Finansal Piyasa Dinamikleri

Finansal Piyasa
Dinamikleri
Yekta NAZLI
ynazli@yahoo.com
Neleri İşleyeceğiz?
Finansal Sistemin Resmi
Makro Göstergeler ve Yorumlanması
Para ve Maliye Politikaları
Merkez Bankası ve Piyasalar
Finansal Piyasalardaki Güncel Gelişmeler
Finansal Sistem
gelir > gider
Yatırım, tüketim
gelir > gider
Reel Kesim
Kar etme,
büyüme-yatırım
gelir < gider
Finansal Kesim
yatırım
Global Finansal Sistem
•
•
•
•
•
•
Bankalar
Aracı Kurumlar
Diğer finansal kurumlar
Takas Kurumları
Merkez Bankaları
Denetleyici, düzenleyici
kurumlar
Yıllık Enflasyon Oranı
TCMB Kısa Vadeli Faiz Oranları
Faiz Düşüşünün Etkileri ?
•
•
•
•
•
Devletin Borçlanma Miktarı……………….(?)
Kredi talebi………………………………………..(?)
Özel Sektör Yatırımları……………………….(?)
Kredi (borçlanma) vadeleri…………………(?)
Bankacılık sektörüne etkileri ?
Kredi talebi nasıl karşılandı ?
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Makroekonomi
• Ekonomiyi bir bütün olarak inceler
• Ekonominin parasal kesimi ile reel kesimini hem ayrı ayrı
hem de birbirleriyle ilişkileri açısından inceler.
Reel Kesim
Toplam üretim
Toplam talep
İstihdam
Enflasyon
Vs.
Parasal Kesim
Para arzı
Para talebi
Faiz
Kur
Vs.
gibi değişkenleri inceler. Bu değişkenler birbirleri ile hiçbir zaman düzenli etkileşim
içinde değillerdir.
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Reel Kesim
GSMH: Bir ekonomideki, o ülkeye ait üretim faktörleri ile yapılmış olan,
toplam brüt üretim miktarıdır.
GSYİH: Bir ülke toprakları içinde yapılmış olan, üretim faktörlerinin kime
ait olduğu dikkate alınmadan, toplam üretim miktarıdır.
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Reel Kesim
Ekonomide Toplam Değer Hesaplamak
•Firmaların ürettikleri mal ve hizmet değerlerini toplamak.
•Firmaların hane halklarına sağladıkları faktör gelirlerini toplamak.
•Ekonomide yapılan tüm harcamalarını toplamak
!Üçü de aynı sonucu vermelidir!
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Reel Kesim
Harcama yöntemi
GSMH = Y = C + I + G + X – M
Eğer toplam talep (AD) bu üretime eşit ise, ekonomi dengededir.
Y > AD
Y < AD
üretim fazlası
talep fazlası
Dengesizlikte, stoklardaki değişme ekonomiyi dengeye getirir.
Dengesizlikte, fiyatlardaki değişme ekonomiyi dengeye getirir.
Dengesizlikte, üretimdeki değişme ekonomiyi dengeye getirir.
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Analiz Varsayımları
 Sıra dışı veriler.
 Sebep ‘iç talep’
 TCMB ve silahı ‘faiz’
Sonuç,
 TCMB faizleri artırırsa, tüm faizler de artar.
 Faiz oranları ve SGMK fiyatları ters yönlüdür.
 Faiz oranları ve döviz kurları ters yönlü hareket eder.
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Büyüme
GSMH
Faiz
?
?
Bono
Fiyatı
Döviz
kuru
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
İstihdam
İstihdam
Faiz
?
?
Bono
Fiyatı
Döviz
kuru
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Enflasyon
Enflasyon
Faiz
?
?
Bono
Fiyatı
Döviz
kuru
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Enflasyon-ÜFE
• Yatırım ve tüketim mallarını içerir, orta ve uzun dönemli fiyat
hareketleri hakkında daha fazla fikir verir.
• İmalat, tarım, enerji ve madencilik için ayrı hesaplanır.
• İmalat sanayi daha iyi fikir verir. Onu da kamu ve özel diye ayırmak
mümkündür.
Enflasyon-TÜFE
• Tüketim ve yatırım mallarına ek olarak servis sektörü, konut fiyatları,
ithal malları da içerir.
• Gıda, giyim, ev eşyası, ulaştırma, kültür, eğitim, konut gibi mal
grupları için ayrı TÜFE endeksleri yayınlanır.
TÜFE > ÜFE – talep enflasyonu
TÜFE < ÜFE – maliyet enflasyonu
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Konut Harcamaları
Konut
Faiz
Harcamaları
?
?
Bono
Fiyatı
Döviz
kuru
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Sanayi Üretimi ve KKO
KKO
Faiz
?
?
Bono
Fiyatı
Döviz
kuru
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Stok Değişimleri
Stok
Değişimi
Faiz
?
?
Bono
Fiyatı
Döviz
kuru
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Parasal Kesim
Faiz Oranları
•
•
•
•
•
•
Paranın fiyatı – kiralama Bedeli.
Kısa vadeli faiz oranlarını TCMB ve bankalar belirler.
Uzun vadeli faiz oranlarını arz-talep belirler. (tahvil-bono faizleri)
Kısa ve uzun vadeli faizler birbirlerine paralel hareket ederler.
Faiz oranları arttıkça tüketim kısılır, tasarruflarda artış beklenir.
Faiz oranları azaldıkça ise tüketim artar, tasarruflarda azalış, yatırımlarda artış
beklenir.
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Parasal Kesim
Döviz Kurları
•
•
•
•
Döviz kurunu arz ve talep belirler.
İthalat> İhracat  Döviz Kurları artar.
Döviz kurları düştükçe, ithalat artar.
Döviz kurları yükseldikçe, ihracat artar.
Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu
Parasal Kesim
Döviz Kurları - Faiz Oranı İlişkisi
• 2001 sonrası döviz kurlarını belirleyen en büyük faktör uluslararası sermaye
hareketleridir.
• Ülkeye giren döviz, döviz kurlarını aşağı çekmekte, parayı bollaştırmakta, faizleri
düşürmektedir.
• Ülkeden çıkan döviz, döviz kurlarını yukarı çekmekte, faizlerin artmasına sebep
olmaktadır.
Para ve Maliye Politikaları
Para Politikası
1) Merkez Bankası’nın bankalarla para alış verişinde uyguladığı faizleri değiştirerek
piyasa faizlerini etkilemesi.
2) Açık piyasa işlemleri (APİ) yoluyla bankalardan tahvil almak veya onlara tahvil
satmak suretiyle piyasadaki para miktarını (likiditeyi) ayarlaması.
3) Bankaları topladığı mevduattan alacağı payı (mevduat zorunlu karşılıkları) artırıp
azaltarak açılabilecek kredi miktarını ve maliyetini etkilemesi.
Merkez Bankası’nın TL’nin dış değerini ayarlamaya yönelik olarak bir müdahalesi söz
konusuysa bunlara ek olarak bir de kur politikasından söz edilebilir.
Para ve Maliye Politikaları
Maliye Politikası
1) Duruma göre ekonomiyi canlandırmak veya soğutmak için daha az ya da çok
vergi almaya yönelik vergi politikası.
2) Aynı amaca yönelik olarak artırılan ya da azaltılan harcamaları kapsayan kamu
harcama politikası.
3) Ekonomideki likiditeyi çekmeye ya da yeni likidite vermeye yönelik olarak
uygulanabilecek borçlanma politikası.
4) Ekonomiyi canlandırmaya ya da soğutmaya yönelik olarak uygulanabilecek
teşvik ve dış ticaret politikası gibi alt politikalar.
TCMB ve Piyasalar
PİYASA HAREKETLERİ
PİYASA BEKLENTİSİ
TL Faizi
Hazine İhale Ödemesi
Hazine Bono İtfası
TCMB Interbank Para Veriş
TCMB Interbank Para Alış
TCMB Döviz Alış
TCMB Döviz Satış
TCMB Doğrudan Bono Satış
TCMB Doğrudan Bono Alış
Tahvil
Fiyatları
Döviz
Altın
TCMB ve Piyasalar
PİYASA HAREKETLERİ
PİYASA BEKLENTİSİ
TL Faizi
Hazine İhale Ödemesi
Hazine Bono İtfası
TCMB Interbank Para Veriş
TCMB Interbank Para Alış
TCMB Döviz Alış
TCMB Döviz Satış
TCMB Doğrudan Bono Satış
TCMB Doğrudan Bono Alış
Tahvil
Fiyatları
Döviz
Altın