aaaaaaaa - İstanbul Tıp Fakültesi

Doç. Dr. Nevzat Alkan
İstanbul Tıp Fakültesi
Adli Tıp Anabilim Dalı
alkan@istanbul.edu.tr
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
1
Nükleer, Biyolojik ve Kimyasal
Silahlar
=
NBC
=
Kitle İmha Silahları
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
2
Silahlar;
Diğer canlılar üzerinde
zararlı etki oluşturmak için kullanılan
aygıtlar
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
3
Nükleer Silahlar
Etkileri;
uzun süreli pozitif ve negatif basınç,
zemin şok yükleri,
yoğun termal radyasyon,
nükleer radyasyon
elektromanyetik dalgalar
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
4
Picture taken of the
atomic bombing of
Nagasaki
on August 9, 1945.
Mushroom Cloud
18 km = 11 mile
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
5
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
6
Kimyasal Silahlar
İnsanlar, hayvanlar ve bitkiler üzerinde
doğrudan toksik etki yapması amacıyla kullanılan
her türlü katı, sıvı ve gaz halindeki maddeler
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
7
Kimyasal silah elde etmek için kullanılan
kimyasallar,
bu kimyasalları kullanmak için gerekli cihaz ve
mühimmatlar ve bunların kullanımına yönelik
özel olarak tasarlanmış her türlü teçhizat
Hedefi;
Vücuda öncelikle ve özellikle deri yoluyla etkili
olarak, elbise ve hatta koruyucu elbiseden
nüfuz etmesi, koruyucu maskeye nüfuz ederek
solunum sistemine zarar vermesi
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
8
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
9
Sınıflama
1- Sinir Gazları; Sarin, tabun, soman:
Ani etki, konvülziyon, solunum felci, oral-nasal sekresyon artışı,
bronkokonstrüksüyon,
Sinirlerde iletiyi önleyerek solunum felci ile ölüme sebebiyet.
2- Yakıcı Gazlar; Sülfür mustard, nitrojen mustard, (hardal gazları),
levisit, sulfur levisit, fosgen oksim:
Gecikmiş etki (2-24 saat sonrasında), eritem, vezikül, yanık, korneaderi hasarı-kavrulma, lökopeni, trombositopeni,
Hardal gazları fiziksel özelliklerinden dolayı soğuğa ve ısı
değişimlerine dirençli.
3- Akciğer irritanları; Fosgen, difosgen, klorin, klorpikrin:
Uzamış etki, kornea-solunum irritasyonu, dispne, ağır akciğer ödemi,
bronkospazm, bronkosekresyon, hipovolemi, sağ kalp
yetmezliği,
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
10
4- Kan irritanları; Siyanojen klorür, hidrojen siyanid:
Vertigo, bulantı-kusma, halsizlik, solunum güçlüğü,
konvülziyon, apne.
Dokularda oksijen yetmezliği sebebi ile ölüme sebebiyet.
5- Kapasite bozucular = Kargaşa bastırıcı ajanlar: Göz
yaşartıcı gazlar (kloroasetofenon, orto-klorobenilidinmalononitril)
Nadiren hayati tehlike, göz-solunum yolu irritasyonu,
öksürük,
nefes darlığı, yüksek dozda kusma.
Mukus membranlarda yüksek tahriş.
Bu nedenle toplumsal olayların bastırılmasında
kullanılmakta.
6- Bitki öldürücüler;
Bu ajanlardan sonra kimyasal temizleme çok uzun ve zor.
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
11
Öldürücü kimyasal ajanlar genellikle 48 saat içerisinde akciğer
ödemi ve bronş sekresyonlarının oluşturduğu tıkaçlara bağlı
mekanik asfiksi ile ölüme sebep olurlar.
Kimyasal ajanlara karşı korunma: Koruyucu giysi ve maske ile.
Hardal gazları üretimi kolay, ucuz ve dayanıklı olduğu için
yoğun olarak tercih edilen bir kimyasal madde.
Maruz kaldıktan birkaç saat sonraya dek deride herhangi bir
hassasiyete veya semptoma neden olmaz. O nedenle
anlaşıldığında geç kalınmakta.
Bu madde ile kontamine giysilerden maddenin temizlenmesi 12
saat sürmekte.
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
12
Akciğer irritanları içerisinde en tehlikelisi fosgen.
8.2 °C ‘ de kaynar.
Buharının dansitesi havadan 3.4 kat daha fazla.
Bu nedenle özellikle çukurlarda ve düşük seviyeli
bölgelerde uzun zaman etkisini kaybetmeden
kalabilmekte.
Düşük konsantrasyonlarda yeni biçilmiş saman
kokusuna benzer bir koku.
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
13
Kimyasal ajanlar ile özel antiserumlarla ve farmakolojik ajanlarla
mücadele mümkün. Ama çok azı için.
Asıl olan mücadele ise korunma.
Fiziksel korunma: Deri korunması, solunum sistemi korunması,
özellikle solunum yolları gazlara karşı, deri ise sıvı ve katı partikülere
karşı korunmalı.
Sivil halk kimyasal silahların etkinliğinin sınırlandığı sığınaklara
yönlendirilmeli.
Büyük yerleşim merkezlerinde erken uyarı sistemleri geliştirilmeli,
kimyasal saldırı sırasında halk sirenlerle ve radyolar aracılığı ile
uyarılmalı.
Kişiler alması gereken kişisel önlemler konusunda bilgilendirilmeli.
Sivil savunma uzmanlarına burada büyük rol düşmekte.
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
14
Kimyasal ajanlar toprakta, giysilerde ve eşyalarda uzun süre
kalabilmekte.
Bu nedenle saldırıya uğrayan kişiler hem doğrudan, hem de bulaşmış
toprak, giysi ve eşyadan sürekli olarak etkilenmekte.
Kimyasal ajanla mücadelede, Maddeyi bozup, parçalamak,
Ortamdan uzaklaştırmak, yıkama, durulama, kurutma, absorban ile
emdirme ve ısı ile (Vücuttan: Çok çeşitli sıvı ajanlar ile, Toprak ve
Doğadan: İnce toprak tabakayı uzaklaştırıp, kalanın üzerine kireç
ve kireç kaymağı dökmek ile, Eşyadan: Çeşitli kimyasallar ile,
Besin ve Sudan: Besin yok edilmeli.
Bu durumu önlemek için de besinler ve su ağzı sıkı kapalı kaplara ve
kavanozlara konmalı.
Fiziksel bariyer ile teması önlemek esas.
Burada en önemli nokta, hangi maddenin neyle temizlenebileceğinin
bilinmesi. Bazen temizleyici ve kimyasal madde arasındaki
etkileşimle ortaya çok daha toksik kimyasal bir bileşik de
çıkabilmekte.
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
15
Biyolojik Silahlar
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
16
Bakteri, protozoa, riketsiya, mantar, virüs
gibi bulaşıcı organizmalar.
Kokusuz, tatsız ve aerosol biçiminde
atılırlar.
Mikron düzeyindeler.
Görülemezler.
Günler, hatta haftalar içinde etki gösterir.
Kuluçka dönemi.
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
17
Bir biyolojik saldırı;
Maneviyatı bozar,
Korunma önlemleri alınmasına neden olur
(Koruyucu elbise, aşı, ilaç, antidot.).
Tüm bunlar da harekat kabiliyetini bozar.
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
18
Biyolojik silah etkenleri –ki özel laboratuarlarda,
özel koşullarda üretilen bu etkenler doğada
bulunan örneklerine kıyasla daha zararlı ve
öldürücü.
Kuruma, ısınma, UV vs’e de daha dirençli.
Ayrıca, bazı üretimlerde ajanın belirli bir süre
sonra ortamdan kaybolması da
programlanmakta.
Bu sayede de biyolojik silah kullanılan bölgenin
sonradan güvenle istilası mümkün olabilmekte.
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
19
Bacillus anthraksis (Şarbon): Solunum yoluyla havadan
alınan dayanıklı sporlar akciğerler içerisinde açılarak
çoğalmakta, başlangıçta soğuk algınlığı semptomları
ile kuluçka devresini geçirerek kısa sürede öldürücü
tablolar yaratmakta.
Botulinum toksini (Konserve zehiri)
Brucelloz (Malta humması)
Vibrio cholera ( Kolera)
Clostridium perfiringes (Gazlı gangren)
Salmonella typhi (Tifo)
Psoudomanas psoudomallei (Melioidozis)
Psoudomanas mallei (Ruam)
Yersinia pestis (Veba)
Francisella tularensis (Tularemi)
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
20
Coxiella burnetti ( Q Ateşi)
Smallpox virüs (Çiçek)
Congo-crimean hemorajik ateşi virüsü
Ebola virüsü
Stafilokoksik enterotoksin B
Rift valley ateşi virüsü
Trichothecene mycotoxins
Venezüella at ensefaliti
Kriptokokoz
Kokoidomikozlar
Plazmodium vivax (Sıtma)
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
21
Biyolojik ajan-kimyasal ajan farkları:
Biyolojik ajanlarda etkiyi tahmin etmek ve ajanı
kontrol etmek daha zor,
Biyolojik ajanlarda etki daha fazla oranda ısı, hava
şartları ve topografik yapıya bağlı,
Biyolojik ajan sadece hedefe etkili,
Biyolojik ajanlar genelde sindirim ya da solunum
yoluyla alınınca etkili, o nedenle korunma daha
kolay. Kimyasal ajanlar yaygın olarak deriden de
alınmakta,
Biyolojik ajanların bulaşmadığında etki süresi daha
kısa, ancak sporların nispeten uzun,
Biyolojik silahları depolama, kullanma teknik olarak
daha zor.
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
22
Biyolojik ajanlarla savaş:
Biyolojik silah üreteceklere sıkı denetim ve engel,
Kullanımını caydırmak,
Aşılama,
Koruyucu elbise, maske,
Belirleme,
Uygun tedavi,
Bölgenin temizlenmesi.
Hastanelerde özel donanımlı servisler oluşturmak.
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
23
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
24
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
25
Doç. Dr. Nevzat Alkan
İstanbul Tıp Fakültesi
Adli Tıp Anabilim Dalı
alkan@istanbul.edu.tr
Doç. Dr. Nevzat Alkan
2005-2006 Öğretim Yılı
26