AZƏRBAYCAN TİBB UNİVERSİTETİ Tibbi mikrobiologiya və immunologiya kafedrası Retroviruslar, ümumi xüsusiyyətləri, təsnifatı, reproduksiya xüsusiyyətləri. İnsanın immun çatışmazlıq virusları. Virionun quruluşu, reproduksiya xüsusiyyətləri. İnsanın immun çatışmazlıq virusunun yoluxma yolları. QİÇS-in patogenezi, klinik təzahürləri. Opportunist infeksiyalar. QİÇS-in mikrobioloji diaqnostikası, antiretrovirus terapiyanın prinsipləri, spesifik profilaktika problemləri Qədməliyev Yunis 220A7b Retroviruslar (Retroviridae fəsiləsi) ▸ Retroviridae fəsiləsi təksaplı RNT-tərkibli viruslardan ibarətdir. ▸ ▸ 80-100 nm ölçüdə, sferik formadadır. ▸ ▸ ▸ Xaricdən lipid təbiətli qişa ilə əhatə olunmuşdur. ▸ Genom iki identik müsbət saplı, xətti RNT-dən ibarətdir Özək hissəsi ikosaedral kapsidlə əhatə olunmuş spiral nukleoproteindən ibarətdir. Xarici qişanın səthində qlikoprotein çıxıntılar var. Virus genomuna kompleks birləşmiş əkstranskriptazanın olması ilə xarakterikdir. Reproduksiya və kultivasiya Retrovirusların təsnifatı ◎ Alfaretrovirus ◎ Betaretrovirus ◎ Qammaretrovirus ◎ Deltaretrovirus ◎ Epsilonretrovirus ◎ Spurnavirus ◎ Lentivirus İnsanda xəstəlik törətdiklərinə görə Lentivirus cinsinə aid olan İİV-1, İİV-2 və Deltaretrovirus cinsinə aid olan HTLV-1, HTLV-2 daha çox əhəmiyyət kəsb edir. Insanın immun çatışmazlıq virusu Xüsusiyyətləri Quruluş və antigen xüsusiyyətlərinə görə; 1. 2. İİV-1 (gp41, gp120, gb160, gp24) İİV-2 (gp140, gp105, gp36) Növləri var. ◎ Ətraf mühit amillərinə davamsızdır ▸ ▸ ▸ ▸ T-limfositləri; Monositar makrofaqları; Dendrit hüceyrələrini; Qliya hüceyrələrini zədələyir. İnfeksiya mənbəyi və yoluxma yolları ◎ ◎ Antroponoz infeksiyadır. Cinsi əlaqə, qanköçürmə, parenteral, transplasentar, ana südü vasitəsilə yoluxa bilər. Patogenez ◎ Virus qanda, limfada, ağız suyunda, spermada, göz yaşında, sidikdə, tərdə, nəcisdə, uregenital trakt sekretlərində, ana südündə, irində aşkar edilir. Klinik təzahürlər ◎ ◎ ◎ Polimorf kilinik təzahürlər; Uzunmüddətli gediş; Yüksək letallıq müşahidə edilir. ◎ İmmun sisteminin supressiyası ilə əlaqədar opportunist infeksiyalar və bəd xassəli şişlər meydana çıxır. Nevroloji sindromlar ◎ Xəstələrin 90%-də müşahidə edilir. ◎ Dah çox ensefalit, aseptik meningit, mielopatiya və periferik nevropatiya kimi təzahür edir. ◎ Demensiya, yaddaşın və diqqətin pisləşməsi, apatiya, psixoemosional pozğunluqlarla müşahidə edilir. İmmunitet Mikrobioloji diaqnostika ◎ Virusoloji üsul (virus yükü) ◎ Seroloji üsul (İFA) ◎ Molekulyar-genetik üsul (ZPR) Müalicə ◎ Kompleks antiretrovirus terapiya tətbiq olunur. (Əks transkriptazanın zidovudin, azidotimidin) və virus proteazasnın inhibitorlarının (sakvinavir, ritonavir) kompleks tətbiqi) ◎ Fasiləsiz müalicə aparılır. Profilaktika Təşəkkürlər