basinkiti - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
advertisement
T.C. İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Atık Yönetimi Müdürlüğü İSTANBUL YEREL ELEKTRONİK ATIKLARIN SÜRDÜRÜLEBİLİR YÖNETİMİ PROJESİ (SMILE) Ülkemizde ortaya çıkan Atık Elektrik ve Elektronik Eşyaların (AEEE) miktarı gün geçtikçe artmaktadır. Bunların geri dönüşümü yeterli kapsamda ele alınamamakta ve içerdikleri tehlikeli maddeler (fosfor, kurşun,vb.) dolayısıyla, çevreye bırakıldıklarında çevre kirliliğine sebep olmakta ve insan sağlığı için riskler oluşturmaktadır. Bu tür olumsuzlukların önüne geçilebilmesi için yapılması gereken çalışmalara öncülük etmesi adına; İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından, İBB’nin faydalanıcı, Çevre ve Kültür Mirasını Koruma (ÇEVKU) ve Yunanistan Ekolojik Geri Dönüşüm Derneklerinin ortak olarak yer aldığı ve Avrupa Birliği’nin mali destek verdiği, bilgisayar atıklarının toplanarak çevreye verilen zararın minimize edilmesini öngören ‘İstanbul Yerel Elektronik Atıkların Sürdürülebilir Yönetimi Projesi (SMILE) 12.03.2007 tarihi itibariyle uygulamaya geçirilmiştir. Proje, 14.09.2009 tarihinde bitecek olup sürdürülebilir bir proje olduğu için İBB Atık Yönetimi Müdürlüğü tarafından devam ettirilecektir. Söz konusu projenin amacı; İstanbul’da, Elektrik ve Elektronik Atıklar için ( toplama sistemleri, yeniden kullanım, geri dönüşüm ve güvenli bertaraf dahil) plan, veritabanı ve pilot projeler, hazırlamak ve uygulamak amacıyla çalışmalar yapmaktır. Projenin hedefleri ise; Gelecek yıllarda ilgili yönetmeliğin çıkması ile başlayacak elektronik atık toplanması ve değerlendirilmesi konusuna fayda sağlaması için fizibilite raporu oluşturulması, En az 6000 birim bilgisayar atığı toplanması, Tamir edilen miktarın, toplananların en az %60’ı olması, Proje kapsamında toplanan parçaların envanterinin oluşturulması, Yeniden kullanılamayacak parçalar için pazar araştırmasının yapılması, Çıkarılacak ‘Atık Elektrik ve Elektronik Eşyalar (AEEE)’ yönetmeliğinin uygulanabilirliğine katkı sağlanmasıdır. Proje kapsamında; yeniden kullanımı ve geri kazanımı mümkün olabilecek bilgisayarlar, İBB tarafından toplanarak kayıt altına alınmaktadır. Bu bilgisayarların verileri tamamen silindikten sonra yeniden kullanımı mümkün olanlar ihtiyaç sahibi okullara, kamu kurum ve kuruluşlarına, vakıf ve derneklere ücretsiz verilerek değerlendirilmekte, yeniden kullanımı mümkün olmayanlar (geri dönüştürülebilir atıklar) kullanılabilir parçaları yeniden kullanılmak üzere stoklanmakta, kullanılmayan parçalar ise alüminyum, bakır, plastik, demir, kablo ve tehlikeli atık olmak üzere ayrı konteynerlerde toplanarak geri dönüşüme tabi tutulmaktadır. T.C. İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Atık Yönetimi Müdürlüğü Tehlikeli atık kısmı, tehlikeli atık bertaraf tesislerinde (Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne uygun olarak) bertaraf edilmektedir. Böylece hem çevre korunmakta hem de atıkların yeniden kullanımı ile çevrenin sürdürülebilirliği ve ekonomik fayda sağlanmaktadır. Bu proje ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi; Çevre ve Orman Bakanlığı’nın 2009 yılının sonuna kadar yürürlüğe koymayı hedeflediği, ‘Atık Elektrik ve Elektronik Eşyalar (AEEE) Yönetmeliğinin daha uygulanabilir olmasına önemli ölçüde fayda sağlamakta, Kamuoyunun bilinçlenmesine katkı sağlamakta, Geri kullanılabilir duruma getirilen bilgisayarları ihtiyacı olan okullara ve yardım kuruluşlarına bağışlanmakta, Bahsedilen atıkların evsel atıklara karışmasını önleyerek çevrenin korunmasını sağlamakta, Söz konusu atıklar hususunda şimdiye kadar İstanbul’da yapılmamış olan envanter çalışmasını da yapmış olmaktadır. Böylece İstanbul’daki elektronik atıklar ile ilgili mevcut alt yapı incelenmekte ve geliştirilmesi için gerekli çalışmalar yapılmaktadır. Projenin bütçesi toplam 739.899€’dur. AB Komisyonu bu miktarın %66,91’ni (495.092€ ) fonlamaktadır. İBB 171.707€ (%23,21), ÇEVKU 49.000€, ERS 24.100€ katkıda bulunmaktadır. Bu proje kapsamında yapılmış olan çalışmalar: 1. Elektronik atıklar için, 500 m2’lik kapalı alanı olan bir atölye hazırlandı. 2. Tamir, bakım, onarım ve parçalama için gerekli ekipmanlar alındı. 3. İstanbul genelinde bilgisayar atıklarının ve ekipmanlarının toplanması işinde kullanılmak üzere araç temin edildi. 4. Proje ortağı olan Yunanistan Ekolojik Geri Dönüşüm Derneği’ne teknikerler gönderilerek eğitim verildi. 5. Elektronik atık geri dönüşüm firmaları olan; Exitcom Recycling ve Doğa Entegre ziyaret edilip teknik bilgiler alındı. 6. Proje ile ilgili web sitesi hazırlandı. 7. Broşür ve posterler hazırlandı. 8. T.C. İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Atık Yönetimi Müdürlüğü 9. İstanbul’un 50 yerinde proje tanıtımı için iki kez farklı tarihlerde billboard kiralandı. 10. Projenin başlangıç konferansı ( 12 Mayıs 2008 ) yapıldı. 11. Proje sürecinin izlenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla söz konusu projeye paydaş olarak seçilen; Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü TURKBESD (Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği) İTÜ (İstanbul Teknik Üniversitesi), Çevre Müh. Böl. Baş. İTO (İstanbul Ticaret Odası) İSO (İstanbul Sanayi Odası) ECİD (Elektronik Cihazlar İmalatçıları Derneği) TESİD (Türk Elektronik Sanayiciler Derneği) MESS (Metal Sanayicileri Sendikası) gibi kuruluşları ile paydaş toplantıları yapıldı. 12. İBB’nin bütün müdürlükleri, İSKİ, İETT ve bütün şirketleri dahil, valiliğe, ilçe belediyelerine, banka genel müdürlüklerine, sigorta şirketlerine, üniversitelere vb. kurum ve kuruluşlara elektronik atıklarını vermeleri için resmi yazılar yazıldı. 13. İlçe belediyelerinin temizlik işleri müdürleri ile bilgilendirme toplantıları yapıldı. 14. Projenin 1. Tanıtım ve Bilgilendirme Toplantısı gerçekleştirildi. 15. Elektronik atıkların toplanması ve değerlendirilmesi ile ilgili piyasa araştırması yapıldı. 16. Avrupa’daki AEEE işleyişini görmek için Almanya’ya bir teknik gezi düzenlendi. 17. Tamir edilerek geri kullanımı mümkün olan bilgisayarın; eğitim kurumları, yardım kuruluşları ve ihtiyacı olan belediyelere talepler doğrultusunda, bağışı gerçekleştirildi. 18. Atölye faaliyetleri sonucunda oluşan geri dönüşebilir malzemeler Makine Kimya Enstitüsüne (MKE) teslim edildi. 19. Atölye faaliyetleri sonucunda oluşan tehlikeli atıklar çevreye zarar vermeden bertaraf edilmek üzere lisanslı tesise gönderildi. 20. 17 Mart 2008 den bugüne kadar proje kapsamında toplanan ve değerlendirilen elektronik atık miktarları; Toplanan Yeniden Kullanım Geri Dönüşüm Bağışlanan Stok Bekleyen 10.204 ünite 681 ünite 6.572 ünite 324 ünite 2.627 ünite T.C. İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Atık Yönetimi Müdürlüğü AEEE’lerin özel olarak bertarafının ve geri dönüşümünün sağlanabilmesi için ayrı toplama gerekli bir ön koşuldur. Ayrı toplama aynı zamanda Türkiye’de insan ve çevre sağlığı için ihtiyaç duyulan korumanın sağlanabilmesi için de gereklidir. Bu konuda, öncelik mümkün oldukça AEEE’lerin, bileşiklerinin ve parçalarının tekrar kullanılabilmesidir. Tekrar kullanımın mümkün olmadığı durumlarda ise bu atıkların geri dönüşüme tabi tutulmaları gereklidir. Bu kapsamda, İBB’nin gerçekleştirmekte olduğu SMILE projesi, aynı zamanda projenin de ana hedefleri olan yukarıdaki hususların gerçekleştirilmesinde pilot proje görevini görmüş olacaktır. SMILE projesi ile İBB, AEEE yönetmeliği taslağında belediyelerin yükümlülüğü olarak belirtilen; AEEE’lerin evsel atık depo sahalarında diğer atıklarla birlikte muamele edilmesini önlemek ve üreticilere bu tür atıkların toplanması ve halkın bilinçlendirilmesi kampanyalarını desteklemek görevlerinin gerçekleştirilebilmesine zemin hazırlamış olacaktır. Söz konusu yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile AEEE’lerin geri dönüşüm ve yeniden kullanımının sağlanmasından üreticiler sorumlu olacaktır. Üreticiler bu görevi kendileri yapabilecekleri gibi Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan konu ile ilgili lisans almış kuruluşlara da yaptırabileceklerdir. AEEE’lerin geri dönüşüm ve yeniden kullanımının sağlanmasında en etkin yol olarak atık getirtme merkezlerinin oluşturulması öngörülmektedir. Bu konuda ilçe belediyeleri, üreticiler ve lisanslı kuruluşların koordineli bir şekilde çalışmaları gerekmektedir. Gerekli koordinasyonun sağlanması görevi İBB’nin olacaktır. Bu görevin gerçekleştirilmesi konusunda, SMILE projesi büyük önem taşımaktadır. AEEE’lerin sağlıklı bir şekilde toplanması ve yönetim sisteminin kurulması için AEEE Yönetmeliği’nin Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından zaman kaybetmeden çıkartılması büyük önem taşımaktadır.
