O. Senatosu B : 91 13 . 7 . 1970 O : 2 yi bulabilmek çok

O. Senatosu
B : 91
yi bulabilmek çok güçtür, riyazi olarak bulmak
güçtür, fakat üçte biri bulmak mümkündür. Bi­
rinci üçte biri bulmuştur, iyi çalışmamıştır, te­
min edememiştir, ama işçilerine şu veya bu şe­
kilde imkânlar sağlamak suretiyle üçte bir ağır­
lığı tutuyor. Fakat, bunun yanında üçte iki var­
dır. Bu üçte ikinin içinde her zaman üçte bir
çıkması mümkündür. Kabiliyet gösterecektir,
yapacaktır. Yani işçi üye aidatını istediği yere
vermeye muktedirdir. Üçte birden daha fazlası­
na vermiyeoektir giıbi bir mecburiyet yoktur.
Ama, üçte bire girebildiği takdirde toplu sözleş­
me hakkını yapabilme imkânını kazanmaktadır.
Yani şahsan ben mefhumu muhalifide bilhassa
dikkat nazara almaJk ve asgari limiti biraz ah­
lâklı olmak tabelâ sendikacılığından kurtar­
mak, geçmiş tatbikatı bilhassa nazarı itibara
alarak şu konunun üzerinde bir hassiyete sebebolabilecek ve- hele hele mutlaka bir Anayasa
hakkının tahdidedildiği konusu ile mütemadi­
yen bu mevzuu işlemenin her halde işçi lehine
de olmıyacağı inancında bulunduğum için söz
aldım. Saygılar sunarım.
BAŞKAN — Sayın Gündoğan, buyurun.
FİKRET GÜNDOĞAN (İstanbul) — Sayın
Başkan, değerli arkadaşlarım; matematik ilmi
ile meşgul olduğunu haricen bildiğim Sayın
Nusret Tuna'nm burada verdiği rakamlara göre
benim matematik anlayışımın yanlış olduğunu
ispatlamaya kalktılar. Ama çok geçmeden arka­
sından Vahap Güvenç benim doğru olduğumu
doğruladı. Bizim koyduğumuz matematik hesa­
bın şartları şu : Bu kanuna göre 1/3 işçiyi ihti­
va etmiyen sendika, sendika olmuyor, dedik.
Federasyonlar da 1/3 işçiyi ihtiva eden iki tane
sendikanın bir araya gelmesinden oluyor, de­
dik. Şimdi, onun misalini alalım 300 kişi var
bir işkolunda, bir sendika 100 işçiyi ihtiva edi­
yor, diğer sendika da 100 kişiyi ihtiva ediyor.
Bunlar o işkolunda iki sendika oldukları için
federasyon kurmak istedikleri zaman birleşe­
cekler. Ne olur neticesi? 2/3 olur. Başka nasıl
olur bir işkolunda 300 kişi varsa, iki sendika
kurulması için 1/3 işçiyi ihtiva etmesi şartsa,
ki şart, onların ikisinin bir araya gelmesinden
federasyon olursa sonucu ne olur? 2/3 işçiyi ih­
tiva eder. Ama, burada diyorsunus ki, 1/3 iş­
çiyi ihtiva etmesi yeter diyorsunuz. O zaman
sendikaların 1/3 isçiyi ihtiva etmesi şartı i1 a
değil, daha az işçiyi ihtiva etseler dahi kurula­
13 . 7 . 1970
O :2
bileceklerini kabul etmek lâzım, ki onların da
aidat alabilmeleri için, yetki almış olmaları lâ­
zım. Yetkiyi kime veriyorsunuz? 275 te, en çok
üyesi olan federasyona veriyorsunuz. Sendika­
ya dahi vermiyorsunuz veya Türkiye çapında iş
gören bir sendikaya veriyorsunuz. En çok işçi­
yi ihtiva eden federasyon bir, Türkiye çapında
faaliyette bulunmaya hak kazanmış sendika iki.
Türkiye çapında faaliyette bulunmaya hak ka­
zanmış sendika ne demek? 1/3 işçiyi işkolunda
ihtiva eden sendika demek. Nereden bakarsanız
bakınız, yetkiyi 1/3 işçiyi ihtiva etmeyi icabettiriyor. Ne yetkisi? Toplu iş sözleşmesi yapma
yetkisi. Toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi ise
sendikaların 14 ncü maddede yazılı en doğal ve
en güçlü faaliyetleridir. Türkiye çapında faa­
liyette bulunmak istiyorum. Sayın Tuna'ya rica
ediyorum şimdi. Fırsat eşitliği de var, üye ya­
zacağım ve onlardan aidat alarak 1/3 ü bula­
cağım ki, toplu iş sözleşmesi yapayım M, bende
dursunlar adamlar. Şimdi bende 1/3 işçi yok şu
anda, büyümek, çoğalmak, yücelmek istiyorum,
kuvvetlenmek istiyorum, güçlü sendika olmak
istiyorum. Kimi kandırabilirim ben, bana 1/3
işçiyi yani 100 000 dediğim zaman, hayalî ko­
nuşmuyorum hakikaten, tekstilde 300 000 işçi
çalışıyor, yahut yakın. 100 000 işçiyi bir araya
getireceğim, Nesiz? Toplu iş sözleşmesi yapma
yetkim olmaksızın. Çünkü bana, daha 90 000
iken 6D 000 iken, 100 000 iken bu yetkiyi ver­
mezler, kanunlar vermiyorlar. Toplu iş sözleş­
mesi yapamamam halinde, işçiye bana aidat
ver desem de vermez. Hayır kanun müsaade et­
miyor. işçi belki verecek, peki diyecek gözümü
kapadım senin sendikacılığına razıyım, toplu
iş sözleşmesi dahi yapmam, ona da razıyım, sa­
na aidat vereceğim diyecek, fakat kanun bunun
işçinin bana aidat vermesine müsaade etmiyor.
Çünkü, aidatı alabilmem için, benim toplu iş söz­
leşmesi yetkisi almam lâzım. 23 ncü maddeyi
okuyayım; Sayın Ekrem özden, biraz evvel de­
diler ki; «sana, bana ve Zihni Betil'e büyük bir
kuruluşumuz hasım nazariyle bakacakmış, istenmiyen senatör diye ilân edecekmiş,» o onla­
rın bileceği iş. Ama, bana herhalde işçi, vicda­
nından o nazarla bakmıyacak. Günkü, ben işçi­
nin hakkını savunuyorum sanıyorum. Birbiri­
mizle şimdi daha iyi anlaştık. Madde 23, bend
1 «mesleki teşekküllere üyelerince ödenecek
aidatların miktarı, Cemiyetler Kanunundaki