DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNUN YAŞLARA GÖRE BELİRTİLERİ Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu her ne kadar özellikle çocuğun yeni yeni sosyalleşmeye başladığı okul öncesi dönem ya da ilkokula başlamasıyla dikkat çekip, yardım alınmaya başlansa da bebeklikten yetişkinliğe yaşamın her döneminde farklı belirtileri görülebilir. Bazen çevremizde küçücük haliyle yerinde duramayan, uykuları düzensiz, yemek konusunda sıkıntı yaşayan, çok sık ağlayan, diğerlerine göre daha farklı olan bebekler dikkatimizi çeker. Bütün bunlara fiziksel bir rahatsızlık, yaşam şartları gibi başka faktörlerde neden olabileceği gibi dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun bebeklik döneminde görülen belirtileri olabilir. Okul öncesi döneme gelindiğinde ise belirtiler daha fazla dikkat çekmeye başlar. Oradan oraya koşturan, genellikle hareketli, gürültülü oyunlar oynayan, çabuk sıkılan, sık sık düşme, yaralanma gibi kazalar geçiren, kâğıt, kalem, boyama içeren oturması gereken aktivitelerden genelde sıkılan, uyumsuz davranışlar gösteren çocuklar bulundukları ortamda problem haline gelirler. Okul öncesi dönemde yaşanan uyum problemleri okul döneminde de devam eder. Bunlara ek olarak masa başı aktivitelerini sevmeme, dikkatin dağılması gibi sorunlardan dolayı akademik sorunlar da eklenir. Okul öncesi dönemde farkına varılıp, gerekli düzenlemelere başlandığı takdirde okul dönemine kadar bazı konularda yaşanan problemlerde yol alınabilir. Ergenlik döneminde ise kurallara uymakta zorlanırlar ve davranış sorunları görülür. Akademik başarısızlık genellikle devam eder. Diğer taraftan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda ergenlik döneminde madde ve alkol kullanma riski vardır. Yetişkinlik döneminde ise sık iş değiştirme, dikkatsizlik, organize olamama, duygu durumda değişiklik, dürtüsel olma, stresle başa çıkamama gibi belirtiler gösterebilir. Son olarak görüldüğü gibi dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu yaşam boyu devam eden ve hayat kalitesinde ciddi sıkıntılara yol açabilen tıbbi bir bozukluktur. Bu yüzden erken dönemden itibaren uzman desteği almak oldukça önemlidir. KLİNİK PSİKOLOG ASLI KARAMUK