(Microsoft PowerPoint - 1.Seymen-Dis Ticaret Politikas\375

Dış Ticaret Politikası-Giriş
Dr. Dilek Seymen
Dr. Aslı Seda Bilman
Đçerik
2
1.Dış Ticaret Politikası-Giriş: Tanım, Genel Ekonomi
Politikası içindeki Yeri, Teori-Politika Farkı, Devlet
Müdahalesinin Gerekliliği; Đkinci En iyi Teorisi
2. Dış Ticaret Politikasının Ekonomi Politiği:
a. Serbest Ticaret Görüşü
b. Serbest Ticaret Karşıtı Görüşler: Müdahaleciliğin Tarihine Bakış
c. Gelişmekte Olan Ülkelerde Müdahaleciğin Gerekçeleri
d.Uygulamada Dış Ticaret Politikası: Đthal Đkamesine Yönelik
Sanayileşme/ Đhracata Yönelik Sanayileşme
3. Korumacılığın Teorik Gerekçeleri Dış Ticaret
Politikasının Amaçları
4. Dış Ticaret Politikasının Araçları
5. Uluslararası Müzakere Süreci: Dünya Ticaret
Örgütü (WTO)
6. Uluslararası Ticaret Anlaşmaları
Uluslararasi Đktisat
International Economics
3
Uluslararasi Ticaret Politikası
Theory of International trade
policy
Uluslararası Ticaret Teorisi
International trade theory
Pür, Reel,
Soyut Dış
Ticaret Teorisi
Moneter Dış
Ticaret Teorisi
Ödemeler
Bilançosu
Pozitif
Normatif
Döviz
Piyasası
Milli gelirgelirdış ticaret
Dış Ticaret
Politikasi
Araçlari ve
Etkileri
Uluslararası
Ekonomik
Kuruluşlar ve
Etkileri
Uluslararası
Ekonomik
Bütünleşme
4
Ticaret teorisi-Ticaret politikası
Pozitif Đktisat-Normatif iktisat
Ülkeler neden dış ticaret yapıyor?
Ticaretin nedenleri
Ticaretin etkileri
Dünya ticaretinin işleyişi
Ülke dış ticaret yapmalı mı ve ticaret politikası ne
olmalı?
Dış ticaret yoluyla hükümet müdahaleleri
Ticaret politikası araçlarının ekonomik etkileri
5
Dış Ticaret Politikası
Genel Ekonomi Politikası
Dış Ticaret Politikası
Klasik teorinin
varsayımları-
varsayımların
gerçekleri
yansıtması gerekir
Ekonominin temel verilerindeki değişmelerin göz
önüne alınarak, statik varsayımların değiştirilme
zorunluluğu…
Đktisadi hayatın şartları yani gerçekler değişken.
Bireysel maliyetlerle toplumsal maliyetlerin örtüşmemesi gibi
Dışsal ekonomilerin varlığı gibi..
Tam rekabetin gerçekleşmemesi gibi…
Dış Ticaret Politikası
6
Tanım: Ekonominin Karar organları tarafından belirlenmiş
olan amaçlara ulaşmak üzere, alınan önlemler ve seçilen
araçların tümü…
Politika iktisadi hayata müdahale etmektir.
1.Her müdahalenin bir amacı olması gerekir
2.Bu amaca ulaşmak için kullanılacak araçlar seçilir.
Amaç-araç tutarlılığı-pozitif iktisat teorisi (normatif ekonomi
pozitif ekonomiye dayanmak zorundadır)
Đktisat politikasının teorisi-uygulamada iktisat politikası-iktisatçı-politikacı-amacı
kim belirler? Amaca ulaştıracak yöntemi kim belirler? Yöntem tercihini kim
yapar?
7
Dışa Açık Ekonomide Temel Amaçlar:
Ekonomik Amaçlar:
Đç Denge: Ekonomik Büyüme, Đstihdam Artışı, Fiyat Đstikrarı..
Dış Denge: Ödemeler Bilançosu Dengesi, Cari Đşlemler Dengesi..
Meta-Ekonomik Amaçlar (genel sağlık, genel ahlak, ulusal savunma,
güvenlik,çevre gibi)
Sosyo-Ekonomik Amaçlar (gelir dağılımını etkilemek gibi)
Dışa Açık Ekonomide Temel Araçlar;
Para ve Maliye Politikaları
Döviz Kuru Politikası
Dış Ticaret Politikaları:
Tarifeler
Tarife Dışı Önlemler
8
Đkinci En Đyi Teorisi
Đkinci En Đyi, iktisat politikasının, birinci en iyiyi
gerçekleştirmek mümkün değilse, ondan sonra
gelen en iyiye yani ikinci en iyiye razı olunur,
şeklinde özetlenebilecek kuralıdır.
Bütün sektörlerde, bütün mal ve faktör
piyasalarında tam rekabetin gerçekleşmesi,
«birinci en iyi» dir(pareto optimumu).
J. Viner, J. Meade, R. Lipsey,K. Lancester, H.
Johnson…(1950’lerde bu konu üzerinde çalışmışlardır)
G.
9
Ekonomide Optimum Şartı
MRS XY =
MU x ∆Y
=
MU Y ∆X
MRTXY =
MC x ∆Y
=
MCY ∆X
MRS XY = MRTXY =
PX
PY
Neden birinci en iyi gerçekleşemez?
Đkinci en iyiler dünyası;
10
Eksik rekabet piyasaları, tekellerin varlığı, tekelleri ortaya çıkaran
bütün koşullar…
Üretimde ölçeğe göre artan getirinin varlığı,
Emek birimlerinin homojen olmaması, ücret farklılaşmaları,
Dışsal artı ve eksi ölçek ekonomileri,
vb.
11
X malı tekel şartlarında üretilirse;
MRS XY = MRTXY
MC X PX
<
MCY
PY
PX > MC X
PY < MCY
PX
<
PY
Nasıl müdahale edilmeli?
Gümrük Vergisi?
Sübvansiyon?
Dolaylı Vergi?
12
Đlke olarak, ekonomi Pareto Optimumundan
uzaklaştığında;
Uzaklaşma
iç
piyasa
şartlarından
kaynaklanmışsa iç müdahale araçlarıyla
(vergi ve sübvansiyon gibi),
Uzaklaşma dış piyasadan kaynaklanmışsa dış
politika araçlarıyla (tarife ve kota gibi)
müdahale edilmelidir.
13
Karşı Argüman
Serbest ticaret taraftarı iktisatçılar, iç piyasa
başarısızlıklarının “birinci en iyi” politika ile
düzeltilebileceğini ifade ederler: doğrudan
sorunun kaynağına yönelik bir politika.
Eğer sorun yüksek işsizlik oranı ise emek
maliyeti veya emek yoğun malların üretimi,
hükümet tarafından sübvanse edilebilir.
Bu politika, tarifeden kaynaklanan ekonomik
etkinlik kayıplarını da önler.
14
Karşı Argüman (devam)
Gerçek dünyada piyasa başarısızlığının ne
zaman ve ne ölçüde var olduğu belirsizdir.
Piyasa başarısızlıklarına yönelik hükümet
politikalarının, politik açıdan güçlü gruplarca
manipüle edilebilmesi mümkündür.
Üretici ve tüketicilerin davranışlarını saptırdığı
için, ticaret politikası istenmeyen sonuçlar da
doğurabilir.
15
Referans Listesi
Acar, Sadık, (2004), Uluslararası Reel Ticaret: Teori, Politika, Dokuz Eylül
Üniversitesi Yayınları, Đzmir.
Krugman, Paul, Maurice Obstfeld ve Marc Melitz, (2012), International
Economics: Theory and Policy , 9/E, Pearson.
Seymen, Dilek, (2002), “Dış Ticarette Yeni Korumacı Eğilimler ve Türk Dış
Ticareti Açısından Değerlendirilmesi”, (Dan. Prof. Dr. Sadık Acar), Dokuz Eylül
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 4, Yıl: Ekim-Aralık
2002.
Hoekman, Bernard ve Michel Kostecki, (1995), The Political Economy of the
World Trading System, From GATT to WTO, Oxford University Press.
Dünya Ticaret Örgütü’nün Resmi Đnternet Sitesi: www.wto.org