maddenin halleri ve ısı

ISI VE SICAKLIK
8.sınıf fen ve teknoloji dersi
5.ünite : Maddenin Halleri ve Isı
 Kazanım: Isı Enerjisinin Maddenin Miktarına
(Kütlesine) Bağlı Olduğunu Keşfeder.
 Isı; sıcaklıkları farklı iki madde arasında alınıp verilen
enerjinin adıdır. Bu durumda sıcaklıkları eşit iki
madde arasında ısı aktarımı gerçekleşmez. Bu iki
maddeden birinin sıcaklığının diğerinden farklı olması
hâlinde, sıcaklığı yüksek olan maddeden sıcaklığı
düşük olan maddeye enerji aktarılır ve aktarılan bu
enerjiye ısı adı verilir.
 Aynı maddenin farklı kütleleri düşünüldüğünde,
kütlesi fazla olan madde daha fazla sayıda tanecik
içerir. “Aynı sıcaklıkta Maddelerin Bir başka
maddeye aynı sıcaklıktaki maddeye ısı aktarımı,
ğa ulaşması için olan kütlesi fazla maddeye daha
fazla ısı aktarılması gerekir.”
 Maddeyi oluşturan tanecikler çarpışarak birbirlerine
enerjilerini aktardıkları için her tanecik farklı enerjiye
sahip olabilir ve her çarpışmada da enerjileri
değişebilir.
Not: ısı kalorimetre kabı ile ölçülen bir enerjidir.
 Bir madde ne kadar çok tanecikten oluşuyorsa toplam
hareket enerjisi de o kadar fazladır. Bu durumda
tanecik sayısı fazla olanlar başka bir maddeye daha çok
enerji aktarabilir.
Not: Isı madde miktarına bağlıdır.
 Farklı sıcaklıklardaki iki maddeden fazla miktarda
olanı daha fazla tanecik içerir ve sıcaklığı düşük olsa
bile toplam hareket enerjisi daha fazla olabilir. Bu
sayede, başka bir maddeye daha fazla enerji aktarabilir.
Not: Taneciklerin toplan enerjisine ısı diyebiliriz.
 Eşit sıcaklıkta bir sürahi ve bir bardak sıcak suyun
içine aynı miktarda ve aynı sıcaklıkta buz atılıp 5-10
dakika bekletilecek olursa sürahideki buzun,
bardaktaki buza göre daha erken eridiği görülür. Bu
durum, bir sürahi suyun ısı enerjisinin aynı
sıcaklıktaki bir bardak suyun ısı enerjisinden daha
fazla olduğu görülür.
FARKLI KÜTLEDE AYNI
MADDELERİN ISI MİKTARININ
FARKLILIĞI
 Etkinliğin Amacı: Kütleleri farklı aynı maddelerin
ısılarının farklı olduğunu gözlemlemek.
Düşünce Soruları?
 Aynı miktar ve aynı sıcaklıkta buz; aynı sıcaklıkta fakat
farklı miktarlarda suların içine atılırsa hangisi önce
erir? Neden?
Araç ve Gereçler:
 Bir adet sürahi, bir adet bardak, aynı miktar ve
sıcaklıkta iki adet buz parçası, sıcak su.
Uygulama:
 Sıcak su bardağa ve sürahiye boşaltılır. daha sonra aynı
miktarda buz parçaları bardağa ve sürahiye bırakılır ve
buz barçalarının erimesi beklenir.
Sonuç:
 Miktarı fazla olan suyun miktarı az olan sudan daha
fazla ısıya sahip olduğu keşfeder.