3rd INTERNATIONAL CONGRESS OF TOURISM AND

advertisement
3rd INTERNATIONAL CONGRESS OF
TOURISM AND MANAGEMENT
RESEARCHES
PROCEEDING BOOK
20-22 MAY 2016
ANTALYA - TURKEY
3 rd. International
Congress of Tourism and
Management Researches
Proceedings Book
Editors
Prof. Dr. Mehmet SARIIŞIK
Prof. Dr. Asım SALDAMLI
Co-Editors
Res. Assist. Hazar DÖRDÜNCÜ
Lect. Emirhan YENİŞEHİRLİOĞLU
20-22 May 2016 Antalya / Turkey
3. Uluslararası
Turizm ve Yönetim
Araştırmaları
Kongresi
BİLDİRİ KİTABI
Editörler
Prof. Dr. Mehmet SARIIŞIK
Prof. Dr. Asım SALDAMLI
Editör Yardımcıları
Arş. Gör. Hazar DÖRDÜNCÜ
Öğr. Gör. Emirhan YENİŞEHİRLİOĞLU
20-22 Mayıs 2016 Antalya / Türkiye
3. Uluslararası Turizm ve Yönetim Araştırmaları Kongresi
3. International Congress of Tourism and Mangement Researches
Editörler / Editors
Prof. Dr. Mehmet SARIIŞIK
Prof. Dr. Asım SALDAMLI
Editör Yardımcıları / Co - Editors
Res. Assist. Hazar DÖRDÜNCÜ
Lect. Emirhan YENİŞEHİRLİOĞLU
Kapak Tasarımı / Cover Page Design
Sercan GEZEK
Yayın Yeri ve Yılı / Publishing Location and Year
İstanbul, 2016
Yayıncı / Publisher
ADRA Yayıncılık
ISBN: 978-605-65701-5-5
İletişim Bilgileri / Contact Information
ADRA Yayıncılık Danışmanlık Eğitim Hiz. San. Tic. LTD. ŞTİ.
Gazievrenos Cad. No:7/3 Yeşilköy - İstanbul
NOT: Kongre bildiri kitabında yer alan bildiri metinlerinin her türlü bilimsel ve mali sorumluluğu yazarlarına aittir.
© 2016 Yayın Hakları Saklıdır
Onursal Başkanlar / Honorary Presidents
Prof. Dr. Necdet HACIOĞLU, Balıkesir University
Prof. Dr. Füsun İSTANBULLU DİNÇER, İstanbul University
Danışma Kurulu / Advisory Board
Prof. Dr. Cevdet AVCIKURT, Balıkesir University
Prof. Dr. Ozan BAHAR, Muğla University
Prof. Dr. Orhan Batman, Sakarya University
Prof. Dr. Kemal BİRDİR, Mersin University
Prof. Dr. Celil ÇAKICI, Mersin University
Prof. Dr. Füsun İSTANBULLU DİNÇER, İstanbul University
Prof. Dr. Ebru GÜNLÜ, Dokuz Eylül University
Prof. Dr. Doğan GÜRSOY, Washington State University
Prof. Dr. Necdet HACIOĞLU, Balıkesir University
Prof. Dr. Kurtuluş KARAMUSTAFA, Erciyes University
Prof. Dr. Derman KÜÇÜKALTAN, İstanbul Arel University
Prof. Dr. Fevzi OKUMUŞ, University of Central Florida
Prof. Dr. İge PIRNAR, Yaşar University
Prof. Dr. Asım SALDAMLI, Nişantaşı University
Prof. Dr. Mehmet SARIIŞIK, Sakarya University
Prof. Dr. Alp TİMUR, 9 Eylül University
Prof. Dr. Azize HASSAN, Gazi University
Prof. Dr. Öcal USTA, 9 Eylül University
Düzenleme Kurulu / Organizing Committee
Prof. Dr. Ozan BAHAR, Muğla University
Prof. Dr. Kemal BİRDİR, Mersin University
Prof. Dr. Daniela FEDERICI, University of Cassino and Southern Lazio
Prof. Dr. Said KINGIR, Bartın University
Prof. Dr. Valentino PARISI, University of Cassino and Southern Lazio
Prof. Dr. Asım SALDAMLI, Nişantaşı University
Prof. Dr. Mehmet SARIIŞIK, Sakarya University
Assoc. Prof. Dr. Mahmut HIZIROĞLU, Social Sciences University of Ankara
Assoc. Prof. Dr. Fariz AHMADOV, Azerbaijan State University of Economics
Assoc. Prof. Dr. Oktay GULİYEV, Azerbaijan State University of Economics
Assoc. Prof. Dr. Kyriakos PAPAZOGLOU, Nişantaşı University
Assoc. Prof. Dr. Emrah ÖZKUL, Kocaeli University
Assoc. Prof. Dr. Kazım Ozan ÖZER, Nişantaşı University
Bilim Kurulu / Scientific Committee
Prof. Dr. Kerem ALKİN, Medipol University
Prof. Dr. Cevdet AVCIKURT, Balıkesir University
Prof. Dr. Zeynep ASLAN, Nevşehir Hacı Bektaş Veli University
Prof. Dr. Ozan BAHAR, Muğla University
Prof. Dr. Orhan BATMAN, Sakarya University
Prof. Dr. Kemal BİRDİR, Mersin University
Prof. Dr. Vecdi CAN, Sakarya University
Prof. Dr. Recai COŞKUN, Sakarya University
Prof. Dr. Celil ÇAKICI, Mersin University
Prof. Dr. Şenol ÇAVUŞ, Kyrgyzstan-Turkey Manas Unversity
Prof. Dr. Füsun İSTANBULLU DİNÇER, İstanbul University
Prof. Dr. Mithat Zeki DİNÇER, İstanbul University
Prof. Dr. Ali ERBAŞ, Osmangazi University
Prof. Dr. Mehmet ERKAN, İstanbul University
Prof. Dr. Daniela FEDERICI, University of Cassino and Southern Lazio
Prof. Dr. Doğan GÜRSOY, Washington State University
Prof. Dr. Murat GÜMÜŞ, Batman University
Prof. Dr. Necdet HACIOĞLU, Balıkesir University
Prof. Dr. Muhsin HALİS, Kastamonu University
Prof. Dr. Orhan İÇÖZ, Yaşar University
Prof. Dr. Nüzhet KAHRAMAN, İstanbul Commerce University
Prof. Dr. Selahattin KARABINAR, Sakarya University
Prof. Dr. Kurtuluş KARAMUSTAFA, Erciyes University
Prof. Dr. Nilüfer KOÇAK, 9 Eylül University
Prof. Dr. Said KINGIR, Bartın University
Prof. Dr. Ahmet KIZIL, Nişantaşı University
Prof. Dr. İsmail KIZILIRMAK, İstanbul University
Prof. Dr. Salih KUŞLUVAN, İstanbul Medeniyet University
Prof. Dr. Derman KÜÇÜKALTAN, İstanbul Arel University
Prof. Dr. Adalat MURADOV, Azerbaijan State University of Economics
Prof. Dr. Fevzi OKUMUŞ, University of Central Florida
Prof. Dr. Valentino PARISI, University of Cassino and Southern Lazio
Prof. Dr. İge PIRNAR, Yaşar University
Prof. Dr. Asım SALDAMLI, Nişantaşı University
Prof. Dr. Mehmet SARIIŞIK, Sakarya University
Prof. Dr. Bahar TANER, Mersin University
Prof. Dr. Alp TİMUR, 9 Eylül University
Prof. Dr. Cevat TOSUN, Gazi University
Prof. Dr. Muharrem TUNA, Gazi University
Prof. Dr. Azize TUNÇ HASSAN, Gazi University
Prof. Dr. Öcal USTA, 9 Eylül University
Prof. Dr. Kurban ÜNLÜÖNEN, Gazi University
Assoc. Prof. Dr. Fariz AHMADOV, Azerbaijan State University of Economics
Assoc. Prof. Dr. Zafer AKBAŞ, Düzce University
Assoc. Prof. Dr. Yılmaz AKGÜNDÜZ, Mersin University
Assoc. Prof. Dr. Orhan AKOVA, İstanbul University
Assoc. Prof. Dr. Gürhan AKTAŞ, 9 Eylül University
Assoc. Prof. Dr. Lütfi ATAY, Çanakkale 18 Mart University
Assoc. Prof. Dr. Umut AVCI, Muğla University
Assoc. Prof. Dr. Kadir BAYRAMLI, Azerbaijan State University of Economics
Assoc. Prof. Dr. Ahmet BAYTOK, Afyon Kocatepe University
Assoc. Prof. Dr. Christina BENEKI, Technological Educational Institute of Ionian
Assoc. Prof. Dr. Oktay EMİR, Anadolu University
Assoc. Prof. Dr. Barış ERDEM, Kyrgyzstan-Turkey Manas Unversity
Assoc. Prof. Dr. Sonia FERRARİ, Calabria University
Assoc. Prof. Dr. Evren GÜÇER, Gazi University
Assoc. Prof. Dr. Ebru GÜNLÜ, 9 Eylül University
Assoc. Prof. Dr. Asiman GULİYEV, Azerbaijan State University of Economics
Assoc. Prof. Dr. Mahmut HIZIROĞLU, Ankara Social Science University
Assoc. Prof. Dr. Oğuzhan İLBAN, Balıkesir University
Assoc. Prof. Dr. Cemal İYEM, Sakarya University
Assoc. Prof. Dr. Athanasios KAKAROUNTAS, Technological Educational Institute of Ionian Islands
Assoc. Prof. Dr. Erdinç KARADENİZ, Mersin University
Assoc. Prof. Dr. İbrahim KILIÇ, Afyon Kocatepe University
Assoc. Prof. Dr. Athur KOZLOWSKI, Banking School of GDANSK
Assoc. Prof. Dr. Geray MUSAYEV, Azerbaijan State University of Economics
Assoc. Prof. Dr. Emrah ÖZKUL, Kocaeli University
Assoc. Prof. Dr. İlhan ÖZTÜRK, Çağ University
Assoc. Prof. Dr. Kyriakos PAPAZOGLOU, Nişantaşi University
Assoc. Prof. Dr. Elbeyi PELİT, Afyon Kocatepe University
Assoc. Prof. Dr. Nilüfer ŞAHİN PERÇİN, Nevşehir Hacı Bektaş Veli University
Assoc. Prof. Dr. Hasan Hüseyin SOYBALI, Afyon Kocatepe University
Assoc. Prof. Dr. Ali TAŞ, Sakarya University
Assoc. Prof. Dr. Rahman TEMİZKAN, Osmangazi University
Assoc. Prof. Dr. Şule AYDIN TÜKERTÜRK, Batman University
Assoc. Prof. Dr. Oğuz TÜRKAY, Sakarya University
Assoc. Prof. Dr. Kamil UNUR, Mersin University
Assoc. Prof. Dr. Göknil Nur SEVER, Mersin University
Assoc. Prof. Dr. Burcu Selin YILMAZ, 9 Eylül University
Assoc. Prof. Dr. Burhanettin ZENGİN, Sakarya University
Assoc. Prof. Dr. Medet YOLAL, Anadolu University
Index / İçindekiler
1-12
The Relationship between Transformational and Transactional Leadership
Styles and Marketing Performance: A Research on Yacht Tourism Companies
Erdal ARLI, Kocaeli University
13-47
Otel İşletmelerinde İnovasyon Yönetim Sürecinde Kurumsal İletişimin Önemi:
Point Hotel Örneği
Aslı KASAR, Nişantaşı University
48-62
Tekirdağ İlinde Faaliyet Gösteren Seyahat Acentelerinin Web Sitelerinin İçerik
Analizi ve İlin Tanıtımına Katkıları
Hamide SALHA, Namık Kemal University
Celal DEMİRKOL, Namık Kemal University
Şevki ULAMA, Sakarya University
63-82
Türk Sivil Hava Taşımacılığında Yolcular ile Sektör Çalışanları Arasındaki
Hukuki Düzenlemelerin Uygulanmasındaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri:
Sabiha Gökçen Havalimanı Örneği
Lütfi Mustafa ŞEN, Sakarya University
Akın AKPUR, Sakarya University
Muhammed ÜSTÜN, Sakarya University
83-94
Tourism Indicators Effect On The Financial Structure; Istanbul Stock
Exchange Firms Analyse
Sonat BAYRAM, Nişantaşı University
Engin DEMİREL, Trakya University
Ahmet ATAKİŞİ, Trakya University
Mehmet ALTUNTAŞ, Nişantaşı University
95-110
Working Conditions and Job satisfaction of Employees: A Research in Five
Star Accommodation Enterprises in İstanbul
Süleyman AKKAŞOĞLU, Arel University
Şevki ULAMA, Sakarya University
111-125
Identifiying A Niche Market For Turkey Tourism: Long Stay Tourism For
European Countries And USA
Şebnem ENSARİ, Nişantaşı University
Derya ÖZ, Nişantaşı University
126-138
Restoran Atmosferinin Müşteri Memnuniyeti Üzerine Etkisinin İncelenmesi;
Çanakkale Örneği
Şehnaz DEMİRKOL, İstanbul University
Erdem TEMELOĞLU, Çanakkale 18 Mart University
Oğuzhan TAŞPINAR, Çanakkale 18 Mart University
139-152
Visitors’ Complaints Towards Milano 2015 Expo Event
Ozan GÜLER, Mersin University
Kemal BİRDİR, Mersin University
Ali DALGIÇ, Mersin University
153-158
Analyzing The Possible Impacts of a Potential Winter Olympic Bid For
Erzurum
Tuna BATUHAN, Atatürk University
Süleyman TOY, Atatürk University
159-173
Touristic Preferences of Citizens and Foreigners: Discriminant Analysis
Application
İlyas AKHİSAR, Kırklareli University
Nilüfer VATANSEVER TOYLAN, Kırklareli University
174-197
Bölgesel Kalkınmada Yerelliğin Önemi ve Turizm Endüstrisine Etkileri
Füsun İSTANBULLU DİNÇER, İstanbul University
Suna MUĞAN ERTUĞRAL, İstanbul University
Şimal ŞAHİNOĞLU, İstanbul University
198-211
The Impact of Gastronomy and Its Reflection on Return Patronage
Dilistan SHIPMAN, Bilgi University
Beril DURMUŞ, Marmara University
212-229
The Relationship Between Perceptions of Organizational Politics And
Burnout: The Moderating Effect of Political Skill In The Hotels
Murad YÜKSEL, Ministry of National Defense
Oya İnci BOLAT, Balıkesir University
Tamer BOLAT, Balıkesir University
230-249
Destination Image: Differences Between Visitors And Non-Visitors
Gülseren ÖZALTAŞ SERÇEK, Mardin Artuklu University
Lokman TOPRAK, Mardin Artuklu University
Sadık SERÇEK, Dicle University
250-269
Understanding The Relationship Between Residents’ Sustainable Tourism
Attitude And Support For Tourism
Reyhan A. AYAZLAR, Adnan Menderes University
Gökhan AYAZLAR, Muğla Sıtkı Koçman University
270-292
Strategic Human Resource Management Effects
Performance: A Myth or Reality?
CEMAL İYEM, Sakarya University
Ece KUZULU KANASLAN, Sakarya University
Hellen MUNYİSİA
Ambreen MAZHAR
on
Organizational
293-301
Müşteri Memnuniyeti Çalışmalarında Kullanılan Teori/Modellerin Kullanım
Sıklığının Belirlenmesi
Mustafa Cevdet ALTUNEL, Kırklareli Üniversitesi
302-316
Turizm Sektöründe Niş Pazarlama: Adıyaman Örneği
Kaplan UĞURLU, Kırklareli University
Neşe KAFA, Adıyaman University
317-333
Havayolu İşletmelerine Yönelik Yapılan Müşteri Şikâyetlerinin Analizi
Salim İBİŞ, Sakarya University
Orhan BATMAN, Sakarya University
334-357
Gastronomi Turizminin Şehir Markalaşmasina Etkisi: Sakarya Örneği
Lüfti Mustafa ŞEN, Sakarya University
Muzaffer ÇAKMAK, Sakarya University
Nihal AKÇİN, Sakarya University
358-370
Otel İşletmelerinde Satış Yönlülüğün Müşteri ve Finansal Performansa Etkisi
Önder KETHÜDA, Düzce University
Yusuf BİLGİN, Bartın University
371-385
Psikolojik Sermayenin İş Tatminine Etkisi: Tekirdağ’daki Yiyecek İçecek
İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma
Hamide SALHA, Namık Kemal University
Hasan CİNNİOĞLU, Namık Kemal University
Hasibe YAZIT, Namık Kemal University
386-406
Otel İşletmelerinde Çalışanların Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının İşten
Ayrılma Niyetlerine Etkisi: Mersin İlinde Bir Uygulama
Anıl KALE, Mersin Üniversitesi
Yılmaz AKGÜNDÜZ, Dokuz Eylül Üniversitesi
407-425
Antalya Sahil Otel Restoranlarında Çalışan Hırsızlığı: Örgütsel Adalet
Algılarının Etkisi
Mustafa TEPECİ, Celal Bayar University
Burak MİL, İstanbul Arel Üniversitesi
426-439
Yöresel Yiyeceklerin Turistlerin Davranışsal Niyetlerine Etkisi: Cunda Adası
Örneği
Mehmet Oğuzhan İLBAN, Balıkesir University
Muammer BEZİRGAN, Balıkesir University
Fatih ÇOLAKOĞLU, Balıkesir University
440-461
Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Bireysel Yenilikçilik (İnovasyon)
Algılarının Belirlenmesi
Cem IŞIK, Atatürk University
Tuba TÜRKMENDAĞ, Atatürk University
462-477
İletişim Becerisi Düzeyine Göre Lisans Turizm Öğrencilerinin Sektörde
Kariyer Yapma İstekleri
Kamil UNUR, Mersin University
Ferhat ŞEKER, Mersin University
478-492
Turizm Öğrencilerinin Bölüm Tercihinde Genel Bilgi Düzeylerinin Rolü
Salim İBİŞ, Sakarya University
Ümit ŞENGEL, Sakarya University
Orhan BATMAN, Sakarya University
Burhanettin ZENGİN, Sakarya University
493-503
Turizm Sektöründe Kadın Girişimcilerin Profilinin İncelenmesi
Ayhan KARAKAŞ, Bartın University
Gökhan GÖKMEN, Bartın University
504-518
Turizm Sektöründe Hizmet Verenlerin Sözsüz İletişim Becerileri
Emrah AKÇAY, Anadolu University
519-552
Turist Memnuniyeti Üzerine Niteliksel Bir Çalışma: Psiko-Çevresel Etkenlerin
Turist Memnuniyetine Olan Etkileri
Lütfiye KAYA CİCERALİ, Nişantaşı University
E. Ensari CİCERALİ, Nişantaşı University
553-569
Küreselleşme, Uluslararası Terörizm ve Turizm Sektöründe Kriz Yönetimi
Gökhan AK, Nişantaşı University
570-593
Politik İstikrarsızlıkların Türk Turizmi Üzerindeki Etkileri
Ozan BAHAR, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
Gülbahar ATASEVER, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
594-628
Uluslararası Turizmi Etkileyen Krizler ve
Değerlendirilmesi
Necdet HACIOĞLU, Balıkesir University
Füsun ESENKAL ÇÖZELİ, Balıkesir University
Türkiye
Açısından
629-643
Politik Krizlerin Turizm Talebi Üzerindeki Etkisine
Araştırma: Türkiye - Rusya Gerilimi
Emirhan YENİŞEHİRLİOĞLU, Yüzüncü Yıl University
Hamide SALHA, Namık Kemal University
Sedat ŞAHİN, Yüzüncü Yıl University
Yönelik
Bir
644-663
Arap Ülkeleri İle Türkiye’nin Turizm İlişkilerinin Ekonomik Açıdan
Değerlendirilmesi
Mithat Zeki DİNÇER, İstanbul University
Hülya ÖZÇİT, İstanbul University
664-674
Hizmet Kalitesini Artirmada Şikayetlerin Yönetimi: Oteller Üzerine Bir
Araştırma
Ezgi CEVHER, Süleyman Demirel University
675-704
Algılanan Örgüt İklimi ve Duygusal Emek Davranışı İlişkisi: Otel
Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma
Funda YALIM, Nişantaşı University
Pelin YANTUR, Nişantaşı University
705-731
E-Hizmet Kalitesinin E-Sadakat Üzerindeki Etkisi: Skyscanner Seyahat Arama
Motoru Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma
Funda YALIM, Nişantaşı University
Müesser DEHMEN, Nişantaşı University
732-746
Otel İşletmelerinde Personel Güçlendirme: Sakarya Örneği
Lütfi Mustafa ŞEN, Sakarya University
Ece VURMAZ, Sakarya University
747-760
İş–Aile Çatışması İle Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki: Otel İşletmelerinde
Bir Araştırma
Ranâ ÖZEN KUTANİS, Sakarya University
Emel AKCAN, Sakarya University
Emre EROL, Sakarya University
761-771
İstanbul’daki 5 Yıldızlı Zincir Otellerdeki İşgören Performansına Yöneticilerin
Liderlik Tarzlarının Etkisi
Şehnaz DEMİRKOL, İstanbul University
Gizem KANDEMİR, Nişantaşı University
772-787
Onlıne Müşteri Yorumlarına Göre Antalya, Türkiye’deki Faaliyet Gösteren
Otellerin Fiyat ve Yıldız Sayılarının Yordanması: Booking.Com Örneği
Şeyda LİMON, Ankara University
Sena GENCAN ACAR, Kastamonu University
Özgür ARPACI, Kırklareli University
788-807
Şanlıurfa’da Yiyecek-İçecek İşletmelerinde Çalışan Evli Bireylerin Eş Desteği
ve Evlilik Doyumu
Gül ERKOL, Sinop University
Ali Turan BAYRAM, Sinop University
Hande UYAR, Bartın University
808-828
Türk Turizm Sektöründe Finansman Kararlarının Alt Sektörler Kapsamında
Karşılaştırmalı Analizi
Erdinç KARADENİZ, Mersin University
Selda DALAK, Mersin University
Mehmet BEYAZGÜL, Mersin University
Fatih GÜNAY, Mersin University
829-840
Akademik Sosyal Ağlar ve Araştırmacılar Açısından Önemi
Mustafa ŞEKER, Sakarya University
Burçin ÇETİN KARABAT, Sakarya University
841-865
Bilgi Paylaşiminin Yenilikçi İş Davranişina Etkisi: Ayder Yaylasi Konaklama
İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama
Cem IŞIK, Atatürk University
Ekrem AYDIN, Artvin Çoruh University
866-880
Sakin Şehir Politikaları: Dünya’dan ve Türkiye’den Örnekler
Dilara BAHTİYAR, Akdeniz University
Murad Alpaslan KASALAK, Akdeniz University
Zeki AKINCI, Akdeniz University
881-899
Sürdürülebilir Turizm Kapsaminda Sakin Şehir (Cittaslow) Projesinin Finike
İlçesine Uygulanabilirliği
Lütfi Mustafa ŞEN, Sakarya University
Pelin ÇANKIRI, Akdeniz University
900-912
Otel İşletmelerinin Gıda Atıklarına Yönelik Bir Araştırma
Nuran AKŞİT AŞIK, Balıkesir University
913-929
Otel İşletmelerinde Atık Yönetimi ve Atık Yönetiminin Sürdürülebilir Turizme
Etkisi: Sakarya Örneği
Lütfi Mustafa ŞEN, Sakarya University
Çağla ÇETİNKAYA, Sakarya University
930-948
Turizmin Sürdürülebilirliğinde Gündem 21 ve Kent Konseyleri: Mersin ve
Bursa Kent Konseyi
Uysal YENİPINAR, Mersin University
Elif BAK, Mersin University
949-959
Kars – Sarıkamış İlçesinin Yüksek İrtifa Kampı Potansiyelinin Biyoklimatik
Konfor Açısından İncelenmesi
Süleyman TOY, Atatürk University
Uğur ÇALIŞKAN, Muğla Sıtkı Koçman University
960-986
Baka Kalkınma Ajansı Destek Projesi Örneği: Atso - Antalya Sürdürülebilir
Kırsal Turizm Potansiyeli Araştırmasının Değerlendirmesi
Senem YAZICI, Muğla Sıtkı Koçman University
Ozan BAHAR, Muğla Sıtkı Koçman University
987-1019
Termal Otel İşletmelerinin İnsan Kaynakları Yönetimi İşlevleri Kapsamındaki
Uygulamaları ve Sorunlar: Afyonkarahisar Örneği
Elbeyi PELİT, Afyon Kocatepe University
Yusuf GÖKÇE, Afyon Kocatepe University
Merve GÜLEN, Afyon Kocatepe University
1020-1035
Ters Mobbing Eğiliminde Sinik Birey Faktörünün Etkisi
H.Tezcan UYSAL, Bülent Ecevit University
İ. Alper GEDİK, Bülent Ecevit University
1036-1048
Konaklama İşletmelerinde Çalışan İşgörenlerin Yemekhane Hizmetinden
Memnuniyeti
Hülya TAŞTAN, Mersin University
Uğurcan METİN, Mersin University
Esra DOĞRU, Mersin University
1049-1061
Analitik Hiyerarşi Süreci Temelli Vikor Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi: Konya
İlinde Dört Yıldızlı Bir Otel İşletmesi Üzerine Bir Uygulama
Abdullah TARINÇ, Selçuk University
1062-1079
Türkiye’de Sağlık Turizm Gelirlerinin Turizm Gelirleri Üzerindeki Etkisi:
Nedensellik Analizi
Fatma Doğanay ERGEN, Nişantaşı University
Kadriye Hilal TOPAL, Nişantaşı University
Burhan AYDEMİR, Balıkesir University
1080-1104
Hüzün Turizmi Kapsamında Seyahat Eden Bireylerin Rekreasyonel
Motivasyonlarının Belirlenmesi
Üzeyir KEMENT, Bingöl University
Berkan BAŞAR, Gazi University
Evren GÜÇER, Gazi University
1105-1119
Süreç Yönetimi Yaklaşımı, Özel Sağlık Kuruluşunda Bir Araştırma
Said KINGIR, Bartın University
Funda AYDOĞAN, Bartın University
Gizem GÜRSON, Bartın University
1120-1138
Yiyecek İçecek İşletmelerinin Sınıflandırma Sistemleri: İşletmelerin Algısına
Yönelik Bir Uygulama
Eylem TAŞDAĞITICI, Gazi University
Evren GÜÇER, Gazi University
1139-1150
Turizm Fiyat Rekabet Endeksi: Akdeniz Çanağındaki Destinasyonlara Yönelik
Karşılaştırmalı Bir Analiz
Ramazan GÖRAL, Selçuk University
1151-1176
BAKA Kalkınma Ajansı Destek Projesi Örneği: ATSO - Antalya
Sürdürülebilir Kırsal Turizm Potansiyeli Araştırmasının Değerlendirmesi
Senem YAZICI, Muğla Sıtkı Koçman University
Ozan BAHAR, Muğla Sıtkı Koçman University
1177-1192
Muğla Sağlık Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi
Ozan BAHAR, Muğla Sıtkı Koçman University
Faruk YÜKSEL, Muğla Sıtkı Koçman University
Saim ASLAN, Muğla Sıtkı Koçman University
1193-1212
İşgören Avukatlığının Çalışanların Rol Çatışmaları ve Rol Belirsizliği
Üzerindeki Etkisi: Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma
Ali DALGIÇ, Mersin University
Kemal BİRDİR, Mersin University
Ozan GÜLER, Mersin University
1213-1234
Fuarlara Katılım Nedenleri: 20. Emitt Fuari Örneği
Sevda SAHİLLİ BİRDİR, Mersin University
1235-1264
Kırsal Turizm Çalışanlarının Toksisite Davranışlarının Duygusal Emekleri
Üzerine Etkisi: Antalya \ Çakırlar Örneği
Gülseren YURCU, Akdeniz University
Hicran RZAZADE, Akdeniz University
1265-1279
Corporate Taxes In The Italian Tourism Industry: A Microsimulation Analysis
Valentino PARISI, University of Cassino and Southern Lazio
1280-1294
Cultural View On Multi-Dimensional Structure of Perceived Value
Bekir Bora DEDEOĞLU, Akdeniz University
Kemal Gürkan KÜÇÜKERGİN, Gazi University
Erhan BOĞAN, Sakarya University
1295-1319
Araç Kiralama İşletmelerinin Büyüme Stratejileri Üzerine Bir Araştırma
Bayram AKAY, Kırklareli University
1320-1338
Cost Effect of Backward Growth on Supply Chain In The Industrial Catering
Kudret GÜL, Balıkesir University
Melike GÜL, Balıkesir University
1339-1370
The Role of Marketing on Sustainable Tourism Development; With An
Approach to The Marketing Strategies of Tourism Industry In Iran
Aydin Rashidi, University of Tehran
Fahimeh Akbarian, Islamic Azad University
1371-1378
Tourism Policy and Planning In Crisis
Meltem YAMAN, Nişantaşı University
1379-1397
Analysis of The Motivation Factors That Affect The Performance of
Employee; Job Satisfaction And Organizational Commitment (Loyalty) In The
Hotel Establishments
Fatime BESIR, Agency for Promotion and Support of Tourism R.M
Asım SALDAMLI, Nişantaşı University
1398-1424
Gönüllü Hareketi Aktörlerinin Gönüllü Turizmine ve Gönüllü Hareketliliğinin
Barışa Katkısı Üzerine Algıları
Zehra Gökçe SEL, Dokuz Eylül University
Ebru GÜNLÜ, Dokuz Eylül University
Mustafa TEPECİ, Celal Bayar University
1425-1440
Helal Turizmin Kavramsal Çerçevesi ve Türkiye’deki Uygulamalar Üzerine
Bir Değerlendirme
Erhan BOĞAN, Sakarya University
Orhan BATMAN, Sakarya University
Mehmet SARIIŞIK, Sakarya University
1441-1479
Coğrafi Konumun Uluslararasılaşmaya Etkisi: Şanlıurfa-Bartın Örneği
Said KINGIR, Bartın University
Hande UYAR, Bartın University
Gül ERKOL, Sinop University
1480-1490
Turizm ve Sosyal Sermaye Algısına Yönelik Bir Araştırma
Said KINGIR, Bartın University
Mesut SOYALIN, Siirt University
Muhammet Fatih SANCAR, Siirt University
İlker Salih EBREM, Siirt University
1491-1504
Kırsal Turizm Kapsamında Tarım Turizminin Türleri ve Uygulanabilirliği:
Köyceğiz Örneği
Filiz GÜMÜŞ DÖNMEZ, Muğla Sıtkı Koçman University
1505-1529
Helal Otel Müşterisi Hizmet Kalitesini Nasıl Algılıyor?
Özgür ARPACI, Kırklareli University
Orhan BATMAN, Sakarya University
1530-1542
Türkiye ve Ab Ülkelerinin (Almanya, İngiltere, İtalya, İspanya ve Fransa) 2008
– 2014 Yılları Arasında Turizm Geliri, İşsizlik, İhracat ve Döviz Kuru
Üzerinde Bir Panel Çalışması
Fuat SEKMEN, Sakarya University
İsa DEMİRKOL, Esenyurt University
1543-1551
Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının
Açıklanması Standardı (Tms 20) Kapsamında Turizm Sektöründe Muhasebe
İşlemleri
Hacı Arif TUNÇEZ, Selçuk University
1552-1564
Türkiye Turizm Verisinin Yapay Sinir Ağlarıyla Analiz Edilmesi
Bülent ALPTEKİN, Orta Doğu Teknik University
Çağdaş Hakan ALADAĞ, Hacettepe University
1565-1583
Turist Rehberlerinin Meslek Etiği Algısının Eğitim Aldıkları Kuruma Göre
Değerlendirilmesi
Kemal BİRDİR, Mersin University
Derya TOKSÖZ, Mersin University
1584-1598
Otel İşletmelerinde Sosyal Medya Kullanımı ile Müşteri E-Sadakati
Arasındaki İlişki
Fatih ERCAN, Muğla Sıtkı Koçman University
1599-1610
Perakendecilerin Yönetim Stratejisi ile Tüketicilerin Marka Kişiliği Algısı
Arasındaki Uyumun İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma
Esra DİL, Sakarya University
Yusuf ARSLAN, Sakarya University
M. A. Metin DİNÇER
1611-1630
Azerbaycan’daki İşletmelerde Performans Değerleme Uygulamaları
Dr.Raqif Qasımov, Azerbaycan State University of Economics
Aynure Qaniyeva, Azerbaycan State University of Economics
Gülen Qasımova, Azerbaycan State University of Economics
1631-1645
Paralı Mahkumlar: Ceza İnfaz Koruma Memurlarının Emek Süreçleri Üzerine
Bir Değerlendirme
Cemal İYEM, Sakarya University
Çağrı SARIKÖSE
Rıdvan GÜNEŞ
Canan YILMAZ
1646-1652
International Tourism Types of Alternative Tourism
Aynur N.Mehtiyeva
1653-1665
Institutional Aspects of Tourism Development In The Regions of The Country
Ramila ALIYEVA VALID, The Academy of Public Administration under the
President of Azerbaijan Republic
1666-1676
Structural Model Analysis Intention to Use Arabic E-Commerce Websites
Saleem AL-ZOUBI, Irbid National University
1677-1691
İşletmelerde Sürdürülebilir Rekabet Üstünlüğü Teorilerinin Analizi
Fariz AHMADOV, Azerbaijan State University of Economics
Turana ALİZADE, Azerbaijan State University of Economics
1692-1710
6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunun Profesyonel Turist
Rehberlerince Değerlendirilmesi: İstanbul Örneği
Nuray EKER, Sakarya University
Burhanettin ZENGİN, Sakarya University
1711-1738
Bitlis İlinin Kalkınmasında Turizmin Rolü: Yerel Halkın Görüşleri Üzerine Bir
Araştırma
Ümit ŞENGEL, Sakarya University
Burhanettin ZENGİN, Sakarya University
1739-1764
Konaklama İşletmelerinde Mobbingin Çalişanlarin İş Tatmini ve Motivasyonu
Üzerindeki Etkileri: Sakarya İli Örneği
Lütfi Mustafa ŞEN, Sakarya University
Aynur Burcu ÇİLİNGİR, Sakarya University
1765-1794
Örgütsel Sessizlik
Gözde KARABACAK, Nişantaşı University
Arzu GÜRDOĞAN, Muğla Sıtkı Koçman University
1795-1808
Restoran Seçim Kriterlerinin Önem Düzeyleri ve Demografik Değişkenlerle
Etkileşimi: Sakarya Uygulaması
Oğuz TÜRKAY, Sakarya University
1809-1832
The Economic Consequences of Turkish Liras Appreciation for Turkish
Tourism Sector: A Time Series Analysis
Fuat SEKMEN, Sakarya University
Erdal HARUNOĞULLARI, Sakarya University
1833-1858
Üniversite Öğrencilerinin Sosyo-Ekonomik Özelliklerinin Beslenme
Alışkanlıkları Üzerine Etkisinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma
Merve IŞKIN, Sakarya University
Mehmet SARIIŞIK, Sakarya University
1859-1878
Dark Turizm ve Etik İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme
Gizem ŞAHİN, İstanbul University
Diyaddin BOĞA, İstanbul University
Orhan AKOVA, İstanbul University
1879-1894
Turizm Sektöründe İş Aile ve Aile İş Çatişmalarinin Turizm Çalişanlarinin
Yaşam Tatminleri Ile İlişkisi
Elvan OKUTAN, Sakarya University
Elif ALP, Sakarya University
Özge Alev SÖNMEZ ÇALIŞ, Sakarya University
1895-1908
Tourism Indicators Effect On The Financial Structure; Istanbul Stock
Exchange Firms Analyse
Sonat BAYRAM, Nişantaşı University
Ahmet ATAKIŞI, Trakya University
Engin YILDIRIM, Trakya University
1909-1922
Korunan Alanlarda Sürdürülebilir Turizm ve Alan Kılavuzluğu Uygulamaları
Ayhan AKYOL, Süleyman Demirel University
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
TURİST REHBERLERİNİN MESLEK ETİĞİ ALGISININ EĞİTİM
ALDIKLARI KURUMA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ*
Kemal BİRDİR, Mersin University
Derya TOKSÖZ, Mersin University
Özet
Turist rehberliği mesleği turizm sektörü içerisinde stratejik öneme sahip bir meslektir. Turistlere ülke
tanıtımında, önyargılarının yıkılmasında, ülke hakkında izlenimin oluşturulmasında öncü rolü oynayan
turizm çalışanlarından biridir. Bu doğrultuda hazırlanan çalışmanın amacı turist rehberlerinin meslek etiği
algısını ortaya çıkarmaktır. Anket uygulaması 1 Ocak-31 Mart 2015 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.
Araştırma evrenini Türkiye’deki Turist Rehberleri Birliği’ne kayıtlı turist rehberleri oluşturmaktadır.
Rehberlerin meslek etiği algısını tek faktörde algıladıkları bulgulanmıştır. Araştırmada turist rehberlerinin
meslek etiği algısının mesleki eğitim aldıkları kurumlara göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Etik, Meslek etiği, Turist rehberliği.
Abstract
The profession of tour guiding has a strategic significance in tourism sector. Tour guide is one of the
tourism actors who plays a key role on eliminating prejudices of tourists, introducing the country and
forming the impressions of tourists about the country. Accordingly, the aim of this study is to reveal the
perceptions of tour guides on business ethics. Quastionnaire was conducted between dates of 1 January31 March 2015. Tour guides who are the members of Associations of Tour Guides in Turkey form the
research population. Tour guides perceptions on business ethics was collected in one factor (dimension).
It has been determined that tour guides perceptions about business ethic differ significantly according to
their institution of vocational education they had.
Keywords: Ethics, Business ethics, Tour guiding
*Bu bildiri 2015 yılında tamamlanmış olan “Turist Rehberlerinin Meslek Etiği Algısının
Ölçülmesi” başlıklı yüksek lisans tezinden yararlanılarak oluşturulmuştur.
Giriş
Dünya Turizm Örgütü’nün 2015 yılında yayınladığı rapora göre; 2013 yılında dünya turizm
gelirleri 1.197 milyar dolarken, 2014 yılında % 3,7 oranında bir artış göstererek bu rakam 1.245
milyar dolara ulaşmıştır (UNWTO, 2015:3). Yıllar itibariyle küresel düzlemde büyük bir ivme
kazanan turizm sektörü, sosyal, kültürel, ekonomik ve daha birçok kavramı içinde barındırarak
günümüzde dünyanın en büyük sektörlerinden biri haline gelmiştir (Hacıoğlu ve Avcıkurt,
2011:1). Hızlı ve geniş çaplı büyüme ile birlikte, son yıllarda turizm sektöründe etik ilkeler
oluşturulmaya başlanmıştır. Bu amaçla,
Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) tarafından
“Turizmde Küresel Etik İlkeler” adı altında turizm sektörünün bütün paydaşlarını kapsayan
temel etik ilkeler benimsetilmeye çalışılmaktadır (Avcıkurt, 2007:110-111).
1565
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
İnsan ilişkilerinin yoğunluğu ve çok boyutluluğu etiğin, mesleki hayatını ayrı bir çalışma sahası
olarak incelemesine neden olmuştur. Etiğin bir alt dalı olarak meslek etiği; iş ortamlarındaki
örgütsel ve bireysel davranışlara yönelik etik prensipleri inceler (Yılmaz, 2010:1). Herhangi bir
meslek kolunda çalışan bireylerin, mesleklerini yürütürken tarafsız, dürüst, adaletli davranma,
emeğinin hakkını verme gibi davranışları göstermesi beklenir. Özellikle turizm sektörü gibi çok
yönlü ve karmaşık bir yapıya sahip olan meslek alanında çalışanların mesleki etik ilkelere uygun
davranış sergilemesi beklenmektedir. Yurtiçinden ya da yurt dışından gelen ziyaretçilere kendi
seçtikleri dil doğrultusunda bir bölgenin ve ya bir yörenin sahip olduğu kültürel ve doğal mirası
anlatan ve ilgili otoriteler tarafından tanınan kişi (World Federation of Tourist Guide
Associations, 2003) olan rehberin şahsında yabancı ziyaretçiler gezdikleri ülke insanı hakkında
düşünce ve izlenim sahibi olurlar. Rehberler insanlara amaçları doğrultusunda en kısa yolu
gösteren, kişilik sahibi, donanımlı, bilgi birikimine sahip, insanlarla her zaman olumlu ilişkiler
kurabilen, meslek etiği kurallarını esas alan, yaratıcı özelliği olan, değişim odaklı kişilerdir. Bu
kişiler aynı zamanda meslek gereği farklı insan tipleri ve farklı kültürel birikimlere sahip
kişilerle ilişki içinde olduklarından insan ilişkilerinin yoğun yaşandığı ve karmaşık yapıya sahip
olan bir mesleği icra etmektedirler (Kaynak, 2013:35-36).
Turist rehberi mesleğini yürütürken takındığı tutum ve davranışıyla doğrudan ülkesini temsil
etmekte ve tanıtmaktadır. Turist rehberlerinin görev ve sorumluluklarını en iyi şekilde yerine
getirmesi, turistlere doğru bilgi vermesi, yeterli donanıma sahip olması turistlerin ülkeyi tekrar
ziyaret etmesinde önemli bir rol oynamaktadır (Batman, Yıldırgan ve Demirtaş, 2000:3;
Çolakoğlu, Epik ve Efendi, 2010:142). Bir turist rehberi mesleğini uygularken kendi anlayışı
doğrultusunda ve karşılaştığı zor durumlarda ilkeli davranmalıdır. Ancak mesleğinin amacına
uygun davranmakta güçlükle karşılaşabilir. Turist rehberliği etik ilkeleri bu tür durumlarda nasıl
davranılması gerektiğine ilişkin yol gösterici olabilir (Yarcan, 2007:37). Turist rehberleri,
meslekleri ve konumları gereği ülkemizi ziyaret eden yaklaşık 37 milyon turiste ülkemizi
tanıtma, onları tatilleri süresince bilgilendirme, yardımcı olma görevini üstlenmişlerdir. Bu, hem
çok büyük bir sorumluluk hem de önemli birçok unsuru içinde barındıran bir meslek alanı olarak
değerlendirilmektedir. Dolayısıyla rehberlerin etik davranış ve uygulamaları, hızla büyüyen
turizm sektöründe kritik bir konuma sahiptir. Bu bağlamda çalışmanın amacı Türkiye’deki turist
rehberlerinin meslek etiği algısının boyutlarını ortaya çıkarmak ve bu algının rehberlerin eğitim
aldıkları kuruma göre farklılık gösterip göstermediğinin ortaya konulması şeklinde
belirlenmiştir.
1566
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
1. Literatür Taraması
Konuyla ilgili literatür incelendiğinde turist rehberlerinin mesleki etik algılarına yönelik yapılan
çalışmaların kısıtlı olduğu görülmüştür. Literatür taramasında turizm alanında yapılmış etik ve
meslek etiği konulu çalışmalara yer verilmiştir. Yabancı yazında turizmde çalışanların etik
algılamaları ile ilgili çalışmaların yapıldığına rastlanmıştır (Chen ve Lui, (1998); Fennel ve
Malloy, (1999); Coughlan, (2001); Jazsay, (2002); Holjevac, (2008); Kim ve Miller (2008);
Jovicic, Pivac ve Dragin, (2011); Lee ve Tsang (2013)) .
Ünlüönen ve Olcay (2003) tarafından yürütülen çalışmada, otel işletmelerinde görev yapan iş
görenlerin eğitim düzeyleri ile ahlaki sorumluluk bilinçleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
amaçlanmıştır. Anket çalışması Ankara’da faaliyet gösteren 3, 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinin
çeşitli departmanlarında çalışan iş görenler üzerinde uygulanmış ve 398 anket geri dönüşü
sağlanmıştır. Araştırma sonucunda iş görenlerin eğitim düzeyi ile ahlaki sorumluluk bilinci
arasında istatistiksel anlamlı bir ilişki ve güçlü bir bağ olduğu ortaya çıkmıştır. Bu sonuçlar
doğrultusunda çeşitli önerilerek getirilerek çalışma sonlandırılmıştır.
Yarcan (2007) tarafından gerçekleştirilen “Profesyonel Turist Rehberliğinde Mesleki Etik
Üzerine Kavramsal Bir Değerlendirme” başlıklı çalışmasında turist rehberliği mesleğinin
uygulanmasında karşılaşılan zorlukları saptamak, meslek ilkeleri konusunu tartışarak ve
kavramsal bir değerlendirmeyle meslek etik ilkelerinin geliştirilmesi için bir çerçeve oluşturmak
amaçlanmıştır. Yapılan literatür taraması sonucunda etik ilkelerin, mesleğe ve meslek
kurallarına uyan rehberlerin haklarının korunması için gerekli olduğu vurgulanarak rehberlik
mesleğinin iyileştirilmesi için geliştirilen bir takım önerilerle çalışma sonlandırılmıştır.
Çevirgen ve Üngüren’in 2009 yılında yapmış oldukları çalışmanın amacı; otel işletmelerindeki
örgütsel etik iklimin, çalışanların iş tatmini üzerindeki etkilerinin incelenmesi olarak
belirlenmiştir. Alanya’da bulunan ve tesadüfü yöntemle seçilen beş yıldızlı 10 otel işletmesi
çalışanından 122 tane anket geri dönüşü sağlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre etik iklim ile
iş görenlerin iş tatmini arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu saptanmıştır. İş görenlerin
algıladıkları pozitif etik iklimin, onların genel iş tatminlerini arttırdığı istatistiksel olarak
belirlenmiştir.
Sevim, Güven ve Beydilli (2009) tarafından yapılan çalışmada önlisans düzeyinde turizm
eğitimi alan ve turizm işletmelerinde staj yapmış/çalışmış öğrencilerle daha önce turizm
işletmelerinde
hiç
çalışmamış
öğrencilerin
meslek
etiği
açısından
algılamalarının
karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırma 2008-2009 eğitim-öğretim bahar döneminde yapılmış
1567
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
olup araştırma örneklemini 167 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada kullanılan anket Keung
(1999) ve Varinli’nin (2004) çalışmalarından derlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda, daha
önce turizm işletmelerinde staj yapmış/ çalışmış öğrencilerle daha önce turizm işletmelerinde
hiç çalışmamış öğrencilerin meslek etiği algılamalarının karşılaştırılmasında anlamlı bir farklılık
bulunamamıştır.
Yılmazer ve Bahadır (2011) tarafından yapılan çalışmada, otel işletmelerinde önbüro
çalışanlarının etik algılamalarını ve görüşlerini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. İstanbul ilinde
faaliyet gösteren toplam 33 adet 5 yıldızlı otele anket gönderilmiş ve 207 tane dönüş
sağlanmıştır.. En önemli görülen etik kurallarından görülen dürüstlüğü; müşteri ve işletme
çıkarlarını eşit şekilde korumak, ilkeli olmak, mesleki saygınlığı korumak ve güven vermek
olarak algıladıkları ortaya çıkmıştır. İkinci derecede önemli görülen mesleki bilgi ve yeterliliğin
ise; kendini yenilemek ve geliştirmek ile mesleki bilgileri takip etmek olarak algılandığı ortaya
çıkmıştır. Ayrıca ön büro personelinin önemli bir kısmının meslek etiği kuralları hakkında bilgi
eksikliği içinde olduğu, önbüro personelini etik dışı davranmaya iten nedenlerin başında
yöneticiler ve işletme sahiplerinin geldiği ifade edilmiştir.
2. Metodoloji
Turist rehberlerinin meslek etiği algılarının ortaya konmasının amaçlandığı çalışmada
Nebioğlu’nun (2013) geliştirmiş olduğu meslek etiği ölçeğinden ve Arslan’ın (2011)
çalışmasından faydalanılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda rehberlerin meslek etiğini tek
boyutta algıladıkları ve meslek etiği algılarının eğitim aldıkları kurumlara göre farklılık
gösterdiği bulgulanmıştır.
2.1.Araştırmanın Amacı
Turist rehberlerinin meslek etiği algısını ortaya çıkarmaya yönelik olan amaç çerçevesinde
aşağıdaki araştırma sorularına cevap aranmıştır:
1. Turist rehberlerinin sahip olduğu meslek etiği algısının boyutları nelerdir?
2. Turist rehberlerinin sahip olduğu meslek etiği algısı mesleki eğitim alınan kuruma göre
anlamlı bir farklılık göstermekte midir?
2.2.Örneklem ve Veri Toplama Yöntemi
Araştırma modeli, verilerin araştırma amacına uygun ve ekonomik olarak bu verilerin elde
edilebilmesi ve çözümlenebilmesi için gerekli koşulların sağlanması şeklinde ifade edilmektedir
1568
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
(Karasar, 2014:76). Bu koşulların düzenlenmesinde iki ana yaklaşım vardır. Bunlar: tarama ve
denemedir. Tarama modeli, geçmişte ya da halen var olan bir durumu var olduğu şekliyle
anlatmayı amaçlayan araştırma yaklaşımıdır (Karasar, 2014:76-77). Deneme modeli ise nedensonuç ilişkilerini ortaya çıkarmak amacı ile araştırmacının kontrolü altında olan ve gözlenmek
istenen verilerin üretildiği araştırma modelidir. Tarama modelleri ile var olan durum
gözlemlenirken, deneme modelinde gözlemlenmek istenenler araştırmacı tarafından oluşturulur
(Karasar, 2014:87). Bu bilgilerden hareketle araştırmanın tarama modeli özelliği taşıdığı
söylenebilir.
Araştırma evrenini Türkiye’deki Turist Rehberliği Meslek Odaları’na bağlı turist rehberleri
oluşturmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığının turist rehberleri ile ilgili resmi sitesinden alınan
veriye göre ülkemizde 13.628 turist rehberi bulunmaktadır (Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2012).
Araştırmada örneklem seçimi olarak olasılığa dayalı olmayan örnekleme teknikleri içerisinden
kolayda örnekleme yöntemini kullanılmıştır. İsteyen herkesin örnekleme dahil edilmesine
dayanan bir yöntemdir (Ural ve Kılıç, 2013: 42).
Araştırmada öncelikle meslek etiği ve turist rehberliği ile ilgili alanyazın taraması yapılıp elde
edilen verilerle birincil verilerin toplanması amaçlanmıştır. Birincil verilerin toplanmasında
sosyal bilimler alanında en çok tercih edilen veri toplama tekniği olan anket kullanılmıştır
(Altunışık, Coşkun, Bayraktaroğlu ve Yıldırım, 2012:80). Alanyazın taraması sürecinde konuyla
ilgili bütünsel bir ölçeğe rastlanmamıştır. Bu bağlamda Meslek Etiği Ölçeği, Nebioğlu’nun
(2013) oluşturmuş olduğu Meslek Etiği ölçeğinden ve Arslan’ın (2011) çalışmasından
yararlanılarak oluşturulmuştur. Ölçekte yer alan ifadeler 5‘li Likert derecelemesine göre
“Kesinlikle Katılmıyorum” (1), “Katılmıyorum” (2), “Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum” (3),
“Katılıyorum” (4), “Kesinlikle Katılıyorum” (5) şeklinde düzenlenmiştir. Anket uygulaması 1
Ocak-31 Mart 2015 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırma süreci sonucunda toplam
344 tane eksiksiz anket geri dönüşü alınmıştır. Ancak 12 anketin çeşitli kriterlere uymadığı tespit
edilerek analizden çıkarılmıştır.
2.3.Analiz ve Bulgular
Çalışmanın amaçları doğrultusunda gerçekleştirilen analizler sonucunda elde edilen bulgular bu
bölümde açıklanmaktadır. Anket formunu yanıtlayan katılımcıların demografik özelliklerinin
dağılımı aşağıda, Tablo 1’de sunulmuştur. Tablo 1 incelendiğinde araştırmaya katılanların %
33,4’ünün kadın, % 66,6’sının erkek olduğu, 25 yaş ve altı yaş grubunda olan katılımcıların %
26,5, 26-35 yaş grubunda olanların % 37,7, 36-45 yaş grubunda olanların % 24,4’lük bir orana,
1569
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
46 ve üstü yaş grubunda olan katılımcıların ise 11,4’lük bir orana sahip olduğu gözlemlenmiştir.
Araştırmaya katılan katılımcıların eğitim seviyesi ve medeni durumları incelendiğinde %
1,8’inin lise, % 31,3’ünün ön lisans (2 yıl), % 61,1’inin lisans (4 yıl), % 4,5’inin yüksek lisans,
% 1,2’sinin doktora mezunu olduğu, % 66’sının bekar, % 34’ünün evli olduğu bulgulanmıştır.
Geyik (2011) tarafından rehberler üzerine yapılan yüksek lisans çalışmasında rehberlerin %
60’ının lisans mezunu olduğu tespit edilmiştir.
Katılımcılar gelir düzeyine göre
değerlendirildiğinde % 72,3’ünün 3500 TL ve altı, % 27,7’sinin 3501 TL ve üstü bir gelirinin
olduğu görülmektedir. Köroğlu (2011) tarafından rehberler (n: 437) üzerinde yapılan çalışmada
rehberlerin % 31,4’ünün taban ücreti aldığı saptanmıştır. Şenel’in (2011) çalışmasında
rehberlerin (n: 165) % 56,4’ünün 1000- 4000 TL arası aylık geliri olduğu, yaklaşık % 28’inin
4000- 7000 TL arası aylık gelirinin olduğu ifade edilmiştir.
Tablo 1.Turist Rehberlerinin Demografik Özelliklerine Göre Dağılımı (n= 332)
Değişken
Frekans %
Cinsiyet (n: 332)
Değişken
Frekans %
Medeni durum (n: 332)
Kadın
111
33,4
Bekar
219
66,0
Erkek
221
66,6
Evli
113
34,0
Yaş grubu (n: 332)
Gelir (n: 332)
25 yaş ve altı
88
26,5
1000 TL ve altı
2
0,6
26-35 yaş
125
37,7
1001-2500 TL
92
27,7
36-45 yaş
81
24,4
2501-3500 TL
146
44,0
46 ve üstü
38
11,4
3501-4500 TL
71
21,4
4501TL ve üstü
21
6,3
Eğitim seviyesi (n: 332)
Lise
6
1,8
Ön Lisans (2 yıl)
104
31,3
Lisans (4 yıl)
203
61,1
Yüksek Lisans
15
4,5
Doktora
4
1,2
Aşağıdaki Tablo 2’de araştırmaya katılanların mesleki özelliklerine ilişkin veriler sunulmuştur.
Tablo 2, incelendiğinde araştırmaya katılanların % 36,1’inin rehberlik eğitimi veren lisans
1570
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
kurumlarından, % 23,5’inin rehberlik eğitimi veren ön lisans kurumlarından, % 40,4’ünün ise
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın düzenlediği kurslardan mesleki eğitim aldıkları görülmüştür.
Katılımcıların bağlı bulunduğu rehberler odası incelendiğinde, % 42,5 ile İRO’nun birinci
sırada, % 16,9 ile ARO’nun ikinci sırada ve % 11,4 ile İZRO’nun üçüncü sırada geldiği
görülmüştür. Ankete katılanların sahip oldukları yabancı dil oranına bakıldığında İngilizcenin
% 99,4, rehberlerin çalışma statüsüne bakıldığında bir seyahat acentasına bağlı olarak tam
zamanlı çalışan kişi sayısı 110, bir seyahat acentasına bağlı olarak sezonluk çalışan kişi sayısı
97, bağımsız olarak sezonluk çalışan kişi sayısı 63, bağımsız olarak tam zamanlı çalışan kişi
sayısı 62 olduğu görülmektedir. Turist rehberlerinin mesleki tecrübeleri değerlendirildiğinde 14 yıl arası çalışan % 20,5, 5-8 yıl arası çalışan % 29,2, 9-12 yıl arası çalışan % 21,4, 13-16 yıl
arası çalışan % 15,7, 17 ve üstü çalışan 13,3 bir orana sahip olduğu görülmektedir. ‘Rehberlik
mesleğini önerir misiniz?’ sorusuna rehberlerden 305 kişi ‘Evet’, 27 kişi ‘Hayır’ yanıtını
vermiştir.
Tablo 2.Turist Rehberlerinin Mesleki Özelliklerine Göre Dağılımı (n= 332)
Değişken
Frekans
%
Rehberlik eğitimi veren lisans kurumları
120
36,1
Rehberlik eğitimi veren ön lisans kurumları
78
23,5
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın düzenlediği kurslar
134
40,4
İRO (İstanbul Turist Rehberleri Odası)
141
42,5
ARO (Antalya Rehberler Odası)
56
16,9
İZRO (İzmir Turist Rehberleri Odası)
38
11,4
ADRO (Adana Bölgesel Turist Rehberleri Odası)
5
1,5
ANRO (Ankara Turist Rehberleri Odası)
14
4,2
ATRO (Aydın Turist Rehberleri Odası)
16
4,8
Mesleki eğitim (n: 332)
Bağlı bulunduğu rehberler odası (n: 332)
1571
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
ÇARO (Çanakkale Rehberler Odası)
9
2,7
GARO (Gaziantep Bölgesel Turist Rehberleri Odası)
8
2,4
MURO (Muğla Turist Rehberleri Odası)
23
6,9
NERO (Nevşehir Rehberler Odası)
15
4,5
ŞURED (Şanlıurfa Bölgesel Turist Rehberleri Odası)
3
,9
TRO (Trabzon Bölgesel Rehberler Odası)
4
1,2
İngilizce
330
99,4
Almanca
26
7,8
Fransızca
15
4,5
İtalyanca
8
2,4
Rusça
13
3,9
Diğer
17
5,1
Bir seyahat acentasına bağlı olarak tam zamanlı
110
33,1
Bir seyahat acentasına bağlı olarak sezonluk
97
29,2
Bağımsız olarak sezonluk
63
19,0
Bağımsız olarak tam zamanlı
62
18,7
1-4 yıl
68
20,5
5-8 yıl
97
29,2
9-12 yıl
71
21,4
Yabancı Dil (n: 332) (birden çok dil seçilmiştir)
Rehberlik Statüsü (n: 332)
Mesleki Tecrübe (n: 332)
1572
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
13-16 yıl
52
15,7
17 ve üstü
44
13,3
Evet
305
91,9
Hayır
27
8,1
Mesleği Önermek (n: 332)
Bir ölçeğin güvenirliğini test etmek için farklı yaklaşımlar kullanılmaktadır (Altunışık, vd.,
2012:125). Bu yöntemler arasında en yaygın kullanılanı Cronbach's Alpha katsayısıdır (Ural ve
Kılıç, 2013:280).Yapılan analizde ölçeğin tamamının Cronbach‘s Alpha katsayısı, ,949 olarak
bulgulanmıştır.
Tablo 3.Meslek Etiği Ölçeğinin Güvenirliğine İlişkin Bulgular
Madde
İfadeler
Madde
Silindiğin
Bütün
de Oluşan
Korelasyo Cronbach
n Değeri
’s
Alpha
Değeri
M1-Turist rehberleri turistlerle ilişkilerinde ülkelerinin imajını düşünürler. ,509
,952
M2-Turist rehberleri turistlere ait bilgileri kimseyle paylaşmazlar.
,589
,949
,783
,944
,688
,947
,770
,944
,825
,942
M3-Turist rehberleri gelenek, görenek ve toplumca kabul görmüş
uygulamalara saygılıdırlar.
M4-Turist rehberleri mesleki faaliyetlerinde, hukuka ve yasalara
bağlıdırlar.
M5-Turist rehberleri mesleki faaliyetlerinde görevlerinin gerektirdiği bilgi,
beceri ve tecrübeye sahip olduğu işleri üstlenirler.
M6-Turist rehberleri turda bulunan herkese adil şekilde davranırlar.
1573
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
M7-Turist rehberleri, kişilere ve gruplara karşı din, dil, ırk vb., etnik ve
sosyal duruma dayalı ayrım yapmazlar.
M8-Turist rehberleri tur programında vaat edilen hizmetlerin en iyi şekilde
yerine getirilmesini sağlarlar.
M9-Turist rehberleri işlerini ciddiye alırlar ve gereken önemi verirler.
M10-Turist rehberleri görev ve yetkilerini menfaat sağlamak amacıyla
kullanmazlar.
M11-Turist rehberleri mesleklerini icra ederken elde ettiği bilgi ve
belgeleri kötüye kullanmazlar.
M12-Turist rehberleri diğer meslektaşlarına karşı saygılıdırlar ve haksız
rekabet içinde değildirler
,818
,942
,842
,941
,817
,942
,823
,942
,817
,942
,831
,942
Ölçeğin ilk yarısı için Alfa katsayısı
,868
Ölçeğin ikinci yarısı için Alfa katsayısı
,945
Tek numaralı ölçek maddeleri için Alfa katsayısı
,893
Çift numaralı ölçek maddeleri için Alfa katsayısı
,903
Rastgele seçilen 166 anket için Alfa katsayısı
,947
Rastgele seçilen 166 anket için Alfa katsayısı
,950
Tüm ölçek için Alfa katsayısı
,949
En küçük ve büyük çoklu R2 değeri
,321-,850
Negatif madde-bütün korelasyon değeri
Yok
Faktör analizine geçilmeden önce, örneklem büyüklüğünün faktörleşmeye uygun olup
olmadığını test etmek amacıyla Kaiser-Meyer-Olkin Örneklem Yeterliliği (KMO) analizi
yapılmıştır. KMO örneklem yeterliliği sonucu % 92,2 olarak bulgulanmıştır ve bu değer faktör
1574
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
analizi yapılabilmesi için çok iyi derece yeterli olduğu söylenebilir (Alpar, 2013:294). Bartlett's
Küresellik Testi için Ki-Kare 3561,519 olarak bulgulanmıştır. Değişken sayısını azaltmak ve
değişkenler arası ilişkilerdeki yapıyı ortaya çıkarmak için faktör analizi, temel bileşenler
yöntemi ve Varimax dönüştürme yöntemi kullanılmıştır. Öz değeri 1‘in üzerinde ve örneklem
büyüklüğü 200’ün üzerinde olduğu durumlarda faktör yükü ,400 kabul edilebilir (Kalaycı,
2014:321). Meslek etiği ölçeğine yapılan faktör analizi sonucunda, 12 ölçek ifadesi tek faktörde
toplanarak toplam varyansın % 64,937’sini açıklamaktadır. Mevcut alan yazından yararlanılarak
bu boyutun adı “Meslek Etiği” olarak adlandırılmıştır.
7
,949
M8-Turist rehberleri tur programında vaat
edilen hizmetlerin en iyi şekilde yerine ,874
,764
4,06
,751
3,97
,864
,747
4,01
,862
,743
4,05
karşı din, dil, ırk vb., etnik ve sosyal ,860
,739
4,05
getirilmesini sağlarlar.
rehberleri
M12-Turist
meslektaşlarına
karşı
diğer
saygılıdırlar
ve ,866
haksız rekabet içinde değildirler
M6-Turist
rehberleri
turda
bulunan
herkese adil şekilde davranırlar.
M10-Turist rehberleri görev ve yetkilerini
menfaat sağlamak amacıyla kullanmazlar.
M7-Turist rehberleri, kişilere ve gruplara
duruma dayalı ayrım yapmazlar.
1575
Katsayısı
4,00
Kat
Varyans
Açıklanan
64,93
Güvenirlik
3,892
Ortalama
Meslek Etiği
Özdeğerler
Eşkökenlilik
Yükü
Tablo 3.Meslek Etiği Ölçeği Açıklayıcı Faktör Analizi
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
M11-Turist rehberleri mesleklerini icra
ederken elde ettiği bilgi ve belgeleri ,854
,729
4,08
,852
,725
4,06
toplumca kabul görmüş uygulamalara ,823
,677
3,97
,812
,659
4,02
yasalara ,733
,538
3,74
,640
,527
3,94
imajını ,558
,512
4,11
kötüye kullanmazlar.
M9-Turist rehberleri işlerini ciddiye alırlar
ve gereken önemi verirler.
M3-Turist rehberleri gelenek, görenek ve
saygılıdırlar.
M5-Turist
rehberleri
mesleki
faaliyetlerinde görevlerinin gerektirdiği
bilgi, beceri ve tecrübeye sahip olduğu
işleri üstlenirler.
M4-Turist
rehberleri
faaliyetlerinde,
hukuka
mesleki
ve
bağlıdırlar.
M2-Turist rehberleri turistlere ait bilgileri
kimseyle paylaşmazlar.
M1-Turist
ilişkilerinde
rehberleri
ülkelerinin
turistlerle
düşünürler.
Faktör çıkarma metodu: Temel bileşenler analizi;
Döndürme metodu: Varimax
Kaiser-Meyer-Olkin Örneklem Yeterliliği:
%
92,2; Bartlett's Küresellik Testi için Ki-Kare:
3561,519; s.d.:66, p<0.0001;
Açıklanan toplam varyans: % 64,937; Ölçeğin
tamamı için güvenirlik katsayısı: ,949; Genel
ortalama:4,00
1576
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
Yanıt kategorileri: 1: Kesinlikle katılmıyorum 2:
Katılmıyorum,
Katılmıyorum,
3:Ne
Katılıyorum
4:Katılıyorum,
Ne
5:Kesinlikle
Katılıyorum
Görece en yüksek değere sahip ana maddeler şunlardır: Turist rehberleri tur programında vaat
edilen hizmetlerin en iyi şekilde yerine getirilmesini sağlarlar” (faktör yükü ,874), “Turist
rehberleri diğer meslektaşlarına karşı saygılıdırlar ve haksız rekabet içinde değildirler” (faktör
yükü ,866), “Turist rehberleri turda bulunan herkese adil şekilde davranırlar” (faktör yükü ,864).
Mesleki eğitim alınan kurum değişkeninin Varyansların Homojenliği Testi sonuçları Tablo 4’de
sunulmuştur. Tablo 4 sonuçlarına bakıldığında Sigma değerinin ,05’ten büyük (,129) olduğu ve
ANOVA Testi yapılabilmesi için temel koşulu sağladığı söylenebilir.
Tablo 4.Varyansların Homojenliği Testi
Levene Statistic
df1
df2
Sig.
2,061
2
329
,129
Tablo 5’e bakıldığında anlam düzeyinin ,000 olduğu görülmektedir. Bu değerin anlamlı olması
meslek etiği algısının mesleki eğitim alınan kuruma göre anlamlı bir farklılık gösterdiğinin
işaretidir. Bu farklılığın nerden kaynaklandığını Tablo 6’da verilmiştir.
Tablo 5.Meslek Etiği Değişkenin Mesleki Eğitim Alınan Kuruma Göre Anova Testi Sonuçları
Mesleki
eğitiminizi
kurum?
Rehberlik
aldığınız
Std.
N
eğitimi
veren
lisans 120
Ortalama
Sapma
4,1250
,40739
3,8162
,48542
Anlam
F
Düzeyi
10,885
,000
kurumları
Rehberlik eğitimi veren ön lisans 78
kurumları
1577
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
Kültür
ve
Turizm
Bakanlığı’nın 134
4,0093
,47698
332
4,0058
,46853
düzenlediği kurslar
Toplam
Tablo 6’da bulunan ortalama farkı sütunundaki “*” (yıldız) simgesi, grup ortalamaları arasında,
“.05” düzeyinde anlamlı bir fark olduğunu göstermektedir. Yıldız simgesinin bulunduğu hücre
ise hangi gruplar arasında farklılık olduğunu belirtmektedir.
Tablo 6.Mesleki Eğitim Alınan Kuruma Göre Çoklu Karşılaştırma (Tukey) Tablosu
Mesleki eğitiminizi aldığınız kurum?
Ortalama
Anlam
Farkı
Düzeyi
Rehberlik eğitimi veren lisans Rehberlik eğitimi veren ön lisans ,30876*
kurumları
,000
kurumları
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ,11567
,109
düzenlediği kurslar
Rehberlik eğitimi veren ön lisans Rehberlik eğitimi veren lisans -,30876*
kurumları
,000
kurumları
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın -,19309*
,009
düzenlediği kurslar
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Rehberlik eğitimi veren lisans -,11567
düzenlediği kurslar
,109
kurumları
Rehberlik eğitimi veren ön lisans ,19309*
,009
kurumları
Rehberlik eğitimini lisans kurumlarından alanların meslek etiği algısı, eğitimini ön lisans
kurumlarından alanlardan daha yüksektir. Aralarındaki ortalama fark ,30876 ve anlamlılık
düzeyi .05’in altındadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın düzenlediği kurslardan mesleki
1578
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
eğitimini alanların meslek etiği algısı, rehberlik eğitimini ön lisans kurumlarından alanlara göre
daha yüksektir.
Aralarındaki ortalama farkı ,19309 düzeyindedir. Sonuçlardan hareketle
rehberlik eğitimi veren lisans kurumlarından mezun olanların meslek etiği algısının diğer
kurumlardan mezun olanlara göre daha yüksek olduğu ileri bulgulanmıştır.
3.Sonuç
Son yıllarda turizm sektörünün büyümesi ile beraber etik konusuna olan ilginin ve etiğe atfedilen
önemin dikkate değer şekilde arttığı görülmektedir. Meslek etiği; mesleğe belli standartların
getirilmesi, beraberinde o mesleğe ilişkin nelerin yapılması ya da yapılmaması, nelerin doğru ya
da yanlış olduğu gibi bir takım ilke ve kuralların konulmasıdır. Meslekteki bir kişinin davranışı
bütün meslektekileri bağlar. Turizmin önemli yapıtaşlarından olan turist rehberliği de bu tanıma
dâhil olmaktadır ve etik, turistlerle birebir ilişki içerisinde olan bu meslek grubunun belki de
sahip olması gereken en önemli değerlerden biri olara görülmektedir.
Meslek etiği ölçeğine yapılan faktör analizi sonucunda rehberlerin meslek etiğini tek boyutta
algıladıkları ve açıklanan toplam varyansın % 64,937 olduğu bulgulanmıştır. Meslek Etiği
ölçeğinde yer alan 12 ifade, faktör analizi sonucunda tek boyut altında bir araya gelmiştir.
Turistlerin rehberlere yönelik etik algısını ortaya çıkarmayı amaçlayan Nebioğlu (2013),
turistlerin meslek etiğini 3 boyutta algıladıklarını bulgulamıştır. Bu boyutlar sırasıyla genel etik
ilkeler, bilgi güvenliği ve maddi çıkar sağlamadır. Yapılan ANOVA Testi sonucuna göre
rehberlerin meslek etiği algıları ile mesleki eğitimini aldıkları kurum arasında istatistiksel olarak
anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Rehberlik eğitimi veren lisans kurumlarından mezun olan
rehberlerin meslek etiği algılaması 4,1250, rehberlik eğitimi veren ön lisans kurumlarından
mezun olanların ortalaması 3,8162, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın düzenlediği kurslarda
mesleki eğitimini alan rehberlerin ortalaması 4,0093’dür. Farklılığın nereden kaynaklandığı
gösteren Çoklu Karşılaştırma Tablosu’na (Tablo 6) bakıldığında rehberlik eğitimini lisans
kurumlarından alan rehberlerin meslek etiği algılarının diğer kurumlardan mezun olanlara göre
daha yüksek olduğu görülmüştür. Rehberlik eğitimi veren ön lisans kurumlarından mezun
olanların meslek etiği algısının ise diğerlerine göre daha düşük olduğu görülmüştür. Çalışma
sonuçlarının eğitim seviyesi açısından değerlendirildiğinde Ünlüönen ve Olcay (2003)
tarafından yapılan çalışmalarının sonuçları ile benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir.
Rehberlik eğitimi veren altı tane lisans kurumunun müfredat programlarına bakıldığında genel
olarak Turizm Mevzuatı, Meslek Yasası adı altında derslerin var olduğu görülmüştür. Üç tane
lisans kurumun ders programında Turizmde İş Ahlakı, Meslek Yasası, Davranış ve Protokol
1579
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
Kuralları adı altında derslerin olduğu görülmüştür. Rehberlik eğitimi veren beş tane ön lisans
kurumunun ders içerikleri incelenmiştir. Bu kurumların sadece birinde Turizm Mevzuatı olduğu,
ikisinde Meslek Etiği, birinde ise Kültürel Değerler ve Turizmde Görgü dersi yer aldığı
görülmüştür. Bu analiz sonuçlarından yola çıkarak özellikle rehberlik eğitimi veren ön lisans
kurumlarının ders programlarına meslek etiği, turist rehberliği meslek standartları gibi derslerin
eklenmesi önerilebilir. Konuyla ilgili literatür incelendiğinde Türkiye’de turist rehberlerinin
meslek etiği algısını doğrudan inceleyen bir çalışmaya tarafımızca rastlanmamıştır. Bu
kapsamda çalışmanın literatüre sağlayacağı katkı ve turizm sektörünün önemli yapıtaşlarından
olan rehberlerin meslek etiği algısını ortaya koyması bağlamında önem arz ettiği
düşünülmektedir.
İleride yapılacak olan çalışmalarda rehberleri etik dışı davranışa yönelten faktörler üzerine
çalışma yapılması önerilebilir. Rehberlerin etik tutumlarını ölçmek amacıyla en çok iletişimde
olduğu kurumlardan biri olan acenta yöneticileri üzerine bir çalışma yapılabilir.
1580
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
Kaynakça
Alpar, R. (2013). Uygulamalı çok değişkenli istatiksel yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde
Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Arslan, E. (2011). Otel İşletmelerinde çalışanların paraya olan tutumunun mesleki etik değerler
açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Avcıkurt, C. (2007). Turizm Sosyolojisi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Batman, O., Yıldırgan, Y., ve Demirtaş, N. (2000). Turizm Rehberliği. Adapazarı: Değişim
Yayınları.
Chen, A. W., ve Liu, J. M. C. (1998). Agency practitioners' perceptions of professional ethics in
Taiwan. Journal of Business Ethics, 17(1), 15-23.
Coughlan, R. (2001). An analysis of professional codes of ethics in the hospitality
industry. International Journal of Hospitality Management, 20(2), 147-162.
Çevirgen, A., ve Üngüren, E. (21-24 Ekim, 2009). Konaklama işletmelerinde etik iklim ve iş
tatmini ilişkisi. 10. Ulusal Turizm Kongresi, (s. 273-282). Mersin.
Çolakoğlu, O., Epik, F., ve Efendi, E. (2010). Tur Yönetimi ve Turist Rehberliği. Ankara: Detay
Yayıncılık.
Fennell, D. A., ve Malloy, D. C. (1999). Measuring the ethical nature of tourism
operators. Annals of Tourism Research, 26(4), 928-943.
Geyik, S. (2011). Destinasyon Pazarlamasında İmajın Rolü: Turist rehberleri üzerine bir
araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
Hacıoğlu ve Avcıkurt. (2011). Turistik Ürün Çeşitlendirmesi. Ankara: Nobel Yayınevi.
Holjevac, I. A. (2008). Business ethics in tourism–as a dimension of TQM. Total Quality
Management & Business Excellence, 19(10), 1029-1041.
Jaszay, C. (2002). Ethical behavior in the hospitality industry. Hospitality Review, 20(2), 9.
Jovicic, A., Pivac, T., ve Dragin, A. (2011). Ethical conduct of employees in tourist
organizations in Novi Sad (Serbia). International Scientific Journal Turizam, 15(4), 135-147.
1581
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın
Dağıtım.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Kaynak, H. İ. (2013). Turizm ve turizm rehberliği. Konya: Aybil Yayınları.
Kim, N. Y., ve Miller, G. (2008). Perceptions of the ethical climate in the Korean tourism
industry. Journal of Business Ethics, 82(4), 941-954.
Kültür ve Turizm Bakanlığı (2012). Turist Rehberi Sayısı. 13 Mart 2015 tarihinde
http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,51184/turist-rehberligi.html adresinden alınmıştır.
Lee, L. Y. S., & Tsang, N. K. (2013). Perceptions of tourism and hotel management students on
ethics in the workplace. Journal of Teaching in Travel & Tourism, 13(3), 228-250.
Nebioğlu, G. (2013). Meslek etiği: turist rehberleri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış
yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Sevim, Ş, Güven, Z.Ö., ve Beydilli, E.T. (2009), Turizm Sektöründe Meslek Etiği: Öğrencilerin
Algılamarı Üzerine Bir Araştırma,10.Ulusal Turizm Kongresi,21-24 Ekim 2009, ss.603615,Mersin).
Şenel, G. (2011). Stres faktörlerinin iş motivasyonuna etkisi: turist rehberleri üzerine bir
uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Balıkesir Üniversitesi. Balıkesir.
UNWTO.
(2015).
Tourism
Highligts.
20
Haziran
2015
tarihinde
http://www.e-
unwto.org/doi/book/10.18111/9789284416899 adresinden alınmıştır.
Ural, A., ve Kılıç, İ. (2013). Bilimsel Araştırma Süreci ve Spss İle Veri Analizi. Ankara: Detay
Yayıncılık.
Ünlüönen, K., ve Olcay, A. (2003). Otel işletmelerinde çalışan işgörenlerin ahlaki
sorumluluklarını yerine getirebilmesinde eğitim düzeyinin önemi üzerine bir araştırma. Gazi
Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 91-112.
World Federation of Tourist Guide Associations. (2003). What is a Tourist Guide? 18 Şubat
2015 tarihinde http://www.wftga.org/tourist-guiding/what-tourist-guide adresinden alınmıştır.
Yarcan, Ş. (2007). Profesyonel Turist Rehberliğinde Meslek Etiği Üzerine Kavramsal Bir
Değerlendirme. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18 (1), 33-44.
1582
3rd International Congress of Tourism & Management Researches – 2016
Yılmaz, S. S. (2010). Turizmde Global Etik İlkelerin İş Etiği Açısından İncelenmesi. Uzmanlık
Tezi. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü.
Yılmazer, A., ve Bahadır, İ. (2011). Otel işletmelerinde önbüro çalışanlarının etik algılamalarına
yönelik bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (3) 21-40.
1583
Download