İSHAL / KABIZLIK İshal (Diyare)

İSHAL / KABIZLIK
İshal (Diyare)
Dışkının sıvı içeriğinde artma
yada
Dışkının kıvamında azalma
yada
Dışkılama sıklığında artış



Duodenuma günlük geçen sıvı miktarı 10 L
İnce barsaklardan kolona geçen sıvı miktarı 1L
Dışkıyla atılan sıvı miktarı günlük 100 mL
Başlangıç ve semptomlar
< 3 hafta akut diyare
>3 hafta kronik diyare
Akut diyare

Akut diyareye genellikle enfeksiyon ajanları,
bakteriyel toksinler ve ilaçlar neden olur
İnflamatuar olmayan diyare
İnflamatuar diyare
Viral (Norwalk virüs, rotavirüs)
Viral (CMV)
Protozoa (Giardia)
Protozoa (Entomoeba histolytica)
Bakteriyel
Önceden oluşmuş enterotoksin
(S aureus, bacillus cereus)
Barsak içi enterotoksin oluşumu
(E coli, V cholera)
Bakteriyel
Sitotoksin üretenler (E coli,
Clostridium difficil,V parahemolytics
Mukozal invazyon yapanlar (Shigella,
Salmonella, E coli, Yersinia)
İnflamatuar barsak hastalığı
İntestinal iskemi


Aşırı miktarda, sulu diyare ve bol miktarda gaz
çıkarma ile birlikte  ince barsak tipi diyare
Az miktarda, yumuşak kıvamlı ancak dışkılama
sayısı daha çok, dışkılama duyusu bulunmasına
rağmen dışkı çıkarılamaması (tenesmus) ve
kan/mukus bulunma olasılığı  kalın barsak tipi
diyare
Yakın çevrede benzer semptomlar  enfeksiyöz
diyare




Yakın zamanda uygun koşullarda saklanmamış yada hazırlanmamış gıda alımı  gıda
zehirlenmesi
Temiz olmayan suyla temas  giardia
Yakın zamanda seyahat  turist diyaresi
Antibiyotik kullanımı  antibiyotiğe bağlı
ishal yada psödomembranöz enterokolit
Diyare
İnflamatuar
İnflamatuar olmayan
Enterik ateş
İnflamatuar olmayan diyare




Sulu kansız ishal + peirumblikal kramplar,
şişkinlik, bulantı ve kusma vardır.
Baskın semptom kusma ise viral gastroenterit ve
S. aureusa bağlı besin zehirlenmesi olasıdır
İshal hafif olabileceği gibi özellikle kolerada
dehidratasyona neden olacak kadar aşırı
miktarlara ulaşabilir
İnvazyon olmadığı için dışkıda lökosit yoktur
İnflamatuar diyare



Bakteri invazyonu veya bazı toksinler kolon
mukozasına hasar vererek ateş ve kanlı ishale
(dizanteri) neden olur
İnflamatuar diyare etkeni olan mikroorganizmalar genellikle kolonu tuttukları için diyare
miktarı azdır (< 1L/gün), sol alt kadran ağrısı,
sıkışma (urgency) ve tenesmus eşlik eder
Dışkıda lökosit  kan bulunur
Enterik ateş



Sistemik bir hastalıktır
Salmonella typhi yada paratyphi’e bağlı gelişir
Uzamış yüksek ateş, aşırı terleme, konfüzyon,
solunumla ilişkili belirtiler sonrasında batında
hassasiyet, diyare ve döküntü gelişir
Değerlendirme



Akut diyare olgularının %90’ı hafif seyreder ve
kendini sınırlar
Rehidratasyon sıvısı yada semptomatik antidiyareik
ilaçlar kullanılır
Rehidratasyon sıvısı





1 L su
3.5 g Sodyum klorür
2.5 g Sodyum bikarbonat
1.5 g Potasyum klorür
20 g glikoz yada 40 g sukroz


İshalli hastalarda inflamatuar non-inflamatuar
ayrımını yapmak için dışkının direkt inceleme-si
yapılmalı ve lökosit varlığı araştırılmalıdır. Lökosit
bulunan örnekler kültüre ekilmelidir
Ciddi enfeksiyon bulguları





Yüksek ateş >38.5 C
Kanlı ishal
Karın ağrısı
4-5 gündür geçmeyen ishal
Dehidratasyon bulguları
Kronik diyare (Patofizyoloji)



Osmotik diyare: Barsak lümeninde yeterince
emilmeyen, osmotik olarak aktif solütler vardır
Hastanın aç bırakılması ile azalır
Distansiyon ve aşırı gaz yakınması olabilir


Laktoz intoleransı
İlaçlar (lactuloz)


Malabsorpsiyona bağlı diyare: İntestinal
mukozanın hastalıkları yada emilim yüzeyinin
azalmasına bağlı diyare
Kilo kaybı, osmotik diyare, besin eksiklikleri
eşlik eder (anemi, hipoalbuminemi, pıhtılaşma
zamanında uzama, hipokalsemi)



İnce barsak mukozal hastalığı (Çölyak…)
Pankreas yetersizliği
İnce barsak rezeksiyonu




Sekretuar diyare: Aktif iyon transportunun
bozulmasına bağlı diyare
Büyük miktarlarda sulu diyare görülür
Açlık ile miktarda azalma olmaz
Klasik örneği koleradır


Barsak ve pankreas salgılarını artıran endokrin tm
Safra tuzları ve yağ asidi malabsorpsiyonu

İnflamatuar diyare: İnflamatuar barsak
hastalıklarının çoğunda ishal olur. Ek olarak bu
hastalarda kilo kaybı karın ağrısı, ateş ve
hemotakezya olabilir



İntestinal motilite bozukluğuna bağlı diyare:
Hipertiroidi, diyabet gibi sistemik hastalıklar
yada cerrahi; pasajın hızlanması yada
bakteriyel aşırı çoğalma ile ishale neden olur
İrritable barsak sendromu kronik ishalin en sık
nedenidir. Bu tabloda dışkılama ile rahatlayan
ağrı vardır. İshal ve kabızlık birbirini
izleyebilir
Bu tip diyarede dışkı günlük miktar olarak
artmamıştır

Kronik enfeksiyonlar: En sık kronik diyareye
neden olan parasitik enfeksiyonlar



Giardia
E hystolitica
Nematodlar
Kabızlık (Konstipasyon)
Zorlanma
ve/veya
Sert dışkılama
ve/veya
Dışkılama sıklığında azalma
ve/veya
Tam olarak dışkılamama hissi
1.
Proksimal kolon
pasajı geciktirme
sıvı absorpsiyonu
2.
Distal kolon
sıvı absorpsiyonu
rektuma iletme
3.
Rektum
defekasyona kadar depo görevi
Etyoloji

Yaşam tarzı ile ilgili


İlaçlar


Antidepresanlar, antikolinerjikler, kalsiyum kanal
blokerleri, opiatlar, kalsiyum ve demir preparatları
Sistemik hastalıklar


Lif içeriği düşük beslenme, yetersiz sıvı alımı, tuvalette
oturamama, yetersiz egzersiz
Hipotiroidi, hiperkalsemi, spinal kord lezyonları
Yapısal bozukluklar

Kolon kanseri, Anal fissür, tromboze hemoroid, darlık

İdiyopatik konstipasyon



İrritabl barsak sendromu
Kolon ataleti
Pelvik kaslarda disfonksiyon
Rektumda uzun süre dışkının kalması sonucu
dışkıdaki su tamamen emilir ve dışkı çok sertleşir
(fekalom)