EGZERSİZDE KALP - DOLAŞIM FİZYOLOJİSİ EGZERSİZDE KALP

EGZERSİZDE
KALP DOLAŞIM
FİZYOLOJİSİ
Prof. Dr. Fadıl ÖZYENER
UÜTF Fizyoloji AD
Kuvvet-Çabukluk (sprint)
egzersizleri
• Atmalar: gülle, çekiç,
vb
– Halter egzersizleri
• Atlamalar: yüksek,
sırıkla, tek adım, üç
adım, vb.
• Kısa mesafe koşma,
yüzme, pedal çevirme,
vs
– ATP  PCr, glikolizis
Dayanıklılık (endurans)
egzersizleri
• Uzun mesafe
koşma, yüzme,
pedal çevirme, vs
egzersizleri (en az
800m)
–ATP oksidatif
fosforilasyon
ağırlıklı
Egzersiz protokolleri
a) artan yüke/dirence karşı
Egzersiz protokolleri
b) sabit yüke/dirence karşı
EGZERSİZDE ÖNCELİKLE GÖZLENEN
FİZYOLJİK YANITLAR
• KALP ATIM SAYISI
• SOLUNUM SAYISI
• KAS KASILMASI VE GÜÇ OLUŞUMU
• VÜCUT ISI DEĞİŞİKLİĞİ
ANA KOMUTA MERKEZİ
KASLARA O2 TAŞINMASINI
BELİRLEYEN UNSURLAR
• Kan akım miktarı (kalp,
damarlar ve lokal unsurlar)
• Ventilasyon
• Kanın O2 miktarı (Hb düzeyi)
• Kandaki O2’in hücreye geçişi
EGZERSİZE KARDİYAK UYUM
KALP ATIM SAYISI (NABIZ)
Bir dakikada kalbin kasılma sayısı =
60-90 (ortalama 70-75)
ATIM HACMİ
Kalbin her kasılmada damarlara
fırlattığı kan miktarı = 70 ml
Diyastol/Gevşeme sonu hacim (DHS)
=120 ml
Sistol/Kasılma sonu hacim (SSH)
= 50 ml
KARDIYAK DEBİ
Dinlenimde olan bir kişide
ventrikülün bir dakikada
damarlara pompaladığı
toplam kan miktarı
= Nbz X AH
= 70 X 70 = 4900 ml
= 4.9 l.dak-1
Akut ve kronik egzersizin
kardiyak sisteme etkisi
Kardiyak debi artışı nabız ve atım
hacmi artışı dolayısıyladır.
Kardiyak Sistemin Çalışma Esasları
Kalp Döngüsü
Kalbin Ritmik Uyarılması
Kalbin Pompolama İşlevinin
Düzenlenmesi
a)Kardiyak döngü
• Kalbin kasılması = sistol
• Kalbin gevşemesi = diyastol
• Sistol + diyastol = kardiyak
döngü
b) Kalbin ritmik uyarılması
1. Normal ritmik uyarıları doğuran sinüs
düğümü (sinoatrial düğüm)
2. Uyarıları sinüs düğümünden
atrioventriküler (A-V) düğüme ileten
düğümlerarası yollar
3. Atriyumlardan gelen uyarıların ventriküle
geçişini geciktiren A-V düğüm
4. Uyarıları atriyumlardan ventriküllere ileten
A-V demet
5. Uyarıları tüm ventrikül bölgelerine ileten
sağ ve sol Purkinje lifleri
c) Kalbin pompalama işlevi
• İç-kaynaklı düzenleme: Kalp kası
fizyolojik sınırlar içinde kalan tüm
kanı çevreye pompalayabilir.
•Otonom sinir sistemi ile düzenlenme:
sempatik (uyarıcı)
parasempatik (yavaşlatıcı)
Akut ve kronik egzersizin
kardiyak sisteme etkisi
Nabız ve atım hacmi akut egzersizle .
Antrenman düzeyi de nabız ve atım
hacmini etkiler.
Nabız, atım hacmi ve kardiyak
debide ki artış:
• Egzersiz şiddeti ve tipine
• Kişinin fiziksel yeterliliğine (Yaş,
cinsiyet, antrenman durumu)
bağlıdır.
• KARDIAK DEBİ/OUTPUT =
• Nbz X AH = 70 X 70 = 4.9 l.dak-1
(istirahatte)
• 200 x 100 = 20 l.dak-1
(maksimal egzde)
• 200 x 150 = 30 l.dak-1
(maksimal egzersiz/antrenmanlı
kişi)
Spora yeni başlayanlar
(sedanterler) için temel ilkeler
• Haftada 3 gün, en az 30 dak (ısınma
dahil), maksimun kalp atımının %60’ı
ile yapılan dayanıklılık egzersizleri
(yürüme, koşma, yüzme gibi)
• Haftada 3 gün, en az 40- 60 dak,
maksimun gücün zorlandığı kuvvet
egzersizleri (sprint, ağırlık, atma,
atlama gibi)
HRmaks=220–yaş (Andersen formulü)(-10)
Kronik egzersizin (antrenman)
kardiyak sisteme etkisi
Egzersizin tipi ne olursa olsun;
şiddeti, süresi ve kişinin
başlangıç fiziksel yeterliliğine
göre miyokarda, akciğerlere ve
iskelet kaslarına ait ilk
değişiklikler 2-8 hafta içersinde
ortaya çıkar.
Antrenman ile KALP BÜYÜKLÜĞÜ iki
şekilde artar:
• Dayanıklılık Sporlarında Hacim 
– Miyokardiyal Genişleme
• Güç-çabukluk Sporlarında Kitle 
– Miyokardiyal Hipertrofi
• Ekokardiografik analiz
Ventrikül kas kitlesi/duvar kalınlığı 
(özellikle güç egz.)
Ventrikül diyastol sonu çapı 
(özellikle dayanıklılık egz.de)
Antrenman ile göreceli KALP BÜYÜKLÜĞÜ
artışı Dayanıklılık sporcularında daha
belirgindir.
Antrenman sonrası aynı iş yükü daha az
nabız sayısı ile karşılanabilir.
Antrenman sonucu her vuruda
perifere atılan kan hacmi artar.
Sonuçta kardiyak debide antrenman
öncesine göre ciddi artışlar saptanır.