KAN GAZI

KAN GAZI ANALİZİ
Dr. Tugay MERT
AÜTF Acil Tıp AD
Şubat 2016
Arteryel kan gazı endikasyonları
 Metabolik ve respiratuar asidoz ve alkalozun tanısı ve takibi
 Solunum yetmezliğinin tipinin saptanması
 Verilen tedavinin etkinliğinin saptanması
 Oksijen tedavisinin endikasyonu ve takibi
 Ani gelişen ve sebebi açıklanamayan dispne sebebini araştırma
Kan gazı terimleri
 pH: Hidrojen iyon konsantrasyonunun negatif logaritması.
 Parsiyel arteriyel oksijen basıncı (PaO2): Arteriyel
kandaki oksijenin parsiyel basıncıdır.
 PaO2: 60-79 mm Hg arasındaysa “ hafif hipoksemi”
PaO2: 40-59 mm Hg arasındaysa “orta hipoksemi”
PaO2: 40 mmHg altındaysa “ağır hipoksemi”
 Parsiyel arteriyel karbondioksit basıncı (PaCO2):
Arteriyel kandaki karbondioksitin parsiyel basıncıdır.Alveolar
ventilasyonun göstergesidir
Kan gazı terimleri
 Oksijen Kontenti (CaO2) (Arteriyel oksijen içeriği):
Arteriyel kanda erimiş veya hemoglobine bağlı formlarda
taşınan oksijen miktarları toplamı kanın oksijen içeriğidir.
 Alveolo-arteriyel oksijen gradienti:p(A-a) O2: Alveol
ve arteriyel parsiyel oksijen basınçları arasındaki fark olup
akciğerlerin gaz alışverişi fonksiyonu hakkında genel bilgi
verir.
 Oksijen Satürasyonu (SaO2 ): Hemoglobinin oksijenle
satürasyon (doygunluk) düzeyini yansıtır.
Kan gazı terimleri
 Baz fazlalığı (BE): Tam oksijenize kanın, 37°C’ de ve 40 mmHg
PCO2 de pH’sını 7.40’a getirmek için gerekli asit veya baz
miktarıdır.
 Eğer BE <-2.5 ise metabolik asidoz, BE >+2.5 ise metabolik
alkalozdur
 Anyon Açığı (Anyon Gap-AG): Anyon açığı (AG),
ölçülen serum katyonları (pozitif yüklü partiküller) ile anyonları
(negatif yüklü partiküller) arasındaki farkı ifade eder.
 AG = Na - (HCO3+Cl)
 Normal AG 12±4 mEq/L’dir
Kan gazı terimleri
 Bikarbonat (HCO3): Bikarbonat iyonunun serum
konsantrasyonudur. Kanda önemli bir tampondur, asit-baz
dengesinin metabolik komponentini değerlendirmede
kullanılır.
 Standart bikarbonat: Standart koşullarda (37 °C sıcaklık ve 40
mmHg PCO) kanda bulunması gereken bikarbonat değeridir.
Normalde 22-26 mEq/L’dir
 Aktüel bikarbonat: Kanda bulunan gerçek bikarbonat değeridir.
 Oksijenizasyonu değerlendirmek:PaO2
 Ventilasyonu değerlendirmek:PaCO2
 Gaz alış-verişini değerlendirmek:Fio2-PaO2 ilişkisi,PaCO2
 Asit-baz dengesi
 pH: genel değerlendirme
 PaCO2,HCO3: olay metabolik mi? Solunumsal mı?
 Kompansasyon var mı?
Arter Kan Gazının Sistematik Yorumlanması

pH bak.

pH değeri primer asit baz bozukluğunun yönünü gösterir.
 >7,45
 <7,35

alkalemi
asidemi
primer bozukluk alkaloz
primer bozukluk asidoz
Hem pH, hem de PaCO2 normal aralık dışında ise, değişme
yönleri incelenerek primer asit-baz dengesi bozukluğu tespit
edilir.
Arter Kan Gazının Sistematik Yorumlanması

pH ya da PaCO2 ’den biri normalse, mikst asit-baz dengesi
bozukluğu mevcuttur.
 pH normal ise, PaCO2’nin değişme yönü respiratuvar bozukluğu
tanımlar; PaCO2 normal ise, pH’nin değişme yönü metabolik
bozukluğu tanımlar.

Primer asit-baz dengesi bozukluklarında, genellikle
kompansatuvar değişiklik pH’yı tamamen normalize edecek
kadar kuvvetli değildir.
 pH’nın normal olduğu bozukluklarda sıklıkla mikst asit-baz
dengesi bozukluğu mevcuttur.
Arter Kan Gazının Sistematik Yorumlanması
 Eğer primer bozukluk metabolik aisdoz/alkakoz olarak tespit
edilmişse beklenen PaCO2 hesaplanır.
 Metabolik Asidoz
 Beklenen PaCO2=1,5xHCO3+8
 Ölçülen değer beklenen değerden düşükse eşlik eden solunumsal
alkaloz mevcuttur.
 Ölçülen değer beklenen değerden yüksekse eşlik eden solunumsal
asidoz mevcuttur.
Arter Kan Gazının Sistematik Yorumlanması
 Metabolik Alkaloz
 Beklenen PaCO2=0,9xHCO3+16
 Ölçülen değer beklenen değerden düşükse eşlik eden solunumsal
alkaloz mevcuttur.
 Ölçülen değer beklenen değerden yüksekse eşlik eden solunumsal
asidoz mevcuttur.
Arter Kan Gazının Sistematik Yorumlanması
 Solunumsal Asidoz/Alkaloz
 Akut primer solunumsal asidoz
 PaCO2’de her 10 mmHg fark için HCO3 1 mEq/l artar.
 Kronik primer solunumsal asidoz
 PaCO2’de her 10 mmHg fark için HCO3 4 mEq/l artar.
 Akut primer solunumsal alkaloz
 PaCO2’de her 10 mmHg fark için HCO3 2 mEq/l azalır.
 Kronik primer solunumsal alkaloz
 PaCO2’de her 10 mmHg fark için HCO3 5 mEq/l azalır.
 Beklenenden daha düşük HCO3 eşlik eden metabolik asidozu,
daha yüksek HCO3 eşlik eden metabolik alkalozu gösterir.
Özet olarak
 Genel değerlendirme için pH bakılır.
 PaCO2 ve HCO3 incelenerek solunumsal ve metabolik durum
saptanır.
 Primer asit-baz bozukluğunun ayırıcı tanısı yapılır.
 Kompanse olup olmadığı değerlendirilir.
kaynaklar
 Tintinnalli emergency medicine(7th)
 toraksdergisi.org