İÇİNDEKİLER Bahi[« GİRİŞ 9 1. Umumî MiU&hasalar 1. İktisadi bilgilerin önemi 2. Ekonomi teorisi ve realite 3. Ekonomi teorisi ve İktisadi hayat 4. Ekonomi ilmi ve ekonomi politikası 3 2. Ekonomi ve ekonomik fiillerin karakterleri • 1. Ekonomi ve ekonomik fiiller beşeri ve sosyal hâdiselerdir 2. İhtiyaçlarla bunların tatminine hizmet eden vasıtalar ara­ sındaki gerginlik, ekonominin en esaslı hadisesi olduğu gibi ekonomi ilmindekl fikir ve görüşlerin de hareket noktasını teşkil eder 3. Zaruri ihtiyaçlar, yüksek ihtiyaçlar. İhtiyaçların tekftmülü 4. Rasyonellik ve iktisadlllk prensipleri 5. İhtiyaçların spesifik vasıfları. Ekonomi mefhumunun kıstası 6.. Ekonomi vasıtalarının spesifik vasıfları. Konkret ve abstret vasıflar. Ekonomik mallar ve serbest mallar 7. Ekonomi ve ekonomik faaliyet mefhumları 8. «Ekonomi planı» ve İktisadi fiiller arasındaki karşılıklı bağlar 9. Millet ekonomisi mefhumu 4 S. 3—52 3— 7 3 4 5 6 - 7— 15 7 8 9 9 10 11 13 13 15 Cemiyet ekonomisinin tarz ve seklileri 17— 21 1. İktisadi müesseselerle İktisadi fikirlerin tekamülleri 2. Ekonomi merhaleleri hakkındaki teoriler 3. Münferit ekonomi ve dünya ekonomisi 17 18 20 3 4. Ekonomi sistemleri 1. Ekonomi sistemi mefhumu 2. Kapitalist ekonomi sistemi 3. Sosyalist sistem 4. Korporasyon sistemi 5. Plânlı kapitalizm sistemi http://d-nb.info/992709512 21— 30 21 22 25 27 28 içindekiler VIII Sahife 8 5. S 6. fi 7. 8 8. İktisadi düşüncenin tarih! tek&müiü 30— 41 1. 2. 3. 4. 30 31 32 39 ilkçağ Ortaçağ Yeniçağ Zamanımızda İktisat ilminin durumu Ekonomi ilminde tasnif ve usul 41— 5"i 1. Tasnif 2. Umumi iktisat teorisinin tasnifi 3. Ekonomi ilminin gayesi 4. Ekonomi İlminde metod 5. Ekonomide kanunlar 41 44 44 45 48 • •• BİRİNCİ KISIM: EKONOMİDE TABU VE İÇTİMAİ ŞARTLAR 53— 99 BİRİNCİ BAHİS: TABİAT ŞARTLARI 55— 75 Tabiat şartlan ve bu şartların millet ekonomisi bakımından önemi 55— 64 A. Tabiat sartlarıncn ekonomik faaliyet üzerindeki tesirleri... 1. İklim şartlarının insan Üzerindeki tesirleri 2. Jeolojik-jeognostik şartların tesirleri 3. Coğrafi şartların tesiri B. Tabiat şartlarına karsı İnsan tepkisi 1. Tabiat fıkdanlık derecesini umumi bir şekilde tayin eden amiller 2. İnsanın iklim şartlarına karsı tepkisi 3. İnsanın jeolojik şartlara karsı tepkisi 4. Coğrafi şartlara karsı tepki 5. Elverişsiz veya fena tabiat şartlarına karsı diğer iki tepki: dıs ticaret ve sömürgecilik 55— 5& 55 57 58 58— 64 Beşeri Faktör: Nüfusa müteallik tabii şartlar 64— 5T 1. Baslarken birkaç mül&haza •• 2. Nüfusun mutlak miktarının millet ekonomisi bakımından önemi 3. Bir memleket nttfus sayısının tetkiklndeki noktal nazarlar 4. Nüfusun tabii terkibi 5. Nüfusun tabii terkibinin iktisadi önemi . 6. Irk, millet ve ekonomik kabiliyet 58 59 59 62 62 64 65 65 68 71 73 İKİNCİ BAHİS: HUKUKİ VE İÇTİMAÎ ŞARTLAR 76— 99- 8 9. Hnkukl düzen ve ekonomi 76— 7S S10. Modern iktisadi hayatın hukuki esasları: Hususi mülkiyet ... 78— 85- İçindekiler IX SaMfe 1. 2. 3. 4. 5. 6. Hususi Hususi Hususi Hususi Hususi Hususi mülkiyet . 78 mülkiyetin tarihi tekâmülü 79 mülkiyeti izah eden teoriler 80 mülkiyet ve miras hakkının ekonomide önemi 81 mülkiyet ve miras hakkının fayda^ve mahzurları... 82 mülkiyet ve miras hukukundaki tahditler 84 S 11. İktisadi hayatın hukuk! esasları: Ekonomik faaliyetlerde serbestlik 1. «Ekonomi faaliyetlerinde serbestlik» İn mânası nedir? 2. Ekonomi faaliyetlerinin tanziminde kullanılan diğer sistem­ ler: cebre dayanan sistemler (kölelik, serfllk), kapalı meslek sistemleri (kast'lar, korporasyonlar, esnaf loncaları) 3. Rekabet serbestliği sisteminin önemi ve neticeleri S İZ. 85— 92 85 86 88 Ekonomide diğer içtimai şartlar 92— 99 A. Ekonomi hayatı ve aile 1. Eski «büyük aile» tipi ve iktisadi hayattaki mevkii 2. «Büyük aile» yerine modern «münferit aile» tipinin yer al­ mış olmasının doğurduğu İktisadi neticeler 3. Ailenin bugünkü ekonomik hayatta mevki ve vazifeleri ... 92— 95 92 93 94 B. İktisadi hayat ve din 1. Dinin ekonomik hayat üzerindeki vasıtasız tesirleri 2. Dinin vasıtalı tesirleri (iktisat zihniyeti ve din) 95— 99 96 97 ^ " İKİNCİ KISIM: İHTİYAÇLAR, BEDARFLAR VE İSTİHLAK ... 101—127 İhtiyaçlar ve Bedarflar 103—114 1. 2. 3. 4. 103 104 105 9 913. 5. 6. 7. 8. İhtiyaç mefhumu. İhtiyacın istihsal ile münasebeti Bedarf mefhumu İhtiyaçların ekonomik mahiyet ve ehemmiyetleri İhtiyaçlarda bir meratip silsilesi meselesi: ferdi ihtiyaçların ehemmiyetlerine göre sıralanması İhtiyaçların tasnifi , İhtiyaçların bölünebilmeleri ve istikrarı Bugünkü ihtiyaçlar ve gelecekteki ihtiyaçlar Bedarfların başlıca nevileri 106 107 108 109 111 91*4. İstihlâk 114—127 1. İstihlâkin mahiyeti ve istihlâk mefhumu 114 2. İstihlâkin devam müddeti ve bu bakımdan yapılan tefrikler 119 3. İstihlâkin içtimai karakteri; münferit istihlâk ve kollektif istihlâk 119 4. İstihlâk ve rasyonellik prensibi 120 İçindekiler X Sahife 5. Hususi ve m1111 İstihlâklerin sahasını eden Amiller 6. İstihlâk İstatistikleri 7. Son birkaç mttl&haza .. ve terkibini tayin ÜCÜNCÜ KISIM: EdbNOMt VA8ITAUVBI 9 15. Başlıca ekonomi vasıtaları ve aralarındaki münasebetler 1. Umumi mülâhazalar .2. Ekonomik yasayısın her zaman ve her yerde tekerrür eden «daimi» kısımlarla «tarihi» kısımlara ayrılısı 3. Malların, istihsal vasıtalarının, metaların ve kapitalin ma­ hiyetleri, fonksiyonları ve birbirleriyle münasebetleri 4. Paranın mahiyeti. Para ve metalar 3 16. 917. 121 123 137 129—2» 131—İSB 131 İSİ 132 134 Mallar 135—146 1. Mal mahdutluğunun muhtelit sebepleri 2. Mal nedreti ve mal mahdutluğu 3. «Mal» mefhumunun şümulü 4. Malların sübjektif veçhesi 5. Malların başlıca nevileri 135 136 137 138 139 İnsan emeğinin bir istihsal âmili sıfatile mülâhazası 145—164 A. Ekonomik emeğin mahiyeti, neticeleri ve seklileri 145—156 1. Emeğin mahiyeti ve emek mefhumu 145 2. Ekonomik emeğin tahsisi gayesi; emekten doğan haz ve ıztırap 146 3. Emeğin neticesini (verimini) tayin eden âmiller 147 4. Başlıca emek rasyonellestlrme sistemleri 151 5. Emeğin başlıca nevileri 154 B. İktisadi is bölümü ve is terkibi 156—18» 1. Baslarken birkaç mülâhaza 156 2. İs bölümünün başlıca şekilleri 157 3. Muhtelif is bölümü nevllerinln tarihi gelismesi ve lc mü­ nasebetleri t 158 4. İs bölümünün saik! ve neticeleriyle ekonomik önemi 160 5. İs terkibi 162 6. Çalışma güçlerinin birleşmesi 163 818. İstihsal faktörü olarak toprak ve tabii kuvvetler 1. Umumi mülâhazalar 2. Toprağın üc taraflı ekonomik önemi 3. Kuruluş yeri olmak bakımından toprak A. Ziraatte İstihsal sahası bakımından toprak 5. Yeraltı servetlerinin isletme sahası sıfatlyle toprak 164-^—178 164 165 165 171 ' 178 İçindekiler _XI Sahife 919. ' 3 20. İstihsal edilmiş istihsal vasıtaları, bilhassa makineler 178—185 1. Umumi mülâhazalar 2. Aletler 3. Makine mefhumu ve nevileri 4. Makinelerin teknik kaliteleri 5. Makinelerin rasyonel kullanılma şartları 6. Makineleşmenin ekonomik ve sosyal tesirleri 178 179 180 181 181 182 : Kapital ve Metalar 185—204 1. Meta ve piyasa 185 3. Kapital unsurları 190 4. Kapitalll istihsalin ekonomik mahiyet, fonksiyon ve husu­ siyetleri 192 5. Kapitalin tekrar ihdas (tekrar lstlhsal)ı 196 6. Kapitalll istihsalin İçtimai veçhesi 199 7. Kapitalin biinyevl tahavvülleri 200 8. Kapitalin teşekkülü 201 $21, Para 205—230 1. Umumi mUlAhazalar '. 205 2. Para ekonomik faaliyetin gayesi midir, vasıtası mıdır? 205 3. Paranın diğer ekonomi vasıtalarından tefriki 206 4. Paranın mahiyeti ve para mefhumu 206 • 5. Paranın tâli (mUstak) fonksiyonları 209 6. Para kıymeti meseleleri 211 7. Miktar teorisi 216 8. Para biriminin iktisadi kıymetlerin umumi endeksi ve he­ sap vasıtası olarak' oynadığı rol 218. 9. «Sağ para» terimi ne ifade eder? 219 10. Para nevileri 224 13L Parâ sistemleri 227 - ^ DÖRDÜNCÜ KISIM: EKONOMİ MEKANİZMASI VE EKONO­ MİNİN DİNAMİZMİ 231—5T6 lii. BİRİNCİ BAHİS: KIYMET VE FİYAT TEORİLERİ 233—322 Ekonomik kıymet [°] 233—251 1. Baslarken birkaç mülahaza 233 2. Ekonomik kıymet mefhumunun muhtelif mânaları 235 3. Kıymet teorisinin esas meseleleri hakkında umumi mülâ­ hazalar 239 [*] Metinde 5 22, {23 olarak dizilmiştir. Bu g numarasıyle müteakip| numaralarının buna göre düzeltilmesi lazımdır. İçindekiler XII Sahifg 8 23. 4. Objektivist kıymet teorileri 5. Sübjektivist kıymet teorileri 6. Kıymet teorisi hakkında son birkaç mülâhaza 240 245 250 Fiyat teorisi 251—322 A. Fiyat mefhumu ve muhtelif fiyat nevileri 1. Umumi fiyat mefhumu 2. Efektif ve virtüel fiyatlar; mutlak ve nisbi fiyatlar 3. Başlıca fiyat nevileri 252—259 252 253 255 B. Fiyatların teşekkülü 259—304 I — Rekabet halinde fiyatın teşekkülü 1. Baslarken birkaç mülâhaza 2. Piyasa ve rekabet şekilleri 3. Rekabet fiyatının tesekkülündeki şart ve âmiller 4. Piyasada arz ve talebin karşılaşması 5. Son birakc mülâhaza 259—279 259 260 265 273 277 II 1. 2. 3. 4. 5. — inhisar (monopol) fiyatının teşekkülü 279—296. Başlarken birkaç mülâhaza 279 inhisar şekilleri 282 Tam bir inhisar halinde optlmal fiyat ve maksimal kazanç 284 Rekabet unsurlarının 'inhisar fiyatlarına tesiri ...! 290 İnhisar fiyatlarının farklılaştırılması 292 III — Narh fiyatları X. Fiyat teşekkülü üzerinde müessir olmak İçin Devletin elinde bulunan vas.talar 2. Hakiki ve tanzimi narhlar • 3. Modern ekonomide narhlar 4. Müdahaleci bir iktisat sisteminde narh koyma siyasetinin şümullü karakteri 29&—304 C. Fiyat değişmeleri 1. Baslarken birkaç mülâhaza 2. Talebin fiyat değişmelerine karsı reaksiyonları (talebin elfistikiyeti) 3. Arzın fiyat değişmelerine karşı reaksiyonları (arz elâstikiyeti) 4. «Tersine elastikiyet» meselesi 5. Bizzat fiyatların arz ve talebin değişmelerine karşı reaksi­ yonları : 6. Fiyat seviyesinin degismesi 7. Fiyat değişmelerinin fonksiyonları 304—322: 304 296 298 299 303 305 308 314 315 317 320 içindekiler - XIII Sahife İKİNCİ BAHİS: İSTİHSAL VE İNKISAM MESELELERİ 323—363 S 24. İstihsal 1. Başlarken birkaç mülâhaza 2. İstihsal mefhumu 3. istihsalin neticesi (mahsuller) ve muhtelif tasnifleri 4. İstihsalin saik ve hedefleri 5. tktisaden muvaffak olmuş ve olmamış istihsaller 6. Milli istihsalin bünyesini tayin eden şartlar 7. Müstahsiliyet 8. Rantabilite 9. istihsalin İnkişaf temayülleri 10. Kütlevl istihsal 11. Büyük teşebbüslerin doğumu ve şekilleri 323—351 323 324 328 330 331 334 335 340 341 345 349 9 25. İnkısam 1. Başlarken birkaç mülâhaza 2. Milli hâsıla ve sosyal hâsıla 3. Fonksiyonel lnkisam ve şahsi inkisam 4. İnkisam doktrinleri tarihine bir bakış 5. inkisam kanunlarının mahiyeti; iktisadi inkisam ve sosyal hukuki müesseselerin işbirliği neticesi olarak inkisam 6. Muhtelif inkisam prensipleri 7. Randıman, gelir ve fiyatlar arasındaki münasebetler 352—363 352 352 354 355 ÜÇÜNCÜ BAHİS: GELİR MESELELERİ 357 358 360 364—519 S 26. Umumî gelir meseleleri 364—391 1. Başlarken birkaç mülâhaza 365 2. Gelirin tarifi 365 3. Gelir tarifinin ilk izahı ve cıkarılacak neticeler 366 4. «Zati iaşe» meselesi. — İtibari gelir ile reel gelirin tetkiki 373 tetkiki 373 5. Gelir ve servet arasındaki münasebetler 374 6. Diter gelir tasnifleri 376 7. Milli gelir mefhumu ve mahiyeti 378 8. Milli gelirin hesaplanması 380 8 27. Ücret 1. 2. 3. 4. Ücret mefhumu Ücret haddi ve ücret geliri Ücret nevileri ve ücret haddinin tayini ve hesabı usulleri Beşeri emeğin hususiyetleri ve bunların, ücret haddinin ve ücret gelirinin teşekkülünde arzettikleri ehemmiyet 392—437 392 394 396 404 İçindekiler XIV 8aMf0 5. Başlıca ücret nazariyelerine bir bakış 6. Ücret haddinin ferdi ve serbest teşekkülü 7. Kollektif bir surette tesbit edilen ücret haddi 8. Ücret gelirisin teşekkülü 9.. Ücret hadleri arasındaki farklar 10. Ücret tahavvüllerinden doğan neticeler 11. Ücret gelirleri ve sosyal hâsıla arasındaki münasebet 8 «8. 829. Faiz 437—47$ 1. Baslarken birkaç mülâhaza 2. Faiz mefhumu ve faizin türlü seklileri 3. Başlıca faiz nazariyelerine bir bakış 4. Faizin esas ve sebepleri 6. Faiz haddinin teşekkülü 6. Faiz haddinin tahavvülünden doğan tesirler 7. Faiz hadlerindeki farklar 437 438 443 451 461 473 476 Bant 478—50r 1. Baslarken birkaç mülâhaza ... 2. Klâsik rant nazariyesi 3. Klâsik rant nazariyesinin istinat ettiği faraziyelerin tenkidi •tahlili 4. Toprak rantında çoğalma ve azalma temayülleri 5. Rantın kapitalizasyonu 6. Rantın mahiyeti ve menşei hakkındaki münakaşalar 7. Fiyat ve rant arasındaki münasebetler 8. Şehir rantı 9. Maden rantı 10. Ranta karsı yapılan tenkitler ve rantın bertaraf edilme­ sine müteallik teklifler 8 30. *Kâr 8 31. 408 417 427 429 431 433 43S 478 479 484 488 489 490 494 495 498 499 502—51» 1. Baslarken birkaç mülâhaza 2. Mütesebbis 3. MUtesebbisin geliri ve bu gelirin unsurları 4. Mütesebbis kârının mahiyeti 5. Mütesebbis kârının doğumu 6. Kâr ve fiyatlar arasındaki münasebetler 7. Kârın sosyal veçhesi ve lnklsafındaki temayüller 502 502 504 506 509 514 515 DÖRDÜNCÜ BAHİS: KONJONKTÜR VE BUHRANLAR 520—576" Konjonktür meseleleri 520—576 A. Konjonktür hareketlerine müteallik başlıca hâdise ve me­ seleler .' 520—557" içindekiler XV Sahife 1. Buhran nazariyelerinden konjonktür nazariyesine doğru vukubulan inkişafa' müteallik mülâhazalar 2. İktisadi hareketlerin heyeti mecmuası arasında konjonktürel hareketlerin mevkii 3. Konjonktürün mahiyeti ve muhtelif safhalara bölünmesi ... 4. Konjonktür devresinin muhtelif safhalarının tasviri 9. İktisadi buhranların mahiyeti ve şekilleri 6. Başlıca konjonktür nazariyelerine toplu bir bakış B. Konjonktür temevvüclerini doğuran sebeplerin umumi izahı 1. Baslarken birkaç mülâhaza 2. Depresyonun kalkınma ve kalkınmanın da refah safhasına inkılabı 3. Refah safhasının alçalma safhasına inkılâbı 4. Son birkaç mül&haza BİBLİYOGRAFTA 520 522 S26 528 537 543 557—57<'r 557 557 570 575 577" ^