Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun

Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun
Kanun Numarası : 4483
Kabul Tarihi : 2/12/1999
Resmî Gazete : 4.12.1999/23896
Ek ve Değişiklikler:
1) K.No: 4778/2.1.2003 (11.1.2003/24990 RG)
2) K.No: 5232/17.7.2004 (31.7.2004/25539 RG)
Amaç
Madde 1 – Bu Kanunun amacı, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle
işledikeri suçlardan dolayı yargılanabilmeleri için izin vermeye yetkili mercileri belirtmek ve
izlenecek usulü düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 – Bu Kanun,Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre
yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer
kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında uygulanır.
Görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma ve kovuşturma usullerine tabi olanlara ilişkin
kanun hükümleri ile suçun niteliği yönünden kanunlarda gösterilen soruşturma ve kovuşturma
usullerine ilişkin hükümler saklıdır.
1 / 10
Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun
Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali genel hükümlere tabidir.
Disiplin hükümleri saklıdır.
(Ek: 2/1/2003-4778/33 md.) 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 243 ve 245 inci maddeleri ile
1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 154 üncü maddesinin dördüncü fıkrası
kapsamında açılacak soruşturma ve kovuşturmalarda bu Kanun hükümleri uygulanmaz.
İzin vermeye yetkili merciler
Madde 3 – Soruşturma izni yetkisi
a) İlçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında kaymakam,
b) İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında vali,
c) Bölge düzeyinde teşkilatlanan kurum ve kuruluşlarda görev yapan memurlar ve diğer kamu
görevlileri hakkında görev yaptıkları ilin valisi,
d) Başbakanlık ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer
memur ve kamu görevlileri hakkında o kuruluşun en üst idari amiri,
e) (Değişik : 17/7/2004-5232/1 md.) Bakanlar Kurulu kararı ile veya Başbakanlık ve bakanlıklar
ile bağlı kuruluşların merkez teşkilâtında görevli olup, ortak kararla atanan memurlar ve diğer
kamu görevlileri hakkında ilgili bakan veya Başbakan,
2 / 10
Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun
f) Türkiye Büyük Millet Meclisinde görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Türkiye
Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri ve
yardımcıları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı,
g) Cumhurbaşkanlığında görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri hakkında
Cumhurbaşkanı,
h) Büyükşehir belediye başkanları, il ve ilçe belediye başkanları; büyükşehir , il ve ilçe belediye
meclisi üyeleri ile il genel meclisi üyeleri hakkında İçişleri Bakanı,
i) İlçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında kaymakam,
merkez ilçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında
bulundukları ilin valisi,
j) Köy ve mahalle muhtarları ile bu Kanun kapsamına giren diğer memurlar ve kamu görevlileri
hakkında ilçelerde kaymakam, merkez ilçede vali,
Yokluklarında ise vekilleri tarafından bizzat kullanılır.
Yetkili mercilerin saptanmasında, memur veya kamu görevlisinin suç tarihindeki görevi esas
alınır.
Ast memur ile üst memurun aynı fiile iştiraki halinde izin, üst memurun bağlı olduğu merciden
istenir.
Olayın yetkili mercie iletilmesi, işleme konulmayacak ihbar ve şikayetler
3 / 10
Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun
Madde 4 – Cumhuriyet başsavcıları, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin bu Kanun
kapsamına giren suçlarına ilişkin herhangi bir ihbar veya şikayet aldıklarında veya böyle bir
durumu öğrendiklerinde ivedilikle toplanması gerekli ve kaybolma ihtimali bulunan delilleri
tespitten başka hiçbir işlem yapmayarak ve hakkında ihbar veya şikayette bulunulan memur
veya diğer kamu görevlisinin ifadesine başvurmaksızın evrakın bir örneğini ilgili makama
göndererek soruşturma izni isterler.
Diğer makam ve memurlarla kamu görevlileri de, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlendiğini
ihbar, şikayet, bilgi, belge veya bulgulara dayanarak öğrendiklerinde durumu izin vermeye yetkili
mercie iletirler.
(Değişik üçüncü fıkra: 17/7/2004-5232/2 md.) Bu Kanuna göre memurlar ve diğer kamu
görevlileri hakkında yapılacak ihbar ve şikâyetlerin soyut ve genel nitelikte olmaması, ihbar veya
şikâyetlerde kişi veya olay belirtilmesi, iddiaların ciddî bulgu ve belgelere dayanması, ihbar veya
şikâyet dilekçesinde dilekçe sahibinin doğru ad, soyad ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin
bulunması zorunludur.
(Değişik dördüncü fıkra: 17/7/2004-5232/2 md.) Üçüncü fıkradaki şartları taşımayan ihbar ve
şikâyetler Cumhuriyet başsavcıları ve izin vermeye yetkili merciler tarafından işleme konulmaz
ve durum, ihbar veya şikâyette bulunana bildirilir. Ancak iddiaların, sıhhati şüpheye mahal
vermeyecek belgelerle ortaya konulmuş olması halinde ad, soyad ve imza ile iş veya ikametgâh
adresinin doğruluğu şartı aranmaz. Başsavcılar ve yetkili merciler ihbarcı veya şikâyetçinin
kimlik bilgilerini gizli tutmak zorundadır.
Ön inceleme
Madde 5 – İzin vermeye yetkili merci, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlediğini bizzat veya
yukarıdaki maddede yazılı şekilde öğrendiğinde bir ön inceleme başlatır.
(Ek fıkra: 17/7/2004-5232/3 md.) Cumhuriyet başsavcılıkları ile izin vermeye yetkili merciler
ihbar ve şikâyetler konusunda daha önce sonuçlandırılmış bir ön inceleme olması halinde
müracaatı işleme koymazlar. Ancak ihbar veya şikâyet eden kişilerin konu ile ilgili olarak daha
4 / 10
Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun
önceki ön incelemenin neticesini etkileyecek yeni belge sunması halinde müracaatı işleme
koyabilirler.
Ön inceleme, izin vermeye yetkili merci tarafından bizzat yapılabileceği gibi, görevlendireceği bir
veya birkaç denetim elemanı veya hakkında inceleme yapılanın üstü konumundaki memur ve
kamu görevlilerinden biri veya birkaçı eliyle de yaptırılabilir. İnceleme yapacakların, izin
vermeye yetkili merciin bulunduğu kamu kurum veya kuruluşunun içerisinden belirlenmesi
esastır. İşin özelliğine göre bu merci, anılan incelemenin başka bir kamu kurum veya
kuruluşunun elemanlarıyla yaptırılmasını da ilgili kuruluştan isteyebilir. Bu isteğin yerine
getirilmesi, ilgili kuruluşun takdirine bağlıdır.
Yargı mensupları ile yargı kuruluşlarında çalışanlar ve askerler, başka mercilerin ön
incelemelerinde görevlendirilemez.
Ön inceleme ile görevlendirilen kişiler birden fazla ise içlerinden biri başkan olarak belirlenir.
Ön inceleme yapanların yetkisi ve rapor
Madde 6 – Ön inceleme ile görevlendirilen kişi veya kişiler, bakanlık müfettişleri ile kendilerini
görevlendiren merciin bütün yetkilerini haiz olup, bu Kanunda hüküm bulunmayan hususlarda
Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa göre işlem yapabilirler; hakkında inceleme yapılan memur
veya diğer kamu görevlisinin ifadesini de almak suretiyle yetkileri dahilinde bulunan gerekli bilgi
ve belgeleri toplayıp, görüşlerini içeren bir rapor düzenleyerek durumu izin vermeye yetkili
mercie sunarlar. Ön inceleme birden çok kişi tarafından yapılmışsa, farklı görüşler raporda
gerekçeleriyle ayrı ayrı belirtilir.
Yetkili merci bu rapor üzerine soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine karar verir. Bu
kararlarda gerekçe gösterilmesi zorunludur.
Süre
5 / 10
Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun
Madde 7 – Yetkili merci, soruşturma izni konusundaki kararını suçun 5 inci maddenin birinci
fıkrasına göre öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç otuz gün içinde verir. Bu
süre,zorunlu hallerde onbeş günü geçmemek üzere bir defa uzatılabilir.
Yetkili merci, herhalde yukarıdaki fıkrada belirtilen süreler içinde memur veya diğer kamu
görevlisi hakkında soruşturma izni verilmesi veya verilmemesi konusunda karar vermek
zorundadır.
Soruşturma izninin kapsamı
Madde 8 – Soruşturma izni, şikayet, ihbar veya iddia konusu olaylar ile bunlara bağlı olarak
ileride soruşturma sırasında ortaya çıkabilecek konuları kapsar.
Soruşturma sırasında izin verilen olay ve konudan tamamen ayrı veya farklı bir suç olarak
nitelendirilebilecek bir fiil ortaya çıktığında, yeniden izin alınması zorunludur.
Suçun hukuki niteliğinin değişmesi, yeniden izin alınmasını gerektirmez.
İtiraz
Madde 9 – Yetkili merci, soruşturma izni vrilmesine veya verilmemesine ilişkin kararını
Cumhuriyet başsavcılığına, hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisine ve
varsa şikayetçiye bildirir.
Soruşturma izni verilmesine ilişkin karara karşı hakkında inceleme yapılan memur veya diğer
kamu görevlisi; soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara karşı ise Cumhuriyet başsavcılığı
veya şikayetçi itiraz yoluna gidebilir. İtiraz süresi,yetkili merciin kararının tebliğinden itibaren on
gündür.
6 / 10
Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun
İtiraza, 3 üncü maddenin (e), (f), g (Cumhurbaşkanınca verilen izin hariç) ve (h) bentlerinde
sayılanlar için Danıştay İkinci Dairesi, diğerleri için yetkili merciin yargı çevresinde bulunduğu
bölge idare mahkemesi bakar.
İtirazlar, öncelikle incelenir ve en geç üç ay içinde karara bağlanır. Verilen kararlar kesindir.
İştirak halinde işlenen suçlar
Madde 10 – Bu Kanun kapsamındaki suçların iştirak halinde işlenmesi durumunda memur
olmayan, memur olanla; ast memur, üst memurla aynı mahkemede yargılanır.
Soruşturma izninin gönderileceği merci
Madde 11 – Soruşturma izninin itiraz edilmeden veya itirazın reddi sonunda kesinleşmesi ya da
soruşturma izni vrilmemesine ilişkin karara karşı yapılan itirazın kabulü üzerine dosya, derhal
yetkili ve görevli Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. İzin üzerine ilgili Cumhuriyet başsavcılığı,
Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ve diğer kanunlardaki yetkilerini kullanmak suretiyle hazırlık
soruşturmasını yürütür ve sonuçlandırır.
Hazırlık soruşturmasını yapacak merciler
Madde 12 – (Değişik: 17/7/2004-5232/4 md.)
Hazırlık soruşturması genel hükümlere göre yetkili ve görevli Cumhuriyet Başsavcılığı
tarafından yapılır. Ancak Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel
Sekreteri, müsteşarlar ve valiler ile ilgili olarak yapılacak olan hazırlık soruşturması Yargıtay
Cumhuriyet Başsavcısı veya Başsavcıvekili , kaymakamlar ile ilgili hazırlık soruşturması ise il
Cumhuriyet başsavcısı veya başsavcıvekili tarafından yapılır.
7 / 10
Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun
Hazırlık soruşturması sırasında hâkim kararı alınmasını gerektiren hususlarda;
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, müsteşarlar
ve valiler için Yargıtayın ilgili ceza dairesine, kaymakamlar için il asliye ceza mahkemesine,
diğerleri için ise genel hükümlere göre yetkili ve görevli sulh ceza hâkimine başvurulur.
Yetkili ve görevli mahkeme
Madde 13 – (Değişik: 17/7/2004-5232/5 md.)
Davaya bakmaya yetkili ve görevli mahkeme, genel hükümlere göre yetkili ve görevli
mahkemedir. Ancak Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel
Sekreteri, müsteşarlar ve valiler için yetkili ve görevli mahkeme Yargıtayın ilgili ceza dairesi,
kaymakamlar için ise il ağır ceza mahkemesidir.
Vekillerin durumu
Madde 14 – Bu Kanunun uygulanmasında vekiller, asillerin tabi olduğu usule tabidir.
Cumhuriyet başsavcılığınca re'sen dava açılacak haller
Madde 15 – Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkındaki ihbar ve şikayetlerin ihbar veya
şikayet edileni mağdur etmek amacıyla ve (...) (1) uydurma bir suç isnadı suretiyle yapıldığı
hazırlık soruşturması sonucunda anlaşılır veya yargılama sonucunda sabit olursa haksız isnatta
bulunanlar hakkında yetkili ve görevli Cumhuriyet başsavcılığınca re'sen soruşturmaya geçilir .
Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yukarıdaki fıkrada belirtilen durumlarda kamu davası
açılması için Cumhuriyet başsavcılığına başvurma ve haksız isnatta bulunanlar hakkında genel
hükümlere göre tazminat davası açma hakları saklıdır.
8 / 10
Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun
____________________
(1) Bu arada yer alan “garaz, kin veya mücerret hakaret için“ ibareleri, 17/7/2004 tarihli ve 5232
sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle madde metninden çıkartıarak ;“Memurlar ve diğer kamu
görevlileri hakkındaki ihbar ve şikayetlerin“ ibaresinden sonra gelmek üzere“ihbar veya şikayet
edileni mağdur etmek amacıyla ve“ ibaresi eklenmiştir.
Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkata yapılan atıflar
Madde 16 – Kanunlarda Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatın uygulanacağı
belirtilen hallerde bu Kanun hükümleri uygulanır.
Kanunlarda Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatın uygulanmayacağı belirtilen
hallerde genel hükümler uygulanır.
Değiştirilen hükümler
Madde 17 – (22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 11 inci
maddesi ile ilgili olup, yerine işlenmiştir.)
Yürürlükten kaldırılan hükümler
Madde 18 – 4 Şubat 1329 tarihli Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat yürürlükten
kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1 – Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Memurin Muhakematı Hakkında
Kanunu Muvakkat hükümlerine göre başlatılmış bulunan işlemler, adı geçen Kanun hükümlerine
göre sonuçlandırılır.
9 / 10
Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun
Geçici Madde 2 – (Ek: 17/7/2004-5232/7 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması
Hakkında Kanuna göre Yargıtayın ilgili ceza dairesinde ve il ağır ceza mahkemesinde açılmış
davalar ile Danıştayca itirazen incelenen kararlar, bu Kanunun yürürlüğe girmesini müteakip
genel hükümlere göre yetkili ve görevli mahkemelere devredilir.
Yürürlük
Madde 19 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 20 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
________________________________________
(1) Bu arada yer alan "garaz, kin veya mücerret hakaret için" ibareleri, 17/7/2004 tarihli ve
5232 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle madde metninden çıkartılarak;"Memur ve diğer kamu
görevlileri hakkındaki ihbar ve şikayetlerin" ibaresinden sonra gelmek üzere "ihbar veya şikâyet
edileni mağdur etmek amacıyla ve" ibaresi eklenmiştir.
10 / 10