OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULUŞU (1300–1453) Kayıların Anadolu’ya gelişleri Kuruluşta Yakın Coğrafya’nın Durumu Osmanlının Kısa Sürede Büyümesinin Nedenleri ● Kayılar 1230’da Yassı Çemen Savaşında Harzemşahlar’a karşı Anadolu Selçuklularının saflarında bulundular. Savaştan hemen sonra Ertuğrul Bey I. Aleaddin Keykubad’a başvurarak ondan aşiretine yerleşmek amacıyla uygun bir toprak parçası istemiştir. ● Sultan I. Aleaddin Keykubad da Kayılara Bizans sınırında toprak verdi. Avrupa Balkanlar - Avrupa’da siyasi birlik yoktu. Feodalite rejimi hakimdi. Ortadoks ve Katolik kiliseleri arasında mücadele vardı. İngiltere ve fransa Avrupa’nın iki önemli ülkesi idi ve aralarındaki yüzyıl savaşlarından dolayı Osmanlı ilerleyişi kolaylaştı. -Bizans, Bulgar ve Sırp Krallıkları, Eflak, Boğdan, Mora gibi küçük devletler bulunmaktaydı. -Siyasi birlik yok ve mezhep farklılıkları bulunmaktaydı. Anadolu Doğu ve OrtaDoğu -1243 Kösedağ Savaşı sonrası Beylikler süreci yaşanmaktaydı. Siyasi birlik yoktu. Beyliklerin kendi aralarında mücadelesi bulunmaktaydı. -Doğu’da AltınOrda ve İlhanlılar bulunmaktaydı. -Yakındoğu’da Memlukler devleti vardı. Son Haçlı kalıntıları ile uğraştıklarından doğrudan Anadolu’ya müdahale edemediler. Coğrafi Konum Gaza ve Cihat anlayışı Merkeziyetçi anlayış Adalet ve hoşgörüye dayalı yönetim anlayışı Memlukler’in son haçlı kalıntıları ile mücadele halinde olması Anadolu’da siyasi birliğin ve otoritenin güçlü olmaması ve Moğol İlhanlı Devleti’nin Anadolu’daki varlığı Bizans’taki merkezi otorite boşluğu Balkanlarda güçlü siyasi Avrupa’daki Fransa ve İngiltere arasında toprak savaşı otoritenin olmaması (Yüzyıl Savaşları 1337-1453) Gayri müslimlere karşı mücadele ettikleri için Anadolu’daki diğer beyliklerin desteklerini almaları İskân Politikası Not: İskân politikasını uygulamasının amacı Tımar Sistemi’ni uygulamaktır. (Tımar sistemi ilk defa I.Murat döneminde uygulandı II.Mahmut döneminde kaldırıldı.) KURULUŞ DÖNEMİ OSMANLI PADİŞAHLARI ●Ahilerden Şeyh Edebâli’nin kızıyla evlendi. Amaç: Ahilerin desteğini almak ●1299’da bağımsızlığını ilan etti. Başkent Söğüt yapıldı. Osman Bey 1281-1324 Orhan Gazi 1324-1362 Koyunhisar (Bafeon) Savaşı 1302 Sebep: Osman Bey’in İznik’i baskı altına alması Bursa Tekfurunun Bizans’tan ve diğer tekfurlardan yardım istemesi Sonuç: Tekfurlar yenildi. Harmankaya tekfuru Köse Mihal Müslüman oldu. Önemi: Bizans’la yapılan ilk savaş ve kazanılan ilk zaferdir ●1326’da Bursa fethedildi. Sonuç: Başkent Bursa yapıldı. İpek sanayisinin merkezi Osmanlı’ya geçti. ●1329 Bizans ile Maltepe’de (Palekenon) savaşıldı. Sonuç: -İznik ele geçirildi. -Bizans, Anadolu’dan çekildi. -İlk medrese açıldı. ●1337’de İzmit fethedildi. Sonuç: İstanbul yolu açıldı ve Kocaeli yarımadasının tamamı ele geçirildi ●1345’te Karesioğulları’ndaki taht kavgalarından yararlanıldı ve beylik alındı. Not: II. Gıyasettin Mesut Osman Bey’e Türk Devlet geleneğine göre tabl, alem ve tuğ gönderdi.(Davul, Bayrak) Osman Bey kendi adına hutbe okutup para bastırdı. (Bakırdan basılan ilk paradır.) Yorum: Kayılar aşiretlikten; uç beyliğine geçti. ●1321 yılında Mudanya alındı. Sonuç: Bursa’nın Bizans’la olan bağlantısı kesildi. Bursa kuşatıldı. Ancak alınamadı. (Kuşatma 10 yıl sürdü.) Sonuç: -İlk alınan beyliktir. (Son alınan Yavuz döneminde Dulkadiroğulları’dır.) -Anadolu Türk siyasi birliğini sağlamaya yönelik atılan ilk adımdır. ( Anadolu Türk siyasi birliğini ilk sağlayan Yıldırım Bayezit’tir. Kesin olarak sağlayan ise Dulkadiroğulları’nı alan Yavuz’dur.) -İlk deniz gücü (Donanma) oluşturuldu. -Rumeli’ye geçiş kolaylaştı -Bizans İmparatoru Kantakuzen’e tahta çıkışında yardım etmiş; Trakya’daki ayaklanmayı bastırmasına yardımcı olmuştur. Gelişme: Kantakuzen kızını ve Gelibolu Yarımadasındaki Çimpe Kalesini çeyiz olarak verdi.(1354) Devlet Teşkilatındaki Düzenlemeler İlk Divan örgütü kurularak vezirlik makamı oluşturuldu. İznik’te ilk medrese Rumeli’ye Geçiş Sebepleri açıldı.(İlk müderris Türk Cihan Hâkimiyeti ideali Dâvud-u Kayseri) Gaza ve Cihat düşüncesi İstanbul’un fethini kolaylaştırmak İlk vakıf kurdu İlk Adli örgüt Doğu’dan gelen Türkmenlere kuruldu. yurt bulmak Alınan topraklara kadı ve subaşı atandı. ●1354’te Ahîler’den Ankara alındı. Sonuç: Karamanoğullarına komşu Yaya ve müsellem adı verilen ilk düzenli oldular. ordu kuruldu. - Osman Gazi ve Orhan Gazi Sebep: Sınırların dönemlerinde “Ülke, hükümdar genişlemesi ve ailesine aittir” anlayışı geçerli Amaç: Merkezi otorite olmuştur. Yorum: Kayılar beylikten, devlet yönetimine geçti “I. Murat kardeşlerini öldürerek tahta geçen ilk Osmanlı padişahıdır. (Halil-İbrahim)” Anadolu Politikası: Ahilerin isyanı bastırıldı Ankara, Osmanlı topraklarına dâhil edildi. 1375’te Hamitoğulları’na baskı yapılarak 80 Bin altın karşılığı toprakları satın alındı. 1378’de Germiyan Bey’in kızı ile Şehzade Bayezit’le evlendi. Kütahya, Tavşanlı, Simav çeyiz karşılığında alındı. Karamanoğulları ile ilk defa I.Murat zamanında savaşılmıştır. Batı Politikası: Sazlıdere Savaşı (1362): Sebep: Bizans’ın Türkler’i Rumeli’den atmak istemesi Sonuç: Bizans ve Bulgarlar’dan oluşan müttefik kuvvetleri mağlup edildi. Edirne alındı. 1364 Sırpsındığı savaşından sonra 1365’te başkent yapıldı. Önemi: Balkanlarda Bizans’a karşı kazanılan ilk zaferdir. Makedonya’da Sırplar, Bulgarlar ve Bizans’ın birbirleri ile bağlantısı kesildi. Not: Rumeli’ye ilk adım atıldı. Diplomatik bir başarıdır. Not: Osmanlılarda ilk Kaptan-ı Derya Baltaoğlu Süleyman Bey’dir. I. Murat Hüdavendigar 1362-1389 Sırpsındığı Savaşı (1364): Sebep: Edirne ve Filibe’nin alınması ve Osmanlı’nın Balkanlardaki ilerleyişinin durdurulmak istenmesi Sonuç: Papa’nın kışkırtması ile Bulgar, Sırp, Eflak ve Bosnalılardan oluşan Haçlı kuvvetleri Hacı İlbey komutasındaki Osmanlı Ordularına yenildi. Bulgar Krallığı Osmanlı himayesine alındı ve vergi vermeye başladı. Önemi: Haçlılarla yapılan ilk savaştır. Edirne başkent 1365’te başkent yapıldı. Bulgar Krallığı Osmanlı himayesine alındı. Not: Bursa, Anadolu’da başkent olma özelliğini korudu. İki başkentli durum oluştu. Çirmen Savaşı (1372) Sebep: Sırpsındığı savaşının intikamını almak ve Türkler’i Balkanlar’dan atmak. Sonuç: Sırplar, Osmanlı himayesine girdi ve vergi vermeye başladı. Orta Avrupa ticaret yolu ilk defa ele geçirildi. Gelişme: Osmanlılar’ın, Karamanoğulları ile uğraşmasını fırsat bile Haçlılar Timurtaş Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunu Ploşnik’te mağlup ettiler. (1387) Not: Balkanlarda Haçlılar’a karşı ilk yenilgidir. I. Kosova Savaşı (1389) Sebep: Ploşnik mağlubiyeti, Karamanoğulları ile mücadele ve Türkler’i Balkanlardan atma isteği Sonuç: Savaşı Osmanlılar kazandı.(10 Ağustos 1389) Gelişme: ilk defa top kullanıldı.”Sesi ile düşmanı korkutmak amacıyla” I. Murat savaş alanında ölen ilk Osmanlı padişahıdır. (Sırp despotu Lazar’ın Damadı Miloş hançerledi) “Savaş alanında toplanan savaş divanı Yıldırım Bayezit’i padişah ilan etti.” Diğer Önemli Gelişmeler: Merkezi Manastır olan Rumeli Gelibolu’da Acemioğlanlar kuruldu. “Küçük yaştaki gayrBeylerbeyliği açıldı. i müslim çocuklar eğitilip Not: Oğlu Yıldırım Bayezit döneminde Kütahya merkezli Anadolu Beylerbeyliği kuruldu. İlk defa topçu ocağı açıldı. Sultan unvanını kullanan ilk Osmanlı padişahıdır. “Ülke, hükümdar ve oğullarına aittir” anlayışı geçerli olmuştur. Pencik sistemi uygulanmıştır Kapıkulu askeri bölümüne alınmıştır.” Kapıkulu Askeri Bölümü ve bu bölümün içerisinde geçen Yeniçeri Ocağı ilk kez açıldı ● II. Murat döneminde ise Acemioğlanlar Ocağı içerisinden zeki, yetenekli olanlar Edirne’de açılan Enderun mekteplerine alınmış ve burada devletin idari kadrolarında yer alarak bürokrat olmuşlardır. (Sokullu çok ünlü bir devşirme ve Vezir-i Azamdır.) Not: Bütün yeniliklerin sebebi her sefer sonrası artan ihtiyaçlardır. ● Yeniçeri ocağı devlet için kurulmuştur ve “ Ocak, devlet içindir.” anlayışı hâkimdir. Ancak XVII. Yüzyılda bozulan devlet ve ordu düzenin ardından “Devlet, Ocak içindir” anlayışı hâkim olmuştur. Yeniçeriler isyan ederek istedikleri devlet adamlarını ve hatta padişahı bile öldürmüşlerdir. ● II. Mahmut yeniçeri ocağını 1826’da kaldırmıştır. (Vaka-i Hayriye) Rumeli’de devşirme sistemini uygulayan ilk Osmanlı padişahıdır. (Anadolu’da ilk uygulayan I. Mehmet’tir.) Venedik’le ilk ticaret anlaşması yapılmıştır. İlk Mali teşkilat ve ilk defterdar ataması yapıldı. Sancak beyliğinden gelen ilk padişahtır Not: Son padişah ise III. Mehmet’tir. Veziriazam, kazasker, defterdar, nişancı ilk defa I. Murat zamanında divan üyesi olmuştur (İlk veziriazam Çandarlı Halit Paşa dır.) Tımar sistemini ilk uygulayan Osmanlı padişahıdır. Not: Tımar sistemi II. Mahmut döneminde kaldırılmıştır. Bilgi: İltizam sistemi başlangıcı kesin bilinmemektedir. Ancak HAMMER’e göre Fatih döneminde Sadrazam Rum Mehmed Paşa tarafından uygulandığı söylenmektedir. 1840 yılında Sultan Abdülmecit döneminde terkedildi ve emanet usulü uygulamasına geçildi. İstanbul ve çevresi için "İstanbul Emtia Gümrüğü" kuruldu ve öteki yörelerde de maaşlı memurlar görevlendirildi. Ancak, Emanet usulünün bu uygulaması da ancak, 1841 yılı sonlarına kadar sürmüş ve 1842 yılında tekrar iltizam usulüne dönülmüştür. Islahat Fermanı ile de kaldırılmak istenmiş gene kaldırılamamıştır. Osmanlının yıkılmasıyla da varlığını Türkiye Cumhuriyetinde de hissettirmiş 17.02.1925 tarih 552. Sayılı kanunla Aşar vergisi ile birlikte yürürlükten kaldırılmıştır. I.Beyazıt (Yıldırım) 1389-1402 “Savaş alanında padişahlığa getirilen ilk ve tek padişahtır.” “Savaş alanında esir düşen ilk ve tek padişahtır. (1402 Ankara Savaşı) Kardeşi Yakup Çelebi’yi öldürterek tahta geçmiştir. Saruhanoğulları, Aydınoğulları, Menteşeoğulları, Germiyanoğulları, Hamitoğulları ve Karamanoğulları itaat altına alındı. Kütahya merkezli Anadolu Beylerbeyli kuruldu. (1390) Yorum: Anadolu Türk siyasi birliğini ilk sağlayan Osmanlı Padişahıdır. Not: Ankara savaşı sonrası siyasi birlik bozulacaktır. Anadolu Türk Siyasi Birliği kesin olarak Yavuz Sultan Selim döneminde Dulkadiroğulları’nın alınmasıyla sağlanmıştır. Bulgaristan Kralı Yuvan’a karşı sefer yapıldı. Sonuç: Bulgar Kralı teslim oldu ve Osmanlı Macarlar ile karşı karşıya geldi. Gelişme: Bursa’da zorunlu ikamete tabi tutulan İmparator Yuannes’in oğlu Manuel izinsiz İstanbul’a gidince gizli bir maksat için gittiği sanılarak Bizans kuşatıldı. Not: Osmanlılar dönemindeki ilk Bizans Kuşatmasıdır. Bilgi: Macarların Türk topraklarına girmesiyle 5 yıllık kuşatma kaldırıldı. NİĞBOLU MEYDAN MUHAREBESİ 1396 Sebepler: ● Osmanlılar’ın Balkan ilerleyişi ● İstanbul kuşatması sonrası Bizans’ın Batı dünyasından yardım istemesi Gelişme: Almanya, Fransa, Belçika, İskoçya, Felemenk, Macaristan ve İngiltere’nin oluşturduğu 100 bin kişilik Haçlı ordusu 1396 Mayısında harekete geçti. Sonuçlar: ● Haçlı ordusu bozguna uğradı. ● Bulgaristan Osmanlı topraklarına katıldı. ● Haçlılar yarım yüzyıl saldırmaya cesaret edemedi. (1444) ● Halife tarafından Yıldırım’a Sultan-ı İklim-i Rum unvanı verildi. II. İstanbul Kuşatması ● Niğbolu zaferinden sonra İstanbul yeniden kuşatıldı. ● Kuşatma sırasında Anadolu Hisarını yaptırdı. (Güzelce Hisar) Not: Fatih ise İstanbul’un fethi için Rumeli Hisarını (Boğaz Kesen) yaptırmıştır. Not: Güçlü deniz kuvveti ve topların olmaması ayrıca Timur tehlikesi kuşatmaya engel olmuştur. Sonuç: Bizans’la antlaşma imzalanmıştır. Buna göre; ●Sirkeci’de bir Türk Mahallesi kurulacak ●Türklerin olduğu bölgelerdeki davalar için Kadı tayin edilecek ●Bizans’ın ödeyeceği yıllık haraç 10.000 dukaya çıkarılacaktır. Not: İlk Osmanlı-Bizans antlaşmasıdır. Ankara Savaşı (28 Temmuz 1402) Nedenleri: ●Timur’un Sivas’ı; Yıldırım Bayezit’in Erzincan’ı yıkması ●Timur’un Çin’e çıkacağı sefer öncesi batı bölgesini güvence altına almak istemesi ●Türk İslam Dünyasında üstünlük kurma mücadelesi ●Yıldırım’ın ele geçirdiği bazı beyliklerin Timur’a sığınması ●Timur’a yenilip topraklarını kaybeden, Bağdat hükümdarı Ahmet Celayir ile Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf’un Yıldırım’a sığınmaları ●Timur’un küstahça istekleri Gelişme: 28 Temmuz 1402’de Ankara’nın Çubuk Ovasında yapılan savaşta; Timur’un ordusunda fillerin bulunması Karatatarlar’ın Timur tarafına geçmeleri Ordunun büyük bölümünün Yıldırım’ı yalnız bırakması Nedeniyle Yıldırım Beyazıt savaşta yenilerek esir düştü. Not: 600 yıllık Osmanlı tarihinde savaş meydanında esir düşen ilk ve tek Osmanlı padişahıdır. Sonuçlar: ●Anadolu Türk siyasi birliği bozuldu. ●Anadolu beylikler sürecine girdi. Not: Anadolu 3 defa beylikler sürecine girmiştir. 1071 Malazgirt Savaşı 1243 Kösedağ Savaşı 1402 Ankara Savaşı ●11 yıllık fetret dönemine girildi. ●İstanbul’un yarım yüzyıl alınması gecikti. ●Timur’un önünden kaçan Türkmenler Anadolu’ya göç ettiler. Böylece Anadolu’da Türk nüfusu arttı. ●Bizans, Osmanlı Devletinin içişlerine karışma imkânı buldu Fetret Dönemi (1402-1413) Timur, bağımsızlıklarını kaybeden beyliklere topraklarını geri verdi ve Anadolu topraklarını Yıldırım’ın 4 oğulları arasında paylaştırdı. 5. oğlunu ise yanında Semerkant’a götürdü. Not: Bu durum Çelebi Mehmet ve I. Murat dönemlerinde Düzmece Mustafa olaylarının yaşanmasına neden olacaktır. Süleyman ÇelebiEdirne Bu dönemde; Bursa ●Fetihler durmuş Balıkesir ●Taht kavgaları Mehmet ÇelebiAmasya yaşanmış Kardeşler arasındaki ●Anadolu’da üçüncü mücadeleyi Çelebi beylikler süreci başladı Mehmet kazanmış ve ●Anadolu Türk siyasi Çelebi Mehmet devletin birliği bozulmuştur. ikinci kurucusu unvanını Not: Balkanlarda almıştır. Osmanlıya karşı herhangi bir ayaklanma olmamıştır. Balkanlardaki hoşgörü politikası Yüzyıl Savaşları (1337-1453) (İng-Frs) I. Mehmet (Çelebi) 1423–1421 ●1420’de Antalya, ●Timur’un Semerkant’a ●11 yıllık fetret Burdur ve Keçiborlu götürdüğü Mustafa dönemine son verdi. dolaylarında Şeyh Anadolu’ya gelerek taht ●Saruhanoğullarını Bedrettin ayaklanması iddiasıyla ayaklanmıştır. II. ortadan kaldırdı. çıktı. Murat döneminde ●Menteşeoğullarını Sebep: Fetret Rumeli’de yakalanarak kendisine bağladı. döneminin oluşturduğu idam edilmiş ve ●Candaroğulları ile ekonomik kargaşa ayaklanma bastırılmıştır. mücadele etti. Not: Bazı Tarihçiler ortamından ●Aydınoğullarından yararlanarak Yıldırım’ın Mustafa adında İzmir alındı. hükümdarlığa bir oğlu olmadığını söyler. Yorum: Bu faaliyetleri heveslenmesidir. Bu yüzden bu olaya ile devletin ikinci Sonuç: Şeyh Bedrettin Düzmece Mustafa olayı kurucusu kabul edilir. Serez’de yakalanarak denir. ●Marmara kıyılarında devrin bilginlerinin Çalı Bey komutasında kararıyla idam edildi. 30 parçalık Osmanlı (1420) donanması, Venedik Yorum: Osmanlı donanmasıyla 1416’da ilk deniz savaşını yaptı. Devletinde çıkan ilk dinsel, sosyal ve siyasi Ancak başarılı nitelikli ayaklanmadır. olamadık. Not: Venedik ile denizlerde yapılan ilk deniz savaşıdır. II. Murat 1421–1451 ●Hükümdarlığın ilk yıllarında Düzmece Mustafa isyanı ile uğraştı. (Rumeli’de yakalanan Düzmece Mustafa idam edildi.) Not: Düzmece Mustafa Yıldırım Bayezit’in oğlu olduğu iddia edilen kişidir. ●Düzmece Mustafa’ya destek veren Bizansı 1422 ortalarında kuşattı. Not: Surları yıkacak güçte toplar olmadığından ayrıca kardeşi Mustafa Çelebi’nin isyanı nedeniyle kuşatma başarılı olamadı. (II. Murat kardeşini İznik’te yakalatarak bodurttu) ●Bu gelişmelerden sonra Sırbistan ve Macaristan üzerine sefer düzenledi. Belgrat kuşatıldı ancak alınamadı. Not: Haçlılar bunun üzerine saldırıya geçti. 1444’te İzladi Derbent yenilgisi ardından aynı yıl haçlılarla; 1444 Edirne Segedin antlaşması imzaladı. Osmanlı tarihinde imzalanmasına rağmen yürürlüğe girmeyen 4 tane antlaşma vardır. 1444 Edirne Segedin Ant. 1732 Ahmet Paşa Ant. 1878 Ayestefanos Ant. 1920 Sevr Ant. Önemi: Osmanlı’nın Balkanlarda yaptığı ilk antlaşmadır. II. Murat tahtı 12 yaşındaki oğlu II. Mehmet’e bırakarak Manisa’ya dinlenmeye çekildi. Gelişme: Yaşanan bu durum iki önemli gelişmeye yol açtı. 1) Yönetimde Çandarlı sülalesinin etkisi artmıştır. Bu durum Fatih’in Çandarlı Kara Halil’i yönetimden azletmesine kadar devam edecektir. 2) Osmanlı tahtına küçük yaşta birinin tahta geçmesini bahane eden Haçlılar antlaşmayı bozdu. Varna Savaşı (10 Kasım1444) Sebepler II. Mehmet’in küçük yaşta tahta çıkması Devlet adamları arasında çekişme Yeniçerilerin ulufe azlığını bahane edip ayaklanması (Buçuk tepe isyanı) Bu kaos ortamından yararlanmak isteyen Papanın Macaristan’daki vekili Kardinal Çesar’ın kışkırtmaları ve Haçlıların harekete geçmesi Bilgi: Macar, Polonya, Eflak, Hırvat, Bohemya, Almanya ve Venedik katıldı. Haçlı ordusu Tuna’yı geçerek Varna önlerine geldi. Çandarlı Kara Halil ve öteki devlet adamlarının ısrarı ile II. Mehmet babasını tahta davet etti. “ Eğer padişah iseniz memleketin kötü bir zamanında başta bulunmamanız görevlerinize aykırı bir harekettir. Silah başına geliniz. Eğer padişah ben isem size itaat etmenizi hatırlatıyorum ve emrediyorum Silah başına geliniz!” Haçlı ordusunun saldırısıyla savaş başladı. Savaşta Turan Hilal taktiği uygulandı. Haçlı ordularının komutanı Kral Ladislas bozguna uğratıldı. Sonuçlar Segedin şartları değişti. Balkan yerleşmesi hızlandı. Önceki yenilgilerin izleri silindi. II. Kosova Savaşı (19 Ekim 1448) Sebepler Macar Kralı Jan Hunyad’in (Hünyadi Yanoş) Varna’nın intikamını alamak istemesi ve Papanın kışkırması Arnavut Beyi iskenderin Jan Hunyad ve Papadan aldığı destekle Osmanlı topraklarına saldırması ve II. Murat’ın Arnavutluk problemi ile uğraşması Bilgi: Savaş üç gün sürdü. Osmanlılar ananevi savaş taktiğini uyguladılar. Savaşın üçüncü günü sahte bir geri çekilme ile Jan Hunyadi ve Haçlı ordusu büyük bir bozguna uğratıldı. Sonuçlar Balkanlardaki Türk hâkimiyeti kesinleşti. Türklerin son savunma savaşıdır. Not a) Bu yönüyle -627 Hendek Savaşı -1176 Miryokefakon Savaşı -1921 Sakarya Meydan Muharebesi Savaşlarına benzer. b)Balkanlardaki bu ilerleyiş II. Viyana kuşatmasına kadar devam etti. II. Viyana kuşatmasından başlayan geri çekilme Sakarya Meydan Muharebesine kadar devam etmiştir. c)Balkanlar Orta Asya ve Anadolu’dan sonra Türklerin üçüncü yurdu oldu. Bilgi: 1451’de II. Murat’ın vefatı üzerine II. Mehmet Osmanlı tahtının başına ikinci kez geçti.