topraklama

TOPRAKLAMA
►Elektrikli cihazların herhangi bir elektrik kaçağı tehlikesine karşı
gövdelerinin bir iletkenle toprağa gömülü vaziyetteki topraklama
sistemine bağlanması yöntemi
►Böylece cihazda elektrik kaçağı varsa, dokunduğumuzda elektrik
akımı bizim üzerimizden değil, direnci daha az olan toprak hattı
üzerinden geçer ve çarpılma tehlikesi ortadan kalkmış olur.
►Topraklama sayesinde cihaz üzerindeki kaçak akımlar ve statik
elektrik toprağa akacaktır böylece canlıların can güvenliği
sağlanacak
ve
cihazların
zarar
görmesi
önlenecektir.
Topraklamanın amacı; meydana
gelebilecek bir hata durumunda
oluşacak akım ve dokunma
gerilimlerinin
insan
hayatını
tehlikeye sokacak mertebede
olmasını
önlemek
veya
bu
tehlikeli gerilimleri tamamen
ortadan kaldırmaktır.
Elektrik sistemlerinin devamlılığı ve insan hayatını güvenceye almak
için elektrik sistemlerinde , gerilim altındaki kısımlar yalıtılırlar.
►Topraklamanın görevini yapabilmesi için cihazın gövdesinden
toprağa kadar olan elektriksel direncin yeterince düşük olması
gerekir.
►Toprağa geçiş direncini azaltabilmek için topraklama elektrodları
derine gömülür uzun tutulur ve iletkenliği daha fazla olan toprak
bulunmaya çalışılır.
►Örnek olarak toprak altında ıslaklığın başladığı noktaya elektrodlar
gömülür.
►Binanın elektrik sistemini döşeyen elektrikçi binanın dışında
toprağa belirli bir büyüklükte bir bakır çubuk veya bakır levha
çakar/gömer.
►Bu bakır çubuğa bağlı bir kabloyu binanın girişindeki faz ve nötr’ün
binaya ilk girdiği ana elektrik kutusuna kadar getirir.
► Bu noktadan itibaren, tüm binaya, tüm dairelere bir faz, bir nötr
ve bir de toprak hattı gider.
►Topraklı prizlerde ortadaki iki giriş; faz ve nötr’e bağlı iken, dış
taraftaki
metal
çıkıntılar
da
toprak
hattına
bağlanır.
Topraklama Tesisatı Türleri
► Çubuk elektrotla topraklama tesisatı
► Kazayağı biçiminde topraklama tesisatı
► Levha elektrodu ile topraklama tesisatı
► Şerit elektrot ile yapılan topraklama tesisatı
► Metal elektrotlarla topraklama tesisatı
► Yer altı su boruları ile topraklama tesisat
ELEKTROT
Toprağa gömülü ve toprakla iletken bir bağlantısı olan veya beton içine
gömülü, geniş yüzeyli bağlantısı olan iletken parçalarıdır.
Topraklayıcı olarak aşağıdaki malzemeler kullanılabilir
 Çubuk topraklayıcı veya boru topraklayıcı
 Şerit veya örgülü iletken topraklayıcı
 Levha topraklayıcı
1) Derin (Çubuk)
Topraklayıcı
Boru ya da profil çelikten
yapılan ve toprağa çakılarak
kullanılan
topraklayıcılardır.
Çubuk topraklayıcılar yere
olabildiğince
dik
olarak
çakılmalıdır.
2) Levha Topraklayıcı
► Dolu ya da delikli levhalardan yapılan
topraklayıcılardır. Bunlar genel olarak diğer
topraklayıcılara göre daha derine gömülür.
► Levha topraklayıcılar zemine dikey olarak
gömülmelidir
3) Şerit Topraklayıcı
►Şerit, yuvarlak iletken ya da örgülü iletkenden yapılan ve genellikle
derine gömülmeyen topraklayıcılardır.
► Zemin koşulları elverişli ise, şerit topraklayıcılar genel olarak 0,5 ila 1 m
derinliğe gömülmelidir.
Topraklama Direncinin Azaltılması İçin Alınacak Önlemler
Mümkün ise, aşağıdaki toprak tiplerinden biri seçilmelidir.
• Islak bataklık zemin.
• Kil, balçıklı toprak, sürülebilir toprak, killi toprak, az miktarda
kum ile karışık killi toprak veya balçık.
• Değişik oranlarda kum ile karışık kil veya balçık, çakıl ve taşlar.
• Rutubetli ve ıslak kum.
• Kuru kum, çakıllı tebeşir, kireçtaşı, granit ve çok taşlı zeminler ve
genç kayaların zemine çok yakın olduğu alanlardan kaçınılmalıdır.
Nem Miktarının Arttırılması:
Elektrodun etrafındaki toprağın nemi ırmak veya yer altı suları ile arttırılır. Maksada en
elverişli olanlar rutubet miktarının toprak ağırlığının %15-25' ine kadar yükseltilmesiyle
elde edilir; ve bu halde geçiş direnci yarı yarıya indirilmiş olur.
Tuz İlavesi
Su ağırlığının 1/2'i oranında tuz ilave edilecek olursa geçiş direnci %20 oranında azaltılmış
olur.
Çimli humus ve Tarla toprağı ilavesi
Bu usul taşlı, kayalı, çakıllı zeminlerde kullanılmak için çok elverişlidir.
Topraklama İşlem Sırası
► Topraklama için çukur kazılır.
► İletken kablo ve kullanılacak lama iletken malzemesi trafoya kadar çekilir.
► Direğin belirli yerlerine bağlantı yapılır.
► Trafo üzerinde bulunan topraklama aparatına bağlantı yapılır.
► İletken toprağa gömülen levha veya çubuk malzemeye kaynak edilir.
► Metal levha gömülür ve toprak ile kaplanır.
► Yüzeysel topraklayıcılar 0,5 mt. ile 1 mt. arasında bir derinliğe yerleştirilmelidir.
► Bu mekanik olarak yeterli bir güvenlik sağlar.
►Topraklayıcının,donma noktası sınırı altında kalan bir derinliğe tesis edilmesi tavsiye
edilir.
SIFIRLAMA
► Elektrikli aygıtların metal bölümleriyle nötr iletkeninin birbirine bağlanmasına sıfırlama
denir.
► Topraklamaya göre daha kolay ve ucuz olan sıfırlama yönteminde, elektrikli aygıtta
herhangi bir kaçak olduğunda kısa devre oluşur ve sigorta atarak cihazın enerjisini keser.
Sıfırlama Yapılmış Priz
Topraklama Yapılmış Priz
Sıfırlamanın Sakıncaları Şunlardır
► Binayı besleyen ana kolon hattının kopması sonucu yeniden bağlantı yapılırken nötr ve
faz uçları yer değiştirebilir. bu durumda sıfırlamayla korunan aygıtın gövdesine faz gider,
sigorta atmaz.
►Sıfırlamayla korunan aygıtın besleme kablosunda nötr hattı koptuğunda faz alıcının
gövdesine gider, sigorta atmaz.