İKTİSADİVE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ UYGARLIK TARİHİ Ders Özeti Ahmet Billuroğlu 1. İnsanlık ve Tarih: İnsanlığın uygarlık öncesi tarihi. A) İnsanlığın Doğuşu: İnsanlığın kökeni, doğuşu ve evrimleşme süreci. B) Eski Taş Çağı: -Avcılık ve toplayıcılığa dayalı bir yaşam. -Taş’tan alet yapımı. - Ateşin bulunması. - İlkel sürüden klan topluma geçiş. - Düşüncenin ve dilin evrimi. -Irkların oluşumu. C) Yeni Taş Çağı: - Aletlerdeki değişim. - İlk üretim ve göçebe yaşamdan yerleşik yaşama geçiş ile tarım toplumu. - Sanat ve dinin doğuşu - Sınıfsız toplumdan sınıflı topluma geçiş 2. Tarih Bilimi: -Tarih biliminin doğuşu -Tarih biliminin geçirdiği aşamalar - Tarihi oluşturan faktörler 3. Uygarlık ne demektir? -Uygarlık kelimesinin anlamı ve ilk ortaya çıkışı. - Uygarlığı yapan faktörler. -Uygarlıklar arası etkiler ve uygarlıkların evrimi. - Uygarlık ve çağdaşlık. 4. Ön Asya Uygarlıkları: A) Mezopotamya Tarihi ve Uygarlıkları - Sümerler, Akadlar, Babilliler ve Asurlular’ın siyasi yapıları. B) - Siteler: İnsanlığın ilk devletleşme süreci ve yönetim biçimleri Tarihin başlangıcı: Mabetlere gelen ürünler sayesinde yazının icadı Hukuk: Sümer ve Hammurabi Kanunları Sosyal Hayat: Sınıflar ve özellikleri Ekonomik Hayat: Tarım, hayvancılık ve ticaret. Fırat ve Dicle nehirlerinin katkıları. Bilim, Edebiyat: Zigguratların bilime faydası, destanlar Din: Ziggurat adlı mabetler ve tanrı inancı Sanat: Saray ve evlerin yapısı, seramik, çanak çömlek Mısır Uygarlığı: Nil nehri ve kattıkları Sülaleler ve firavunlar Piramitler ve özellikleri Hiyeroglif yazı Bilim ve Sanat Din ve tanrıları 5. Anadolu Uygarlıkları - Hititer: Başkentleri Hattuşa Kral ve yetkileri ile Tavananna adlı kraliçe Panku adlı meclsileri, Vasiyetname ve yıllıkları ile ilk tarih yazıcılıkları Karum adlı ticaret merkezleri Yazı çeşitleri ve her suça uygun daha ileri düzeyde kanunları “Bin tanrı ili” yakıştırması ile çok tanrılı inançları ve tapınakları - Frigler: Ege göçleri ile gelen Avrupa’ya dayanan kökenleri Gordion adlı başkentleri Midas adlı ünlü kralları Dilleri, yazıları, sanatları, mimarileri Kaya anıtları, ölü gömme gelenekleri Ana tanrıçaları Kibele - Urartular: Beylikler dönemi, Asurlularla ilişkileri Klasik dönemi. Tuşpa adlı başkentleri. Dinler, sanatları - Lidyalılar: Sardes adlı başkentleri, Perslerle savaşları Parayı kullanan ilk devlet - İyonyalılar: Kurdukları şehir devletleri, Ticaret ve kolonileri Özgür düşünceye verilen değer ve bilime kattıkları 6. Akdeniz Uygarlıkları A) Girit Uygarlığı - Saraylar ve özellikleri - Knossos sarayı - Minos adlı kralları - Okunamayan bir yazı - Çok dilli Girit halkı ve ortak değerleri B) Yunan Uygarlığı - Akalar Kahramanlık Çağları ve Truva Savaşları Sosyo politik yapıları Miken yazısı, mimarisi ve sanatı Dor istilası - Yunanistan Karanlık Çağı - Kolonizasyon Çağı - Polisler ( kent devletleri) ,yapıları ve Akropolis Atina ve Sparta devletlerinin yapısı ve toplumun sınıfları Yunan Alfabesi ve dinleri ve insanlaştırılan tanrıları Ticaret hayatına kattıkları yenilikler Mimari, sanat, edebiyat ve felsefe Homeros’un İlyada ve Odessası, tarih biliminin kurucusu Heredot, felsefe akımları ve Sokrates, Aristo gibi filozoflar ve düşünceleri C) Büyük İskender ve Hellenistik Çağ uygarlığı - Genel siyasi görünüm - Hellenistik kültür merkezleri - Limanlar, ticaret ve üretim - Edebiyat, felsefe ve bilim D) Roma Uygarlığı - Etnik yapı ve krallık dönemi - Cumhuriyet dönemi Roma ve İtalya konfederasyonu Batı ve doğuda genişlemeler: Kartaca Savaşları Roma halkı: Patriciler ve Plebler Ekonomik ve sosyal değişim Sosyal reformlar Edebiyat, sanat ve dinde değişim Güçlü liderler dönemi - - İmparatorluk Dönemi Yeni rejim principatus Beş iyi imparator dönemi Severus dönemi Roma uygarlığının en parlak dönemi Gerileyiş ve çöküş Roma Hukuku: 12 Levha Kanunları Hristiyanların doğuşu 7. Yakın Doğu Uygarlıkları - Pers Uygarlığı - Siyelik Uygarlığı - Elam Uygarlığı - Sasani İmparaturluğu - Pers Sanatı ve mimarisi 8. Uzakdoğu Uygarlıkları - Çin ve Hint Uygarlığı Sosyo-ekonomik ilişkiler Kültürel hayat Tıp, yazı, edebiyat, din ve sanat 9. Amerika Uygarlıkları - Mayalar - Aztekler - İnkalar 10. Uygarlığın Temel Taşları Ateş, Yazı, Takvim, Pusula, Buhar makinesi, Metalik madenler, Demiryolu, petrol. Elektrik enerjisi, radyo, internet