İÇİNDEKİLER Önsöz III BÖLÜM I: EĞİTİM BİLİMİ İLE İLGİLİ KAVRAMLAR Eğitimin Amacı Eğitim Formal ve İnformal Eğitim Formal (Biçimlendirilmiş) Eğitim Örgün Eğitim Yaygın Eğitim İnformal (Biçimlendirilmemiş) Eğitim Öğretim Öğrenme ve Öğretme Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler Öğrenmenin Özellikleri Davranış Davranışların Özellikleri Davranış Değiştirmenin Koşulları Davranışların İlkeleri Pekiştireç Hizmet İçi Eğitim Özel Eğitim Özel Öğretim Eğitimde Süreç Kültür Kültürleme Yararlanılan Kaynaklar 11 12 13 15 15 15 16 17 18 18 20 21 21 23 24 24 24 25 26 26 26 27 27 28 BÖLÜM II: EĞİTİMİN BİLİMSEL TEMELLERİ Bilgi ve Birey Bireysel Deneyim Yolu Otoriter Yol Mistik Yol Rasyonel Yol Bilim Bilimin Amaç ve Özellikleri Bilim ve Eğitim Bilimsel Araştırma ve Amaçları Bilimsel Araştırmalarda Temel Kavramlar 29 30 31 31 31 31 32 33 34 37 38 Araştırma Çeşitleri Araştırmalarda Yaklaşımlar Nicel Yaklaşım Nitel Yaklaşım Araştırmalarda Yöntemler Deneysel Yöntem Survey Yöntemi Etnografik Yöntem Özel (Örnek) Durum Yöntemi Tarihsel Yöntem Aksiyon Araştırması Yöntemi Araştırmalarda Veri Toplama Araçları Araştırmalarda İzlenen Aşamalar Araştırmalarda Alıntı Yapma ve Kaynakça Yazımı Yararlanılan Kaynaklar 41 43 44 44 45 45 46 46 47 47 47 48 49 50 52 BÖLÜM III: EĞİTİMİN PSİKOLOJİK TEMELLERİ Psikolojinin Tanımı-Amacı ve Konusu Davranışla İlgili Temel Yaklaşımlar Nörobiyolojik Yaklaşım Davranışçı Yaklaşım Bilişsel Yaklaşım Psikoanalitik Yaklaşım Fenomenolojik Yaklaşım Psikoloji Eğitim İlişkisi Eğitim Psikolojisinin Tanımı Amacı Konusu Gelişim Gelişimle İlgili Temel Kavramlar Gelişimle İlgili Temel İlkeler Gelişim Üzerinde Etkili Olan Faktörler Kalıtım Çevre Gelişim Öğrenme İlişkisi Öğrenme Öğrenme İle İlgili Kuramlar Davranışçı Öğrenme Kuramları Bilişsel Öğrenme Kuramları Sosyal Öğrenme Kuramı Öğrenmeyi Etkileyen Etkenler Yararlanılan Kaynaklar 53 55 61 62 63 63 64 65 66 68 69 69 71 73 73 75 77 78 80 80 84 85 86 89 BÖLÜM IV: EĞİTİMİN SOSYOLOJİK TEMELLERİ 91 II Toplum ve Eğitim Toplumsal Değişme ve Eğitim Toplumsal Kurumlar ve Eğitim İlişkisi Aile ve Eğitim Politika ve Eğitim Ekonomi ve Eğitim Eğitim Kurumunun İşlevleri Eğitimin Toplumsallaştırma İşlevi Eğitimin Kültür Mirasını Aktarma İşlevi Eğitimin Siyasal İşlevi Eğitimin Bireyi Geliştirme İşlevi Eğitimin Ekonomik İşlevi Nüfus ve Eğitim Ülkelere Göre Nüfus Yapısı Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme Nüfusun Eğitim Durumu Toplumsallaşma ve Eğitim Toplumsal Hareketlilik ve Eğitim Toplumsal Kontrol ve Eğitim Bilgi Toplumu ve Eğitim Çağlar Boyunca Eğitim Bilgi Toplumu, Yükselen Değerler ve Eğitim Yararlanılan Kaynaklar BÖLÜM V: EĞİTİMİN FELSEFİ TEMELLERİ Felsefe Felsefenin Konuları Temel Felsefi Akımlar İdealizm Realizm Pragmatizm Varoluşçuluk Eğitim Felsefesi Eğitim Felsefesinin İşlevleri Temel Felsefi Eğitim Akımları Daimicilik İlerlemecilik Esasicilik Yeniden Kurmacılık Temel Eğitim Akımlarının Eğitim Uygulamalarına Etkileri Çağdaş Eğitim Yaklaşımları Sanat Eğitimi Akımı Kır Eğitim Yurdu III 92 94 94 97 98 100 101 102 102 103 103 104 106 108 108 109 110 112 113 114 114 115 119 121 122 124 126 126 127 127 130 131 133 134 134 136 136 137 137 139 140 141 İş ve Üretim Okulları Çocuktan Hareket Akımı Dizgeli Eğitim Türk Eğitim Sisteminin Felsefi Temelleri Cumhuriyet Dönemi Eğitim Felsefesi ve Atatürk Geleceğin Eğitim Felsefesi Açılımları Yararlanılan Kaynaklar 141 143 147 152 153 155 161 BÖLÜM VI: EĞİTİMİN EKONOMİK TEMELLERİ Kitlesel Üretim ve Kitlesel Eğitimin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi Eğitim Sektörünün Büyüklüğü Kamu Eğitim Harcamalarının Ulusal Ekonomi İçindeki Yeri ve Önemi Eğitimde Maliyetler Eğitimde Finansman Sorunu Yatırım Olarak Eğitim: İnsan Sermayesi Kavramı Eğitimin Toplumsal ve Bireysel Getirileri Eğitimin Ekonomik Büyümeye Katkısı İşgücü Piyasaları ve Eğitim Arasındaki İlişki Eğitim ve Kalkınma: İnsani Gelişme Kavramı Eğitim ve Yoksulluk Eğitim ve Çocuk İşgücü Eğitimin Parasal Olmayan Yararları Son Sözler Yararlanılan Kaynaklar 163 BÖLÜM VII: EĞİTİMİN POLİTİK TEMELLERİ Eğitim ve Politik Sistem Politik Gelişim Eğitim ve Politik Gelişim Politik Toplumsallaşma Politik Elitlerin Seçimi ve Eğitimi Politik Bütünleşme ve Ulusal Siyasi Bilincin Oluşturulması Politik Sistemlerin Eğitim Yapıları Üzerine Etkileri Demokrasi ve Eğitim Politika ve Uygulamalar Eğitim Reformları İçin Stratejiler Eğitim Reformları Kuramları Türkiye’de Politika ve Eğitim Uygulaması Yararlanılan Kaynaklar 197 198 198 199 199 200 200 201 201 204 204 205 205 210 IV 164 166 168 171 174 176 178 180 181 183 185 188 191 193 194 BÖLÜM VIII:EĞİTİMİN TARİHİ TEMELLERİ Antik Çağda Eğitim Orta Çağda Eğitim Yeni Çağda Eğitim Yakın Çağda Eğitim Yararlanılan Kaynaklar 211 212 216 220 223 229 BÖLÜM IX: MİLLİ EĞİTİM SİSTEMİNİN HUKUKİ TEMELLERİ Hukuk ile ilgili Kavramlar Anayasa Kanun Kanun Hükmünde Kararname Tüzük Yönetmelik Eğitimin Hukuki Kaynakları Anayasa Düzeyinde Yasa Düzeyinde Tevhid-i Tedrisat Kanunu 222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu Genel Amaçları Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri Türk Eğitim Sistemi Örgün Eğitim Yaygın Eğitim Yararlanılan Kaynaklar 231 232 232 233 233 233 233 234 234 237 237 238 239 240 240 243 243 248 250 BÖLÜM X: BİR MESLEK OLARAK ÖĞRETMENLİK Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri Profesyonel Bir Meslek Olarak Öğretmenlik Geçmişten Günümüze Doğru Öğretmenlik Mesleği Öğretmenlik Mesleğinin Temel Özellikleri Öğretmenin Mesleki Sosyalizasyonu Etkili Öğretmen Davranışları Öğretmenin Kişilik Özellikleri Öğretmenin Mesleki Yeterliklileri Öğretmenin Hizmet İçi Eğitimi ve Kullanılan Yaklaşımlar Yararlanılan Kaynaklar 251 252 257 258 264 265 267 270 272 276 281 V