Bulgular

FİBROMYALJİDE
TRAVMATİK YAŞANTILAR
VE CİNSEL İŞLEVLER
Evrim Özkorumak1, Murat Karkucak2, Emel Korkmaz3, İlkay Keleş3,
Ahmet Tiryaki4, Erhan Çapkın2
1 Yrd. Doç Dr. KTÜ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ AD
2 Doç Dr. KTÜ TIP FAKÜLTESİ FTR AD
3 Dr. KTÜ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ AD
4 Doç Dr. KTÜ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ AD
Giriş



Cinsel işlev; nörolojik, vasküler ve endokrin sistemlere
bağımlı karmaşık bir süreçtir ve birçok psikososyal
etmenden etkilenir.
Kadınlarda cinsel işlev bozukluğu için risk etmenleri: yaş,
düşük eğitim düzeyi, sistemik hastalıklar, cinsel istismar
öyküsü, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar ve kötü
fiziksel sağlık
Nusbaum MRH, Hamilton C, Lenahan P. Chronic illness and sexual f unctioning. Am Fam Physician 2003; 67: 347–354.

Basson R, Berman J, Burnett A et al .Report of the international consensus developmentconf erence on f emale sexual dysf unction:
def initions and classif ications. The Journal of Urology 2006; 163, 3, 888-893.
Giriş

Fibromyalji(FM), etiyolojisi bilinmeyen, kronik ve yaygın
kas iskelet sistemi ağrısı, tutukluk, yorgunluk,
uykusuzluk, psikolojik stresle kendini gösterebilen eklem
dışı romatizmal bir hastalıktır.

Wolf e F:Fibromyalgia: the clinical syndrome.Rheum Dis Clin North Am 1989; 15:1-18.
Giriş





Çocukluk çağı fiziksel ve cinsel istismar FM gelişimi için
risk etmeni olarak bildirilmektedir.
Yakın zamanda yapılan iki metaanalizde çocukluk çağı
fiziksel ve cinsel istismarı FM ile ilişkilendirilmiştir.
Paras ML, Murad MH, Chen L Pet al, Goranson EN, Sattler AL, Colbenson KM, Elamin MB, Seime RJ, Prokop LJ, Zirakzadeh A. “Sexual abuse and lifetime diagnosis of
somatic disorders: a systematic review and meta analysis,” JAMA 2009; 302:550–561.
H¨auser W, Kosseva M, ¨ Uceyler N, Klose P, Sommer C, “Emotional, physical, and sexual abuse in fibromyalgia syndrome: a systematic review with meta-analysis,”
Arthritis Care Res 2011; 63: 808–820.
Giriş








FM ve sağlıklı kontrollerin karşılaştırıldığı çalışmalarda
FM hastalarının cinsel işlevlerinin sağlıklı kontrollere
kıyasla daha kötü olduğu bildirilmiştir.
Fakat FM’de cinsel işlev bozukluğunun mekanizması ve
ilişkili etmenler net değildir.
Yilmaz H, Yilmaz SD, Polat HA, Salli A, Erkin G, Ugurlu H. The ef f ects of f ibromyalgia syndrome on f emale sexuality: a controlled study. J
Sex Med. 2012 Mar;9(3):779-85.
De Costa ED, Kneubil MC, Leao WC, The KB (2004)Assessment of sexual satisf action in f ibromyalgia patients. Einstein 2:177–181
Tikiz C, Muezzinoglu T, Pirildar T, Taskn EO, Frat A, Tuzun C(2005) Sexual dysf unction in f emale subjects with f ibromyalgia. JUrol
174:620–623
Shaver JL, Wilbur J, Robinson FP, Wang E, Buntin MS (2006)Women’s health issues with f ibromyalgia syndrome. J Womens Health
(Larchmt) 15:1035–1045
Prins MA, Woertman L, Kool MB, Geenen R (2006) Sexual f unctioning of women with f ibromyalgia. Clin Exp Rheumatol 24:555–561
Ryan S, Hill J, Thwaites C, Dawes P (2008) Assessing the ef f ect of fibromyalgia on patients’ sexual activity. Nurs Stand 23:35–41
Amaç

Bu çalışmanın amacı; FM hastalarını sağlıklı kontrollerle
cinsel işlevler ve çocukluk çağı travmaları açısından
karşılaştırmak ve çocukluk çağı travmasının FM’de
cinsel işlev bozukluğu gelişmesi için ilişkili bir etmen olup
olmadığını araştırmaktır. Ek olarak FM’de cinsel işlevleri
etkileyebilecek etmenlerde tartışılmıştır.
Yöntem ve Gereçler


Hasta grubu, KTÜ Tıp Fakültesi FTR AD’a Aralık 2012Mayıs 2013 tarihleri arasında başvuran Amerikan
Romatoloji Birliği kriterlerine göre FM tanısı konulan
heteroseksüel, premenapozal kadın hastalardan
oluşmuştur.
Kontrol grubu, yaş ve eğitim açısından hasta grubuna
benzer, kronik nörolojik veya romatolojik herhangi bir
hastalığı olmayan hasta yakınları ve hastane
personelinden oluşmuştur.
Yöntem ve Gereçler
Alınma Ölçütleri:




18-55 yaş
Premenapozal kadın
Heteroseksüalite
Cinsel olarak aktif
Dışlama Ölçütleri:





Kronik nörolojik veya romatolojik
hastalık öyküsü
Cinsellik üzerine etkisi olabilecek
antidepresan ve antipsikotik tedavi
kullanımı
Hamilelik
Postmenapozal dönem
Kronik ruhsal bir hastalık yada
zeka geriliği
Yöntem ve Gereçler


Hasta ve kontrol grubu sırasıyla sosyodemografik veri
formu, Golombok Rust Cinsel Doyum Ölçeği(GRCDÖ),
Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeği(ÇÖYÖ) ile
değerlendirilmiştir.
Ayrıca tüm FM hastalar Fibromyalji Etki Sorgulaması
(FES) ile değerlendirilmiştir.
Bulgular





Çalışmaya 36 FM hasta ve 29 kontrol alınmıştır.
Hasta grubunun yaş ortalaması 38,18±6,22, kontrol
grubunun 35,86±5,35, iki grup arasında yaş ortalaması
açısından fark yoktur(p=0,122).
Eğitim düzeyi hasta grubunda 7,28±2,95 yıl, kontrol
grubunda 7,96±3,12 yıldır, iki grup arasında eğitim
düzeyi açısından fark yoktur(p=0,419).
Evlilik süresi hasta grubunda anlamlı
uzundur(p=0,0005).
Hasta grubunda görücü usulü evlenme flört sonrası
evlenmeden anlamlı yüksektir(p=0,0005).
Bulgular


Cinsel sorun hasta grubunun % 47,2(n=17)’sinde,
kontrol grubunun %13,8(n=4)’ünde bildirilmiştir ve
istatistiksel olarak anlamlıdır(p=0,009).
Ruhsal hastalık öyküsü açısından iki grup açısından fark
yoktur(p=0,349).
Bulgular


GRCDÖ, iletişim alt
boyutu FM grubunda
anlamlı yüksek
bulunmuştur(p=0.014).
GRCDÖ toplam puanı ve
diğer alt boyutlarda
anlamlı fark yoktur.
GRCDÖ
Hasta
AO ±SS
Kontrol
AO ±SS
p
Sıklık
5.80±1.79
5.28±1.71
0.230
İletişim
6.00±2.27
4.62±2.11
0.015*
Doyum
3.98±1.90
3.93±1.71
0.928
Kaçınma
5.64±2.45
4.72±1.65
0.078
Dokunma
6.19±1.82
5.31±2.25
0.085
Vajinismus
5.19±1.87
5.28±1.60
0.853
Anorgazmi
4.14±1.44
4.10±1.47
0.922
Toplam
Puan
4.86±2.43
4.14±1.75
0.168
Bulgular

ÇÖYÖ-genel toplam
puanı ve duygusal alt
puanı FM grubunda
anlamlı yüksek
bulunmuştur(her ikisi
için p=0,0005).
ÇÖYÖ
Hasta
AO ±SS
Kontrol
AO ±SS
p
Emosyonel
42.22±21.70
9.20±11.52
0.0005*
Fiziksel
24.47±11.74
23.17±4.38
0.543
5.25±0.93
5.34±1.86
0.804
71.58±33.01
33.72±9.89
0.0005*
Cinsel
Toplam
Bulgular

FES, GRCDÖ ve ÇÖYÖ
puanları arasında ilişki
yoktur.
T-GRCDÖ
FES
FES
r
-0.151
p
0.380
r
p
T-ÇÖYÖ
0.102
0.441
0.122
0.477
R:pearsın korelasyon katsayısı
P:korelasyon katsayısının anlamlılığı
Pearson korelasyon analizi yapılmıştır
Tartışma ve Sonuç



FM heterojen bir hastalık olması nedeniyle, FM’de cinsel
işlev bozukluğu nedenleri çok çeşitli ve çok etmenli
olabilir.
Klinik ve toplumsal örneklemlerde çocukluk çağı cinsel
travması olan kadınlarda cinsel isteksizlik, cinsel
uyarılma, orgazm sorunları ve cinsel ağrı çocukluk çağı
cinsel travması olmayanlara göre daha yüksek oranda
bildirilmiştir.
Birçok çalışma FM belirtileri ile çocukluk çağı fiziksel ve
cinsel istismarı ilişkilendirmiştir.
Tartışma ve Sonuç


Bu çalışma; cinsel işlev ölçeğinin iletişim alt puanı,
emosyonel ve genel travma puanları açısından
kontrollerden anlamlı yüksek olan FM hasta grubunu
ortaya koymuştur.
Fakat emosyonel ve genel travma puanları cinsel işlev
puanları arasında istatiksel ilişki saptanmamıştır.
Tartışma ve Sonuç



Ayrıca, FM hasta grubunda evlilik süresi ve görücü usulü
evlenme oranı kontrollerden anlamlı yüksektir.
İlişki süresinin cinsel işlevler üzerine etkisi büyük
araştırmalarda dahi nadiren çalışılan bir değişkendir.
Almanya’da yapılan bir çalışmada; ilişki süresi uzadıkça
cinsel aktivite ve cinsel doyumun azaldığı bildirilmiştir.
Cinsel Doyum ölçeğinin İletişim alt puanı anlamlı yüksek
çıkan bir hasta grubu için ayrıca bu veriler tartışılabilir.

Klusmann, D. Sexual motivation and the duration of partnership. Archiv Sex Behav 2002; 31: 275-287
Tartışma ve Sonuç



Sonuç olarak; bu çalışmada çocukluk çağı travmasının
FM’de cinsel işlev bozukluğu ile ilişkili bir etmen değildir.
FM’de cinsel işlevlerle ilgili olarak evlilik süresi ve evlilik
biçiminin akılda tutulmalıdır.
FM’de cinsel işlev bozukluklarını farklı değişkenler
açısından çalışacak ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.