haber bültenđ

HABER BÜLTENĐ
28 Eylül 2005
Haber Özetleri
Irak
•
Irak Kürdistan Demokrat Partisi lideri ve “Kürdistan” Bölge Başkanı Barzani,
Kürtlerin çıkarları gerektirdiği zaman Ankara’da Irak Büyükelçiliği’nin bir
parçası olarak temsilcilik açabileceğini öne sürdü. “Kerkük-Kürdistan” adlı
internet sitesine demeç veren Mesud Barzani, yeni Irak anayasasına göre
Kürdistan’ın Ankara, Şam ve Tahran’da resmi olarak kendi kültürel, sosyal ve
ticari temsilciliklerini açma hakkı olduğunu söyledi. Barzani, bu temsilciliklerin,
Irak elçiliklerinin bir parçası olacağını ve yasal olarak engellenemeyeceğini
kaydetti. Iraklı Sünnilerin yapılacak yeni bir seçime katılımıyla, Kürtlerin
parlamentodaki gücünün zayıflayacağına dikkat çekerek, yeni anayasanın
Kürtlerin haklarını garanti altına alacağını ifade eden Kürt lider, yeni
anayasanın Kerkük’ün referandumla Kürt bölgesine katılmasının yolunu
açtığını da savundu. “Eğer tek bir devletle yaşamaya karar vermişseniz
bundan iyisi mümkün değil” diyen Barzani, Kürtler için ikinci seçeneğin ayrı bir
devlet kurmak olduğunu ancak bunun zamanının gelmediğini de söyledi. (NTV)
•
Ulusal Diyalog Meclisi üyesi Salih El-Mutlak, Arap ülkelerinin yeni anayasa
taslağı konusunda büyük endişe duyduklarını ifade etti. Mutlak, bu endişenin
nedeni olarak da taslağın Irak’ın parçalanmasını teşvik edici nitelikte olduğunu
ileri sürdü. Salih El-Mutlak, ayrıca anayasa taslağının değiştirilmesi için Arap
ülkeleri ile ABD hükümeti arasında müzakerelerin olduğunu belirtti. (IRAK HABER
AJANSI)
•
Irak Meclisi Mahmut Osman (Kürt Listesi’nden), Şii ittifakı ile Kürt listesi
arasında büyük bir anlaşmazlık olduğunu ileri sürdü. Anlaşmazlık nedeni
olarak da, Irak Başbakanının yetkilerini, tek başına kararlar almasını ve 58.
maddenin uygulanmamasını göstermiştir. Ayrıca Irak Meclis Başkanı Baha ElAraci, Irak Cumhurbaşkanı ve Yardımcıları ile Irak hükümeti arasında
anlaşmazlık olduğunu söylemiştir. Irak Cumhurbaşkanının hükümette
değişiklik yapmak istediğin söyleyen Osman, hükümetin bu değişikliklere karşı
çıktığını ifade etti. Cumhurbaşkanı, Elektrik Bakanını görevden almak,
Başbakan Yardımcısı olarak Enise Avcı’yı atamak istiyor. (IRAK HABER AJANSI)
•
Türkmen Meclisi bir bildiri yayımlayarak, Irak halkını özellikle Türkmen halkını
anayasaya “HAYIR” demeye davet etti. (www.kerkuk.net)
•
Irak'ın Telafer kentinde düzenlenen intihar saldırısında ilk belirlemelere göre
10 kişinin öldüğü, 25 kişinin yaralandığı bildirildi. Saldırganın, bombayı, asker
1
kayıt merkezi önünde bekleyen asker adayları arasında patlattığı bildirilmişti.
(AA)(AP)(IRAK HABER AJANSI)
•
Ürdün Kralı Abdullah, dün “Kürdistan hükümeti”nin başkanı Neçirvan Barzani
ile Ürdün’de görüştü. Görüşmede Irak’ın son durumu ve anayasa taslağı ele
alındı. Toplantıda, “Kürdistan” hükümeti ve Ürdün hükümeti arasında ticari,
ekonomi, kültürel ve eğitim alanlarında ilişkilerin geliştirilmesi dile getirildi.
(www.peyamner.com)
•
Ürdün Kralı Abdullah ile görüşmede bulunan Abdulaziz El-Hekim’in oğlu
Ammar El-Hekim’in açıklamasına göre, Ürdün hükümeti ile Irak arasındaki
ilişkilerin normalleştirilmesi kararının alındığını açıkladı. (www.iraq-ina.com)
•
Suudi Arabistan’da hükümetin yaptığı haftalık toplantıda, Irak’ın birliğinin
Ortadoğu güvenliği için çok önemli olduğu belirtilmiştir. Bu açıklamalar Irak
Đslam Partisi (Sünni) tarafından memnuniyetle karşılanmıştır. (www.iraq-ina.com)
•
Arap Birliği’nin Irak’ın durumunu inceleyen komitesinin toplantısı bugün
Kahire’de gerçekleşecek. Komite toplantıda, Arap Birliği Zirvesinde alınan
kararların uygulanması, Irak’ta Arap ülkelerinin elçiliklerinin açılması ve Irak’a
yardım planı gibi konuların ele alınacağını bildirdi. (www.iraq4all.dk)
•
Amerikan Savunma Bakanlığı, Irak’ta uyguladığı askeri stratejiyi gözden
geçirerek, Irak’ta bazı hataların yapıldığını kabul etti. Amerikalı generaller, ElKaide’nin lideri Zerkavi’nin Irak’ta bulunmasının ABD için faydalı olduğunu,
Zerkavi’nin Şii-Sünni ittifakının oluşmasını engelleyici bir unsur olduğunu ileri
sürdüler. Washington Times’taki Amerikalı bir generalin açıklamasına göre, ElKaide ABD güçlerine karşı değil, Irak halkına karşı savaşmaktadır.
(www.iraq4all.dk)
•
Irak Ordusu Komandolar Komutanlığı Başkanı General Raşid Feleyih, Kaim
kentinde askeri operasyonların tekrar başladığını açıkladı. (www.iraq-ina.com)
•
Irak Petrol Bakanı Yardımcısı Mutasam Ekrem’in açıklamasına göre, Kürt
bölgesinde üç şirket petrol arama çalışmalarına başladı. Bu şirketler, Norveç,
Kanada ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden gelmiştir. Petrol Bakanı, şirketlerden
Halepçe’de petrol kuyuları olduğu için bu bölgede jeolojik incelemelerde
bulunmalarını istedi. (EL-SABAH GAZETESĐ)
•
Irak-Đran sınırı yakınlarındaki bir bölgede, birkaç gün önce vurularak
öldürülmüş 22 kişinin cesedinin bulunduğu bildirildi. Irak Đçişleri Bakanlığı ile
askeri kaynaklar, Cessan köyü yakınlarında bulunan cesetlerin ellerinin bağlı,
gözlerinin de bantlanmış halde olduklarını açıkladı. (AA)
Orta Doğu
2
•
Mısır'da 5. kez 6 yıllık dönem için cumhurbaşkanlığına seçilen ve bugün yemin
ederek görevine başlayan Hüsnü Mübarek, başkent Kahire'de yaklaşık 3 bin
kişi tarafından protesto edildi. Kahire'de muhalefetin çağrısıyla düzenlenen
gösteriye katılan ve Mübarek'in yeniden cumhurbaşkanlığına seçilmesinin
yasal olmadığını iddia eden göstericiler, seçimlerin iptal edilmesini istediler.
(AA)(AFP)
•
Suudi Arabistan Petrol Bakanı Ali El-Naimi, petrol üretimlerini artırmayı
önerdiklerini fakat alıcı bulamadıklarını söyledi. Dünya Petrol Kongresi'nde
konuşan El-Naimi, gelecekteki talebi karşılamak açısından yeterli miktarda
petrolün bulunduğunu söyledi. Suudi Arabistan'ın 260 milyar varil olan
kanıtlanmış petrol rezervlerini kısa zamanda 200 milyar varil daha artırmak için
çalışmaları sürdürdüklerini anlatan Suudi Bakan El-Naimi, halen günlük 11
milyon varil olan üretim kapasitelerini de yaklaşık 15 milyon varile
yükselteceklerini ifade etti. OPEC'in son Viyana Zirvesi'nde aslan payı Suudi
Arabistan'da olmak üzere gerekirse günlük üretimini 2 milyon varil artırma
kararı aldığını hatırlatan El-Naimi, ''Fakat alıcı çıkmadı'' dedi. Suudi Arabistan
Petrol Bakanı El-Naimi, önümüzdeki 3-4 yılda dünyada petrol arzıyla ilgili
sıkıntı yaşanmayacağını sözlerine ekledi. (AA)
Kafkasya ve Orta Asya
•
Azerbaycan'da muhalefet blokunu oluşturan partilerden Musavat Partisi lideri
Đsa Kamber, ülkesinde 6 Kasım meclis seçiminin ''özgür ve demokratik'' olması
için Washington'dan yardım istedi. Kamber, merkez sağ partilerin
Azerbaycan'da, Devlet Başkanı Đlham Aliyev'e karşı ''Azadlık Bloku'' adlı bir
muhalefet oluşturduğunu belirterek, ABD başta olmak üzere uluslararası
toplumdan, seçimlerin demokratik ve özgürce yapılmasına destek istedi. ABD
Başkanı George Bush'un politikalarını destekleyen düşünce kuruluşu
American Enterprise Institute (AEI) tarafından düzenlenen oturumda konuşan
Kamber, bölgede ''Müslüman ve demokrasiye en hazır'' ülke olarak
Azerbaycan'ı gösterdi. Kamber, meclis seçiminin demokratik olması için, oy
kullananların parmağının mürekkebe batırılması gibi basit bir önerisi olduğunu
belirtirken bu öneriye Aliyev'in karşı çıktığını savundu. Oturuma katılan
muhafazakar eğilimli Nixon Center adlı düşünce kuruluşunun uzmanlarından
Zeyno Baran da ABD'nin, Azerbaycan'daki gelişmelere dikkat etmesi
gerektiğini söyledi. Azerbaycan'a, ''Gürcistan ve Ukrayna'da olduğu gibi devrim
değil evrimin gerekli olduğunu'' savunan Baran, Azeri muhalefetinin, Aliyev
yönetiminden farklılığına dair işaret görülmediğini ve Aliyev'in ABD'nin
müttefiki olduğunu belirtirken, Aliyev yönetimini kötülemek yerine siyasi ve
ekonomik reformların uygulanmaya başlanmasına destek verilmesinin daha
doğru olacağını ifade etti. ABD'nin, Aliyev'i ''bir kol boyu'' uzakta tuttuğunu ve
Azerbaycan'da demokrasiyi desteklediğini belirten Baran, Azeri seçiminin
demokratik olmasının Washington yönetimi tarafından önemli görüldüğünü
kaydetti. (AA)
•
Azerbaycan'ın önde gelen muhalefet partilerinden Azerbaycan Halk Cephesi
Partisi'nin (AHCP) Genel Başkanı Ali Kerimli, iktidarı, ''ülkede suni olarak
karışıklık ve ayaklanma çıkarmaya çalışmak'' ile suçladı. Hazırlanan seçim
listelerinde çok sayıda yanlışlık bulunduğunu savunan Kerimli, örnek olarak,
3
kendisinin aday olduğu seçim bölgesindeki bir binada kesinlikle yaşamadığını
bildiği 360 kişinin isminin listede yer aldığını söyledi.
Kerimli, seçim
listelerindeki karışık ve yanlışların kısa zamanda düzeltilmesinin mümkün
olmadığını, bu konudaki çalışmaların oy verme gününe kadar sürdürülmesi
gerektiğini belirtti. ''Azatlık'' bloku olarak 6 Kasım'da yapılacak parlamento
seçimleri için kampanyalarını sürdürdüklerini belirten Kerimli, 1 Ekim'de
Bakü'nün merkezindeki 28 Mayıs Meydanı'nda düzenlenmesi öngörülen
mitingin mutlaka yapılacağını kaydetti. (AA)
•
Kırgızistan Meclisi, Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev tarafından hazırlanan,
Feliks Kulov başkanlığındaki yeni kabinenin 6 üyesine onay vermedi. Kulov
başkanlığındaki yeni kabinenin üyeleri hakkında gizli oylama yapan Meclis,
Adalet Bakanı Murat Kayıpov, Ekonomi ve Maliye Bakanı Akılbek Caparov,
Tarım, Su Đşleri ve Yeniden Üretim Sanayi Bakanı Abdimalik Anarbayev, Acil
Durumlar Bakanı Canış Rustenbekov, Đçişleri Bakanı Murat Sutalinov, Sanayi,
Ticaret ve Turizm Bakanı Almaz Atambayev, Eğitim Bilim ve Gençlik Bakanı
Dosbol Nuruulu ve Sağlık Bakanı Şayloobek Niyazov ile Savunma Bakanı
Đsmail Đsakov, Meclis'ten onay aldı. Devlet Mülk Komitesi Başkanlığı için
sunulan Tursun Turdumambetov da milletvekillerince kabul görülen bir diğer
isim oldu. Geçici hükümetin de Dışişleri Bakanı olarak görevini sürdürmekte
olan ihtilalin önemli isimlerinden Roza Otunbayeva ile birlikte Başbakanlık Đdari
Đşler Başkanlığı, Kültür Bakanlığı, Göçmen ve Đş Đstihdamı Komitesi
Başkanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Ulaştırma ve Đletişim
Bakanlığı için sunulan isimler ise milletvekilleri tarafından reddedildi. Başbakan
Birinci Yardımcılığı için sunulan iç isim ile Başbakan Yardımcısı olarak sunulan
bir isim, Meclis'in yoğun baskısı üzerine Devlet Başkanı Bakiyev tarafından
geri çekildi. Bakiyev'in, reddedilen isimlerle geri çektiği isimler için Meclis'e
yeni adaylar sunması gerekiyor. (AA)
Avrupa Birliği
•
Avrupa Parlamentosu'ndaki muhafazakar grup, Türkiye'nin imzaladığı Gümrük
Birliği Ek Protokolü'nün oylanmasının ertelenmesini isteme kararı aldı. Avrupa
Parlamentosu'ndaki en büyük siyasi grup olan Avrupa Halk Partisi adına
açıklama yapan sözcü Robert Fitzhenry, grubun dün akşamki toplantısında,
oylamanın ertelenmesini isteme kararı alındığını söyledi. Sözcü, eğer bu
konuda yeterli desteği alamazlarsa oylamaya katılmayacaklarını söyledi.
Ancak Fitzhenry, oylamanın ne zaman yapılmasını istedikleri konusunda bilgi
vermedi. (AA)(AP)
•
Almanya Başbakanı Gerhard Schröder, ''Türkiye'nin, AB'ye güvenlik ve istikrar
getireceğini'' söyledi. Avrupa Parlamentosu'nda düzenlenen ''Europa Forum''
adlı toplantıda konuşan Schröder, Türkiye'ye reformları hızlandırması
çağrısında bulundu. Almanya Başbakanı, ''Büyüklüğü ve nüfusuyla Türkiye
özel bir müzakere ortağı. Bu yüzden müzakereler, Avrupa'da istihdamın
korunmasına ilişkin anlaşma ve AB'nin mali kapasitesinin etkilenmesine ilişkin
konuları da kapsayacak'' dedi. Schröder, ''ekonomik olarak dinamik, sosyal
açıdan modern Türkiye'nin herkesin istikrarı ve güvenliği için büyük bir kazanç
olacağını'' ifade etti. (AA)
4
Diğer Haberler
•
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya'nın yakın bir zamanda benzeri
olmayan yeni ''stratejik füze kompleksleri'' geliştireceğini belirtti. Putin, ''Başka
hiçbir ülkenin buna benzer füze donatısı yok ve yakın zamanda sahip olmaları
da çok güç'' dedi. Putin, bu füze komplekslerinin ses ötesi sistemle çalıştığını,
füzelerin yükseklik ve yörüngelerini değiştirme yeteneğine sahip olduklarını
söyledi. Rus savunma sisteminde durumun iyi yönde sürekli değiştiğini ifade
eden Putin, ''Geçen yıl psikolojik bariyeri aşmayı başardık ve silahlı
kuvvetlerimizin yeniden silahlandırılmasına daha fazla yatırım yaptık. Bu
sayede silah ihracatımızı 5 milyar dolar seviyesinde artırdık'' dedi. (AA)
•
Hindistan ile ABD, büyük çaplı ortak deniz tatbikatı yapıyor. Resmi
yetkililerden alınan bilgiye göre, önceki gün Goa açıklarında başlayan tatbikat
10 gün sürecek. ''Malabar'' adı verilen tatbikata, Amerikan Nimitz uçak gemisi
de katılıyor. Uçak gemisinde, 40 uçak ve 6 bin kişilik mürettebat bulunuyor.
Nimitz, NATO dışında ortak tatbikata katılan ilk Amerikan uçak gemisi oluyor.
Bir yetkili, ''Bu büyük ve önemli bir görev, zira karşılıklı güveni güçlendiriyor''
dedi. ABD ve Hindistan savunma bakanları, işbirliğini geliştirmeyi öngören
anlaşmayı haziran sonunda imzalamıştı. (AA)(AFP)
•
Sekiz yıl aradan sonra toplanan Terörle Mücadele Yüksek Kurulu’nda terör
örgütü PKK’nın, yurtiçinde ve Kuzey Irak’taki faaliyetleri, eylem yöntemleri ile
bunlara karşı alınacak tedbirler ele alındı. Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül
başkanlığında yapılan ve ilgili tüm birimlerin üst düzey yetkililerinin katıldığı
Terörle Mücadele Yüksek Kurulu’nda, terör faaliyetlerinin mevcut durumu ve
bunlara karşı alınacak tedbirler görüşüldü. (NTV)
Dünya Basını
Irak'la ilgili gelişmeler birçok gazetede ele alınıyor. Daily Telegraph'ın Đngiliz
güçlerinin son zamanlarda giderek daha çok saldırıya uğradığı ve geçen hafta
Basra’da tebdil gezerken, Irak polisiyle çatışmaya girerek gözaltına alınan
askerler yüzünden yerel yetkililerle kriz yaşadıkları haber, "kendi yetiştirdikleri
polise güvenmeyen askerler" başlığıyla sunulmuş: "Đngiliz subaylar, Basra'da
15 bine yakın polise iyi eğitim verdiklerini söylüyorlar. Ama bu resmi açıklama.
Fakat, ismini vermeden konuşan tek tek subaylar, farklı şeyler
söylüyor…Basra'daki bir Đngiliz komutan, en büyük sorunlardan birinin de polis
içinde Şii milis örgütlerine sempati duyulması olduğunu kabul ediyor. Ve bunun
diğer yerel kurumlara da hızla yaygınlaştığına dikkat çekiyor. "
Daily Telegraph, ayrıca Türkiye-AB ilişkilerini konu almış sayfalarına. Gazete,
3 Ekim'e yalnızca birkaç gün kala, Türkiye ile müzakerelere başlama koşulları
konusundaki anlaşmazlık yüzünden, Đngiltere'nin, Avrupa Birliği dönem
başkanlığının en büyük kriziyle karşı karşıya kalabileceğini yazıyor: "Đngiltere
hükümeti, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üyeliğini hayati bir stratejik hedef olarak
görüyor. Ancak iki aydır devam eden pazarlıklar tıkanmış gibi. Avusturya,
Türkiye ile müzakerelerin üyelik dışında bir formülle de sonuçlanabileceğinin,
birlik tarafından kayda geçirilmesinde ısrar ediyor. " Daily Telegraph yine de
5
Avusturya'nın son anda geri adım atması ihtimalini dışlamıyor ve Brüksel
kulislerinden şu ayrıntıları aktarıyor: "Avusturya'nın, Hırvatistan ile askıya
alınan müzakerelerin derhal başlamasını istediği biliniyor. Bir diplomat,
'Avusturya, Türkiye konusunda tamamen yalnız olduğunun farkında' diye
konuştu ve devam etti: “Ama Hırvatistan ile müzakerelerin Ekim'de
başlayacağı konusunda garanti alırlarsa geri adım atabilirler. Hırvatistan
konusundaki karar ise büyük ölçüde bu hafta sonunda Uluslararası Savaş
Suçları Mahkemesi başsavcısı Carla del Ponte'nin yapacağı son
değerlendirmeye bağlı olacak."
Financial Times ise Türkiye Avrupa Birliği ilişkilerine tam bir sayfasını ayırmış
bugün. "Konuşma vakti geldi. Fakat, Avrupalı seçmen Türkiye'nin üyeliği
konusunda rahatsız" Gazetenin Türkiye sayfasında, bu başlık altında yapılan
Daniel Dombey imzalı değerlendirmede, müzakerelerin Avusturya'nın
muhalefetine karşın başlayacağı tahmin ediliyor, ama daha uzun vadede
gündeme gelecek bir soruna dikkat çekiliyor: "Türkiye'nin üyeliği Avrupa Birliği
kamu oyunda istek ve heyecan yaratmıyor. Tam aksine önemli muhalefetle
karşı karşıya. Bu ay yapılan bir kamuoyu yoklaması Türkiye'nin üyeliğine
destek verenlerin oranının Fransa'da yüzde 11, Almanya'da yüzde 15 ve
Đngiltere'de yüzde 32 olduğunu gösterdi…Her üç ülkede de yüzde kırk
oranında kararsız var. Birliğin göçmen işçi akını korkusu ve şu andaki içe
kapalı zihniyeti nedeniyle Türkiye ile müzakereler yarı yolda kalabilir ya da
daha tehlikelisi sonunda Avrupalı seçmen tarafından veto edilebilir…Bu tablo
içinde herşey gelip Avrupa Birliği’nin Ankara'nın katılımı konusunda ne kadar
ciddi olduğuna dayanıyor."
6