ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI BİTKİSEL ÜRETİM VE UYGULAMA ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ AKADEMİ MERKEZİ FAALİYETLERİ ÜRETİM AŞAMASINDA ADIM ADIM GÜBRELEME Kübra DOĞAN Gübre, bitkinin beslenmesinde gerekli olan kimyasal elementleri sağlamak için toprağa ilave edilen herhangi bir madde. İç mekan süs bitkilerinde uygun olan gübreleme biçimi, bitkinin gelişme dönemlerine bağlı olarak besin maddeleri arasındaki dengenin uygun biçimde ayarlanabildiği bir gübrelemedir. GÜBRELER ORGANİK GÜBRE KİMYASAL(İNORGANİK) GÜBRE 1) ORGANİK GÜBRE Bitkinin beslenmesi için gerekli olan minarelleri bünyesinde bulunduran ve topraktaki fiziksel ve kimyasal yapıyı düzenleyerek bitkinin topraktan beslenmesini kolaylaştıran bitki, fosil veya hayvanların atıklarından yada doğal başka yollarla üretilen ürüne organik gübre denir. Organik gübrelerin ticaret gübrelerinden farkı, toprağa organik madde ilavesi yaparak toprak kalitesinin uzun vadede artırılmasını sağlamasıdır. Organik gübreler içerisinde, başta çiftlik gübresi olmak üzere, kompostlar, endüstriyel atıklar, yeşil gübreler, şehir atıkları, güvercin ve tavuk gübresi, guano, kan, deri, boynuz ve tırnak tozları, diğer bitkisel ve hayvansal kökenli artıklar sayılabilir. 2)KİMYASAL GÜBRE Bileşiminde azot, fosfor,potasyum gibi bitki besin elementlerinin birini veya birkaçını bir arada bulunduran ve fabrikasyon ile üretilerek ticari amaçla pazarlanan gübrelerdir. A)AZOTLU GÜBRELER:Azotlu gübreler içinde azot miktarı en yüksek olan, granül yapılı, beyaz renkli, suda kolay ve çok eriyen bir gübredir. Hem topraktan, hem yapraktan uygulamayla bitkilerin azot ihtiyacını karşılar. Noksanlığında; Süs bitkilerinde sürgün ve yaprak gelişimini sağlayan azot noksanlığı ilk önce kendisini yaşlı yapraklarda belli eder. Bu yapraklarda koyu yeşil renk kaybolur önce yeşilimsi sarı bir renk oluşur. Diğer yapraklar da normalden daha küçük olur. Sonra bütün yaprak renkleri sararır ve yapraklar dökülmeleri başlar 2)KİMYASAL GÜBRE B)FOSFORLU GÜBRELER:Süs bitkilerinde kök gelişimini, çiçek tomurcuğu ile renk pigmentinin oluşumunu, çiçeklenmenin bol olmasını ve çiçeklerin uzun süre dayanmasını sağlar. Fosforun noksanlığında ise; ilk belirtiler yaşlı yapraklarda başlar, yapraklar parlaklığını kaybeder, donuklaşır. Sonra yaprakların altında damarlar arasında gri, san, menekşe renkli, kırmızı lekecikler gözlenir. 2)KİMYASAL GÜBRE C)POTASYUMLU GÜBRELER: Süs bitkilerinde sürgün ve gövdenin yeter derecede sertleşmesini sağlar, bitkiye dayanıklılık kazandırır, beslenmeden kaynaklanan yaprak buruşmaları, kıvrılmaları ve dökülmelerinin hızlanmasını önler ve çiçeklerin daha iyi kokmasını sağlar. Potasyumun, noksanlıkları ise, kendisini yapraklarda uçlardan başlayıp kenarlara doğru giden sararmalar ve sonra da kahverengine dönüşmeler ve dökülmelerde ortaya çıkar. Çiçekler soluk renkte ve küçük kalır. Potasyum fazlalığı ise azot ve kalsiyum alımını güçleştirir. Yapraklan zamanından önce sarartır. GÜBRE UYGULAMA YÖNTEMLERİ 1) YÜZEYE SERPME: Gübrenin elle veya gübre dağıtıcı aletlerle toprak yüzeyine serpilerek uygulanmasıdır. Özellikle azotlu gübreler yüzeye serpilerek uygulanmaktadır. Ekimden önce olduğu gibi ekimden sonra veya bitki geliştikten sonra da uygulanabilmektedir. Sık ekimi yapılan bitkilere kolay gübreleme sağladığından tercih edilmektedir. Çok geniş arazilerin kısa sürede ve pratik şekilde gübrelenmesinde kullanılır. Bu şekilde gübrenin uygulanması hem zaman hem de işçilikten tasarruf sağlamaktadır. GÜBRE UYGULAMA YÖNTEMLERİ 2)BANDA UYGULAMA :Gübreler ekimden önce tohum veya fidenin 3-5 cm altına veya yanına, elle veya makinelerle uygulanır. Fosfor ve çinko gibi toprakta kolayca yarayışsız forma geçen elementler için banda uygulama en uygun yöntemdir. Köke en yakın bölgeye verildiğinden bitki kolayca alabilmektedir. Sıraya ekilen bitkilerde gübrelerin banda uygulaması önerilmektedir. Toprak yüzeyine göre alt kısmı daha nemli olacağından gübrenin yarayışlılığı artmaktadır. Gübre fiyatının yüksek olduğu ve daha az gübre kullanma zorunluluğu olduğunda banda uygulama en uygun yöntemdir. GÜBRE UYGULAMA YÖNTEMLERİ 3)YAPRAKTAN UYGULAMA: Kimyasal gübrelerin bitkiyi yakmayacak dozlarda suda eritilerek bitkinin üst aksamına ve özellikle yapraklara püskürtülerek uygulanmasıdır. Yapraktan beslenme ile bitkilerin tüm besin elementleri özellikle makroelement ihtiyaçlarının karşılanması mümkün değildir. Genellikle mikroelement içeren gübreler için uygun bir yöntemdir. Bu nedenle özellikle mikroelement eksikliklerinin etkili ve hızlı bir şekilde giderilmesi için en iyisi yapraktan uygulamadır. GÜBRE UYGULAMA YÖNTEMLERİ 4)SULAMA İLE BİRLİKTE UYGULAMA (FERTİGASYON) : Gübrenin sulama suyuna karıştırılarak sulama ile birlikte gübreleme yapılmasıdır. Zaman işçilik ve yakıt tasarrufu bakımından çok uygun bir yöntemdir. Ancak suda kolay eriyebilen azotlu ve potasyumlu gübreler bu metotla verilebilir. GÜBRELERİN UYGULAMA ZAMANI Gübrenin uygulama zamanı gübre çeşidi dikkate alındığında iki faktöre göre değişmektedir. 1. Gübrenin organik ve inorganik formda olmasına göre, 2. Bitki besin elementinin çeşidine göre farklıdır. Genel olarak organik gübrelerin sonbaharda toprağa uygulanmaları daha uygundur. Çünkü kış yağışları ile birlikte organik gübrenin toprağa nüfuz etmesi sağlanacaktır. İnorganik yani kimyasal gübrelerdeki besin elementleri bitkinin alımına hazır durumdadır. Bu nedenle ekim veya dikim sırasında uygulanmalıdır. Bu gübrelerin uygulanma zamanı ise verilecek bitki besin elementlerine göre değişiklik göstermektedir. Fosforlu ve potasyumlu gübreler ekimden önce veya ekim sırasında verilmelidir. Azotlu gübreler ise mutlaka bir kaç defada bölünerek uygulanmalıdır. İç Mekan Süs Bitkilerinin Gübrelenmesinde Dikkat Edilmesi Gerekli Konular Saksı toprağının önce toprak asiditesi ayarlanmalıdır. Saksılı süs bitkilerinin en iyi gelişme gösterdikleri pH dereceleri genelde hafif asit veya asit olmak la beraber, gene az çok farklılıklar gösterir. Gübrelemede, yetişme ortamının cins ve karışım oranları dikkate alınmalıdır. Kullanılacak gübreler hafif asit özellikle olmalıdır. Gübreleme düşük konsantrasyonda ve azar azar yapılmalıdır. Fazla gübre toksik etki yapar, özellikle kılcal köklere zarar verir. Gübrelemeden sonra bitki iyice sulanmalıdır. İç Mekan Süs Bitkilerinin Gübrelenmesinde Dikkat Edilmesi Gerekli Konular Gübreleme gölgede yapılmalı ve uygulama akşamüstü olmalıdır. Böylece yapraklar üzerine damlayan eriyiğin yanık lekeleri oluşturması önlenmiş olur. İlke olarak dinlenme döneminde bitkilere gübre verilmemelidir. Saksıları yeni değiştirilmiş olan bitkilere, köklerinde oluşan yaralar kapanmadan ve yeni kökler oluşmadan önce gübre verilmemelidir. İç Mekan Süs Bitkilerinin Gübrelenmesinde Dikkat Edilmesi Gerekli Konular Yaprakları alaca renkli olan bitkilere az gübre verilmelidir. Aksi halde alacalı renk düz yeşil renge dönüşür. Besin maddeleri eksikliklerinin görüldüğü haller dışında hasta bitkilere fazla gübre verilmemelidir. Çünkü bu bitkiler besin maddelerini alamadıkları gibi, genellikle zayıf durumdaki köklere gübre olumsuz etki yapar. Yalnız yaprakları için yetiştirilen sürekli yeşil otsu bitkilerin, genellikle kış sonundan sonbahar başlangıcına değin gübrelenmelerine karşın, çiçekleri için yetiştirilen bitkiler esas gelişme döneminde, tomurcuk ve çiçek oluşumu sırasında, yapraklarını döken süs bitkileri ise bir miktar yapraklandıktan sonra gübrelenirler. ADIM ADIM SÜS BİTKİLERİNE GÜBRE UYGULANMASI 1. ADIM: İhtiyacın Belirlenmesi 2. ADIM: Gübre Karışımının Hazırlanması 2. ADIM: Gübre Karışımının Hazırlanması 3. ADIM: Gübrenin makineye alınması. 4. ADIM: Gübrenin uygulanması. TEŞEKKÜRLER…