www.tobb.org.tr www.tobb.org.tr Gözden Geçirme Notları 2011 Yılı Ocak Ayı Dış Ticaret İstatistikleri TÜİK tarafından 28.02.2011 tarihinde açıklanan, 2011 yılı Ocak ayına ilişkin “Dış Ticaret İstatistikleri” haber bültenine göre; 2011 yılının Ocak ayında ihracat %22,1; ithalat ise %44,3 oranlarında artış göstermiştir (Bkz; Tablo 1). Avrupa Birliği (AB) ülkelerine yapılan ihracat %14,9 oranında artarak 4.525 milyon dolar, AB ülkelerinden yapılan ithalat ise %35,6 oranında artış göstererek 5.713 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Ocak ayında en fazla ihracat yaptığımız ülke 990 milyon dolar ile Almanya olurken, en fazla ithalat ise 2.026 milyon dolar ile Rusya Federasyonu’ndan yapılmıştır. Yılın ilk ayında en fazla ihracat, 1.101 milyon dolar ile “motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları”nda gerçekleşmiştir. Ocak ayında; en fazla ithalat 3.734 milyon dolar ile “mineral yakıtlar ve yağlar” faslında gerçekleşmiştir. 2011 yılının Ocak ayında imalat sektöründeki ihracat, 2010 yılının Ocak ayına göre %22,3 oranında artarak 8.784 milyon dolar, aynı sektördeki ithalat ise %43,7 oranında artarak 12.581 milyon dolar olmuştur. 2011 yılının Ocak ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı %56,7’dir. Dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre %89,4 oranında artarak 7.312 milyon dolara yükselmiştir. Sayfa 1 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Sayı: E.8.1/19 28.02.2011 TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ www.tobb.org.tr www.tobb.org.tr (Milyon $) İhracat (FoB) Aylar Ocak -Aralık Yıl 2009 Ocak 2010 2010 2011 Değer 102.143 113.899 7.831 9.561 Değişim Oranı 11,5 22,1 İthalat (CiF) Değer 140.928 185.497 11.691 16.873 Değişim Oranı 31,6 44,3 Dış Ticaret Dengesi Değer -38.786 -71.598 -3.860 -7.312 Dış Ticaret Hacmi İhracatın İthalatı Değişim Karşılama Değer Oranı Oranı Değişim Oranı 243.071 299.396 19.522 26.434 84,6 89,4 23,2 35,4 72,5 61,4 67,0 56,7 Kaynak: TÜİK. 2011 yılı Ocak ayında ihracat; 2010 yılının aynı ayına göre %22,1 oranında artış göstererek 9.561 milyon dolara, ithalat ise %44,3 oranında artarak 16.873 milyon dolara yükselmiştir. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise, 2011 yılı Ocak ayında ihracat, 2010 yılı Ocak ayına göre %22,1, ithalat ise %38,6 oranlarında artış göstermiştir. Yılın ilk ayında dış ticaret açığı ise, 2010 yılı Ocak ayına göre %89,4 oranında artarak 3.860 milyon dolardan, 7.312 milyon dolara yükselmiştir. 2010 yılı Ocak ayında %67,0 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı 2011 yılının Ocak ayında 10,3 puan azalarak %56,7’ye gerilemiştir (Bkz; Grafik 1, Grafik 2). 30.000 26.434 25.000 19.522 20.000 16.873 15.000 10.000 11.691 9.561 7.831 5.000 0 -5.000 -3.860 -7.312 -10.000 2010 - Ocak İhracat (FoB) 2011 - Ocak İthalat (CiF) Dış Ticaret Dengesi Dış Ticaret Hacmi Kaynak: TÜİK. Grafik 1. 2011 Yılı Ocak Ayı Dış Ticaret Göstergeleri Sayfa 2 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Sayı: E.8.1/19 28.02.2011 Tablo 1. Dış Ticaret Göstergeleri Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr www.tobb.org.tr www.tobb.org.tr 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000 0 İhracat İhracat (Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış) İthalat İthalat (Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış) Kaynak: TÜİK. Grafik 1. Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmamış ve Arındırılmış Dış Ticaret İstatistikleri Ekonomik faaliyetlere göre dış ticaret istatistikleri incelendiğinde, 2011 yılı Ocak ayında geçen yılın aynı ayına göre ihracat; tarım ve ormancılık sektöründe %11,2, balıkçılık sektöründe %90,0, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %45,7, imalat sanayi sektöründe %22,3 oranlarında artış gerçekleşmiştir (Bkz; Tablo 2). En çok ihracat ve ithalat yapılan 20 fasıl incelendiğinde, en fazla ihracat yapılan fasıl 1.101 milyon dolar ile motorlu kara taşıtları olurken, bunu 738 milyon dolar ile kazan, makine ve cihazlar, aletler, parçaları, 718 milyon dolar ile demir ve çelik, 695 milyon dolar ile örme giyim eşyası, 613 milyon dolar ile elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları izlemektedir. Bu fasılların ihracatında geçen yılın aynı ayına göre sırasıyla %3,5; %21,3; %68,7; %13,2 ve %25,6 oranlarında artış olmuştur. Ayrıca, mineral yakıtlar, mineral yağlar ihracatındaki %76,1; pamuk, pamuk ipliği ihracatındaki %53,5; kauçuk ve kauçuktan eşya ihracatındaki %49,8 oranında yüksek artışlar göze çarparken, inciler, kıymetli taş ve metal mamulleri ihracatında ise %34,3 oranında düşüş gözlenmiştir. Sayfa 3 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Sayı: E.8.1/19 28.02.2011 TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr www.tobb.org.tr www.tobb.org.tr Tablo 2. Ekonomik Faaliyetlere göre Dış Ticaret (Milyon $) Ocak 2010 Sektörler 2011 Değer Toplam içindeki Oranı Değer Toplam içindeki Oranı Değişim Oranı 7.831 100,0 9.561 100,0 22,1 437 5,6 486 5,1 11,2 10 0,1 19 0,2 90,0 148 1,9 215 2,2 45,3 7.181 91,7 8.784 91,9 22,3 55 0,7 57 0,6 3,6 11.691 100,0 16.873 100,0 44,3 459 641 39,8 17,4 İHRACAT Genel toplam Tarım ve Ormancılık Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Diğer İTHALAT Genel toplam Tarım ve Ormancılık Balıkçılık 3 3,9 0,0 3 3,8 0,0 Madencilik ve Taşocakçılığı 2.021 17,3 2.877 17,1 42,4 İmalat 8.754 74,9 12.581 74,6 43,7 455 3,9 771 4,6 69,5 Diğer Kaynak: TÜİK. Geniş ekonomik grupların sınıflaması düzeyinde 2011 yılı Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre sermaye malları ihracatında %17,0; ara (ham madde) malları ithalatında %28,4; tüketim malları ithalatında %16,9 oranlarında artış olmuştur. Aynı dönemde sermaye malları ithalatında %45,1; ara (ham madde) malları ithalatında %42,8; tüketim malları ithalatında ise %47,5 oranlarında artış gerçekleşmiştir (Bkz, Tablo 3). Sayfa 4 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Sayı: E.8.1/19 28.02.2011 TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ www.tobb.org.tr www.tobb.org.tr (Milyon $) Ocak 2010 2011 Toplam Değer içindeki Oranı Değer 7.831 100,0 9.561 100,0 22,1 Sermaye (Yatırım) Malları 800 10,2 936 9,8 17,0 Ara (Ham madde) Malları 3.740 47,8 4.803 50,2 28,4 Tüketim Malları 3.251 41,5 3.801 39,8 16,9 40 0,5 21 0,2 -47,1 11.691 100,0 16.873 100,0 44,3 Sermaye (Yatırım) Malları 1.561 13,4 2.265 13,4 45,1 Ara (Ham madde) Malları 8.756 1.356 74,9 12.506 2.001 74,1 42,8 11,9 0,6 47,5 484,9 Sektörler Toplam Değişim içindeki Oranı Oranı İHRACAT Genel toplam Diğerleri İTHALAT Genel toplam Tüketim Malları Diğerleri 17 11,6 0,1 101 Kaynak: TÜİK. İthalatta mineral yakıtlar, mineral yağlar 3.734 milyon dolar ile ilk sıradaki yerini korurken, bunu 1.614 milyon dolar ile kazan, makine ve cihazlar, alet parçaları, 1.512 milyon dolar ile demir ve çelik, 1.183 milyon dolar ile elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları, 1.017 milyon dolar ile motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosiklet ithalatı izlemiştir. Bu fasıllarda sırasıyla %31,2; %30,0; %33,5; %19,3; %80,6 oranında artış olmuştur. İnciler, kıymetli taş ve metal mamulleri ithalatı %1083,8; hava taşıtları, uzay araçları aksam ve parçaları ithalatı %515,2; pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat %87,5’lik artışlar ile dikkat çeken diğer fasıllar olmuştur. İller itibariyle 2011 yılı Ocak ayı ihracatımızda, ilk sırada İstanbul ili yer alırken, bunu sırasıyla Kocaeli, İzmir ve Bursa illeri izlemiştir. Toplam ihracatta İstanbul’un payı %42,6 olurken, Kocaeli’nin payı %10,3; İzmir’in payı %5,7 ve Bursa’nın payı %4,6 olarak gerçekleşmiştir (Bkz; Tablo 4). Sayfa 5 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Sayı: E.8.1/19 28.02.2011 Tablo 3. Geniş Ekonomik Grupların Sınıflamasına göre Dış Ticaret Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ www.tobb.org.tr www.tobb.org.tr ((*) Ocak ayı değer sıralamasına gore ilk 10 il Ocak ayı değer sıralamasına göre son 10 il (Bin $) (Bin $) 2011-Ocak Sektörler Değer 2011-Ocak Toplam içindeki Oranı İHRACAT Sektörler Toplam Değer içindeki Oranı İHRACAT Genel toplam 9.561.157 100,0 9.561.157 100,0 İSTANBUL 4.077.738 42,6 SİNOP 2 030 0,0 KOCAELİ 986.826 10,3 VAN 1 994 0,0 İZMİR 547.664 5,7 GÜMÜŞHANE 1 773 0,0 435.579 4,6 BURSA MUŞ 1 612 0,0 ANKARA 342.742 3,6 ERZİNCAN 1 326 0,0 GAZİANTEP 308.779 3,2 BİNGÖL 428 0,0 MANİSA 275.911 2,9 ARDAHAN 225 0,0 DENİZLİ 269.101 2,8 BAYBURT 210 0,0 ANTALYA 247.384 2,6 BİTLİS 171 0,0 SAKARYA İTHALAT 185.195 1,9 KARS İTHALAT 97 0,0 16.873.396 100,0 16.873.396 100,0 İSTANBUL 6.791.566 40,3 BİTLİS 1 382 0,0 KOCAELİ 2.426.142 14,4 ERZİNCAN 920 0,0 ANKARA 1.948.285 11,5 BURDUR 873 0,0 1.001.980 5,9 IĞDIR 564 0,0 BURSA 776.214 4,6 GÜMÜŞHANE 536 0,0 ADANA 357.755 2,1 BAYBURT 471 0,0 ANTALYA 351.411 2,1 BATMAN 458 0,0 DENİZLİ 324.634 1,9 SİNOP 247 0,0 GAZİANTEP 303.574 1,8 KARS 170 0,0 HATAY 243.231 1,4 ŞIRNAK 52 0,0 Genel toplam İZMİR Not: Firma vergi kimlik numaralarının bağlı olduğu ile göredir. Genel toplam Genel toplam (*): İhracat ve ithalat yapılmayan iller alınmamıştır. Kaynak: TÜİK. Sayfa 6 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Sayı: E.8.1/19 28.02.2011 Tablo 4. 2011 Yılı Ocak Ayında Dış Ticarette İlk ve Son 10 İl Sıralaması Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ www.tobb.org.tr www.tobb.org.tr İzmir illeri izlemiştir. Toplam ithalatta İstanbul’un payı %40,3; Kocaeli’nin payı %14,4; Ankara’nın payı %11,5; İzmir’in payı da %5,9 olmuştur. İllere göre hiç ihracat yapılmayan iller hariç tutulduğunda Kars ili en son sırada yer alırken, ithalatta Şırnak ili en son sırada yer almıştır. 2011 yılının Ocak ayında, 2010 yılının aynı ayına göre AB ülkelerine yapılan ihracat %14,9 oranında artarak 4.525 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılı Ocak ayında %50,3 olan AB ülkelerinin ihracattaki payı, 2011 yılının aynı ayında %47,3 düzeyine gerilemiştir. Aynı dönemde Türkiye Serbest Bölgelerine yapılan ihracat %19,5; diğer ülkelere yapılan ihracat %29,8 oranlarında artış göstermiştir. Tablo 5. Ülke Gruplarına göre Dış Ticaret (Bin $) Ocak 2010 Toplam içindeki Oranı Değer 2011 Toplam içindeki Değişim Oranı Oranı Değer Genel toplam A-Avrupa Birligi Ülkeleri (AB-27) B-Türkiye Serbest Bölgeleri C-Diğer Ülkeler İ T H A L A T 7.831 3.939 151 3.741 100,0 50,3 1,9 47,8 9.561 4.525 180 4.856 100,0 47,3 1,9 50,8 22,1 14,9 19,5 29,8 Genel toplam A-Avrupa Birligi Ülkeleri (AB-27) B-Türkiye Serbest Bölgeleri C-Diğer Ülkeler 11.691 4.213 59 7.419 100,0 36,0 0,5 63,5 16.873 5.713 68 11.092 100,0 33,9 0,4 65,7 44,3 35,6 15,2 49,5 Ülke Grupları İ H R A C A T Kaynak: TÜİK. Sayfa 7 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Sayı: E.8.1/19 28.02.2011 Ocak ayı ithalatında da ilk sırada yine İstanbul ili yer almış, bunu sırasıyla Kocaeli, Ankara ve Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ www.tobb.org.tr www.tobb.org.tr ithalatta %15,2; diğer ülkelerden yapılan ithalatta ise %49,5 oranlarında artış olmuştur. En fazla ihracat yapılan ülkeler sıralamasında Almanya ilk sıradadır. Bu ülkeye ihracatımız Ocak ayında da %19,4 oranında artarak 990 milyon dolar olurken, bunu 629 milyon dolar ile İtalya, 605 milyon dolar ile Irak, 563 milyon dolar ile İngiltere ve 521 milyon dolar ile de Fransa takip etmiştir. 2011 yılı Ocak ayında ithalatta ise ilk sırada Rusya Federasyonu yer almıştır. Bu ülkeden yapılan ithalat %13,9 oranında artarak 2.026 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Rusya Federasyonu’nu sırasıyla 1.596 milyon dolar ile Çin, 1.403 milyon dolar ile Almanya ve 1.246 milyon dolar ile de ABD izlemiştir. AVRUPA BİRLİĞİ İLE KIYASLAMA EURO BÖLGESİ DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ1 Euro Bölgesi (AB17)2’nin 2010 yılı Aralık ayında diğer dünya ülkeleri ile yaptığı dış ticaret göstergelerinin mevsimsel etkilerden arındırılmamış ilk tahmin sonuçlarına göre; Dış ticaret, bu dönemde 0,5 milyar Euro değerinde açık vermiştir. İhracat, bir önceki yılın aynı ayına göre %20,0 oranında artarak 133,6 milyar Euroya, ithalat ise %24,0 oranında artarak 134,2 milyar Euroya yükselmiştir. 2010 yılı ihracat değeri, 2009 yılı Aralık ayına göre %20,0 oranında artarak 1534,7 milyar Euro, ithalat %22,0 oranında artarak 1534,0 milyar Euro olmuştur. Euro Bölgesi (AB27)3’nin 2010 yılı Aralık ayında diğer dünya ülkeleri ile yaptığı dış ticaret göstergelerinin mevsimsel etkilerden arındırılmamış ilk tahmin sonuçlarına göre; Dış ticaret, bu dönemde 10,5 milyar Euro değerinde açık vermiştir. 1 Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (EUROSTAT)’ın veri açıklama takviminde en son açıklanan Ocak Ayı göstergelerine ilişkin sonuçlara yer verilmiştir. 2 Euro Bölgesi AB17 ülkeleri; Belçika, Almanya, Estonya, İrlanda, Yunanistan, İspanya, Fransa, İtalya, Kıbrıs, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Avusturya, Portekiz, Slovenya, Slovakya ve Finlandiya’dır. 3 Euro Bölgesi AB27 ülkeleri; Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Almanya, Estonya, İrlanda, Yunanistan, İspanya, Fransa, İtalya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Hollanda, Avusturya, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovenya, Slovakya, Finlandiya, İsveç ve Birleşik Krallık’tır. Sayfa 8 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Sayı: E.8.1/19 28.02.2011 2011 yılının ilk ayında AB’den yapılan ithalatta %35,6; Türkiye Serbest Bölgelerinden yapılan Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ www.tobb.org.tr www.tobb.org.tr İhracat, bir önceki yılın aynı ayına göre %23,0 oranında artarak 121,7 milyar Euroya, ithalat ise %29,0 oranında artarak 132,2 milyar Euroya yükselmiştir (Bkz, Tablo 6, Grafik 3 ve Grafik 4). 2010 yılı ihracat değeri, 2009 yılının aynı ayına göre %23,0 oranında artarak 1348,3 milyar Euro, ithalat %24,0 oranında yükselerek 1491,6 milyar Euro düzeyinde gerçekleşmiştir. Tablo 6. Euro Bölgesi 2010 Yılı Aralık Ayına İlişkin Dış Ticaret Göstergeleri Euro Bölgesi (AB17) Mevsimsel Etkilerden Arındırılmamış Göstergeler 2009Aralık 2010Aralık Gösterge AB 17 İhracat 111,1 AB 17 İthalat 107,9 AB 17 Dış Ticaret Dengesi 3,2 AB 17 Ülkeleri içindeki Sevk 105,2 133,6 134,2 -0,5 123,2 Değişim 2009Oranı Kasım 20 24 17 2010Kasım 113,2 r 110,5 r 2,7 r 115,1 Değişim Kümülatif 01-12.2009 Oranı 140,6 r 24 142,2 r 29 r -1,5 r 134,2 r 17 r 1278,3 1261,7 16,6 1298,4 Kümülatif 01-12.2010 1534,7 1534 0,7 1475,7 Değişim Oranı 20% 22% 14% r: revize edilmiştir. Kaynak: EUROSTAT. Tablo 6. Euro Bölgesi 2010 Yılı Aralık Ayına İlişkin Dış Ticaret Göstergeleri (Devamı) Euro Bölgesi (AB27) Mevsimsel Etkilerden Arındırılmamış Göstergeler Değişim Değişim Değişim Oranı 2009-Kasım 2010-Kasım Oranı Ocak-Aralık 2009 Ocak-Aralık 2010 Oranı 23% 97,5 123,1 r 26% 1097,1 1348,5 23% 29% 105,2 r 138,5 r 32% r 1205,3 1491,6 24% -7,7 r -15,4 r -108,1 -143,3 19% 196,4 233,3 r 19% 2.196,7 2.534,5 15% Sayfa 9 Gösterge 2009- Aralık 2010- Aralık AB 17 İhracat 99,3 121,7 AB 17 İthalat 102,2 132,2 AB 17 Dış Ticaret Dengesi -2,9 -10,5 AB 17 Ülkeleri İçindeki Sevk 177,8 211,1 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Sayı: E.8.1/19 28.02.2011 Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr www.tobb.org.tr www.tobb.org.tr Kaynak: EUROSTAT. Grafik 4. AB Ülkelerine İlişkin Mevsimsellikten Arındırılmış Dış Ticaret Göstergeleri Bu konuyla ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlama tarihini www.tobb.org.tr adresinde YAYINLAR başlığı altında, Takvimden görebilirsiniz. Sayfa 10 Kaynak: EUROSTAT. Grafik 3. AB Ülkelerine İlişkin Mevsimsellikten Arındırılmış Dış Ticaret Göstergeleri İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Sayı: E.8.1/19 28.02.2011 TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr