TÜRK TARIHINE YOLCULUK ILK ANADOLU TÜRK BEYLIKLERI

TÜRK TARIHINE YOLCULUK
ILK ANADOLU TÜRK BEYLIKLERI
Selçuklu Devleti komutanları Tuğrul ve Çağrı Beylerin Anadolu fetihlerine başlamaları ve Selçuklu
komutanı Sultan Alparslan'ın 1071 Malazgirt Savaşı'nda başarılı olmasından sonra Anadolu'nun çeşitli
yerlerinde kurulan beyliklere ilk Anadolu Türk Beylikleri ismi verilir.
Bunlar;
1- Saltuklular: Erzurum ve çevresinde kurulmuştur.
2- Mengücekliler: Erzincan ve çevresinde kurulmuştur.
3- Danişmentliler: Sivas - Malatya çevresinde kurulmuştur.
4- Artuklular: Diyarbakır ve çevresinde kurulmuştur.
5- Çaka Beyliği: Izmir ve çevresinde kurulmuştur.
Saltuklular - Mengücekliler - Danişmentliler - Artuklular - Çaka Beyliği
SELÇUKLU TARIHI
BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETI
DANDANAKAN SAVAŞI (1040)
Dandanakan Savaşı (1040), Selçuklu Devleti'nin Gazne Devletini yendiği ve Gazne Devleti'nin
çözülmesine yol açan savaştır. Bu savaştan sonra Gazne Devleti yıkılış dönemine girmiş, Selçuklu
Devleti resmen kurulmuştur.
Tuğrul ve Çağrı Bey'lerin gittikçe büyüyen Türkmen kuvvetleri Gazne şehirlerini tehdit edip,
yağmalamaya başlamıştı. Gazne hükümdarı Sultan Mesud Selçuklu tehlikesine son vermek için
çoğunlukla zırhlı askerlerden oluşan büyük bir ordu ile Selçukluların üzerine sefere çıktı.
Gazne Ordusu, Serah'a yürüyüş sırasında Selçuklu Devletinin vur-kaçları ile yıpranmış, su ve yiyecek
kaynakları da Selçuklu askerleri tarafından kesilmişti. Sonunda 23 Mayıs 1040'ta, Merv ve Serah
arasındaki Dandanakan'da iki ordu çatışmaya başladı.
Üç gün süren savaş Selçukluların büyük galibiyeti ile sona ererken, Sultan Mesud 100 süvarisi ile
canını zor kurtardı. Savaş, Selçuklular'ın bölgede hakimiyetinin başlangıcı ve Büyük Selçuklu
Devleti'nin kuruluşu olarak kabul edilir. Büyük Selçuklu Devleti'nin Anadolu yolundaki ilk adımıdır.
Sultan Mesud, askerleri tarafından öldürülür
KATVAN SAVAŞI (1141)
Katvan Savaşı, 1141 yılında Karahitaylılar Devleti ile Büyük Selçuklu Devleti arasında yapılan
savaştır. Savaşı Karahitaylılar Devleti kazanmıştır. Ahmed Sencer, devletini yeniden toparlamıştı.
Ancak Karahitaylılar Devleti'nin engelini gören Ahmed Sencer, devletin topraklarını ele geçirmeyi
düşünmüş bunun sonucunda savaş ortaya çıkmıştır. Karahitaylılar Devleti, Ahmed Sencer'i ağır bir
yenilgiye uğrattı. Bunun sonucunda Büyük Selçuklu Devleti yıkılış dönemine girdi. Bu savaş Katvan
Çölü'nde yapıldığı için bu adla anılır.
PASINLER SAVAŞI (1048)
Bizans ve Gürcü kuvvetleri Pasinler çevresinde akınlarda bulunan Musa Yabgu'nun oğlu Hasan Bey
komutasındaki Selçuklu birliklerini pusuya düşürdüler. Zap Suyu yöresindeki savaşta Hasan şehit
oldu. (1047/8). Tuğrul Bey bu duruma çok üzüldü. Hasan'ın intikamını almak için Ibrahim Yınal ve
Kutalmış'ı görevlendirdi. Iki komutan Erzurum'a doğru ilerlediler. Bizans, Gürcü ve Ermeniler'den
oluşan düşmanı Pasinler Ovası'nda karşılayan Selçuklular büyük bir zafer kazandılar (1048). Gürcü
Kralı Liparit esir alındı. Pasinler Savaşı düzenli Selçuklu ordularının Anadolu'da kazandığı ilk büyük
savaş olması sebebiyle önemlidir. Daha önceki devrede mücadele vur kaç taktiği güden Türkmenler
tarafından gerçekleştirilirken, bu savaşta Selçuklu hanedanına mensup kişilerin komutasındaki ordu
kullanılmıştır. Nitekim Bizans yenilgiyi kabul ederek Selçuklu devletiyle barış anlaşması yapar. Bu
barışa göre Bizans imparatoru, IX. yüzyılda yapılan ancak sonra yıkılan Istanbul'daki camiyi tamir
etmeyi ve burada Tuğrul Bey adına hutbe okutmayı kabul eder. Ancak vergi vermeyi reddeder. Tuğrul
6. Sınıf Sosyal Bilgiler
Bey'in Anadolu Seferi: Vergi ödemeyi reddeden imparatorun Doğu Anadolu'ya ordu sevk etmesi
üzerine Tuğrul Bey bizzat sefere çıkar (1054). Erciş, Bayburt, Kemah ve Erzincan ele geçirilir.
Malazgirt'i kuşatan Tuğrul Bey, kışın yaklaşması üzerine ordusunu geri çekerek, geriye döner. Bu
seferden sonra Anadolu'nun fethi için Çağrı Bey'in oğlu Yakuti görevlendirilir (1057). Yakuti Sivas'ı
alır ve Kayseri'ye kadar ilerler. Öte yandan Kars ve Ani kuşatılır. Dinar Bey'e bağlı birlikler de
Malatya civarına inerler. Bu akınlar Alp Arslan zamanına kadar devam etmiştir.
MALAZGIRT MEYDAN SAVAŞI(1071)
Alp Arslan'ın Anadolu topraklarına akınlar yapması üzerine Bizans imparatoru Romanos Diogenes
büyük bir ordu ile Selçuklulara karşı sefere çıktı. Alparslan, Anadolu içlerine akınlar yaptı. Bizans
Imparatoru, 200.000 kişilik bir ordu ile Malazgirt Ovası'na geldi. Mısır Seferi'ne çıkmış olan
Alparslan, ordusunun bir bölümünü Suriye'de bıraktı. 50.000 kadar askeriyle Malazgirt'e geldi.
26 Ağustos 1071'de yapılan savaşta, Bizans ordusu yenildi. Imparator Ramanos Diogenes(Romen
Diyojen) esir edildi. Bağışlanarak ülkesinin başkenti Istanbul'a gönderildi.
Malazgirt Meydan Muharebesi, tarihin önemli olaylarından biridir. Bu savaştan sonra Anadolu'nun
kapıları Türklere açılmıştır.
ILK ANADOLU TÜRK BEYLIKLERI
Selçuklu Devleti komutanları Tuğrul ve Çağrı Beylerin Anadolu fetihlerine başlamaları ve Selçuklu
komutanı Sultan Alparslan'ın 1071 Malazgirt Savaşı'nda başarılı olmasından sonra Anadolu'nun çeşitli
yerlerinde kurulan beyliklere ilk Anadolu Türk Beylikleri ismi verilir.
Bunlar;
SALTUKLULAR
Saltuklular, 1072'de Erzurum merkez olmak üzere kurulmuştur. Kurucusu Alp Arslan'ın
komutanlarından Ebulkasım Saltuk'tur. Haçlılar ve Gürcülerle mücadele etmişlerdir. Saltukluların
varlığına 1202'de Anadolu Selçuklu hükümdarı Rükneddin Süleyman Şah son vermiştir.
MENGÜCEKLILER
Mengücekliler, 1080 tarihinde Erzincan merkez olmak üzere kurulmuştur. Kurucusu Alp Arslan'ın
komutanlarından Mengücek Gazi'dir. Gürcülere ve Rumlara karşı mücadele etmişlerdir.
Mengüceklerin varlığına 1228 tarihinde Anadolu Selçuklu Hükümdarı Alaaddin Keykubat son
vermiştir.
DANIŞMENTLILER
Danişmentliler 1080 yılında Sivas merkez olmak üzere kuruldu.
Kurucusu Melikşah'ın komutanlarından Danişmentoğlu Ahmet Gazi'dir. Bizanslılar'a ve Haçlılara
karşı mücadele etmişlerdir.
Danişmenliler'in varlığına 1178 tarihinde Anadolu Selçuklu hükümdarı II. Kılıç Arslan son vermiştir.
ARTUKLULAR
Artuklular, 1102'de Harput, Diyarbakır, Halep ve Mardin civarında kurulmuştur. Bu beyliğin
Hasankeyf kolu 1102'de Diyarbakır'da kurulmuştur ve 1231'de Eyyubiler tarafından yıkılmıştır.
Diğer kolu olan Harput kolu 1112'de Harput'ta kurulmuştur ve 1234'te Anadolu Selçuklu Devleti
tarafından yıkılmıştır. Diğer bir kolu olan Mardin kolu ise, 1108'de Mardin'de kurulmuştur ve 1409'da
Karakoyunlular tarafından yıkılmıştır.
ÇAKA BEYLIĞİ
Çaka Bey Devleti 1081 tarihinde Izmir'de kurulmuştur. Kurucusu Çaka Bey'dir. Ilk denizci Türk
devleti olan bu beylik bazı Ege Adaları'na sahip olmuştur. Beyliğin kurucusu Çaka Bey, Istanbul'u
kuşatmak isteyince, Bizans'ın kışkırtmaları sonucu I. Kılıç Arslan tarafından öldürtülmüştür. Çaka
Beyliği 1093 tarihinde Bizans tarafından yıkıldı. Böylece Batı Anadolu'dakiilk Türk egemenliği sona
ermiş oldu.
6. Sınıf Sosyal Bilgiler
ANADOLU SELÇUKLU DEVLETI
(1077 - 1308)
Kuruluş Dönemi
Anadolu Selçukluları Devleti, Selçuklu soyundan gelen Kutalmış Bey'in oğullarından Süleyman Şah
tarafından kurulmuştur.
Bizans'ın elinden Konya ve çevresini alan Süleyman Şah, Anadolu'daki ilerleyişini devam ettirerek
Iznik'i fethetti. Burayı başkent yapan Süleyman Şah kardeşi Mansur Bey ile giriştiği saltanat
mücadelesini, Melikşah'ın yardımı ile kazandı. Melikşah, Süleyman Şah'a hükümdarlık unvanı veren
bir ferman gönderdi. Abbasi halifesi de menşur göndererek hükümdarlığını onayladı. Böylece
Anadolu Selçukluları Devleti böylece kurulmuş oldu(1077).
Süleyman Şah Devri (1077-1086)
Süleyman Şah, Bizans'ta süren taht kavgalarına karışarak desteklediği Botaniates'in imparator olmasını
sağladı. Bizans'ın içinde bulunduğu durumdan yararlanarak, Güney Marmara kıyılarını, Kocaeli
Yarımadasını, Üsküdar ve Kadıköy'ü ele geçirdi. Boğazın Anadolu yakasını kontrolü altına alan
Süleyman Şah, bir gümrük idaresi kurarak Boğaz'dan geçen gemilerden vergi aldı.
Bizans, vergi vermeyi kabul ederek Selçuklular ile barış yapmak istedi. Yapılan antlaşma ile Dragos
Çayı sınır kabul edildi. Bundan sonra doğuya yönelen Süleyman Şah'ın önce Antakya'yı alması,
ardından Halep'i kuşatması, Suriye Selçukluları ile savaşmasına yol açtı. Halep yakınlarında yapılan
savaşı kaybeden Süleyman Şah öldü (1086)
I. Kılıç Arslan Devri (1092-1107)
Melikşah, Süleyman Şah'ın ölümünden sonra çocuklarını yanına getirtti. Bu sırada Süleyman Şah'ın
vekil olarak bıraktığı Ebulkasım, devletin dağılmasını önledi. Melikşah'ın ölümü üzerine serbest kalan
I. Kılıç Arslan, Anadolu'ya gelerek devletin başına geçti(1092). I. Kılıç Arslan, Bizans'a karşı Çaka
Bey ile ittifak kurdu. Ancak bir süre sonra Çaka Bey'in güçlenmesinden çekindiği için Bizans'ın da
kışkırtmaları ile Çaka Bey'i öldürtmüştür. Başa geçen 1. Mesut zamanında, II. Haçlı ordusu ile
başarılı savaşlar yapıldı. II. Kılıç Arslan, Denizli yakınlarında Miryakefalon da büyük bir Bizans
ordusunu yendi. Bu zafer ile Türkler Anadolu'ya kesin olarak yerleştiler(1176). II. Kılıç Arslan, III.
Haçlı seferini başarısızlığa uğrattı.
Anadolu Selçuklu Devleti Sultanları
Süleyman Şah Devri (1077-1086)
Süleyman Şah, Bizans'ta süren taht kavgalarına karışarak desteklediği Botaniates'in imparator olmasını
sağladı. Bizans'ın içinde bulunduğu durumdan yararlanarak, Güney Marmara kıyılarını, Kocaeli
Yarımadasını, Üsküdar ve Kadıköy'ü ele geçirdi. Boğazın Anadolu yakasını kontrolü altına alan
Süleyman Şah, bir gümrük idaresi kurarak Boğaz'dan geçen gemilerden vergi aldı.
Bizans, vergi vermeyi kabul ederek Selçuklular ile barış yapmak istedi. Yapılan antlaşma ile Dragos
Çayı sınır kabul edildi. Bundan sonra doğuya yönelen Süleyman Şah'ın önce Antakya'yı alması,
ardından Halep'i kuşatması, Suriye Selçukluları ile savaşmasına yol açtı. Halep yakınlarında yapılan
savaşı kaybeden Süleyman Şah öldü (1086).
I. Kılıç Arslan Devri (1092-1107)
Melikşah, Süleyman Şah'ın ölümünden sonra çocuklarını yanına getirtti. Bu sırada Süleyman Şah'ın
vekil olarak bıraktığı Ebulkasım, devletin dağılmasını önledi. Melikşah'ın ölümü üzerine serbest kalan
I. Kılıç Arslan, Anadolu'ya gelerek devletin başına geçti(1092). I. Kılıç Arslan, Bizans'a karşı Çaka
Bey ile ittifak kurdu. Ancak bir süre sonra Çaka Bey'in güçlenmesinden çekindiği için Bizans'ın da
kışkırtmaları ile Çaka Bey'i öldürtmüştür. Başa geçen 1. Mesut zamanında, II. Haçlı ordusu ile
başarılı savaşlar yapıldı. II. Kılıç Arslan, Denizli yakınlarında Miryakefalon da büyük bir Bizans
ordusunu yendi. Bu zafer ile Türkler Anadolu'ya kesin olarak yerleştiler(1176). II. Kılıç Arslan, III.
Haçlı seferini başarısızlığa uğrattı.
I. Mesud Devri
1116 tarinde Anadolu Selçuklu Devleti'nin başına geçti. Bir süre Danişmentlilere bağlı olarak hareket
etmek zorunda kaldı. 1147 tarihinde II. Haçlı seferi başladı. Haçlılar bozguna uğratıldı. Anadolu'daki
ilk bayındırlık ve kurumlaşma hareketleri bu dönemde başlamıştır.
Sultan I. Mesut 1155 tarihinde vefat etti.
2. Kılıç Arslan Devri
6. Sınıf Sosyal Bilgiler
I. Mesut'un 1155 tarihinde ölümü üzerine oğlu II. Kılıç Arslan başa geçti. 1176 tarihinde Miryakefalon
Savaşı'nda Bizanslılar bozguna uğratıldı. Bir daha Anadolu için "Türkler'in işgali altındaki ülke"
deyimi kullanılmadı. Miryakefalon'dan sonra Türkler'in Anadolu'ya yerleşmesi kesinleşti. 1178
tarihinde Danişmenliler Beyliği'ne son verildi. II. Kılıç Arslan, 1192 yılında öldü. Selçuklu tahtına
Gıyaseddin Keyhüsrev geçti.
Rükneddin Süleyman Şah Devri
Rükneddin Süleyman döneminde, Bizans vergiye bağlandı. Ermenilerle yapılan savaş kazanıldı.
Saltukoğulları Beyliğine son verildi. Anadolu Selçuklu Devleti, bu dönemde yükselme dönemine
girdi.
1. Gıyaseddin Keyhüsrev Devri
Süleyman Şah'ın 1204 yılında ölümü üzerine tahta Gıyaseddin Keyhüsrev yeniden geçti.
Karadeniz seferi sonunda Trabzon Rum Devleti'ni yendi. Akdeniz seferi sonunda Antalya'yı aldı.
Anadolu Selçukluları ilk kez Akdeniz'e indi. Antalya ithalat ve ihracat yapılan yer haline geldi.
Ticareti geliştirmek amacıyla Venedik'le ilk defa ticaret anlaşması yaptı. Ilk defa bir ticaret anlaşması
Venediklilerle bu dönemde yapıldı.
Gıyaseddin Keyhüsrev 1211 tarihinde öldü.
Izzeddin Keykavus Devri
Gıyaseddin Keyhüsrev'in 1211 yılında ölmesi üzerine tahta geçti. Trabzon Rum Imparatorluğu'nu
yenerek Sinop'u fethetti. Böylece Anadolu Selçukluları ilk defa Karadeniz'e ulaştı. Kıbrıs Krllığı ve
Venedik Cumhuriyeti ile ticaret antlaşmaları imzaladı.
I. Izzettin Keykavus 1220 yılında öldü.
KÖSEDAĞ SAVAŞI (1243)
Yıkılış Dönemi
Alaaddin Keykubat'ın ölümü üzerine oğlu II. Gıyaseddin Keyhüsrev tahta geçti.
Asya'da başlayan Moğol istilası birçok Türkmen boyunun Anadolu'ya göç etmesine neden oldu.
Baba Ishak, 1240 tarihinde devlete karşı ayaklandı.
1242 yılında Moğollar, Anadolu'ya girdi.
1243 yılında Kösedağ Savaşı'nda Selçuklular yenildi.
II. Gıyaseddin'in ölümü üzerine Rükneddin Kılıç Aslan tahta geçti.
Memlük hükümdarı Baybars Anadolu'yu Moğol baskısından kurtarmak için Anadolu'ya gelerek
Moğolları yenilgiye uğrattı.
ANADOLU SELÇUKLU BEYLIKLERI
Anadolu Selçuklu Devleti'nin 1243 Kösedağ Savaşı'nda yenilmesi ve gerileme dönemine girmesiyle,
Anadolu'nun çeşitli yerlerinde beylikler kurulmuştur. Bu beylikler genellikle birbirinden bağımsız
olarak kurulmuşlardır.
Anadolu'da kurulan bu beylikler, Moğolların Anadolu'yu işgal etmesiyle ortaya çıkan otorite
boşluğunu doldurmak için çalışmışlardır.
Bu beylikler Anadolu Türk birliğini sağlamaya çalışmışlardır. Bu beylikler Moğollar ve Bizans
Devleti ile savaşmışlardır.
ANADOLU TÜRK BEYLIKLERI
OSMANOĞULLARI: 1299 tarihinde, Osman Bey tarafından Söğüt ve Domaniç çevresinde
kurulmuştur. Kurulan Türk beylikleri içinde en uzun süre hüküm süren beyliktir. Diğer Türk
beyliklerini ele geçirerek, Anadolu Türk birliğini sağlamışlardır.
6. Sınıf Sosyal Bilgiler
KARAMANOĞULLARI: 1250 tarihinde Konya, Ermenek, Larende(Karaman) ve çevresinde kurulan
beyliğin kurucusu Nure Sofi olarak bilinir. Beyliğin en güçlü olduğu dönem ise Mehmet Bey
dönemidir. Mehmet Bey döneminde Türkçe resmi dil olarak kabul edilmiştir. Beylikler içerisinde
Osmanlı Devleti'ni en fazla uğraştıran beyliktir. Anadolu(Türkiye) Selçuklu Devleti'nin tek varisi
olduklarını iddia etmişlerdir. II. Bayezid döneminde 1487 tarihinde yıkılmıştır.
GERMIYANOĞULLARI: Kütahya merkez olmak üzere Yakup Bey tarafından kurulmuştur. Yakup
Bey'in vasiyeti üzerine II: Murat zamanında Osmanlı Devleti'ne katılmıştır.
HAMITOĞULLARI: Isparta ve Eğirdir çevresinde Dündar Bey tarafından kurulmuştur. 1425
tarihinde II. Murat tarafından beyliğe son verilmiştir.
MENTEŞEOĞULLARI: Muğla ve çevresinde Menteşe Bey tarafından kurulan beylik, 1424 tarihinde
II. Murat döneminde Osmanlı hakimiyetine girmiştir.
CANDAROĞULLARI: Kastamonu ve Sinop'ta Şemseddin Yamancandar tarafından kurulmuştur.
1384 tarihinde iki kola ayrılan beylik, Isfendiyar oğulları Beyliği adıyla varlığını sürdürmüştür. 1461
tarihinde Fatih tarafından beylik ele geçirilmiştir.
AYDINOĞULLARI: Birgi, Selçuk ve Tire'de kurulmuştur. Â
DULKADIROĞULLARI: Elbistan ve Maraş çevresinde kurulmuştur.
SARUHANOĞULLARI: Manisa ve çevresinde kurulmuştur.
ERETNA BEYLIĞI: Sivas ve çevresinde kurulmuştur.
KARASIOĞULLARI: Balıkesir ve çevresinde kurulmuştur.
KARAKOYUNLULAR: Erzurum - Musul arasında hüküm sürmüş Türk devletidir.
RAMAZANOĞULLARI: Adana - Maraş arasında kurulmuş bir Türk devletidir.
AKKOYUNLULAR: Diyarbakır başkent olarak kurulmuş bir Türk devletidir.
MIRYOKEFALON SAVAŞI(1176)
Anadolu Selçuklu Devleti ile Bizans arasında gerçekleşmiştir. 1071 Malazgirt Meydan Savaşı ile
Anadolu'nun kapıları Türklere açılmıştı. Türkler hızlı bir şekilde Anadolu da fetihler
gerçekleştiriyordu. Türklerin ilerlemesinden rahatsız olan Bizans, bu ilerlemeyi durdurmaya karar
verdi. Selçuklu komutanı 2. Kılıçarslan ile Bizans hükümdarı Manuel Komnenos 1176 tarihinde
Miryakefalon mevkiinde karşılaştı. 100.000 kişilik bir orduya sahip olan 2. Kılıçarslan, Bizans
ordusunu Miryakefalon da sıkıştırdı. Bizans ordusu bozguna uğratıldı. Bizans hükümdarı Manuel, geri
çekilmek zorunda kaldı.
Bu zafer Türkler için çok önemlidir. Bu zafer ile Türklerin Anadolu'dan atılamayacağı anlaşıldı.
Türkler Anadolu'ya kesin olarak yerleşti.
HAÇLI SEFERLERI
Avrupa da yaşayan Hıristiyan devletlerin, Türk ve Islam ülkeleri üzerine düzenledikleri seferlerdir.
Sefere katılan kişilerin üzerlerinde "haç işareti" bulunmasından dolayı haçlı seferleri denilmiştir.
Haçlı Orduları, Türk ve Islam ülkeleri üzerine 8 haçlı seferi yapmışlardır. Bu seferlerden ilk 4 tanesi
Anadolu üzerinden, sonraki 4 seferde deniz yoluyla gerçekleştirilmiştir.
HAÇLI SEFERLERININ SEBEPLERI
1- Ekonomik Sebepler
a) Fakir Avrupalıların, Islam ülkelerinin zenginliklerini elde etme düşüncesi.
b) Türk ve Islam devletlerinin elinde bulunan önemli ticaret yollarını ele geçirme düşüncesi.
c) Avrupa da baş gösteren işsizlik sorunu.
2- Siyasal Sebepler
a) Türklerin Anadolu'daki ilerlemeleri.
b) Bizans'ın, Türklere karşı Avrupa'dan yardım istemesi.
c) Avrupa da, macera arayan bir sınıfın ortaya çıkması.
3- Dini Sebepler
a) Müslümanların elinde bulunan Kudüs, Antakya, Iskenderiye gibi kutsal şehirlerin alınmak
istenmesi.
b) Kluni tarikatının faaliyetleri.
c) Papanın, Hıristiyanları Müslümanlara karşı kışkırtması.
d) Hıristiyanlığı yayma düşüncesi.
6. Sınıf Sosyal Bilgiler
HAÇLI SEFERLERININ SONUÇLARI
1- Ekonomik Sonuçları
- Akdeniz limanları önem kazandı. Ticaret gelişti.
- Anadolu yakılıp, yıkıldı, büyük zararlara uğradı.
- Venedikliler bu seferler sonunda zenginleştiler.
2- Siyasal Sonuçları
- Derebeylik rejimi güç kaybetti.
- Merkezi krallıklar güçlendi.
-Â Â Türklerin Avrupa'ya geçişleri ve Istanbul'un Fethi 200 yıl gecikti.
-Türklerin Islam dünyası üzerindeki etkinlikleri arttı.
3- Dini Sonuçları
-Papa ve Din adamlarının otoriteleri sarsıldı. Ilerideki Reform hareketlerine
Zemin hazırladı.
-Kudüs'ü geri alamadılar (Amaçları gerçekleşÂ¬medi).
4- Kültürel Sonuçları
-Â Â Kağıt, pusula, barut, matbaa gibi uygarlık değerleri Avrupa'ya taşındı.
-Arap rakamlar, logaritma, cebir, satranç Haçlı Seferleri sonucunda Avru¬pa'ya geçti.
-Bu taşınan değerler ve bilgiler ilerideki aydın¬lanma çağına zemin hazırlamıştır.
OSMANLI DEVLETI'NIN KURULUŞU
Kayı boyuna ait Ertuğrul Gazi yönetimindeki aşiret Anadolu Selçukluları zamanında Ankara
dolaylarına yerleştirilmişlerdi. Sonraki süreçte Osman Bey idaresindeki Kayı Türkleri Eskişehir ve
Söğüt çevresine yerleştiler.
Osman Gazi Karaca hisar Inegöl Yenişehir ve Bilecik yörelerini fethedince çevredeki Bizans tekfurları
ordu kurdular Bu ordu, Osman Gazi idaresindeki birlikler tarafından Koyunhisar (Bafeon) Savaşında
yenilgiye uğratıldı (1302). Böylece Osmanlılar ilk zaferlerini kazandılar.
Orhan Gazi Dönemi (1324-1362)
1.Bursa fethedildi ve başkent yapıldı.
2.Iznik'in fethine girişildi. Bunu önlemek isteyen Bizans kralının kurduğu ordu Maltepe (Pelekonon)
Savaşında yenilgiye uğratıldı (1329). Böylece Osmanlılar, Bizans devletiyle doğrudan yaptıkları bu
savaşı kazandılar. Savaştan sonra Iznik başkent yapıldı.
3.Bizansta taht kavgasına giren Kantakuze'ne yardım edildi. Bu yardım karşılığında Gelibolu'daki
Çimpe Kalesi kazanıldı. Gelibolu'nun fethine girişildi. Kazanılan Tekirdağ dolaylarına Anadolu'dan
getirilen Türkler yerleştirildi.
4.Karesi Beyliğine son verildi. Rumeli'ye geçiş yolu Çimpe kalesiyle birlikte açılmış oldu.
5.Divan teşkilatı kuruldu. Yaya ve Müsellem (atlı) askerlerden ilk düzenli ordu kuruldu. Böylece
beylikten devlete geçiş sağlandı.
I. Murat Dönemi (1362-1389)
1.Karamanlıların kışkırtması nedeniyle Ankara'yı idrelerine alan Ahilerden Ankara geri alındı.
2.Rumeli'de yapılan Sazlıdere Savaşı kazanıldı. Bundan sonra Edirne fethedildi (1363)
3.Papalık Edirne'nin fethine tepki olarak propaganda yaptı Bunun sonucu balkanlı uluslar Haçlı
Ordusu kurdular. Haçlılar Sırpsındığı Savaşında yenilgiye uğratıldı (1364).
4.Sırpların kurduğu haçlı ordusu Çirmen Savaşında yenilgiye uğratıldı. (1371)
5.Hamitoğulları Beyliğinden Toprak satın alındı.
6.Karamanlılar, Osmanlıların Anadolu'ya yönelmesine karşı çıktılar Osmanlıların yaptıkları savaşla
karamanlılara üstünlüklerini kabul ettirdiler.
7.Balkanlarda bir Osmanlı akıncı birliği Ploşnik Savaşında yenilgiye uğratıldı. Bundan yararlanan
Sırplar Osmanlıları Balkanlardan atmak için birleşik Haçlı ordusu kurdular. I. Murat, bu haçlı
ordusunu I. Kosova Savaşında yenilgiye uğrattı (1389) Ancak Savaş sonunda I. Murat bir Sırplının
saldırısıyla öldü.
Yıldırım Beyazıt Dönemi (1389-1402)
6. Sınıf Sosyal Bilgiler
1.I. Murat'ın kararı üzerine hükümdar oldu. Taht kavgasına gireceğinden şüphelendiği kardeşi Yakup'u
öldürttü.
2.Karamanlılar dahil Batı Anadolu'daki beyliklere son verdi. Böylece büyük ölçüde siyasi birliği
sağladı.
3.Istanbul'u ilk kez kuşattı. Bunun üzerine Batı Avrupa uluslarının katılımıyla büyük bir Haçlı ordusu
kuruldu. Yıldırım Beyazıt bu orduyu Niğbolu Savaşında yendi (1396).
4.Yıldırım Beyazıt Bizans'ı ikinci kez kuşattı. Karadenizden Bizans'a gelecek yardımları önlemek için
Anadolu Hisarını (Güzelce Hisarı) yaptırdı. Kuşatma sürerken Doğu Anadolu'da Timur tehlikesi
belirdi. Bunun üzerine Bizans'la anlaşma yapılarak kuşatma kaldırıldı. Bu anlaşmaya göre:
a)Bizans yıllık vergi verecek.
b)Istanbul'da bir Müslüman Mahallesi kurulacak
c)Haliç'e bir Osmanlı birliği yerleştirilecek.
Ankara Savaşı (1402)
Nedenleri
1.Timur'a topraklarını kaptıran Karakoyunlu ve Celayir hükümdarlarının Osmanlı Devleti'ne
sığınmaları Timur'un bunları kendisine teslim edilmesini istemesi.
2.Yıldırım Beyazıt'ın, beyliklerine son verdiği Anadolu beylerinin Timur'dan yardım istemeleri.
3.Timur'un, kendi üstünlüğünün tanınmasını istemesi.
Ankara Savaşını Timur kazandı.
Sonuçlar
1.Anadolu'da siyasi birlik bozuldu. Bu durum savaşın en önemli sonucudur. Çünkü beylikler yeniden
kurulmuştur.
2.Yıldırım Beyazıt öldü ve oğulları arasında taht kavgaları başladı.
3.Yıldırımın oğulları arasındaki taht kavgası döneminde (fetret devrinde) devlet dağılma tehlikesi
geçirdi. 11 yıl süren bu kavgayı Çelebi Mehmet kazanmıştır.
Çelebi Mehmet Dönemi (1413-1421)
1.Bozulan devlet kurumlarını yeniden sağlamlaştırdı. Anadolu'da otoriteyi yeniden sağladı. Böylece
devleti dağılmaktan kurtardı. Bu çalışmalarından dolayı Çelebi Mehmet devletin ikinci kurucusu
sayılmıştır.
2.Ege denizinde Venediklilere ait Adalardan Anadolu kıyılarına saldırılar oldu. Bundan dolayı
Venediklilerle ilk büyük deniz savaşı yapıldı. Osmanlının deniz gücü zayıftı. Osmanlılar yenildi.
Bizans'ın araya girmesiyle anlaşma yapıldı.
3.Fetret dönemindeki siyasi ve sosyal sorunları gerekçe gösteren Şeyh Bedrettin isyan çıkardı. Rumeli
de çıkan bu isyan bastırıldı. (1420)
4.Timur'un Semerkant'a götürdüğü Mustafa Çelebi geri dönerek taht kavgasına girdi. Mücadeleyi
kaybedince Bizans'a sığındı. Bu kişinin gerçek Şehzade Mustafa Çelebi olmadığı iddia edildi. Bundan
dolayı bu olaya "Düzmece Mustafa Olayı" denilmiştir.
II. Murat Dönemi (1421-1451)
1.Bizans Devleti Mustafa Çelebi'nin başlattığı taht kavgasını yeniden destekledi. II. Murat bu
mücadeleyi kazandı. Mustafa Çelebi öldürüldü.
2.Karaman ve Germiyan Beyleri Osmanlının otoritesini sarsmak için II. Muratın kardeşi Şehzade
Mustafa'yı taht kavgasına sürüklediler. II. Murat bu mücadeleyi kazandı.
3.Osmanlı orduları Balkanlarda Macarlarla yaptıkları savaşları kaybettiler. Bunun üzerine II. Murat
barış istedi. Macarlarla Edirne Segedin Anlaşması imzalandı (1444). Anlaşmaya göre
a)10 yıl savaş olmayacak.
b)Tuna sınır sayılacak.
4.II. Murat iktidarı küçük yaştaki II. Mehmet'e bıraktı. Ancak devlet adamları arasında sorunlar çıktı.
Macarlar anlaşmayı bozdular. II. Murat yeniden padişahlığa geldi. Macarlar Varna Savaşında
yenilgiye uğratıldı (1444).
5.II. Murat iktidarı tekrar bıraktı. Yine aynı sorunlar çıktı. II. Murat tekrar padişahlığa geldi.
Macarların yönetimindeki haçlı ordusunu II. Kosova Savaşında yenilgiye uğrattı (1448). Balkanlı
uluslar bir daha saldırı düzenlemediler. Böylece Osmanlıların Balkanlara yerleşmesi kesinleşmiştir
"BIR RÜYADAN DOÄzAN DEVLET: OSMANLILAR"
6. Sınıf Sosyal Bilgiler
Osman Bey sık sık Şeyh Edebalı'nın ziyaretine gider öğütlerini dinlerdi. Misafir olarak kaldığı bir
gecede gördüğü rüya şöyle idi. Şey Edebalı'nın koynundan çıkan bir ay geldi kendi koynuna girdi.
Göğsünden bir ağaç bitti. Öylesine büyük bir ağaç oldu ki dalları gökleri, kökleri tüm dünyaya sardı.
Gölgesi bütün yeryüzünü tuttu. Insanlar o ağacın gölgesinde toplandılar. Ulu dağlara ve dağların
eteğinden çıkan coşkun sulara hep o ağaç gölge etti.
Osman Bey rüyasını Şeyh Edebalı'ya anlatır. Edebalı rüyayı şöyle yorumlar:"Oğul Osman, Hak Teala
sana ve soyuna hükümranlık verdi mübarek olsun, kızım Malhun Hatun senin helalin olsun."der.
Edebalı'nın bu yorumu üzerine Osman Gazi Malhun Hatun(Rabia Bala Hatun)ile evlenir.
Bu rüyadan doğan Osmanlı Devleti tam 6 asır Devlet-i Muazzama olarak üç kıt'a da hüküm sürdü.
Osman Gazi'nin soyundan gelen Padişahlardan bazıları 50 yıl bazıları birkaç ay Tahtta kaldı. Büyük
bir devlet kuran Osman Gazi öldüğünde kendisinden geriye şahsi mirası olarak bir atı bir kılıcı bir
çizme ve birde çadırı
ŞEYH EDEBALI'NIN OSMAN GAZI'YE NASIHATI
Oğul,
Insanlar vardır, şafak vaktinde doğar
Akşam ezanında ölürler.
Avun oğlum avun,
Güçlüsün, kuvvetlisin, akıllısın, kelamlısın
Ama bunları nerede, nasıl kullanacağını bilmezsen
Öfken ve nefsin bir olup aklını yener,
Sabah rüzgarlarında savrulur gidersin.
Daima sabırlı, sebatlı ve iradene sahip olasın.
Dünya senin gözlerinin gördüğü gibi büyük değildir.
Bütün fethedilmeyen gizemler, bilinmeyenler,
Görülmeyenler,
Ancak senin erdemlerinle
Gün ışığına çıkacaklar.
Ananı-atanı say. Bereket büyüklerle beraberdir.
Bu dünya inancını kaybedersen
Yeşilken çorak olur, çöllere dönersin.
Açık sözlü ol.
Her sözü üstüne alma, gördün söyleme, bildin bilme.
Sevildiğin yere sık gidip gelme.
Kalkar itibarın, muhabbet olmaz.
Üç kişiye acı:
Cahiller arasındaki alime,
Zenginken fakir düşene,
Hatırlı iken itibarını kaybedene.
Unutma ki! Yüksekte yer tutanlar
Aşağıdakiler kadar emniyette değildir.
Haklı olduğunda mücadeleden korkma.
Bilesin ki atın iyisine doru,
Yiğidin iyisine deli derler...
OSMANLI DEVLET YÖNETIMI
Osmanlı Devleti'nde yönetim;
1- Merkez Yönetimi
2- Taşra Yönetimi
Olmak üzere ikiye ayrılırdı.
1- Merkez Yönetimi:
Divan: Din ve devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı en yüksek kuruldur.
Divan Üyeleri:
6. Sınıf Sosyal Bilgiler
Padişah başkanlığında;
a) Vezir-i Âzam (Sadrazam)
b) Vezirler
c) Nişancı
ç) Kazasker
d) Defterdar
e) Şeyhülislam
f) Kaptan-ı Derya
OSMANLI TOPLUM YAPISI
Osmanlı Devleti'nde halk; Askerler ve Reaya diye ikiye ayrılırdı.
1- Askerler: Devlet ileri gelenleri, askerler, memurlardan oluşan, devlet işleriyle ilgilenen kişilerdir.
2- Reaya: Köylüler, zanaatkarlar, tüccarlardan oluşan halk grubudur. Müslüman ve Gayri Müslim halk
reayayı oluştururdu. Köyde yaşayanlar tarım ve hayvancılıkla, şehirde yaşayanlar ise zanaat ve
ticaretle uğraşırdı.
OSMANLI DEVLETI'NDE ORDU SISTEMI
Osmanlı Devleti 1299-1922 tarihleri arasında yaklaşık 623 yıl hüküm sürmüş güçlü bir devlettir. Bu
kadar uzun süre Üç kıtaya hakim olmasının sebepleri arasında birçok sebep vardır. Bu sebeplerin en
önemlilerinden birisi de güçlü bir orduya ve askeri sisteme sahip olmasıdır.
Osmanlı Devleti'nde ilk askeri teşkilat, Orhan Bey zamanında kurulmuştur. Orhan Bey'den itibaren
güçlenen Osmanlı ordusu kara ve denizde güçlenerek, başarılar kazanmıştır.
Osmanlı kara ordusu, Kapıkulu Askerleri, Eyalet Askerleri ve Yardımcı Kuvvetlerden oluşmaktaydı.
Osmanlı ordusunun belkemiği sayılan Yeniçeri Ocağı, I. Murat zamanında kurulmuştur. Bu ocak,
Osmanlı Devleti'nin kuruluş ve yükselme dönemlerinde çok önemli başarı elde etmiştir. Duraklama
döneminde bozulmaya başlayan bu ocak, Osmanlı Devleti için sorun oluşturunca II. Mahmut
tarafından 1826 tarihinde kaldırılmış, yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye isminde yeni bir ordu
kurulmuştur.
OSMANLI ORDUSU
1- Kara Kuvvetleri
A) Eyalet Askerleri
a) Tımarlı Sipahiler
Tımarlı Sipahiler, Eyalet askerlerinin dolayısıyla Osmanlı Ordusu'nun en önemli kesimiydi. Tımarlı
sipahiler Türklerden oluşurdu. Tımarlı sipahiler tımar sahiplerinden ve bunların beslemekle yükümlü
oldukları askerlerden meydana gelirdi. Bir seferden 2-3 ay önce tımarlı sipahilere hazır olmaları
emredilirdi. Bütün sipahilerin sefere katılması zorunluydu. Sipahilerin subaylarına Alaybeyi denirdi.
Her alaybeyi 1000 sipahiyi kumanda ederdi. Silahları kılıç, ok-kalkan, mızrak idi. Her sipahiye bir de
at verilirdi. Başlarında miğfer üstlerinde zırh bulunurdu. Tımarlı sipahiler atlı olduğundan hızlı hareket
edebilirlerdi. Bu nedenle düşmanı çember içine almak ve kaçan düşmanı kovalamak onların göreviydi.
Akıncılar sınır boylarında oturur, seferde ordunun güvenliğini sağlardı. Bir kaç dil bilen tımarlı
sipahiler istihbarat görevi yaparlardı. Barış zamanında ise düşman topraklarına akınlar düzenlenirdi.
Ayrıca onların eğittiği askerlere cebelü denirdi.
b) Azaplar
Anadolu beyliklerinde, donanma hizmetinde kullanılan asker. Osmanlı teşkilatında hafif yaya askeri.
Azab, Arapçada evli olmayan, bekar erkek demektir. Yaya azabları, harp vukuunda, ihtiyaca göre 20
veya 30 haneden bir kişi alınmak suretiyle toplanırdı. Diğer haneler de, seçilen bu azabların masraf ve
iaşelerini karşılamakla mükellef tutulurdu. Askerden kaçmaması için, her azabın bir kefili vardı.
Kaçtığı takdirde masraf bu kişiden alınırdı. Azablar, vergiden muaftılar. Kara savaşlarında düşmanın
ilk saldırısını karşılamak, azabların vazifesiydi. Düşmanı ilk önce ok yağmuruna tutan Azablar, göğüs
göğse harbe girdiklerinde, belli bir plan dahilinde iki yana açılırlar ve düşmanı topçu kuvvetleri ile
karşı karşıya bırakırlardı. Işte bu anda Osmanlı topçusunun seri atışı sonunda, düşmana öldürücü darbe
indirilmiş olurdu.
c) Akıncılar
Akıncılar Osmanlı Devleti askeri teşkilatında sınır bölgelerinde, düşman memleketlerine ani baskınlar
tertipleyerek yıpratma harekatında bulunan hafif süvari gruplarına verilen isim. Akıncılar, bazılarının
6. Sınıf Sosyal Bilgiler
zannettikleri gibi yağma gayesiyle düşman içine giren ve hayatlarını talanla kazanan askeri bir birlik
değildi. Akıncıların vazifeleri, akın yapmakla kalmayıp, aynı zamanda düşmanın durumunu, yolları ve
kuvveti hakkında bilgi toplamak gibi istihbarat görevini de yerine getirirlerdi. Bu görevlerini esasa
bağlayan kanunları vardı. Akıncılık, babadan oğula geçerdi ve yalnızca Türklere has askeri bir sınıftı.
Bunlar, şimdiki askeri teşkilattaki komando birliklerine benzetilebilir.
B) Kapıkulu Askerleri
a) Kapıkulu Piyadeleri
a1) Acemi Ocağı
a2) Yeniçeri Ocağı
a3) Topçu Ocağı
a4) Top Arabacıları Ocağı
a5) Lağımcı Ocağı
b) Kapıkulu Süvarileri
b1) Sipahi
b2) Silahtar
b3) Sağ Garipler
b4) Sol Garipler
b5) Sağ Ulufeciler
b6) Sol Ulufeciler
C) Yardımcı Kuvvetler
2- Deniz Kuvvetleri
Deniz Kuvveti Ile Ilgili Kavramlar
Kaptan-ı Derya: Deniz Komutanı
Levent: Deniz Askeri
Reisler: Küçük tekne kaptanıdır.
Forsalar: Osmanlı askeri sınıfı.
Tayfalar: Osmanlı askeri sınıfı.
OSMANLI DEVLETI'NDE TOPRAK YÖNETIMI
Osmanlı Devleti'nde toprakların tamamına yakını devletin malı sayılırdı. Devlet, toprakları işlenmesi
karşılığı halka vermişti. Halk bu toprakları eker - biçer gelirinden devlete vergi verirdi. Devlet,
toprağın işlenmesini denetler ve toprak boş kalmazdı. Toprağını boş bırakanlardan alınır ve başkasına
verilirdi. Böylece üretim devam ederdi.
Osmanlı Toprak Sistemi
1- Devlete Ait Topraklar(Miri Arazi):
a) Has
b) Zeamet
c) Tımar
2- Mülk Topraklar: Hizmetlerinde başarı gösteren kişilere verilen, babadan oğula geçebilen
topraklardır.
3- Vakıf Topraklar: Geliri hastane, camii, medrese gibi kurumlara bırakılan topraklardır.
OSMANLI DEVLETI'NDE DIN VE INANIŞ
Osmanlı Devleti topraklarında din olarak Islamiyet benimsenmiştir. Osmanlı padişahları da Islamiyet'i
din olarak seçmiş ve Islam'ın getirdiği kurallara harfiyen uymuşlardır. Osmanlı padişahları Islamiyet'i
yaymayı kendilerine vazife bilmişler ve yaptıkları seferler sonunda ele geçirdikleri yerlerde
Islamiyet'in yayılması için çalışmışlardır.
Osmanlı Devleti'nde kanunlar belirlenip, uygulanırken Kuran ve Hadis temel kaynak olarak
belirlenmiş ve Şer'i Hukuk ile Örfi Hukuk birlikte uygulanmıştır.
Osmanlı Devlet yönetiminde, yapılacak bir işin, alınacak bir kanunun, Islam Dini'ne uygunluğunu
"Şeyhülislam(Müftü)" denetler ve "Fetva" ismi verilen kararı verirdi. II. Murat döneminde kurulan
Şeyhülislamlık makamının ilk Şeyhülislamı Molla Şemseddin Fenari'dir.
Osmanlı Devleti'nin kuruluşunun ilk yıllarından itibaren Islamiyet'in yayılması için Ahilik, Babailik,
Mevlevilik gibi tarikatlar büyük rol oynamışlardır.
6. Sınıf Sosyal Bilgiler
Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferi'nden sonra Halifelik Osmanlı Devleti'ne geçmiştir. Osmanlı
Devleti, bu olaydan sonra Islam'ın koruyuculuğunu üstlenmiştir.  Â
Osmanlı Devleti'nde din ve inanış çok önemli bir kavramdı. Ülke de çeşitli dinlere inanan insanlar,
toplumlar, milletler bulunmaktaydı. Islamiyet başta olmak üzere, Hıristiyanlık, Musevilik gibi dinlere
inanan insanlar, dini yönden serbestlik içindeydi. Hiç kimseye, dininden dolayı ayrım yapılmaz,
herkes kanun önünde eşit sayılırdı.
OSMANLI YENI BAŞKENTINDE
ISTANBUL'UN FETHI
(29 MAYIS 1453)
ISTANBUL'UN FETHI, NEDENLERI VE SONUÇLARI
II. Murat'ın ölümünden sonra, yerine oğlu II. Mehmet (Fatih) ikinci defa Osmanlı tahtına çıktı.
II. Mehmet devletin iç ve dış güvenliğinin sağlanması, Balkanlardaki ilerlemenin devamı için
Istanbul'un mutlaka alınması gerektiğine inanıyordu. Bu nedenle hükümdar olduktan hemen sonra
Istanbul'un fethi için hazırlanmaya başladı.
Istanbul'un Fethinin Nedenleri
1. Osmanlı Devleti'nin Rumeli ve Anadolu'daki topraklarını birleştirme düşüncesi,
2. Bizans'ın, Avrupa'yı Türklere karşı her fırsatta kışkırtması ve Haçlı seferlerinin düzenlenmesine yol
açması,
3. Bizans'ın, Anadolu beyliklerini Osmanlı Devleti'ne karşı kışkırtması. Osmanlı şehzadelerini isyan
etmeleri için kışkırtması. Bu nedenle Anadolu Türk siyasal birliği ve Osmanlı Devleti'nin güvenliği
açısından tehdit oluşturması,
4. Bizans'ın konumundan dolayı, Türk ordularının Rumeli'den Anadolu'ya, Anadolu'dan Rumeli'ye
geçerken çeşitli zorluklarla karşılaşması,
5. Ekonomik yönden gelişmek isteyen Osmanlı Devleti'nin Istanbul'u alarak kara ve deniz ticaret
yollarına egemen olmak istemesi,
6. Istanbul'un alınması durumunda, Avrupa devletlerinin Türkleri Balkanlardan atma ümidinin
kırılacak olması.
Kısaca; II. Mehmet, Batı dünyasına üstünlük sağlamak, Anadolu ve Rumeli topraklarının güvenliğini
ve bütünlüğünü sağlamak, Islam dünyasında itibar kazanmak, Türk ekonomisini canlandırmak gibi
amaçlarla Istanbul'un fethi için hazırlıklara başladı.
7. Hz. Muhammed'in Istanbul hakkındaki hadisi.
Fetih için Yapılan Hazırlıklar
II. Mehmet padişah olduktan hemen sonra, Istanbul'un fethi için hazırlıklara başladı. Istanbul tarih
boyunca birçok kez değişik milletler tarafından kuşatılmış fakat alınamamıştır. (Avarlar, Araplar ve
Bulgarlar gibi). Osmanlı hükümdarlarından; Yıldırım Beyazıt, Musa Çelebi ve II. Murat'ta şehri
kuşatmış fakat alamamışlardı. Bütün bunları dikkate alan II. Mehmet, şehrin fethi için gereken planları
hazırladı.
II. Mehmet'in fetih için yaptığı hazırlıklar
6. Sınıf Sosyal Bilgiler
1. Bizans'a, Karadeniz'den gelecek yardımları engellemek ve kuşatma sırasında üs olarak kullanılmak
üzere Yıldırım Beyazıt zamanında yapılmış olan Anadolu Hisarı'nın (Güzelce Hisar) karşısına Rumeli
Hisarı'nı (Boğazkesen) yaptırıldı.
2. Boğazlardan gelebilecek yardımları engellemek ve Istanbul'u denizden de kuşatmak amacıyla 400
parçalık büyük bir donanma kuruldu.
3. Bizans'ın, Istanbul çevresindeki kaleleri ele geçirildi.
4. Surların üzerinden aşırtma gülleler atacak havan topları yapıldı.
5. Edirne'de, Istanbul surlarını yıkmak için büyük toplar döktürdü. Bu topların planlarını Fatih'in
kendisi çizdi.
6. Surlara yaklaşmayı ve tırmanmayı kolaylaştırmak amacıyla tekerlekli kuleler yaptırıldı.
7. Kuşatma sırasında sınırların güvenliği için Macaristan, Sırbistan, Eflak, Venedik ve
Karamanoğulları'yla barış anlaşmaları yapıldı.
8. Avrupa'dan gelebilecek yardımları önlemek için Balkanlara ordu gönderildi.
Bizans'ın Savunma Hazırlıkları
Osmanlı Devleti'nin hazırlıklarını gören Bizans imparatoru Kostantin;
* Haliç'ten gelebilecek Türk saldırılarına karşı Haliç'in ağzını zincirle kapattı.
* Surları ve kaleleri tamir ettirdi. Halktan bir kısmını askere aldı.
* Halkı silahlandırdı.
* Avrupa devletlerinden yardım istedi.
* Bizanslıların en önemli silahlarından biri de hem karada hem de suda yanabilen Grejuva ateşiydi.
Istanbul'un Kuşatılması ve Fethi
Hazırlıklarını tamamlayan II. Mehmet, 5 Nisan 1453'te Istanbul önlerine geldi. Şehri karadan ve
denizden kuşattı. Bizans imparatoru, Osmanlıların Istanbul'u savaşsız terk etmeleri teklifini kabul
etmedi.
6 Nisan 1453'ten itibaren Istanbul kuşatması ve taraflar arasında çatışmalar başladı. 21-22 Nisan
gecesinde 72 parçalık Osmanlı donanması kızaklardan kaydırılarak Haliç'e indirildi. Bu durum
Bizans'ın işini zorlaştırdı. 53 gün süren kuşatma, 29 Mayıs 1453'te şehrin düşmesiyle sona erdi.
Istanbul'un Fethinin Sonuçları
Istanbul'un fethi hem Türk hem de dünya tarihi açısından önemli sonuçlara yol açtı.
Bu sonuçlar;
. Istanbul yeni başkent oldu.
* Bizans imparatorluğu sona erdi.
* Avrupa, Türklere karşı Hıristiyanlığın doğu kalesi olan Istanbul'u kaybetti. Böylece Osmanlı Devleti
Avrupa'ya karşı siyası bir üstünlük kazanmış oldu.
6. Sınıf Sosyal Bilgiler
* Osmanlı Devleti'nin Rumeli ve Anadolu toprakları arasında bütünlük sağlandı.
* Avrupalıların, Türkleri Balkanlardan çıkarma ümidi kalmadı. Türkler için Balkanlarda daha güvenle
yerleşme imkanı doğdu.
* Türk ordularının doğuda ve batıda daha güvenle ilerlemesi sağlandı.
* Osmanlı Devleti'nin başkenti Edirne'den Istanbul'a taşındı.
* II. Mehmet Fatih unvanını aldı.
* Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Devri sona ererek Yükselme Devri başladı.
* Osmanlıların Islam dünyasında saygınlığı arttı.
* Hıristiyanlığın Ortodoks Mezhebi (Ortodoks Patrikliği) Osmanlı himayesine alınarak din ve vicdan
özgürlüğü sağlandı.
* Karadeniz ile Akdeniz arasındaki ticaret yolunun denetimi, Türklerin eline geçti. Böylece Osmanlı
ekonomisi güçlendi. Türk deniz ticareti gelişti.
* Ticaret yollarının Türklerin eline geçmesi üzerine Avrupalılar doğuya giden yeni yollar aramaya
başladı. Avrupalıların doğu ülkelerine giden yeni yol arayışları Coğrafi Keşiflere neden oldu.
Orta Çağ sona erip Yeni Çağ başladı.
Büyük topların, surları yıktığı görüldü. Topun savaşlardaki önemi arttı. Bu durum, Avrupa'da feodalite
rejiminin yıkılmasını kralların güçlenmesini sağladı.
6. Sınıf Sosyal Bilgiler