(Polis, Nom, Site) Çok tanrılı din yaygındır.(ilk tek tanrılı din İbranilerdedir) Yönetim anlayışları tanrısal (teokratik) Bütünüyle tanrısal: Mısır (tanrı kral) Yarı tanrısal: Mezopotamya (rahip kral) İLKLER İlk Tarih Yazıcılığını HİTİT’ler başlatmıştır. (ANAL-YILLIK) İlk parayı LİDYALILAR kullandı. İlk yazıyı SÜMERLER kullandı (Çivi Yazısı). İlk Takvimi MISIR Medeniyeti kullandı (Güneş Yılı esaslı takvim). İlk Yazılı Kanunları yapan ve ilk Hukuk Devleti SÜMERLER dir. İlk Alfabeyi FENİKE liler kullandı. İlk yazılı antlaşma (Hitit-Mısır) KADEŞ Antlaşmasıdır. İlk atlı birlikleri oluşturan ASUR lulardır. İlk Merkezi Devlet AKAD lardır. İlk büyük İmparatorluk AKAD lardır. İlk tek tanrılı din MUSEVİLİK’tir ve bu dini benimseyen kavim İBRANİLER’dir. İlk Federal Devlet URARTULAR’dır. İlk Cumhuriyet rejimi ROMA’da uygulandı. İlk siyasi örgütlenme SÜMER’lerde görülür. İlk Derebeylik ÇİN’dedir. İlk doğrudan demokrasi YUNAN’dadır. Anadolu’da ilk Siyasi Birliği kuranlar HİTİTLER’dir. Anadolu’da ilk Meşruti yönetim HİTİT’lerde. “On iki levha kanunları” Avrupa hukukunun alt yapısını oluşturur. İlk kara koloniciliği ASUR, ilk deniz koloniciliği FENİKELİLER’de başlamıştır. İlk Çağ’da Kara Ticaretinin öncüleri: ASUR, PERS, LİDYA. Deniz ticareti: FENİKE, İYON, YUNAN. Pön Savaşları: Romalılar ile Fenike (Kartaca) arasında olmuştur. İlk boğazlar savaşı AKA’lar ile TRUVA’lılar arasında yapılmıştır. Tapates adındaki kilimler FRİGLER’de görülür. MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI: Fırat ve Dicle arasındaki bölgeye denir. Bu bölgede çok önemli uygarlıklar kuruldu. Sebebi; Göç yolları üzerinde bulunması, Topraklarının verimli olması, İklimin elverişli olması, Irmaklarından sulama yapılabilmesi Aşağı Mezopotamya (Kalde ülkesi): BağdatBasra körfezi arası. Yukarı Mezopotamya (Asur ülkesi): ToroslarBağdat arası. NOT: Mezopotamya’da kalıcı mimari eser bırakacak malzeme (taş) bulunmadığı için, o dönemden günümüze kadar eser kalmamıştır. Sümerler (M.Ö.4000-2350): İlk defa yazıyı kullandılar (M.Ö.3200). İlk siyasal örgütlenme Site şehir devletleri oluşturuldu. (Ur, Uruk, Kiş, Lagaş) İlk yazılı kanunları yapmışlardır. (Lagaş kralı Urgakina) (İlk hukuk devletidir.) Sümer kanunları fidye, Hammurabi kanunları kısasa dayalıdır. Sümer kanunları şehir veya küçük bir bölgeyi idare etmek, Babil ve Asur kanunları ise büyük bir ülke veya devleti idare etmek için yapılmıştır(Merkeziyetçi olmak için). KISAS: Suç için verilen cezanın da aynı oranda ağır olması sistemidir. Kanunların sert olması suç oranını azaltıp, devletin daha uzun süre yaşamasını sağlamak içindir. Sümerler Bir yılı 354 gün olarak hesaplamışlar ve ay yılı takviminin temelini atmışlardır. Ziggurat adında tapınaklar yapmışlar. Son katı gözlemevi olmuş ve astronomi gelişmiştir. En önemli mülkiyet, su kanalları ve topraktır. Patesi denilen Rahip Kralları vardır. ZİGGURAT Gözlem evi (rasathane) İbadet Yeri (Tapınak-Mabet) Pazar Yeri (Ticaret) ZİGGURAT TAPINAKLAR SÜMERLERDE ZİGGURAT Akadlar (M.Ö.2350-2150): * Bütün Sümer ülkesini ele geçiren Sargon ilk merkezi devleti (imparatorluk) kurdu. * İlk düzenli ordu kuruldu. Elamlar: *Başkent Sus’tur. *Sami kökenlidirler. *Madencilik, çömlek yapımı ve seramikçilik ile uğraştılar. Babiller Hammurabi kanunları ilk Anayasa kabul edilir. Daha sert ve “kısas”a dayanır. Devletin gücü din yerine orduya dayandırılmıştır. Rahip Kral özelliğine son verilmiş, ilk mutlak krallık kurulmuştur. Babil’in Asma Bahçesi ve Babil Kulesi ünlüdür. BABİL KULESİ Babil’in Asma Bahçeleri Asurlular Merkez Ninova. Ticaretle uğraştılar. Kolonicilik yapmışlardır. Anadolu’nun en eski yazılı belgeleri olan Kayseri Kültepe tabletleri, Asurlu tüccarlardan kalmadır. Ön Asya’da ilk atlı birlikleri oluşturmuşlardır. İlk sömürge imparatorluğudur. İlk kütüphane Ninova’da kurulmuştur. İRAN MEDENİYETİ: MED PERS Düzenli posta örgütünü kurmuşlar. Zerdüştlük dinine inanmışlar. Satraplık denilen illere ayrılmıştır. Persler, M.Ö. 330 da B.İskender tarafından yıkıldı. İBRANİ UYGARLIĞI (Kıyı Kenanileri): Kudüs başkentli ilk Yahudi devletini kurmuşlardır. İlk tek tanrılı ve kutsal kitaplı dine inanmışlardır. (Musevilik, Yahudilik) Tarım, hayvancılık, bağcılık, zeytincilik. ANADOLU UYGARLIĞI: Hititler (Etiler, Nesiler): Başkent Hattuşaş. Anadolu da ilk siyasal birliği kurmuşlardır. Ülkeye “Bin tanrı ili” de denir. İlk meşruti yönetimi oluşturdular (Pankuş Meclisini kullanarak) Hititler: Çivi ve Hiyeroglif yazılarını kullanmışlardır. Aile ve Ceza (Medeni) hukuku gelişmiştir. İlk Tarih yazıcılığı (anal) başladı. Medeni hukukun temeli atılmıştır. İlk yazılı antlaşma Kadeş Antlaşması (M.Ö.1280) (Mısır-Hitit). Hitit, Kuzey Suriye’yi aldı. Tavananna (ana kraliçe) yönetimde etkili olmuştur. Kadeş Savaşı KADEŞ BARIŞ ANTLAŞMASI KİL TABLET TARİHTE İLK YAZILI ANTLAŞMA Kayseri Kültepe’de yapılan kazılarda Asurlulara ait ticari nitelikli kil tabletler bulunmuştur. Kültepe’de bulunan bu ilk yazılı belgeler, Anadolu ile ilgili aşağıdakilerden hangisine kanıt oluşturur? A. Değişik uygarlıkların kurulduğuna B. Anadolu’nun tarihi devirlere geçtiğine C. Siyasi birliğin sağlandığına D. Yerleşik hayatın Asurlularla başladığına E. Kabataş çağının kısa sürdüğüne Kayseri Kültepe’de yapılan kazılarda Asurlulara ait ticari nitelikli kil tabletler bulunmuştur. Kültepe’de bulunan bu ilk yazılı belgeler, Anadolu ile ilgili aşağıdakilerden hangisine kanıt oluşturur? A. Değişik uygarlıkların kurulduğuna B. Anadolu’nun tarihi devirlere geçtiğine C. Siyasi birliğin sağlandığına D. Yerleşik hayatın Asurlularla başladığına E. Kabataş çağının kısa sürdüğüne Frigler: Batı Anadolu ile Kızılırmak arasındaki bölgedir. Başkent Gordion(Polatlı). Krallarına Midas adı verilir. Hitit uygarlığı etkisinde kalmışlar. Tarım ve Hayvancılıkla uğraşmışlar. NOT: Tarımı korumak için sert kanunları vardır. FRİGLER TÜMÜLÜS (YIĞMA TEPE) KRAL MİDAS’IN MEZARI Frigler: Kerestecilik, kuyumculuk, kaya mimarisi, maden işlemeciliği, seramik sanatı ve tapates adı verilen kilimleri vardır Su kanalları yapmışlardır. Doğa tanrılarına inanmışlardır. Bereket tanrıçası Kibele dir. KADIN FİGÜRÜ Lidyalılar: Başkent Sard (Manisa) tır. Kurucu Giges tir. Kral yolunu yapmışlardır (SardNinova). Parayı ilk kez kullanmışlardır. Paralı askerleri vardır. Not: Kolay yıkılmalarına sebep olacaktır. Lidyalılar MÖ VII.yüzyılda parayı bulmuşlardır. Bu bululun aşağıdakilerden hangisinde etkili olduğu söylenemez? A. Ticarette değiş-tokuş usulünün kalkmasında B. Ekonomik hayatın canlanmasında C. Ticaretin kolaylaşmasında D. Bölgelerarası ticaretin kolaylaşmasında E. Ticaretin ortaya çıkmasında Lidyalılar MÖ VII.yüzyılda parayı bulmuşlardır. Bu bululun aşağıdakilerden hangisinde etkili olduğu söylenemez? A. Ticarette değiş-tokuş usulünün kalkmasında B. Ekonomik hayatın canlanmasında C. Ticaretin kolaylaşmasında D. Bölgelerarası ticaretin kolaylaşmasında E. Ticaretin ortaya çıkmasında LİDYALILAR’IN BAŞKENTİ SARD (MANİSA) EGE ve LİDYA İlkçağ’da ticaret hayatının gelişip yaygınlaşmasında aşağıdakilerden hangisinin katkısı olduğu söylenemez? A. Anadolu ile Mezopotamya arasındaki Kral Yolu’nun yapılması B. Paranın kullanılmaya başlanması C. Oligarşik cumhuriyetlerin kurulması D. Nüfus ve üretim artışı E. Kolonilerin kurulması İlkçağ’da ticaret hayatının gelişip yaygınlaşmasında aşağıdakilerden hangisinin katkısı olduğu söylenemez? A. Anadolu ile Mezopotamya arasındaki Kral Yolu’nun yapılması B. Paranın kullanılmaya başlanması C. Oligarşik cumhuriyetlerin kurulması D. Nüfus ve üretim artışı E. Kolonilerin kurulması Urartular: Başkent Tuşpa (van) dır. İlk federal devlettir. Çok tanrılı din vardır. Tarım ve Hayvancılık. Maden işlemeciliği, kaya oymacılığı ve kabartma sanatı ile uğraşmışlardır. İyonlar Dor istilasından kaçan Aka’larca kurulmuştur. Ege bölgesinde 12 şehir devleti kurmuşlardır. Efes, Milet, Foça, İzmir önemli ticaret merkezleridir. Ticaret kolonileri: Karadeniz, Mısır, Fransa, İspanya Kıyıları. İyonlar Mimaride İyon nizamı vardır. Tales, Pisagor, Hipokrat, Homeros gibi düşünürleri vardır. Anadolu da ilk demokrasi örneği olmuşlar. Tiranlık adında yönetim anlayışı bu medeniyete aittir. EGE UYGARLIKLARI: GİRİT MİKEN YUNAN(GREK) Roma ve Helenistik dönemin temellerini atmıştır. Farklı uygarlıklara ait bilgileri birleştirip geliştirmek önemli bir özelliğidir. Girit Uygarlığı: Güçlü bir donanmaları vardır. Mısır, Kıbrıs ve Suriye ile ticaret yaptı. Knossos sarayını yapmışlardır. Kuyu mezarları ve vardır. Aka işgali ile yıkıldı. Miken Uygarlığı: Orta Avrupa’dan Yunanistan’a gelen Aka’lar kurdu (Mora’da). Ev ve Kubbeli mezarları vardır. Çanakkale boğazını ele geçirme amacı ile Truvalılar ile savaşmışlardır. Girit yazısını kullandılar. Dor’lar son vermiştir. Yunan(Grek)Uygarlığı: Şehir devletleri (polis) kurmuşlardır. Şehir devletleri özgür ve bağımsızdır. Yasalarını kendileri oluştururlardı. Felsefe ve Sporda ileridirler (Aristo, Eflatun, Sokrat). Deniz ticareti ile Karadeniz, Akdeniz ve Sicilya da koloniler kurdular. Drakon yasaları vardır. Solon yasaları ile kölelik kaldırıldı. Klistenes reformları ile meclisin önemi artar. Yunanistan’da Solon yasaları ile, daha çok vergi verenlerin bir üst toplumsal sınıfa geçebileceğini kabul etmiştir. Buna göre bu yasala ile ilgili olarak; I. Üretim teşvik edilmiştir. II. Şehir devletleri arası mücadele sona ermiştir. III. Doğuştan soyluluk kaldırılmıştır. yargılarından hangilerine varılabilir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve III E. I, II ve III Yunanistan’da Solon yasaları ile, daha çok vergi verenlerin bir üst toplumsal sınıfa geçebileceğini kabul etmiştir. Buna göre bu yasala ile ilgili olarak; I. Üretim teşvik edilmiştir. II. Şehir devletleri arası mücadele sona ermiştir. III. Doğuştan soyluluk kaldırılmıştır. yargılarından hangilerine varılabilir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve III E. I, II ve III zeus Yunan Kolonilerinin Kurulma Nedenleri: Tarıma müsait olmayan Yunanistan’ın dağlık arazisi yerine daha uygun yer arayışı. Nüfus artışı. Yunanistan’ın coğrafi konumu. Yeni Pazar arayışları. Toprağını kaybeden köylülerin köle olmamak için, yeni yurt arayışına girmesi. “Yunan şehir devletlerinde, güçlenen soylular kralın bazı haklarını kısıtlayarak yönetimde etkin hale gelmişlerdir. Daha sonra da orta sınıflar birleşerek halkın yönetime katılmasını sağlamışlardır.” Buna göre; I. Yunanistan’da siyasi birlik sağlanmıştır. II. Demokrasi anlayışı doğmuştur. III. Monarşinin yetkisi kısıtlanmıştır. yargılarından hangilerine varılabilir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II E. II ve III “Yunan şehir devletlerinde, güçlenen soylular kralın bazı haklarını kısıtlayarak yönetimde etkin hale gelmişlerdir. Daha sonra da orta sınıflar birleşerek halkın yönetime katılmasını sağlamışlardır.” Buna göre; I. Yunanistan’da siyasi birlik sağlanmıştır. II. Demokrasi anlayışı doğmuştur. III. Monarşinin yetkisi kısıtlanmıştır. yargılarından hangilerine varılabilir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II E. II ve III “Yunan şehir devletlerinde, güçlenen soylular kralın bazı haklarını kısıtlayarak yönetimde etkin hale gelmişlerdir. Daha sonra da orta sınıflar birleşerek halkın yönetime katılmasını sağlamışlardır.” Buna göre; I. Yunanistan’da siyasi birlik sağlanmıştır. II. Demokrasi anlayışı doğmuştur. III. Monarşinin yetkisi kısıtlanmıştır. yargılarından hangilerine varılabilir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II E. II ve III PİRAMİT & SFENKS MISIR UYGARLIĞI Mısır’ın kuzeyine Aşağı Mısır, güneyine Yukarı Mısır denir. Mısır; “Nom” denilen illere ayrılırdı. Çok tanrılı din vardı. Piramit denilen firavun mezarları vardır. Mumyacılık gelişti.(Tıp ve Eczacılığı geliştirdi) NOT: Mumyacılık, ölümden sonraki yaşama (Ahiret inancı) inandıklarının göstergesidir. mumya FİRAVUN KAYIĞI MISIR UYGARLIĞI Resim yazısı (Hiyeroglif) ve kağıt türü olan Papirüs’ü buldular. Güneş yılı esaslı takvimi buldular. Geometri ve astronomide ileri gittiler. Kralın sözleri tanrı buyruğu kabul edildiği için Mısır’da yazılı hukuk gelişmemiştir. NOT: Etrafı çöller ve denizler ile çevrili olduğu için Mısır Uygarlığı, Mezopotamya dışındaki hiçbir medeniyetten etkilenmemiştir. ROMA UYGARLIĞI İlkçağ’da, İtalya’da kuruldu. Mısır, Suriye, Filistin ve Anadolu topraklarına egemen olmuştur. Kavimler Göçü’nden sonra devlet zayıfladı. Roma’da çok tanrılı din vardı. Hz. İsa, Hıristiyanlığı yayarak Roma’da tek tanrılı din devrini başlattı. ROMA UYGARLIĞI KAVİMLER GÖÇÜ - 375 BATI ROMA (476) DOĞU ROMA (BİZANS) (1453) ROMA UYGARLIĞI 313 Milano Fermanı ile Roma’da Hıristiyanlık serbest bırakıldı ve Resmi Din kabul edildi. Roma’da üç sosyal sınıf vardır (Patrici, Plep, Köleler). Yunanlılardan a l d ı k l a r ı alfabeyi düzenleyerek “Latin Alfabesi”ni meydana getirdiler. PATRİCİ ve PLEP ÇATIŞMALAR “ONİKİ LEVHA KANUNLARI” “Bu kanunlar AVRUPA HUKUKU’nun temelidir.” ROMA UYGARLIĞI Ülkemizde Romalılardan kalma bazı eserler bulunmaktadır; • İstanbul’da; Bozdoğan Kemeri ve Çemberlitaş, • Ankara’da; Augustus Tapınağı ve Roma Hamamı, • Antalya’da; Aspendos Tiyatrosu’dur. Bizans Uygarlığı Başkenti İstanbul’dur. Bizans ordusunun çoğunluğu ücretli asker lerden oluşurdu. (Zayıf) Bizanslıların en önemli silahı, karada ve denizde yanabilen Grejuva (Rum Ateşi) idi. (Askeri gücü artırır) 1453’te Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u Fethi ile sona erdi. İSTANBUL İSİMLERİ KONSTANTİNOPOL KONSTANTİNİYYE KONSTANTİNOPOLİS İSLAMBOL DERSAADET İSTANBUL HİNT MEDENİYETİ Sık sık istilalara uğramıştır. KAST SİSTEMİ vardır. - Brahmanlar (Din Adamları) - Kşatriyalar (Soylular ve Askerler) - Vaysiyalar (Zanaatkar, tacir, köylü) - Südralar (İşçiler) - Parya (En ağır işçi, köle) HİNT MEDENİYETİ NOT: Sık sık istilalara uğraması burada güçlü bir devlet ve önemli bir medeniyet kurulmasını önlemiştir, çok değişik din, dil, ırk, mezhepten insanların bulunmasına sebep olmuştur. NOT: KAST Sistemi olması, Hindistan’da millet anlayışının gelişmesini önlemiştir. NOT: İklimin sıcak olması da insanların savaşçılık özelliğinin kaybolmasına ve güçsüz bir devletin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. FENİKE MEDENİYETİ Lübnan ve Suriye civarında kuruldu. Tarım pek gelişmemiş fakat DENİZ TİCARETİ oldukça gelişmiştir. KOLONİCİLİK yapmışlardır.(Kartaca kolonisi) NOT: Kolonilerine sadece ekonomik amaçlı gittikleri için uzun süre tutunamamışlardır. • Alfabeyi (Harf Yazısı) ilk defa kullanmışlardır. • Alfabeyi daha sonra İyon, Yunan ve Roma geliştirmiştir. • FENİKE; Doğu ile Batı arasında kültürel bir köprü vazifesi görmüştür. ALFABE (Harf Yazısı) Fenike* İyon İbrani Lidya Yunan Roma (Latin Alfabesi) HİYEROGLİF YAZI (RESİM YAZISI) Mısır* Hitit Urartu ÇİVİ YAZISI Sümer* Hitit Pers (İran) ÇİN MEDENİYETİ Çin’de iki türlü mimari gelişmiştir. - Askeri mimari (Çin Seddi) - Dini mimari (Budist tapınakları) • Maden az bulunduğu için; Çinicilik, porselen, seramik gibi sanatlar gelişmiştir. • Matbaa, kağıt, pusula, çini mürekkep ilk kez Çin’de bulunmuştur. • Tarih yazıcılığı çok gelişmiştir (Türkler hakkında ilk bilgileri Çin kaynaklarından öğreniyoruz) İSKENDER İMPARATORLUĞU (HELEN) Makedonyalı Büyük İskender’in Doğu(Asya) seferi sonucunda kuruldu. - Doğu-Batı kültürünün kaynaşmasından sentez bir medeniyet olan “Hellenizm” doğmuştur. - Doğu-Batı ticareti ve kültürel etkileşim artmıştır. - Önemli şehirler kurulmuştur (İskenderiye, İskenderun) İSKENDER İMPARATORLUĞU (HELEN MEDENİYETİ) Ptolemeler (Mısır) Krallığı Bergama Krallığı Selevkoslar Antigonitler (Asya) Krallığı (Makedonya) Krallığı Bitinya Krallığı Pontus Krallığı BERGAMA KRALLIĞI TÜCCAR – KOLONİCİ – KÖPRÜ – ETKİLEŞİM LİDYA, YUNAN, FENİKE, ASUR, İYON KENDİNE ÖZGÜ – ETKİLEŞİME KAPALI MISIR - ÇİN SENTEZ – ORTAK KÜLTÜR – BİRLEŞİM İSKENDER (HELEN) UYGARLIKLARIN ETKİLEŞİMİ MEZOPOTAMYA MISIR ANADOLU UYGARLIĞI YUNAN UYGARLIĞI DOĞU HELENİZM ROMA İSLAM UYGARLIĞI BATI UYGARLIĞI MİMARİ DİNİ TİCARİ TARIMSAL MABET HAN, KARUM(Pazar) SU YOLU SUNAK KERVANSARAY KANAL TAPINAK LİMAN DEĞİRMEN ZİGGURAT ZİGGURAT ZİGGURAT ASKERİ Çin Seddi Kale, Sur, TARIMSAL ALETLER SABAN DEĞİRMEN TAŞI ÖĞÜTME TAŞI SU KANALI TIRPAN ORAK MISIR’da MİMARİ MEZOPOTAMYA’da ASTRONOMİ SÜMER’de ZİGGURAT ANADOLU’da (Hitit) TARİH YAZICILIĞI YUNAN’da OLİMPİYATLAR DİNİ İNANIŞ SAYESİNDE GELİŞMİŞTİR ÖNCE SONRA TARIM Yerleşik Hayat YAZI Tarih Devirlerinin Başlaması PARA Takas Sisteminin Sona Ermesi Hayvanlar Ulaşım Kolaylaştı Evcilleşti ATEŞ BULUNDU -Isınma Sorunu Çözüldü -Yabani Hayvanlardan Korunma Sağlandı AHİRET İNANCI Eczacılık ve Mumyacılık Gelişti 1.Hititlerde tarih yazıcılığı ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi, tarafsız tarih anlayışının bir göstergesidir? A)Yıllıkların Sümer çivi yazısıyla yazılması B)Yıllıkların, kralların yaptıkları işler konusunda bilgi vermek için yazılması C)Kralların, zaferleri kadar yenilgilerini de yıllıklara yazdırmış olmaları D)Yıllıkların, özellikle ünlü kralların dönemlerini İçermesi E)Yıllıkların edebi dille yazılmış olması (1998) 1.Hititlerde tarih yazıcılığı ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi, tarafsız tarih anlayışının bir göstergesidir? A)Yıllıkların Sümer çivi yazısıyla yazılması B)Yıllıkların, kralların yaptıkları işler konusunda bilgi vermek için yazılması C)Kralların, zaferleri kadar yenilgilerini de yıllıklara yazdırmış olmaları D)Yıllıkların, özellikle ünlü kralların dönemlerini İçermesi E)Yıllıkların edebi dille yazılmış olması (1998) 2. Anadolu ile Mezopotamya arasında Eski Çağ’da var olan ticaret ilişkilerinin Orta Çağ’da Anadolu Selçukluları döneminde de devam etmesi ve önemini korumasında, I. iki bölge arasında ulaşım kolaylıklarının olması, II. İki bölgenin üretimlerinin birbirinin gereksinimlerini karşılayacak nitelikte olması, III. İki bölge arasında siyasi sorunların bulunması durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir? A)Yalnız I B)Yalnız II C)I ve II D)II ve III E)I,II ve III 2. Anadolu ile Mezopotamya arasında Eski Çağ’da var olan ticaret ilişkilerinin Orta Çağ’da Anadolu Selçukluları döneminde de devam etmesi ve önemini korumasında, I. iki bölge arasında ulaşım kolaylıklarının olması, II. İki bölgenin üretimlerinin birbirinin gereksinimlerini karşılayacak nitelikte olması, III. İki bölge arasında siyasi sorunların bulunması durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir? A)Yalnız I B)Yalnız II C)I ve II D)II ve III E)I,II ve III 3.Bir kazıda ele geçirilen aşağıdaki buluntulardan hangisinin, tarih öncesi devirlere ait olduğu söylenemez? A)Mezar taşları B)Altın ve gümüş süs eşyaları C)Kemikten yapılmış aletler D)Demirden yapılmış silahlar E)Tahıl saklama kapları 3.Bir kazıda ele geçirilen aşağıdaki buluntulardan hangisinin, tarih öncesi devirlere ait olduğu söylenemez? A)Mezar taşları B)Altın ve gümüş süs eşyaları C)Kemikten yapılmış aletler D)Demirden yapılmış silahlar E)Tahıl saklama kapları 4. Urartuların mezarlarını oda ve ev biçiminde yapıp içine çeşitli eşyalar koymaları aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir? A. Ticarette değiş-tokuş usulünü uyguladıklarının B. Mimarlıkta geliştiklerinin C. Birden fazla tanrıya inandıklarının D. Barış içinde yaşadıklarının E. Hayatın ölümden sonra da devam ettiğine inandıklarının 4. Urartuların mezarlarını oda ve ev biçiminde yapıp içine çeşitli eşyalar koymaları aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir? A. Ticarette değiş-tokuş usulünü uyguladıklarının B. Mimarlıkta geliştiklerinin C. Birden fazla tanrıya inandıklarının D. Barış içinde yaşadıklarının E. Hayatın ölümden sonra da devam ettiğine inandıklarının