M. Meclisi B : 44 laıa oranla bir azalmanın yer aldığını görü­ yorum. 1969 yılında Türkiye'nin dış ilişkileri baikımından önem arz eden gelişmeler şöyle ol­ muştur. Türkiye'nin kalkınma için bölgesel işbirliği çerçevesinde iran ve Pakistan ile iliş­ kilerinde Sanayi, Ticaret ve Petrol konuların­ da yıl boyunca memnunluk verici gelişmeler sağlanmıştır. Öte yandan 1969 yılında Avrupa ekonomik topluluğu ile ortaklık konusunda Ankara An­ laşmasında hazırlık dönemi için prensibolarak öngörülmüş olan beş yıllık normal süre bu yı­ lın Aralık ayı nihayetinde sona ermiştir. Bu sü­ renin bitmesinden bir yıl önce Ortak Pazara bildirilen «Geçiş dönemine normal süreler için­ de geçmek ve bunun için gerekli müzakerelere başlamak arzumuz kabul edilmiş ve 1969 yılı başında müzakereler başlamıştır. Bu müzake­ relerde büyük önemle göz önünde bulunduru­ lan husus, geçiş dönemine ait şartların ekono • mik gelişme, özellikle sanayileşme gayretleri­ mizi engellemiyecek, aksine bunlara yardımcı olacak şekilde tesbiti olmaktadır. Muhterem milletvekilleri, 1969 yılında, Türk toplumu ekonomik kal­ kınması yönünden dikkatle incelenmeye de­ ğer önemli aşamalar kaydetmiştir. Nüfusumuz 1969 yılı sonunda 34 700 000 e varmıştır. Bu rakam içinde ziraat sektöründe çalışan nüfusun toplam nüfusa oram geçen yı­ la nazaran biraz daha azalmıştır. Bu yıl kalkınma hızı plân hedeflerine uy­ gun olarak gerçekleşmiştir: Bu oluşum için­ de Türk toplumunun ihtiyaç duyduğu mal­ lar ve hizmetler hacminde hem toplam büyük-' lükler olarak hem de bu mal ve hizmetlerin nitelikleri ve bölünümü bakımından önemli değişiklikler görülmektedir. Gayrisâfi millî hâsılanın ve gelirin teşekkülünde sanayi sek-" törünün oranı yükselmiş, tarım sektörünün payındaki azalma ise devam etmiştir. Hizmet sektörlerindeki artışlar da önemli oranda ger­ çekleşmiştir. 1969 yılında toplumumuzun sosyal açıdan geçtiği safhalar da dikkati çekici olmuştur. Ülkemizde hızlı bir şehirleşme görüyoruz. Ulaştırma hizmetlerinde çok büyük oranlarda 10 . 2 . 1970 O : 1 artışlar olmuştur. Çeşitli toplulukların karşı­ lıklı ilişkilerindeki gelişmelerin yoğunlaştığını, Türk toplumunda modem anlamda bir mobilitenin yer aldığını ve bu hareketlilikten doğan modern toplumlara özge konuların çok büyük ölçüler içinde Türk sosyal hayatını şekillendir­ meye başladığını dikkatlerinize arz ederim. Sayın üyeler, Mensubu olmakla iftihar ettiğimiz Türk toplumu, böylesine hızlı bir modernleşme veti­ resinden geçmektedir. Türkiye'yi, bütün im­ kânları kullanarak modern ve gelişmiş bir ülke haline getirmeye çalışıyoruz. Buna göre bu ge­ lişmeden doğan meseleleri ve bu meselelere çö­ züm yollan bulmak hususundaki güçlükleri, gelişmiş ülkelerin sosya - ekonomik yapılarını karakterize eden konularının kadrosu içinde teşhis etmek zarureti vardır. Önümüzdeki on ilâ yirmi yıllık dönem içinde gelişmiş ülkeler­ de kişi başına gelirin ülkeler itibariyle 5 000 ilâ 9 000 dolar arasında olacağı tahmin edil­ mektedir. Böyle bir perspektif içinde toplum­ ların ve kişilerin ihtiyaçlarının ve malî imkân. larınm ortaya çıkaracağı konuların çok deği­ şik nitelikte ve ölçüde olacağından şüphe et­ memek lâzımdır. Bu durumu, önümüzdeki devrede böylesine gelişen bir dünyaya intibak edebilmenin şartla­ rını şimdiden hazırlamak mecburiyetinde bulun­ duğumuzu belirtmek için açıklıyorum. Modern Türk toplumunun yapısal değişikli­ ğinin 1969 yılındaki görüntülerini, bu değişik­ likten doğan zorlukları bu perspektif içinde dü­ şünmek zorundayız. Bugünkü Türkiye'nin te­ mel meseleleri dünkü Türkiye'nin temel mese­ leleri değildir. Önümüzdeki on yıllık devrede temel meselelerimizde her bakımdan değişik­ likler olacaktır. Bu yeni, değişikte ve muhakkakki daha çetin meselelerin çözüm yollarını bulmak ve uygulamaları buna göre düzenle­ mek zorunda olacağız. 1970 yılanın başlarında Türk ekonomisinin ve maliyesinin temel dâvalarını, böylesine bir görüş açısı içinde tanımlamak ve bulunan çö­ züm yollarını buna göre değerlendirmek lâzım­ dır. i Sayın milletvekilleri : Türk ekonomisi 1969 yılında sabit fiyatlarI| la % 7 oranında bir gelişme ve artma kaydet-