balık parazitleri

BALIK PARAZİTLERİ
Balıkların
Parazit Arthropod,
Annelid ve
Echinodermatları
Şube - ARTHROPODA
• Sınıf - Crustacea
• Bu sınıfa bağlı Copepoda ve Branchiura
(balık bitleri) alt sınıflarına ait parazit türleri
balıkçılığımız için oldukça tehlikelidir.
Bunlardan Argulus, Ergasilus, Achteres ve
Lernaea gibi cinsler kültür balıkçılığında
belli başlı zarar veren parazitler olarak
bilinirler.
• Copepodların yaklaşık olarak 7500 türü
bilinmektedir. Bunların çoğu serbest
yaşar veya önemsiz rastlansal
simbiyontlardır. Parazit olan türler
yukarıda belirtilen takımlara aittir.
Cins - Bomolochus
• Vucut 3 mm. ‘den daha az uzunluktadır.
Dorsoventral olarak çok az düzleşmiştir.
Abdominal segmentler birbirleriyle
kaynaşmaz. 5. ve 6. torasik segmentler
arasında eklemleşme mevcuttur. 3.
metasomal bacaklar ve sıklıkla 6.
metasomal bacaklar mevcuttur. İlk
antenler 17 veya daha az segmentlidir.
Yaklaşık 1000 tür bilinmektedir
Cins - Ergasilus
• Bu cinsin üyeleri balıkların solungaç
flamentlerinde parazitlenir. Ergin dişi,
siklopsa benzer olup ( ön kısım geniş,
arka kısım dar ) 2-2,5 mm. uzunluğunda
yumurta keselerine sahiptir. Antenlerin
ikinci çifti, balıkların solungaç
flamentlerini kavrayabilmek için modifiye
olmuştur. Torasik segmentlerin her biri
yüzme bacaklarının bir çiftini taşır.
• Ergin erkek dişiye benzer, ancak ondan
daha kısa ve çok incedir. Bütün
uzantılar küçüktür. Çiftleşmeden sonra
erkek ölür, dişiler konağın solungaçlarına
tutunur. Solungaç girişinden solungaç
taraklarına ve oradan da solungaçlara
pençeleriyle yapışırlar ve parazitlik yapar.
• Yumurtalar, puro şeklinde ve bir çift olan
yumurta keselerinde üretilir ve her biri
18-100 yumurta ihtiva eder. Yumurtalar
3 ila 6 günde gelişir, nauplius ve
copepodid meydana gelir. Ergin
safhaların gelişmesi temperatüre bağlı
olup 10-70 günde tamamlanır.
• Yumurtadan çıkan larva nauplii, serbest
yüzen copepod’lardır. Seksuel olgunluğa
ulaşan erkekler çoğu kez serbest
yüzerler, ancak parazit erkeklere de
rastlanmaktadır. Bunlar, makilipedlerin
mevcut oluşuyla dişilerden ayırt edilirler.
• Ergasilus ‘un bütün türleri, 6 segmentten
ibaret olan birinci antenlere sahiptir.
Yüzgeç ayakların ilk dört çifti iki
dallıdır, küçülen beşinci çifti tek dallıdır.
Kopulasyon esnasında dişi bütün
yumurtaların fertilizasyonu için kafi
miktarda sperm depo eder. Önemli türler,
E. sieboldi, E. auritus, E. colestis, E.
elegans, E. lanceolatus vs.
Ergasilus sieboldi
• Bu türe, dünyanın hemen her yerindeki tatlı
su balıklarının solungaçlarında
rastlanmaktadır. Solungaç flamentlerinde
hasar meydana getiren parazit, kan ve
epitelle beslenir. Parazitlerden dolayı meydana
gelen epitel hücrelerinin hiperplazisi,
gelişmede gecikmeye sebep olur. Ayrıca bu
parazitle enfeste balıklar, ikincil enfeksiyonlara,
özellikle mantar enfeksiyonlarına karşı hassas
hale gelirler. Ağır enfestasyonlarda balıklar
dayanıksız olurlar, solunum bozulur ve
sonunda ölürler. En yüksek ölüm oranı yazın,
su ısısı çok yükseldiğinde meydana gelir.
Cins - Lernaea
• Bu cinsin üyeleri, her yerde mevcuttur.
Özellikle yavru ve ergin balıkların
bulunduğu havuzlarda yaygındır. Tatlı su
balıklarının çapa şeklinde parazitleri
olarak bilinirler. Dişileri tanımlanmıştır.
• Baş yuvarlaktır. Dorsalde derin gömülü
gözler vardır. Sefalotoraksları üzerinde
boynuz benzeri çıkıntılar taşırlar.
Abdomen kısa, üç segmentlidir. Boyları 523 mm. arasında değişen dişilerin arka
nihayetlerinde iki yumurta kesesi
bulunur. Yumurtalar konik veya ovaldir.
• Lernaea ‘nın biyolojisi esnasında,
yumurtadan çıkan nauplii larva serbest
yüzer ama copepodlar geçici bir
arakonağa ihtiyaç duyarlar. Bu
ekseriyetle bir balıktır. Bu parazitler,
larval formdayken çiftleşir ve
kopulasyondan sonra erkekler ölür,
dişiler serbest yüzebilmek için geçici
arakonağı terk ederler.
• Bu serbest yüzen form, parazit formdan
tamamen farklıdır. Bir kez metamorfoz
geçirir ve uygun bir konak bularak ona
bağlanır. Bazı yazarlar Lernaea ‘ların
bütün hayatları boyunca bir veya iki
konaklı olduğunu ileri sürmektedir.
• Bu genusun üyeleri, balık gibi konaklarına
bağlanacakları zaman, ön nihayetleriyle
girerek konak kasına derin olarak gömülür ve
boynuz benzeri çıkıntılar vasıtasıyla sürekli
olarak oraya bağlanırlar.
• Bu parazitlerde, bütün ektoparazit copepodlar
gibi konaklarının kan ve doku sıvılarını
emerek beslenirler ve ciddi hasara sebep
olurlar. Önemli türler, L. cyprinacea, L.
catostomi, L. elegans vs.
Lernaea cyprinacea
• Bu tür, çeşitli ülkelerin milli parklarında
bulunan 9 balık türünün yüzgeç ve
solungaçlarından kaydedilmiştir. Kan ve
sıvı dokularını emerek beslenirler.
Konağa bağlandıkları yer, yaygın olarak
hemorajik, sünger gibi ve nekrotiktir. Ağır
lernaean enfeksiyonların konağı
öldürdüğü bilinmektedir.
Diğer Cyclopoid ‘ler;
• Chondracanthus merlucci
• Deniz balıklarında bulunan çok yaygın
bir cyclopoid copepoddur. Konak balığın
solungaç boşluğu içerisinde bulunur.
Chondracanthus gibbosus
• Fener balığında bulunmuştur. Bu türlerin
her ikisinde de ilaveler oldukça azalmış,
ağız orak şeklindeki çeneler vasıtasıyla
yanlanmıştır. Dişinin uzunluğu takriben
2,5 cm. dir. Çok dikkatli bakıldığında,
vücudun arka nihayetine bağlı olarak
görülen çok ufak, kurtcuk benzeri
cisimlerin hiperparazit erkekler olduğu
görülebilir. Yumurta keseleri de arka
nihayetlerindedir.
Takım - Caligoida
• Bu takim sadece parazit olan cinsleri
bulundurur. Çok yaygın olarak tesadüf
edilen cins deniz biti olarak bilinen
Lepeophtheirus’tur. Caligus cinsi de
deniz balıkları üzerinde bulunmuştur.
Cins - Lepeophtheirus
• Bu cinse ait deniz balıkları üzerinde
parazitlenen bir kaç tür bilinmektedir. Erkek
ve dişi erginlerin her ikisi de parazittir. Ancak,
erkeklerin parazit olması nadirdir. Lernaea’ya
benzemeyen Lepeophtheirus türleri, görülebilir
bir üst kabuk ile örtülmüş, dorsoventral olarak
yassılaşmış, ovoid veya dairesel bir
sefalotoraksa sahiptir. Vücut segmentleri
birbiriyle kaynaşmıştır ve yüzgeç ayaklar
küçülmüştür.
• Lepeophtheirus salmonis
• Bu tür, Salmonların vücut yüzeyine,
anüse yakın olarak bağlanarak
parazitlenir. Konağının tatlı suya göçü
esnasında, tatlı suda kaydedilmiştir.
Ancak bu copepod, tatlı suda sadece
birkaç gün yaşayabilmektedir. Suyun tuz
oranındaki değişmelere adapte
olamadığı belirtilmektedir.
Cins - Caligus
• Öncelikle, balıklar üzerinde parazit olan
bu cinsin üyeleri, başın alın kenarı
üzerinde yarı dairesel iki yapının
mevcudiyetiyle karekterizedir. Bunların
duyusal organlar olduğu sanılmaktadır.
Emici (veya yapışıcı) bir tüp ağıza
sahiptir. Diğer copepodlara benzemeyen
Caligus’un erginleri, yüzmeye muktedir
olup, diğer bir konak için bağlandığı
konağı terk edebilirler.
•
•
•
•
•
•
Diğer Caligoid Cinsleri;
Dysgamus
Achteinus
Teredicola
Pennella
Lernaeenicus
Cins - Lernaeenicus
• Bu cinsin biyolojisi, copepoid safhaların
gelişmesi esnasında hayvan formlarının
çokluğundan dolayı oldukça ilgi çekicidir.
Copepodid, üzerinde ergin dişilerin de
bulunduğu balığa bağlanabilir. Bu copepodid,
ikinci antenden yararlanarak tutunur ve güçlü
frontal flamentler vasıtasıyla konağa bağlanır.
Pupa safhasında, yüzme ayakları ve ağız
parçalarının farklılığı belirgin değildir.
Antenlerin segmentleri görülmez. Pupa
copepodid safhasının nihayetinde, bu yapılar
yeniden görülür.
• Genç erkek ve dişiler serbest yüzer.
Çiftleşme konak üzerinde olmaz. Çiftleşmeden
hemen sonra erkekler ölür ve dişiler aynı
türden bir başka konağı arar. Bu parazit
konak vücudunda oyuk açar. Bir kaç örnekte
Lernaeenicus’un gerçekten konağa
gömüldüğü, parazitin ön nihayetinin konağın
aortu içinde olduğu anlaşılmıştır. Diğer
birkaçında ise vücut dokusu içinde sadece
oyuk açtığı ve tümör gelişmesine sebep
olduğu kaydedilmiştir.
Takım - Lernaeopodoida
• Bu takımın üyeleri, balıkların yüzgeç ve
solungaçları üzerinde parazitlenir. Yalnızca
Achtheres ve Salmincola cinslerine ait üyeler
tatlı su balıkları üzerinde bulunmuştur. Geri
kalanlar, deniz balıkları üzerinde, öncelikle
solungaçlar ve köpek balıklarının soluk
borularından kaydedilmiştir. Achtheres ve
Salmincola türleri için identifikasyon
anahtarlarının mevcut olmasına rağmen,
Lernaeopodoida’ nın deniz üyeleri hakkında
çok az şey bilinmektedir.
• Vücut 3-8 mm. uzunluğunda, eklem yeri
mevcut değil yani kaynaşmıştır. Ancak
nematodlara benzemezler. Sefalotoraks geniş
değil, düzdür. Tatlı su türlerinde bacaklar
eksiktir. Dişilere göre ufak, zayıf bireyler
olarak görülen erkekler nadir bulunurlar.
Eşeyli üreme vardır. Seksuel dimorfizm görülür.
• Dişilerde yüzme ayakları olmayabilir. Yumurta
keseleri yuvarlak veya silindiriktir. Dişi tutunduğu
konak üzerinde hareketsizdir. Erkek de dişiye
tutunarak yaşamına devam eder. Dişilerden
oldukça küçüktürler. Yaklaşık 300 tür
bilinmektedir.
Cins - Achtheres
• Achtheres türleri
konaklarına bağlı
olarak bulunduğu
zaman, aşırı
derecede modifiye
olmuş şekildedir.
Dişiler ekseriyetle
3.3 mm.’den daha
uzun olup az veya
çok gelişmiş
segmentleşmiş
yumuşak adelelere
sahiptir.
• Yüzme ayakları yoktur. İkinci maksiller
iki uzun tubular, silah benzeri ilaveler
gibi çokça modifiye olarak bir fincan
tabağı gibi yapıya bağlanıp sonlanır.
Tatlı su balıklarının solungaç kemerinin
içinde yaşayan parazitlerdir. Kabarcık
konağın kasında gömülüdür ve konak
kanını emici bir mekanizma gibi hizmet
görür.
• Cüce olan erkeklerin, olgunlaşmamış
safhaları esnasında konağa
bağlandıkları görülmüştür. Erkekler,
çiftleşmeden önce, çiftleşme esnasında
ve çiftleşmeden sonra konağa veya
dişiye bağlanırlar. Hatta çiftleşmeden
sonra sürekli olarak da bağlanabilirler.
• Achtheres’in biyolojisinde copepodlarda
bulunan genelleşmiş gelişme şekilleri az çok
farklılaşmıştır. Nauplius, hiç bir zaman
yumurtayı terk etmez. Yumurta içerisinde
gelişmesine devam ederek, I. form copepodid
olarak çıkar ve serbest yüzer, sonunda bir
konağa bağlanır. Larvalar filamentleriyle
tutundukları balıklardan devamlı şekilde
yararlanırlar. Önemli türler, A. ambloplitis, A.
lacae, A. pimelodi vs.
Cins - Salmincola
Bu cinse ait türler, çeşitli salmonların
solungaç ve yüzgeçlerinde parazitlenir.
Vücut 4-7 mm. uzunlukta olup,
sefalotoraks ve gövdeden ibarettir.
Abdomen ve abdominal çıkıntılar
eksiktir. Baş uzantıları farklı olarak, kısa
ve kanca gibi veya ikinci maksilla gibi
iyi gelişmiştir. 1.5 mm. veya daha küçük
olan erkekler dişilere bağlanır.
Ergin dişi 9-13 haftalık bir hayat zinciri
esnasında iki kez vücudunun arka
yüzünde yerleşmiş, her biri 60-300
yumurta ihtiva eden iki yumurta paketi
üretir. Yumurtadan çıkan copepodidler
konak balığın solungaçlarına
bağlandıktan sonra iki hafta içerisinde
beş gömlek değiştirir. Sonuçta
olgunlaşma ve çiftleşme neticelenir.
• Bu parazitin
enfestasyonu sonucu
görülen klinik
bulgular Ergasilus
türleri ile olan
enfestasyonlara
benzer.
• S. edwardsii
Alt sınıf - Branchiura
• Crustacea’nın diğer altsınıfı, parazit
olan türleri ihtiva eden Branchiura ‘dır.
Bu küçük crustacealar copepodlara
benzerler. Balık bitleri olarak
adlandırılırlar. Eskiden, copepodanın
Arguloida ordosu olarak bilinmekteydi.
Ancak son yıllarda, hemen hemen
bütün araştırıcılar bunları copepodlardan
ayrı bir varlık olarak tanımlamaya
başlamışlardır.
• Branchiura ‘lar, dorsoventral olarak
düzleşmiş bir vücuda sahip olup oval
görünüştedirler. Balıkların vücut
yüzeylerinde veya solungaç yaylalarında
parazitlenirler.
Cins - Argulus
• Bu alt sınıfın çok yaygın üyeleri Argulus
cinsine aittir. Ekseriyetle balık biti
olarak bilinirler. Türlerin pek çoğu deniz
balıklarında parazittir, ancak tatlı su
balıklarında parazitlenen türleri de
mevcuttur.
• Oval olan vücut, dorsoventral olarak basıktır.
Sefalotoraks vücudun ventral yüzeyinde ve nal
şeklindedir. Ortaya doğru kıvrık olan
karapaks tarafından dorsal olarak örtülüdür.
Spesifik solunum alanları karapaksın iki
kenarı üzerinde ventrolateral olarak yerleşir.
Hayvana yan taraftan bakıldığı zaman
abdominal segmentlerin kaynaştığı görülür.
Abdomen çift lobludur. Sadece 4 çift bacak
vardır. 5. ve 6. çift bacaklar eksiktir.
• Ağız kısımları oldukça küçülmüştür.
Çoğu kez göze çarpan özellik, parazitin
konak üzerinde tutunmasını sağlayan
iki emme vantuzu içerisindeki ikinci
maksilin modifikasyonudur. Ayrıca, delici
bir ön ağıza sahiptir ki bu, hayvanın
kan emmek üzere konağını delmesine
yarar.
• Dorsalden bakıldığı zaman baş
bölgesinde çıkıntılı, hareketli iki bileşik
göz görülür. Argulus ‘ların hem erkeği
hem de dişisi parazittir. Dişi 5-25 mm.
uzunluğunda olup, erkeklerden daha
uzun boyludur. Bu cinsin üyeleri,
konaklarını periyodik olarak terk edip,
serbest yüzerler.
• Yılda üç kere ürerler. Bir kerede birkaçyüz
yumurta bırakırlar. Yumurtadan copepodid
larva çıkar. Bazı ilaveler hariç tamamen ergine
benzerler. Bu larvalar birkaç kez deri
değiştirdikten sonra erginleşirler.
• Eşeyli ve yumurta bırakarak çoğalmalarının
yanısıra partenogenetik olarak ta çoğaldıkları
sanılmaktadır.
• Özellikle kışı balığın üzerinde müköz bir
tabakanın içinde geçirirler. Önemli türler, A.
foliaceus, A. americanus, A. canadensis, A.
appendiculatus vs.
Argulus foliaceus
• Tatlı su balıklarının pek çok türünde yaygın
olarak görülmektedir. Erkek ve dişiler aynı
büyüklük ve yapıda olup, 6-7 mm
uzunluktadırlar. Vücut yassı ve saydamdır.
Sefalotoraks geniş, oval yapıdadır. Abdomen
posterior olarak yuvarlağımsı iki lob meydana
getirir. Yüzme ayakları 4 çift, çene ayakları 1
çifttir. Çene ayaklarındaki iki adet kuvvetli
tutunma diskleri vasıtasıyla tutunurlar.
• Oldukça tehlikeli bir parazit olan bu tür,
ısınan ve aydınlatılan ancak
havalandırması zayıf sularda kolay
çoğalmakta, balıkların derilerinde kan ve
doku ile beslenmektedir. Tek bir Argulus
‘un, sazanların 2-3 gr. ağırlığındaki
yavrularını öldürebildiği, daha fazla
sayıdaki parazitlerin de yaşlı sazanlarda
zayıflama ve ölümlere sebep olduğu
kaydedilmektedir.
Alt sınıf - Melacostraca
• Melacostraca, ıstakoz, yengeç, kerevid ve
karides gibi serbest yaşayan
arthropodları ihtiva eder. Bununla
beraber, Melacostraca’ların küçük bir
kısmı Isopod, Amphipoda ve Decapoda
ordosuna aittir. Özellikle Isopoda
ordosu parazittir.
Takım - Isopoda
•
•
•
•
Parazit isopodlar,
Alt takım - Epicaridea
Alt takım - Gnathiidea
Alt takım - Cymothoidea
olmak üzere
3 alt takıma ayrılır.
• Gnathiid isopodların larvaları,
symothoidlerin erginleri ve epicarid ’lerin
hem ergin hem de larvaları parazittir.
Türlerin çoğu denizde bulunur
Alt takım - Gnathiidea
• Bu alt takım, Anceus, Praniza, Gnathia
cinslerini ihtiva eder. Bu hayvanların
larvaları balıkların kanla beslenen
parazitleridirler. Konağın yüzgeçlerine
bağlanırlar. Bu larvalar, kanla oburca
beslenirler, vücutları çok fazla gerilir ve
nihayet 3 torasik segment tamamen
belirsizleşir ve iyice görülmez olur.
• İki beslenme periyodunun her birinden sonra
bir deri değişimi meydana gelir. Böylece 3
larva safhası geçirir. 4. larva, iki deri değişimi
arasında son bir deri değişimi geçirir ve
ergine dönüşür.
• Erkeklerde bulunan güçlü mandibüllerin
bir çifti hariç erkek ve dişi erginlerin
her ikisinde ağız parçaları tamamen
körelmiştir. Erginler bağırsak veya
mideye de sahip değildirler. Dişilerin
bıraktığı yumurtalardan, kuluçka
devrinden sonra aktif larvalar çıkar.
Ergin dişiler yumurtalarının kuluçka
devrinden hemen sonra ölür.
Alt takım - Cymothoidea
• Bu alt takıma ait bazı türlerin erginleri,
balıklarda ektoparazit olup, konağın
solungaçlarına veya ağzın kenarına bağlı
olarak bulunurlar.
• Bu takıma ait ;
• Nerocila
• Amilocra
• Livoneca
• Cymothoa
• Ichthyoxenos cinsleri protandrus
hermafrodittirler.
Cins - Ichthyoxenos
• Bu cinsin üyeleri, konak derisindeki küçük
oyuklarda, erkek ve dişi bir çift oluşturarak
bulunurlar.
• Bu parazit isopodlar, sürekli olarak
konaklarına bağlanmazlar. Tek tek, hatta
erginlere sıklıkla planktonlarda rastlanmaktadır.
• Seksuel dimorfizm mevcuttur. Erkekler
larvalara çok benzerdir. Dişiler sıklıkla
asimetriktir.
• Cymothoa ve Nerocila gibi bazı
cymothoidler, güçlü çengel benzeri
pençeler ile silahlıdırlar ve bunu
kullanarak konak balıkların deri ve
solungaçlarına bağlanırlar. Cymothoa ve
Livoneca, balıkların solungaç yaylarında;
Nerocila ve Amilocra konak balıkların
deri ve yüzgeçlerinde bulunurlar.
Livoneca convexa
• Bu tür yaşantısına planktonik organizmalar
gibi serbest yüzerek başlar. Ergin hale gelen
erkekler bir deniz balığının solungaç yayına
girerler. Dişiler, muhtemelen solungaç yayı
yoluyla ağıza girerler. Konakdaki patolojik
değişiklikler yalnızca erkeklere bağlıdır. Diğer
ilginç bir isopod parazit te, uçan balıkların
diline yapışan Ceratothoa’dır.
Şube - ANNELIDA
• Bu şube segmentli kurtları ihtiva eder.
Annelidlerin çoğu su ve karasal ortamda
yaşarlar. Bu şube ;
• Sınıf - Archiannelida
• Sınıf - Polychaeta
• Sınıf - Oligochaeta
• Sınıf - Hirudinea olmak üzere 4 sınıfa
bölünür.
• Archiannelida’ların hiç biri parazit değildir. Bu
küçük, iç tarafta segmentli kurtlar deniz
sularında serbest yaşarlar
Sınıf - Polychaeta
• Bu annelidler denizlerde hakimdir.
Manayunkia speciosa ve Nereis
linnicola gibi bir kaç üyesi tatlı sularda
bulunmaktadır.
Cins- Ichthyotomus
• Ichthyotomus sanguinarius
• Bu tür, yılan balıklarında parazittir. Biyolojisi
az bilinmektedir. Dorsoventral olarak
düzleşmiş ve uzamış vücut 7-100 mm.
uzunluğundadır. Ekseriyetle uzantıları olmayan,
modifiye olmuş, baş hariç tamamen serbest
yaşayan Polychaete ‘lere benzer. Karşılık
olarak makas gibi vazife gören bir çift
çapraz stylete sahiptir.
• Bu kurtlar, kapalı pozisyonda kullanılan
stiletlerle konağı yılan balığının vücudunu,
yüzgeçler yakınında delerek ona bağlanırlar.
Delme işleminden sonra stiletler açılır ve
çengel gibi vazife görerek bağlanmayı sağlar.
Yalancı bir emiciden oluşan ağız yardımıyla
konağın kanı emilir. Bu esnada tükürük
bezleri antikoagulant bir salgı salgılar.
• Ichthyotomus sanguinarius, ancak 2mm.
uzunluğa gelince seksuel olgunluğa erişir.
Sınıf - Oligochaeta
• Oligochaeta’lar arasında bir çoğu
gerçek parazittirler.
• Cins - Acanthobdella
• Bu cinsin üyeleri, Kuzeydoğu Avrupa ve
Sibirya’daki salmonların gerçek
parazitleridir. Sülüklere benzediklerinden
dolayı önceleri sülük zannedilmiştir.
Sınıf - Hirudinea
• Sülükler bu sınıftadır. Bunlar balıklara
periyodik olarak yapışırlar. Kan emdikten
sonra balığı terkederler. Belirli bir balık
türünü seçmezler. Balıklarda oluşturdukları
zararlar sülüklerin sayısına ve balıktan
aldıkları kanın miktarına bağlıdır.
• Sülükler aynı zamanda Trypanosoma,
Cryptobia, muhtemelen Haemogregarina
ile Dactylosoma, bakteri ve virüsler için
vektörlük görevi yapmaktadırlar.
• Balık sülükleri canlı iken
tanımlanabilirlerse de bazı türler için
kesitler hazırlanarak boyanmalıdır.
• Bu sınıf 3 takıma bölünür.
Takım - Rhynchobdellida
• Bu takımın üyeleri dışarı doğru çıkıntı
yapabilen faringeal bir hortumun
ucundaki yapışıcı, küçük, por şeklinde
bir ağıza sahiptir. Çenesiz veya
dişsizdir. Kan renksizdir. Deniz ve tatlı
su balıklarının Trypanosoma ve
Cryptobialarına vektörlük yapar.
Takım - Pontobdella
• Bu cins, elasmobranch balıklarda parazit olan
türleri ihtiva eder ve bazı türler tırpana
balıklarındaki Trypanosoma rajae’ nin
vektörlüğünü yapar. Piscicola, Piscicolaria ve
Illinobdella cinsleri, kuzey amerikadaki tatlı su
balıklarının parazitleridir. Balık yetiştirme
yerlerinde, Piscicola’nın ciddi hasarlara sebep
olduğu kaydedilmiştir.
• Ayrıca bu takıma bağlı Placobdella,
Cystobranchus ve Actinobdella cinsleri de vardır.
Takım - Gnathobdellida
• Bu takım, tıbbi sülük Hirudo medicinalis’i
ihtiva eder. Bu parazitin beslenme durumu
yaş ile değişir. Genç sülüklerin asıl besini
insekt kanından ibarettir. Karnivor özellikleri de
vardır. Ancak, balık kanları da gelişme
periyodu esnasında bu fonksiyonları için
geçerlidir. Erginler, esas olarak insanın da
dahil olduğu sıcak kanlı hayvanlarla
beslenirler. Bu sülükler, bakteri ve diğer
mikroorganizmalar için vektör ödevi görürler.
Takım- Pharingobdellida
• Büyük bir ağıza sahiptirler. Kanları
kırmızıdır. Testisleri üzüm salkımı gibidir.
• Cins- Nephelopsis
• Bazı som balıklarının hava keselerinde
bulunmuştur. N. obscura
Şube - ECHINEODERMATA
• Alt şube - Vertebrata
• Sınıf - Cyclosto
• Takım - Petromyzontia
Cins - Lamprey (Petromyzon)
• Biyolojik manadaki gerçek parazitler,
vertebratlar arasında nadirdir. Lamprey’lerin
yaşama ortamları, türlere bağlı olarak değişir.
Bu cinse ait türlerin ağzı, antero-ventral
konumda ve emici yapıdadır. Yuvarlak ağız
çevresi boyunca etli papiller veya tentaküller
yerleşir. Bu poikilotermik parazitler balığa
hücum ettiği zaman ağız dişleri ile konağın
etlerine gömülerek huni şeklindeki ağızlarıyla
emmek üzere bağlanırlar.
• Dile ait keskin dişlerle konak balığın
derisinde ve etinde bir delik açılır ve
beslenme esnasında konak kanının
pıhtılaşmasını önlemek üzere ağıza ait
bezlerden salgılanan ve Lamphredin
olarak bilinen antikoagulan madde
dokunun içine salınır.
• Lamphredin, sadece balığın kanının
pıhtılaşmasını önlemekle kalmaz, aynı
zamanda eritrositler üzerine hemolitik
etki yapar. Ayrıca, litik bir etkiye de
sahip olduğundan etleri de parçalar.
Lampreyler’le devamlı parazitlenen
balıklar ekseriyetle ölür. Bütün
lampreyler kan emici değillerdir.
Petromyzon marinus
• Kuzey Amerika sularındaki deniz
Lapreyi olarak bilinen bu tür Atlas
Okyanusunda bulunmuştur. Yumurtlamak
için ilkbahar veya yaz başlangıcında
akarsuların yukarı kısımlarına göç
ederler.
Entosphenus tridentatus
• Kaliforniya’dan Alaska’ya uzanan Pasifik
sahili boyunca bulunan bir türdür. Bu
türde yumurtlamak için tatlı suya göç
eder.
• Büyük göllerde olduğu gibi iç
kısımlardaki göllerde Petromyzon
marinus unicolor yaygındır ve bu
parazitin mevcudiyeti tatlı su balık
endüstrisi için bir risk teşkil eder.
Takım - Myxinoidia
• Cins - Myxine
• M. limosa
• Başka balıkların vücuduna başını
sokarak yaşayan, yılan balığı benzeri
ufak deniz balığı olarak bilinen bu tür
Kuzey (Atlantik hagfish) Amerika’da
Cape Cod ‘un kuzey kısımlarında
bulunmuştur.
• M. glutinosa
• Uzunluğu 3 feet ( 30.48 cm x 3) olan bu
türe Avrupa’da rastlanmaktadır.
• Cins - Bdellostoma
• Bu cinse ait türler, Güney Amerika’da
Şili sahillerinde bulunmuştur.
Cins - Polistotrema
• P. stouti
• Delici pasifik Hagfish’i olarak bilinen bu
türe aşağı kaliforniya kıyısından
Alaskaya kadar olan alanda
rastlanmaktadır.
• Lamprey’lere benzemeyen yılan balıkları,
bağlandıkları konaklarının vücutlarında oyuk
açarlar ve etlerini tüketirler. Hatta konaklarını
bir deri bir kemik kalacak (kaşektik) hale
getirdikleri bilinmektedir.
• Parazit Lamprey’ler, yapışkan yılan balıkları
ve hagfishler, balıklar için aşırı derecede
tahrip edici olduklarından ekonomik önemleri
fazladır.