İÇİNDEKİLER GİRİŞ .................................................................................................................. 1 BÖLÜM 1: TEMEL İSTATİSTİK KAVRAMLARI ........................................... 7 1.1. Evren, Kitle, Gözlem, Örneklem ve Güven Düzeyi......................................... 7 1.2. Örnekleme Teknikleri ............................................................................................ 8 1.2.1. Basit Rastlantısal Örnekleme .................................................................... 8 1.2.2. Tabakalı Örnekleme .................................................................................14 1.2.3. Sistematik Örnekleme ..............................................................................15 1.2.4. Küme Örneklemesi ..................................................................................16 1.3. Minimum Örneklem Büyüklüğünün Belirlenmesi...........................................17 1.4. Ölçek .......................................................................................................................19 1.4.1. Gruplama Ölçek........................................................................................19 1.4.2. Sıralama Ölçek...........................................................................................19 1.4.3. Eşit Aralıklı Ölçek ve Oran Ölçek .........................................................20 1.5. Frekans Dağılımı ve Histogram ..........................................................................20 1.5.1. Frekans Dağılımı .......................................................................................20 1.5.2. Histogram ..................................................................................................24 1.6. Uçdeğer ve Kutu Grafiği .....................................................................................24 1.6.1. Minimum ve Maksimum Değerlere Dayanan Yaklaşım .....................26 1.6.2. Çeyrekler Arası Aralık Değerine Dayanan Yaklaşım...........................28 1.6.3. Menteşe Derinliklerine Dayanan Yaklaşım ...........................................31 1.7. Olasılık Kavramı ve Rastlantı Değişkenleri ......................................................36 1.7.1. Olasılık Kavramı .......................................................................................36 1.7.2. Rastlantı Değişkenleri...............................................................................37 1.7.3. Sürekli Rastlantı Değişkenleri için Olasılık Dağılımları ......................37 ix 1.7.4. Normal Dağılım ........................................................................................38 1.7.5. Binom ve Poisson Dağılımlar .................................................................40 BÖLÜM 2: BETİMLEYİCİ İSTATİSTİK ....................................................... 45 2.1. Merkezi Eğilimin Ölçülmesi................................................................................45 2.1.1. Ortalama .....................................................................................................46 2.1.2. Ağırlıklı Ortalama .....................................................................................47 2.1.3. Sınıflandırılmış Gözlemler İçin Ortalama .............................................48 2.1.4. Ortanca .......................................................................................................50 2.1.5. Mod .............................................................................................................52 2.1.6. Değişim Aralığı Orta Değeri ...................................................................54 2.2. Dağılmanın Ölçülmesi .........................................................................................55 2.2.1. Minimum, Maksimum ve Değişim Aralığı ............................................57 2.2.2. Dörttebirlik (Çeyreklik) ve Yüzdelikler .................................................57 2.2.3. Ortalama Sapma ........................................................................................61 2.2.4. Varyans ve Standart Sapma .....................................................................63 2.2.5. Sınıflandırılmış Gözlemler İçin Varyans ve Standart Sapma .............65 2.2.6. Varyans Katsayısı ......................................................................................66 2.2.7. Çarpıklık .....................................................................................................69 2.2.8. Basıklık .......................................................................................................74 BÖLÜM 3: ÇIKARIMSAL İSTATİSTİK .......................................................... 79 3.1. İki Değişken Arasındaki İlişkinin Ölçülmesi ....................................................79 3.1.1. Gruplama Ölçekte İlişkinin Ölçülmesi ..................................................80 3.1.1.1. Phi Katsayısı ............................................................................80 3.1.1.2. Chi-Kare Testi .........................................................................83 3.1.2. Sıralama Ölçekte İlişkinin Ölçülmesi .....................................................89 3.1.2.1. Spearman’ın sıralama Korelasyon Katsayısı .......................89 3.1.2.2. Kendall’ın Tau İstatistiği ........................................................93 3.1.3. Eşit Aralıklı ve Oran Ölçekte İlişkinin Ölçülmesi ...............................98 3.1.3.1. Pearson’ın Korelasyon Katsayısı ..........................................98 3.2. Örneklemlerin Karşılaştırılması ....................................................................... 103 3.2.1. Gruplama Ölçekte Örneklemlerin Karşılaştırılması ......................... 103 3.2.1.1. Chi-Kare Testi – 2 × 2 Tablolarda.................................... 103 3.2.1.2. Chi-Kare Testi – 2 ×j Tablolarda ...................................... 106 3.2.1.3. Chi-Kare Testi – i ×j Tablolarda ...................................... 110 3.2.2. Sıralama Ölçekte Örneklemlerin Karşılaştırılması ............................ 112 3.2.2.1. Mann-Whitney U-Testi ....................................................... 112 3.2.2.2. Kruskal-Wallis H-Testi ....................................................... 117 x 3.2.3. Eşit Aralıklı ve Oran Ölçekte Örneklemlerin Karşılaştırılması ...... 124 3.2.3.1. Student’ın t-Testi (Bağımsız Örneklemler t-Testi) ......... 124 3.2.3.2. Eşli Örneklemler t-Testi ..................................................... 132 3.2.3.3. Tek-Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ............................ 135 3.2.3.4. İki-Yönlü Varyans Analizi .................................................. 149 3.2.3.5. İki Bağımsız Örneklem Kolmogorov-Simirnov Testi ... 159 BÖLÜM 4: MEKANSAL ÖRNEKLEME ....................................................... 169 4.1. Mekansal Basit Rastlantısal Örnekleme.......................................................... 169 4.2. Mekansal Sistematik Örnekleme ..................................................................... 177 4.3. Mekansal Tabakalı Örnekleme ........................................................................ 180 4.4. Mekansal Tabakalı Sistematik Hizalanmamış Tasarım Örnekleme .......... 181 4.5. Mekansal Küme Örneklemesi.......................................................................... 184 BÖLÜM 5: MEKANSAL BETİMLEYİCİ İSTATİSTİK ................................ 187 5.1. Merkezi Eğilimin Ölçülmesi............................................................................. 187 5.1.1. Ortalama Merkez ................................................................................... 188 5.1.2. Ağırlıklı Ortalama Merkez .................................................................... 190 5.1.3. Ortanca Merkez ..................................................................................... 193 5.2. Dağılmanın Ölçülmesi ...................................................................................... 194 5.2.1. Standart Uzaklık ..................................................................................... 194 5.2.2. Ağırlıklı Standart Uzaklık ...................................................................... 197 5.2.3. Standart Sapma Elipsi ........................................................................... 199 BÖLÜM 6: MEKANSAL DESEN ANALİZİ ..................................................207 6.1. Kuadrat Analizi .................................................................................................. 208 6.1.1. Kuadrat Analizinde Mükemmel Kümenin Sınanması ..................... 215 6.1.2. Kuadrat Analizinde Mükemmel Dağınıklık/Tekdüzelik Sınaması 218 6.1.3. Kuadrat Analizinde Rastlantısallık Sınaması...................................... 221 6.1.4. Kuadrat Analizinde Varyans/Ortalama Oranının Kullanılması ..... 225 6.2. En Yakın Komşuluk Analiz Teknikleri .......................................................... 229 6.2.1. En Yakın Komşu Analizi ..................................................................... 229 6.2.2. Yüksek Derece En Yakın Komşu Analizi ........................................ 235 6.2.3. En Yakın Komşu Analizinde Donnely Düzeltmesi ........................ 239 6.3. Ripley’in K Fonksiyonu ..................................................................................... 243 BÖLÜM: MEKANSAL OTOKORELASYON ................................................255 7.1. Global Mekansal Otokorelasyon Teknikleri .................................................. 256 7.1.1. Moran’ın I Endeksi ................................................................................ 256 7.1.2. Geary’nin C Oranı ................................................................................. 267 7.2. Yerel Mekansal Otokorelasyon Yöntemleri .................................................. 277 xi 7.2.1. Getis-Ord G* Yerel İstatistiği.............................................................. 278 7.2.2. Anselin Yerel Moran’ın I İstatistiği ..................................................... 284 EKLER .............................................................................................................297 BİBLİYOGRAFYA .......................................................................................... 319 xii